Ekonomia –
Ekonomia –
podstawowe pojęcia i
podstawowe pojęcia i
zasady
zasady
Literatura
Literatura
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch,
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch,
Mikroekonomia, Warszawa 2006
Mikroekonomia, Warszawa 2006
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch,
D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch,
Makroekonomia, Warszawa 2006
Makroekonomia, Warszawa 2006
R. Milewski (red.), Podstawy
R. Milewski (red.), Podstawy
ekonomii, Warszawa 2002,
ekonomii, Warszawa 2002,
R. Milewski (red.), Elementarne
R. Milewski (red.), Elementarne
zagadnienia ekonomii, Warszawa
zagadnienia ekonomii, Warszawa
2004,
2004,
Internet
Internet
www.nbportal.pl: „Ekonomia
wokół nas”
http://biznes.onet.pl
http://biznes.onet.pl
http://firma.onet.pl
http://firma.onet.pl
http://podatki.onet.pl
http://podatki.onet.pl
http://banki.onet.pl i in.
http://banki.onet.pl i in.
akty prawne
akty prawne
poradniki
poradniki
forum
forum
Ekonomia - pojęcie
Ekonomia - pojęcie
gr.
gr.
oikos
oikos
– dom,
– dom,
nomos
nomos
– prawo;
– prawo;
nauka badająca społeczny proces
nauka badająca społeczny proces
gospodarowania;
gospodarowania;
jest podzielona na różne szkoły i
jest podzielona na różne szkoły i
kierunki;
kierunki;
współcześnie główny nurt badań
współcześnie główny nurt badań
ekonomicznych obejmuje:
ekonomicznych obejmuje:
mikroekonomię,
mikroekonomię,
makroekonomię,
makroekonomię,
ekonomię międzynarodową.
ekonomię międzynarodową.
Ekonomia jako nauka -
Ekonomia jako nauka -
specyfika
specyfika
•
niejednolity i szybko zmieniający się
niejednolity i szybko zmieniający się
przedmiot badań,
przedmiot badań,
•
świadomie, bądź nieświadomie
świadomie, bądź nieświadomie
przyjęte hierarchie wartości u
przyjęte hierarchie wartości u
podstaw wszystkich teorii
podstaw wszystkich teorii
ekonomicznych,
ekonomicznych,
•
wykorzystywanie różnorodnych
wykorzystywanie różnorodnych
metod badawczych.
metod badawczych.
Mikroekonomia
•
Jest najbardziej spójnym
Jest najbardziej spójnym
działem ekonomii, ze względu
działem ekonomii, ze względu
na aparat i metody badawcze;
na aparat i metody badawcze;
•
Bada gospodarstwa domowe,
Bada gospodarstwa domowe,
przedsiębiorstwa oraz
przedsiębiorstwa oraz
funkcjonowanie struktur
funkcjonowanie struktur
rynkowych
rynkowych
Makroekonomia
Makroekonomia
Bada gospodarkę jako całość, jak
Bada gospodarkę jako całość, jak
również współzależności między takimi
również współzależności między takimi
agregatami jak:
agregatami jak:
dochód narodowy, konsumpcja,
dochód narodowy, konsumpcja,
inwestycje, oszczędności,
inwestycje, oszczędności,
zatrudnienie, budżet państwa, bilans
zatrudnienie, budżet państwa, bilans
płatniczy,
płatniczy,
Dąży do wykrycia prawidłowości ich
Dąży do wykrycia prawidłowości ich
zmian i określenia optymalnej
zmian i określenia optymalnej
polityki gospodarczej.
polityki gospodarczej.
