Arteterapia wobec

dziecka z trudnościami

w uczeniu się

Opracowała

Dr Diana Gulińska-Grzeluszka

Terapeutyczne walory

Terapeutyczne walory

twórczości plastycznej

twórczości plastycznej

Opis i analiza twórczości plastycznej

Opis i analiza twórczości plastycznej

dziecka, przede wszystkim tej

dziecka, przede wszystkim tej

spontanicznej ma walory diagnostyczne,

spontanicznej ma walory diagnostyczne,

znajduje praktyczne zastosowanie w

znajduje praktyczne zastosowanie w

terapii sztuką, określanej terminem –

terapii sztuką, określanej terminem –

arteterapii.

arteterapii.

Celem pośrednim arteterapii jest bowiem

ekspresja uczuć, zaś celem finalnym –

korzystne zmiany w zachowaniu i

postawie pacjenta wobec siebie i innych.

Istotą arteterapii jest terapeutyczny

skutek działalności polegającej na

tworzeniu czegoś.

Proces arteterapii może zachodzić dzięki

temu, że większość myśli i uczuć,

tkwiących w podświadomości wyraża się

raczej w obrazach niż w słowach. Techniki

arteterapeutyczne wykorzystują fakt, ze

każdy człowiek, zarówno kształcony jak i

nie kształcony w dziedzinie sztuki posiada

ukrytą zdolność do projekcji swoich

wewnętrznych konfliktów w postaci

wizualnej.

Najbardziej skuteczną metodą

w pełni rozwijającą aktywność

twórczą dziecka w młodszym

wieku szkolnym jest swobodna

ekspresja plastyczna, czyli

komunikowanie innym ludziom

swoich myśli, uczuć i przeżyć (H.

Spionek, 1983).

Proces rysowania, stanowiący specyficzną formę

aktywności dziecka ujawnia cechy jego osobowości

takie jak: myślenie, pamięć, spostrzegawczość,

uwaga, a również potrzeby, zainteresowania.

Rysowanie na dowolny lub zaplanowany temat jest w

gruncie rzeczy procedurą diagnostyczną,

projekcyjną.

Ma również walory terapeutyczne, gdyż sposób

przeżywania np. zdarzeń w środowisku szkolnym

może zostać zawarty w rysunku ukazującym, w

jakim stopniu rysujący uświadamia sobie swoje
miejsce w tym środowisku np. jaki ma do niego

stosunek (W. Sikorski, 1997)

Rysunki są barwnym widowiskiem dla

dziecka, są sceną, dla której samo ono

tworzy.

Na tej scenie wyraża swoje nastroje,

umieszcza swych bohaterów, kształtuje

świat swych marzeń, jednym słowem

obrazuje siebie samo (S. Szuman, 1990)

Procedura analizy rysunku postaci ludzkiej

obejmuje zwykle:

1.

Analizę ryzunku w kategoriach

psychometrycznych (okreslenie poziomu

rozwoju intelektualnego).

2.

Analizę rysunku jako metody projekcyjnej

zawierającej:

a)

część analityczną – zachowanie proporcji

między częściami ciała, lokalizacja, postawa

ciała a ruch, kolor, kontury, tło i otoczenie, oraz

b)

część syntetyczną - ustalenie wybranych cech

osobowości dziecka.

Rysunek projekcyjny rodziny pozwala dziecku na

wyrażenie problemów adaptacyjnych w

środowisku rodzinnym. Może być również

skutecznym środkiem terapeutycznym,

przywracającym równowagę psychiczną

dziecka. W jego życiu codziennym konieczne

są środki uwalniające i kompensujące

napięcia wywołane ograniczeniami

narzuconymi przez środowisko rodzinne,

szkolne lub rówieśnicze. Rysunek może cele

te spełniać, gdyż jest szczególną formą

aktywności mogącą przysparzać wiele

satysfakcji i radości (W. Sikorski, 1997)

Poprzez skoncentrowanie się na akcie twórczym,

jakim jest malowanie, w obrazie ujawniają się

pewne aspekty osobowości autora, przedtem

głęboko ukryte, a on sam zaczyna siebie lepiej

rozumieć. Stworzone dzieło jest narzędziem

terapeutycznym w tym sensie, że prowokuje do

dyskusji, analizy, samooceny, jest konkretne,

stanowi dowód aktywności twórczej, która nie

może być zapomniana, wykreślona, wymazana z

pamięci, istnieje w czasie, wskazuje na istniejący

związek miedzy przeszłością a teraźniejszością,

jest wyrazem uczuć autora wyrażonych w

granicach określonych tworzywem (W. Szulc,

1996)

Głównym założeniem analizy rysunków jest

przypuszczenie, że w rysunku znajduje

swe odbicie projekcja (rzutowanie)

własnych przeżyć intelektualnych,

uczuciowych i motywacyjnych (B.

Muraszko, 1995).

Terapia przez rysunek jest efektywna w

warunkach, gdy między dzieckiem a

terapeutą zachodzi dialog. Terapeuta

powinien zawsze bardzo rozważnie

interpretować rysunki, będące przede

wszystkim ekspresją życia,

wyobrażeniowego, niekoniecznie

zawierające aktualnie przeżywane

niepokoje, troski i oczekiwania rysującego

dziecka (W. Sikorski, 1997).