Materiały czasowe

Opracował st. stom. Konrad

Możdżeń

ZWIĄZKI FENOLOWE

• Silne antyseptyki – denaturują białka bakteryjne i

unieczynniają enzymy niezbędne do przeżycia bakterii

• Szybko stają się obojętne w zetknięciu z płynami tkankowymi
• Po 24 godzinach przestają być skuteczne
• Są związkami lotnymi, które parując osadzają się na kanalikach

zębinowych, dziajając toksycznie na komórki bakteryjne

• Umieszczenie odsączonego sterylnego wacika w komorze zęba

da efekt bakteriobójczy na głębokość około 15mm – tak
zastosowany jest nietoksyczny dla tkanek
okołowierzchołkowych

• Szkodliwość pochodnych fenolu należy rozpatrywać kontekście

immunologicznym – w wyniku ich reakcji z martwą miazgą
staje się ona antygenowo obca dla ustroju – może powodować
powstawanie przeciwciał swoistych i nieswoistych

ZWIĄZKI FENOLOWE

• Eugenol
• Krezol
• Krezot
• Tymol
• Paramonochlorfenol

Większość stosowanych preparatów w lecznictwie

stomatologicznym to mieszaniny fenolu z kamforą.

Kamfora łagodzi oraz przedłuża działanie fenolu

• Paramonochlorfenol w
kamforze

• Kamfokrezol

• Krezofen (bez
heksachlorofenu)

• Dikamfen

• Chlorkamfomentol

FORMALDEHYD I JEGO

POCHODNE

Formokrezol
Trójkrezolformalina
glutaraldehyd

FORMALDEHYD I JEGO

POCHODNE

• Glutaraldehyd jest środkiem

utrwalającym i jednym z najlepszych

środków dezynfekujących

• Niewielkie reakcje zapalne
• Dzięki właściwościom utrwalającym

może dojść do zamknięcia kanalików

zębinowych i otworu fizjologicznego

• Formaldehyd i jego pochodne są

karcinogenne

JOD I JEGO POCHODNE

• Pewną rolę odgrywa łączenie tego pierwiastka z

białkami protoplazmy komórek bakteryjnych

• Działanie utleniające w wyniku reakcji jodu z wodą

na jodowodór

• Szybkie działanie bakteriobójcze (postacie

wegetatywne zniszczone w ciągu 1 minuty)

• Do zniszczenia zarodników potrzebne 15 minut
• Działanie grzybobójcze i przeciwwirusowe
• JKJ ma działanie przeciwbakteryjne przy

minimalnych właściwościach podrażniające tkankę

• Pamiętać o możliwości uczulenia pacjenta

JOD I JEGO POCHODNE -

preparaty

• Płyn Lugola w postaci sączków

dokanałowych, lub za pomocą
jonoforezy

• Jodoform

PREPARATY ZAWIERAJĄCE

METRONIDAZOL

• Stosowany leczeniu kanałów zakażonych,

powikłanych ropnym stanem zapalnym tkanek

okołowierzchołkowych

• Działa na bakterie beztlenowe, powoduje ich rozpad

• Zmienia pH w kierunku zasadowym

• Nie ma reakcji alergicznych

• Pasta + płyn

• 0.5% roztwór metronidazolu służy do płukania jam

zębowych podczas ich opracowywania

• W ostrych stanach zapalnych zmiana opatrunku

powinna być przeprowadzana co 24 godziny

• PASTA GRINAZOLE na 2 lub 3 dni za pomocą

sączka papierowego lub igły Lentulo

PREPARATY

ANTYBIOTYKOWO-

KORTYKOSTEROIDOWE

1.

Zmniejszają aktywność fosfatazy zasadowej – enzymu

sprzyjającemu gojeniu i niezbędnego w tworzeniu tkanek

twardych

2.

Miejscowe stosowanie małych dawek antybiotyków niesie

za sobą niebezpieczeństwo uczuleń i wytwarzania się

szczepów opornych.