Cele polityki
Cele polityki
makroekonomicznej
makroekonomicznej
Produkcja
Produkcja
- wysoki poziom bezwzględny, jak i w
- wysoki poziom bezwzględny, jak i w
stosunku do potencjału
stosunku do potencjału
- wysoka stopa wzrostu
- wysoka stopa wzrostu
Zatrudnienie
Zatrudnienie
- wysoki poziom zatrudnienia
- wysoki poziom zatrudnienia
- niski poziom bezrobocia przymusowego
- niski poziom bezrobocia przymusowego
Inflacja – stabilność poziomu cen przy
Inflacja – stabilność poziomu cen przy
swobodnej grze sił rynkowych
swobodnej grze sił rynkowych
Bilanse wymiany z zagranicą
Bilanse wymiany z zagranicą
- równowaga eksportu i importu
- równowaga eksportu i importu
- stabilność kursu waluty
- stabilność kursu waluty
Narzędzia polityki
Narzędzia polityki
makroekonomicznej
makroekonomicznej
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna
- wydatki publiczne
- wydatki publiczne
- podatki
- podatki
Polityka monetarna – kontrola podaży pieniądza
Polityka monetarna – kontrola podaży pieniądza
wywierająca wpływ na stopy procentowe
wywierająca wpływ na stopy procentowe
Polityka dochodowa – od swobodnego
Polityka dochodowa – od swobodnego
kształtowania relacji płac i cen do środków
kształtowania relacji płac i cen do środków
kontroli
kontroli
Stosunki międzynarodowe
Stosunki międzynarodowe
- polityka handlu zagranicznego
- polityka handlu zagranicznego
- interwencjonizm w stosunku do kursów
- interwencjonizm w stosunku do kursów
walutowych
walutowych
Makroekonomia -
Makroekonomia -
kierunki
kierunki
neokeynesizm
neokeynesizm,
nowa klasyczna makroekonomia,
nowa klasyczna makroekonomia,
wymienione kierunki różnicuje:
ocena zdolności regulacji rynkowej do
zapewnienia gospodarce stanu równowagi,
podejście do roli państwa w gospodarce,
ekonomiści starsi związani są z
keynesizmem,
ekonomiści młodsi są zwolennikami
liberalizmu
.
Ekonomiki branżowe
Ekonomiki branżowe
Stosują narzędzia badawcze
ukształtowane przez ekonomię oraz
narzędzia wyspecjalizowane, do
badania relatywnie wąskich dziedzin,
charakteryzujących się dużą specyfiką.
Przykłady:
Przykłady:
ekonomika produkcji, pracy, transportu,
rolnictwa, edukacji, ochrony środowiska i
in.
Ekonomia – sposoby
Ekonomia – sposoby
uprawiania
uprawiania
Ekonomia pozytywna – poszukuje
odpowiedzi na pytanie „jak jest?”
Ekonomia normatywna -
poszukuje odpowiedzi na pytanie
„ jak być powinno?”
Polityka gospodarcza - praktyczne
zastosowanie osiągnięć ekonomii
Zasada ekonomii
Zasada ekonomii
zasada gospodarowania – wymóg
zasada gospodarowania – wymóg
szukania optymalnego stosunku
szukania optymalnego stosunku
między skwantyfikowanymi
między skwantyfikowanymi
nakładami
nakładami
a efektami;
a efektami;
obejmuje:
obejmuje:
zasadę oszczędności,
zasadę oszczędności,
zasadę wydajności.
zasadę wydajności.
Gospodarka narodowa
Gospodarka narodowa
Całokształt zasobów oraz działalności
Całokształt zasobów oraz działalności
prowadzonej w sferze produkcji,
prowadzonej w sferze produkcji,
podziału, obiegu i konsumpcji dóbr i
podziału, obiegu i konsumpcji dóbr i
usług w danym kraju;
usług w danym kraju;
System trwałych powiązań
System trwałych powiązań
ekonomicznych między gospodarkami
ekonomicznych między gospodarkami
narodowymi różnych krajów, włączający
narodowymi różnych krajów, włączający
je w ogólnoświatowy proces produkcji i
je w ogólnoświatowy proces produkcji i
wymiany to – gospodarka światowa.
wymiany to – gospodarka światowa.
Gospodarka rynkowa
Gospodarka rynkowa
Typ gospodarki, w którym dominującym
Typ gospodarki, w którym dominującym
regulatorem procesów gospodarczych jest
regulatorem procesów gospodarczych jest
rynek. Jej funkcjonowanie opisuje model
rynek. Jej funkcjonowanie opisuje model
konkurencji doskonałej, zakładający m. in., że:
konkurencji doskonałej, zakładający m. in., że:
rynki osiągają równowagę wskutek dostosowywania
rynki osiągają równowagę wskutek dostosowywania
się podaży i popytu,
się podaży i popytu,
ceny nie zależą od dostawców i odbiorców, lecz od
ceny nie zależą od dostawców i odbiorców, lecz od
relacji popytu i podaży,
relacji popytu i podaży,
wszystkie ceny czynników produkcji (płaca, procent,
wszystkie ceny czynników produkcji (płaca, procent,
renta) są kształtowane na rynkach,
renta) są kształtowane na rynkach,
konkurencja w tym modelu polegała na obniżaniu
konkurencja w tym modelu polegała na obniżaniu
kosztów.
kosztów.
