Gruźlica –
Gruźlica –
epidemiologia,diagnosty
epidemiologia,diagnosty
ka
ka
i leczenie
i leczenie
Dr med. Grzegorz Przybylski
Dr med. Grzegorz Przybylski
Katedra i Klinika Chorób Płuc, Nowotworów i Gruźlicy CM UMK
Katedra i Klinika Chorób Płuc, Nowotworów i Gruźlicy CM UMK
Kujawsko Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy,
Kujawsko Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy,
2008r
2008r
Gruźlica / tuberculosis/
Gruźlica / tuberculosis/
Jest chorobą zakaźną wywołaną przez
Jest chorobą zakaźną wywołaną przez
prątki kwasooporne z grupy
prątki kwasooporne z grupy
Mycobacterium tuberculosis.
Mycobacterium tuberculosis.
Są to M.tuberculosis, M.africanum, M.bovis.
Są to M.tuberculosis, M.africanum, M.bovis.
Prątki gruźlicy są oporne na wysychanie,
Prątki gruźlicy są oporne na wysychanie,
przeżywają długi okres w wyschniętej
przeżywają długi okres w wyschniętej
plwocinie, zachwoują żywotność przez
plwocinie, zachwoują żywotność przez
wiele tygodni w temp.+4 stopnie i przez
wiele tygodni w temp.+4 stopnie i przez
lata -70stopni
lata -70stopni
Gruźlica jest chorobą zaraźliwą- przenosi się
Gruźlica jest chorobą zaraźliwą- przenosi się
bowiem z osobnika chorego na osobnika
bowiem z osobnika chorego na osobnika
zdrowego.
zdrowego.
Źródłem zakażenia prątkiem jest najczęściej chory
Źródłem zakażenia prątkiem jest najczęściej chory
na gruźlicę prątkujący.
na gruźlicę prątkujący.
Taki chory podczas kaszlu, kichania, odkrztuszania
Taki chory podczas kaszlu, kichania, odkrztuszania
/odpluwania/ głośnego śmiechu, mówienia,
/odpluwania/ głośnego śmiechu, mówienia,
wydala prątki wraz z kropelkami śluzu. Kropelki z
wydala prątki wraz z kropelkami śluzu. Kropelki z
zawartymi prątkami unoszą się w powietrzu,
zawartymi prątkami unoszą się w powietrzu,
wysychają i opadają wraz z wdychanym
wysychają i opadają wraz z wdychanym
powietrzem, mogą dostać się do płuc. Tam się
powietrzem, mogą dostać się do płuc. Tam się
"zagnieżdżają"Dochodzi do zakażenia prątkiem.
"zagnieżdżają"Dochodzi do zakażenia prątkiem.
To zakażenie drogą powietrzną, zwane też
To zakażenie drogą powietrzną, zwane też
zakażeniem inhalacyjnym (kropelkowym) jest
zakażeniem inhalacyjnym (kropelkowym) jest
najczęstszym.
najczęstszym.
European definitions for TB surveillance (1)
EuroTB
Definite case
Definite case
A patient with culture-confirmed TB disease due to
A patient with culture-confirmed TB disease due to
Mycobacterium tuberculosis
Mycobacterium tuberculosis
complex. In countries
complex. In countries
where culture is not routine: a patient with positive
where culture is not routine: a patient with positive
sputum smear
sputum smear
Other-than-
Other-than-
definite case
definite case
A patient with clinical and/or radiological signs
A patient with clinical and/or radiological signs
compatible with TB
compatible with TB
and
and
clinician’s decision to treat
clinician’s decision to treat
with full treatment
with full treatment
Notifiable TB
Notifiable TB
case
case
All definite and other-than-definite TB cases notified in
All definite and other-than-definite TB cases notified in
the calendar year of interest should be notified. Cases
the calendar year of interest should be notified. Cases
should only be counted once in a given calendar year.
should only be counted once in a given calendar year.
New case
New case
A patient who has never had treatment for TB in the
A patient who has never had treatment for TB in the
past or who has taken
past or who has taken
anti-TB drugs for less than one
anti-TB drugs for less than one
month.
month.
Retreated case
Retreated case
A patient previously treated for TB with combination
A patient previously treated for TB with combination
chemotherapy for 4 weeks or more, excluding
chemotherapy for 4 weeks or more, excluding
prophylactic therapy.
prophylactic therapy.
European definitions for TB surveillance (2)
EuroTB
Pulmonary case
Pulmonary case
A patient with TB of the lung parenchyma or
A patient with TB of the lung parenchyma or
the tracheo-bronchial tree (including larynx).
the tracheo-bronchial tree (including larynx).