3.

Do miejscowego stosowania nadają się tylko te antybiotyki,

które nie ulegają szybkiemu wchłonięciu (

FRAMYCETYNA,

NEOMYCYNA, POLIMYKSYNA, STAFYLOMYCYNA

)

4.

Pasty poliantybiotykowe (

PBSC, FOCALMIN

) działają

bakteriobójczo w kontakcie z drobnoustrojami,

wprowadzane za pomocą sączka papierowego lub igły

Lentulo

5.

Ogólnoustrojowe leczenie antybiotykami jest wskazane w

ropnych zapaleniach tkanek okołowierzchołkowych

,

kiedy objawom miejscowym towarzyszą objawy ogólne –

temperatura, złe samopoczucie

PREPARATY

ANTYBIOTYKOWO-

KORTYKOSTEROIDOWE

6.

Składniki kortykosteroidowe zmniejszając

przepuszczalność naczyń krwionośnych  ilość wysięku



znosząc dolegliwości bólowe

.

Hamują jednak mechanizmy

obronne miazgi i ozębnej, oraz zdolność odbudowy

tkankowej, gdyż

zaburzają metabolizm fibroblastów,

hamują tworzenie włókien kolagenowych,

zaburzają

procesy immunologiczne

7.

Profilaktyczne stosowanie u pacjentów z grup

podwyższonego ryzyka, u osób z

zapaleniem mięśnia

sercowego, wadami zastawek, ostrą chorobą

reumatyczną, ostrym zapaleniem kłębków

nerkowych, cukrzycą o niekontrolowanym

przebiegu oraz pacjentów poddanych terapii

lekami steroidowymi i immunosupresyjnymi, lub

przygotowywanych do operacji na otwartym

sercu.

PREPARATY

ANTYBIOTYKOWO-

KORTYKOSTEROIDOWE

8.

Stosowane czasowo w celu złagodzenia
stanów zapalnych i podrażnień

9.

Produkowane w postaci maści i powinny
być wprowadzane do kanału za pomocą
poszerzacza lub na sterylnym waciku

10.

Polecane są w przypadkach, gdy lek ma
kontakt z żywą miazgą. Pokrycie miazgi
preparatem kortykosteroidowym daje
możliwość odroczenia zabiegu
pulpektomii.

PREPARATY

ANTYBIOTYKOWO-

KORTYKOSTEROIDOWE -

preparaty

• PBSC –

penicylina, bacytracyna, streptomycyna,

kaprylan sodowy

• FOCALMIN –

penicylina, streptomycyna,

chloromycetyna, bacytracyna

• Pasta LEDERMIX –

triamcynolon

(kortykoid)

,

dimetylchlortetracyklina

(antybiotyk)

• PULPOMIXINE -

polimiksyna B

mająca właściwości

przylegania do błony komórkowej  zwiększenie jej

przepuszczalności

• SEPTOMIXINE –

deksametazon, siarczan

polimiksyny B, terotrycyna, siarczan neomycyny,

winian episolu

• DEKSADENT

PREPARATY NA BAZIE

WODOROTLENKU WAPNIA

• Długotrwałe działanie bakteriobójcze
• Stwarza dogodne warunki do odbudowy

uszkodzonych tkanek
okołowierzchołkowych

• Jako opatrunki antyseptyczne są używane

preparaty przygotowane z proszku Ca(OH)

2

z wodą destylowaną lub solą fizjologiczną
(

Biopulp)

albo gotowe preparaty

nietwardniejące (

Calxyl, Calasept,

Hypocal, Pulpdent

)