Obieg okrężny w
Obieg okrężny w
gospodarce
gospodarce
Rynek dóbr i usług
Rynek dóbr i usług
Rynek dóbr i usług
Rynek dóbr i usług
Rynek zasobów
Rynek zasobów
Rynek zasobów
Rynek zasobów
Dobra i usługi
Płace rządowe
Podatki
Rządowe dobra i usługi
Rzą
Rzą
d
d
Rządowe dobra i usługi
Podatki
Płace
Praca i in. zasoby
Pła
ce
Praca i inne zasoby
Dochody
gospodarstw
Praca i inne
zasoby
Dochód
przedsiębior
stw
Przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwa
Produkcja dóbr
i usług
Gospodarstwa
Domowe
Właściciele
zasobów
Wydatki
gospodar
stw
Dobra i
usługi
Dobra i
usługi
Modele rynku
• konkurencja doskonała
• czysty monopol
• konkurencja monopolistyczna
• oligopol
Konkurencja doskonała
• wielka liczba uczestników
• standaryzacja produktu
• cenobiorczość
• swoboda wejścia i wyjścia
• brak konkurencji niecenowej
• przykład: rolnictwo
Czysty monopol
• pojedynczy sprzedawca/producent
• brak bliskich substytutów
• cenotwórczość
• brak możliwości wejścia
• reklama dobrowolna – PR
• monopol naturalny: energetyka,
wodociągi, sieć telekomunikacyjna,
poczta
Formy porozumień
monopolistycznych
• kartel
• syndykat
• trust
• koncern
• konglomerat
• holding
Konkurencja
monopolistyczna
• względnie duża liczba uczestników
• zróżnicowanie produktu
• ograniczona kontrola cen
• względnie łatwe wejście
• konkurencja niecenowa
• przykłady: handel detaliczny,
produkcja obuwia, odzieży
Oligopol
• mała liczba podmiotów
• standaryzacja lub zróżnicowanie
• współzależność cenowa
• trudność wejścia
• reklama, konkurowanie jakością
• Przykłady: produkcja stali,
samochodów
Konkurencja –
Konkurencja –
współzawodnictwo
współzawodnictwo
(łac. concurrentia)
(łac. concurrentia)
Proces, w którym uczestnicy rynku dążąc
Proces, w którym uczestnicy rynku dążąc
do realizacji swych interesów, starają się
do realizacji swych interesów, starają się
przedstawić oferty korzystniejsze od
przedstawić oferty korzystniejsze od
innych ze względu na: cenę, jakość,
innych ze względu na: cenę, jakość,
warunki dostawy itp.czynniki, wpływające
warunki dostawy itp.czynniki, wpływające
na decyzję zawarcia transakcji.
na decyzję zawarcia transakcji.
Formy konkurencji i jej nasilenie zależą
Formy konkurencji i jej nasilenie zależą
od struktur rynkowych, w których
od struktur rynkowych, w których
działają konkurenci.
działają konkurenci.
Formy konkurencji
Formy konkurencji
Konkurencja doskonała:
Konkurencja doskonała:
•
Popyt i podaż są rozdrobnione – żaden
Popyt i podaż są rozdrobnione – żaden
z producentów i konsumentów nie ma
z producentów i konsumentów nie ma
wpływu na wysokość ceny,
wpływu na wysokość ceny,
•
Nie występują bariery wejścia i
Nie występują bariery wejścia i
wyjścia z gałęzi,
wyjścia z gałęzi,
•
Istnieje doskonały przepływ
Istnieje doskonały przepływ
informacji, dzięki któremu mogą być
informacji, dzięki któremu mogą być
podejmowane optymalne decyzje.
podejmowane optymalne decyzje.