PREPARATY NA BAZIE

WODOROTLENKU WAPNIA

• pH 12.5 – 13, długotrwałe działanie

• W kanałach z dużym wysiękiem z tkanek

okołowierzchołkowych, pH pasty w okolicy

przyszczytowej spada do 8  traci właściwości

lecznicze 

po 2 tygodniach zmiana opatrunku

• Zapobiegają infekcji wtórnej

• Niewielka toksyczność

• Słabe właściwości alergiczne

• Działają wysuszająco

• Rozpuszczają resztki żywej miazgi

• Łatwość wprowadzania i usuwania z kanału

• Po umieszczeniu w kanale, skondensować przy

ujściu sterylnym wacikiem

PREPARATY NA BAZIE WODOROTLENKU

WAPNIA – ćwieki gutaperkowe

• 50-51% Ca(OH)

2

• 40-45% gutaperki
• TiO

2

, Fe

2

, O

3

, BaSO

4

• Wosk, olej

PREPARATY NA BAZIE WODOROTLENKU

WAPNIA – ćwieki gutaperkowe

• Standaryzowane wg ISO, 15-40, 45-80, 90-140

• Giętkie

• Łatwe do wprowadzania w wąskie, zakrzywione kanały

• Grubość ćwieka taka sama, lub o numer mniejsza od

ostatniego użytego narzędzia do opracowywania

• W kanałach owalnych, prócz głównego, należy wprowadzić

ćwieki dodatkowe

• Przed zastosowaniem ćwieków z wodorotlenkiem wapnia,

należy podać kroplę wody destylowanej  przyspieszy

dysocjację preparatu

• Leczenie przez tydzień lub dwa –

MARTWICA lub

ZGORZEL MIAZGI lub OSTRE STANY ZAPALNE

• Leczenie długotrwałe (3 miesiące) –

PRZEWLEKŁE

ZMIANY W OZĘBNEJ

PREPARATY NA BAZIE WODOROTLENKU

WAPNIA – działanie jonów: OH

-

i Ca

2+

• Obniżenie ciśnienia

tlenu  korzystne dla

naprawy kości oraz
mineralizacji w
zasadowym
środowisku

• Wzrost pH w zapalnie

zmienionych tkankach
okołowierzchołkowych

• Stymuluje działanie

fosfatazy
zasadowej
odpowiedzialnej za
tworzenie tkanki
kostnej

• Wpływ na

miejscową reakcję
immunologiczną

CHLORHEKSYDYNA

• Poleca się ją w leczeniu zakażonych

kanałów

• Skuteczny przeciw bakteriom,

drożdżom i grzybom, jeżeli zostaje w
kanale przez 7 dni

CHLORHEKSYDYNA – ćwieki

gutaperkowe – ACTIV POINT

• 5% chlorheksydyny

• 65% tlenek cynku

• 30% gutaperki

• 1%> barwników

• Łatwe w użyciu
• Kontrast rtg
• Produkowane według ISO
• Ćwiek powinien odpowiadać rozmiarowi ostatniemu narzędziu

do opracowywania kanału lub być o jeden rozmiar mniejszy

• Przed użyciem ćwieka pozostawić w kanale kroplę płynu
• Pozostawić w kanale od 1 do 3 tygodni, przy dużym wysięku

od 2 do 3 dni

• Nie ulega odkształceniu
• Niszczy bakterie Enterococcus faecalis oporne na działanie

innych antyseptyków

WYJAŁAWIANIE LASEREM

• Pierwsze wykorzystywano lasery

neodymowo-jagowe (Nd:YAG), a ostatnio

lasery półprzewodnikowe dużej mocy

• Wyjaławiające działanie polega na niszczeniu

bakterii znajdujących się w kanalikach

zębinowych – do głębokości 1000

mikrometrów

• Problemem związanym ze stosowaniem

laserów w celu wyjaławiania kanałów jest

powstające podczas pracy ciepło, które może

spowodować uszkodzenie termiczne tkanek

otaczających ząb

• Wyjałowienie kanałów wiązką laserową o

mocy 1W, w ciągu 3 sekund, powoduje

bezpieczny przyrost temperatury (<10

o

C)