PKB – metody obliczania
PKB – metody obliczania
Produkt krajowy brutto (PKB) to
Produkt krajowy brutto (PKB) to
syntetyczna miara wartości produkcji
syntetyczna miara wartości produkcji
wytworzonej w gospodarce w ciągu roku
wytworzonej w gospodarce w ciągu roku
Trzy metody obliczania:
Trzy metody obliczania:
metoda sumowania wartości produktów
metoda sumowania wartości produktów
wytworzonych w kraju,
wytworzonych w kraju,
metoda sumowania dochodów powstających przy
metoda sumowania dochodów powstających przy
jego wytwarzaniu,
jego wytwarzaniu,
metoda sumowania wydatków ponoszonych na
metoda sumowania wydatków ponoszonych na
zakup wytworzonych produktów
zakup wytworzonych produktów
PKB w cenach rynkowych
PKB w cenach rynkowych
i cenach czynników produkcji
i cenach czynników produkcji
PKB
PKB
w cenach rynk.
w cenach rynk.
= C + I + G + X, gdzie:
= C + I + G + X, gdzie:
C – wydatki na krajowe dobra konsumpcyjne,
C – wydatki na krajowe dobra konsumpcyjne,
I – wydatki na krajowe dobra inwestycyjne,
I – wydatki na krajowe dobra inwestycyjne,
G – wydatki rządowe na wytwarzane w kraju
G – wydatki rządowe na wytwarzane w kraju
dobra finalne z wyłączeniem płatności
dobra finalne z wyłączeniem płatności
transferowych,
transferowych,
X – eksport netto, tj. różnica między
X – eksport netto, tj. różnica między
eksportem i importem.
eksportem i importem.
PKB
PKB
w cenach czyn. prod. =
w cenach czyn. prod. =
PKB
PKB
w cenach rynk.
w cenach rynk.
– podatki
– podatki
pośrednie + subsydia =
pośrednie + subsydia =
dochodów czynników
dochodów czynników
produkcji
produkcji
PNB
PNB
•
Produkt narodowy brutto - to miara
Produkt narodowy brutto - to miara
łącznych dochodów osiąganych przez
łącznych dochodów osiąganych przez
obywateli danego kraju, niezależnie od
obywateli danego kraju, niezależnie od
miejsca świadczenia usług przez czynniki
miejsca świadczenia usług przez czynniki
produkcji.
produkcji.
•
PNB jest równy PKB powiększonemu o
PNB jest równy PKB powiększonemu o
dochody netto z tytułu własności za
dochody netto z tytułu własności za
granicą:
granicą:
PNB
PNB
w cenach cz.prod.
w cenach cz.prod.
= PKB
= PKB
w cenach cz.prod.
w cenach cz.prod.
+ dochody
+ dochody
netto z tytułu własności za granicą
netto z tytułu własności za granicą
PNN
PNN
•
Produkt narodowy netto
Produkt narodowy netto
(dochód narodowy) stanowi
(dochód narodowy) stanowi
różnicę między PNB a
różnicę między PNB a
amortyzacją:
amortyzacją:
PNN
PNN
w cenach cz.prod.
w cenach cz.prod.
= dochód
= dochód
narodowy (Y) =
narodowy (Y) =
= PNB
= PNB
w cenach cz.prod.
w cenach cz.prod.
- amortyzacja
- amortyzacja
Przedsiębiorstwo
Przedsiębiorstwo
Model
Model
ekonomiczny
ekonomiczny
przedsiębiorstwo
przedsiębiorstwo
jest bytem
jest bytem
ekonomicznym,
ekonomicznym,
przetwarzającym
przetwarzającym
nakłady na wyniki
nakłady na wyniki
i wytwarzającym
i wytwarzającym
dochód
dochód
Model finansowy
Model finansowy
przedsiębiorstwo
przedsiębiorstwo
stanowi zasób
stanowi zasób
kapitału, który
kapitału, który
przekształcony w
przekształcony w
strumienie finansowe
strumienie finansowe
ma ten zasób
ma ten zasób
kapitału pomnażać,
kapitału pomnażać,
podwyższając
podwyższając
wartość
wartość
przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwo
Przedsiębiorstwo
Model
Model
produkcyjny
produkcyjny
przedsiębiorstwo to
przedsiębiorstwo to
urządzenie służące
urządzenie służące
do transformacji
do transformacji
zasobów i zasileń
zasobów i zasileń
wejściowych w
wejściowych w
produkty o
produkty o
określonej wartości
określonej wartości
użytkowej
użytkowej
Model
Model
organizacyjny
organizacyjny
przedsiębiorstwo
przedsiębiorstwo
jest organizacją
jest organizacją
o swoistych
o swoistych
cechach, która
cechach, która
musi być
musi być
zarządzana
zarządzana
Przedsiębiorca
Przedsiębiorca
•
osoba zajmująca się
osoba zajmująca się
działalnością gospodarczą, która
działalnością gospodarczą, która
odkrywa potencjalnie ryzykowne
odkrywa potencjalnie ryzykowne
możliwości, organizuje i
możliwości, organizuje i
kieruje przedsięwzięciami,
kieruje przedsięwzięciami,
mającymi produkcyjny charakter
mającymi produkcyjny charakter
(zob. D.R. Kamerschen, R. B. Mc Kenzie, C.
(zob. D.R. Kamerschen, R. B. Mc Kenzie, C.
Nardinelli: Ekonomia)
Nardinelli: Ekonomia)
Definicja przedsiębiorcy:
Definicja przedsiębiorcy:
przedsiębiorca jest twórcą koncepcji
przedsiębiorca jest twórcą koncepcji
firmy;
firmy;
odpowiada na pytania: co
odpowiada na pytania: co
produkować, jak i dla kogo;
produkować, jak i dla kogo;
jest zatem odkrywcą okazji (pomysł);
jest zatem odkrywcą okazji (pomysł);
zawiera wiązki kontraktów z
zawiera wiązki kontraktów z
dostawca-mi zasobów, ponosi
dostawca-mi zasobów, ponosi
wyłączne ryzyko.
wyłączne ryzyko.
Cechy przedsiębiorcy
Cechy przedsiębiorcy
wg M. Cassona
wg M. Cassona
•
przedsiębiorca to konkretna osoba,
przedsiębiorca to konkretna osoba,
a nie zespół,
a nie zespół,
•
podejmuje decyzje stale, a nie od
podejmuje decyzje stale, a nie od
czasu do czasu,
czasu do czasu,
•
decyzje te są kluczowe, gdyż dotyczą
decyzje te są kluczowe, gdyż dotyczą
rzadkich zasobów,
rzadkich zasobów,
•
koordynacja jest pojmowana jako
koordynacja jest pojmowana jako
dynamiczny proces alokacji rzadkich
dynamiczny proces alokacji rzadkich
zasobów, ze względu na zysk.
zasobów, ze względu na zysk.
Proces zmian
Proces zmian
organizacyjnych
organizacyjnych
Elementy procesu zmian
Elementy procesu zmian
Otoczenie
Potencjał organizacyjny
Ty
Proces zmian
Przezwyciężanie oporu wobec zmian
Wizjonerskie przywództwo
Destabilizacja status quo
Aktywne komunikowanie się
Wybór właściwego momentu
Realizacja zmian
Wzmacnianie zmian
Budowanie kultury zmian
Diagnoza – strategia -
restrukturyzacja
Diagno
za
Zasoby
Finans
e
Rynek
Czas
Wykonaw
cy
Misja
Strategia
długotermin
owa
Projekt
działań
doraźnych
Prioryte
ty
Zasoby
Rynek
Finans
e
Luka
operacyj
na
Luka
strategic
zna
Działani
a
realizują
ce
strategi
ę
Zasoby
Rynek
Finans
e
Działani
a
naprawc
ze
Strategia
Program
restrukturyz
acji
Plan
restrukturyz
acji
Jakie są problemy
i możliwości
przedsiębiorstwa?
Jak usunąć problemy
i
wykorzystać okazje?
Co
zmienić?
Kto i kiedy
ma to
zrobić?
Restrukturyzacja przedsiębiorstwa
Operacyjna
Marketingowa
Zasobów
Organizacji
i zarządzania
.
Majątku
Zatrudnienia
Techn.-technol.
Reorientacja
rynkowa
Restruktur.
produktowa
Zmiany
marketingu mix
Finansowa
Struktury
aktywów
Struktury
organizacji
Struktury
własności
Struktury
kapitałowej
Rozwojowa
Naprawcza
Własności
owa
Dziękuję Państwu za
Dziękuję Państwu za
uwagę!!!
uwagę!!!