Extra-pulmonary case
Extra-pulmonary case
A patient with TB of organs other than the
A patient with TB of organs other than the
lungs or the tracheo-bronchial tree
lungs or the tracheo-bronchial tree
Note: a patient with both pulmonary
Note: a patient with both pulmonary
and
and
extra-pulmonary TB is
extra-pulmonary TB is
classified as pulmonary.
classified as pulmonary.
Primary drug
Primary drug
resistance
resistance
Resistance to one or more anti
Resistance to one or more anti
-TB drugs at start
-TB drugs at start
of treatment in a new TB case
of treatment in a new TB case
Acquired drug
Acquired drug
resistance
resistance
Resistance to one or more anti
Resistance to one or more anti
-TB drugs at start
-TB drugs at start
of treatment in a retreated TB case
of treatment in a retreated TB case
Multi-drug resistance
Multi-drug resistance
(MDR)
(MDR)
Resistance to at least isoniazid and rifampicin
Resistance to at least isoniazid and rifampicin
EuroTB
Cured
Cured
Treatment completion and:
Treatment completion and:
-
culture becoming negative on samples taken at the end of
culture becoming negative on samples taken at the end of
treatment and on at least one previous occasion, or
treatment and on at least one previous occasion, or
- sputum microscopy becoming negative for AFB at the end of
- sputum microscopy becoming negative for AFB at the end of
treatment and on at least one previous occasion
treatment and on at least one previous occasion
Completed
Completed
Treatment completion, not meeting the criteria to be classified as
Treatment completion, not meeting the criteria to be classified as
cure or treatment failure
cure or treatment failure
Died
Died
Death before starting treatment or during treatment, irrespective
Death before starting treatment or during treatment, irrespective
of cause (including post-mortem diagnosis)
of cause (including post-mortem diagnosis)
Failed
Failed
Culture or sputum microscopy remaining positive or becoming
Culture or sputum microscopy remaining positive or becoming
positive again at 5 months or later during treatment
positive again at 5 months or later during treatment
Defaulted
Defaulted
Treatment interrupted for 2 consecutive months or more
Treatment interrupted for 2 consecutive months or more
Transferred
Transferred
Patient referral to another clinical unit for treatment and
Patient referral to another clinical unit for treatment and
information on outcome not available / not obtained
information on outcome not available / not obtained
Still on
Still on
treatment
treatment
Patient still on treatment at 12 months and who did not meet any
Patient still on treatment at 12 months and who did not meet any
other outcome during treatment, including patients with:
other outcome during treatment, including patients with:
- treatment prolonged because of side effects / complications,
- treatment prolonged because of side effects / complications,
initial regimen planned for > 12 months
initial regimen planned for > 12 months
- initial treatment changed due to polyresistance (ie. resistance to
- initial treatment changed due to polyresistance (ie. resistance to
at least two first line drugs) on the isolate taken at the start of
at least two first line drugs) on the isolate taken at the start of
treatment
treatment
- information on the reasons for being still on treatment not
- information on the reasons for being still on treatment not
available
available
Unknown
Unknown
information on outcome not available
information on outcome not available
European definitions for TB surveillance (3)
Treatment outcome categories (from 2001 cohorts)
Gruźlica na świecie
Gruźlica na świecie
2 milardy ludzi,1/3 świata jest zakażonych na
2 milardy ludzi,1/3 świata jest zakażonych na
świecie
świecie
1,6 miliona zmarło z powodu gruźlicy w 2005r
1,6 miliona zmarło z powodu gruźlicy w 2005r
8,8 mln nowych zachorowań w 2005
8,8 mln nowych zachorowań w 2005
Gruźlica jest światową pandemią, chociaż
Gruźlica jest światową pandemią, chociaż
najwyższy wskaźnik jest w Afryce i połowa
najwyższy wskaźnik jest w Afryce i połowa
wszystkich nowych zachorowań przypada na 6
wszystkich nowych zachorowań przypada na 6
krajów Azji ( Bangladesz, Chiny, Indie,
krajów Azji ( Bangladesz, Chiny, Indie,
Indonezja, Pakistan, Filipiny)
Indonezja, Pakistan, Filipiny)
450 tys. nowych przypadków gruźlicy
450 tys. nowych przypadków gruźlicy
wielolekoopornej, najwyższy wskaźnik w Rosji
wielolekoopornej, najwyższy wskaźnik w Rosji
i Chinach
i Chinach
Szacuje się, że w 2004r. chorowało na gruźlicę
14,6 miliona ludzi (229/100.000), w tym było 6,1
miliona chorych (95/100.000) obficie
prątkujących;
80% nowych zachorowań (7.027.000 chorych) i
84% wszystkich chorych - 12.896.000 -
występuje w 22 krajach świata (Azja- 11, Afryka
-9, Europa- 1 (Rosja), Ameryka -1(Brazylia));
1.700.000 chorych zmarło z powodu gruźlicy
(27/100.000)- w tym było 248.000 zakażonych
HIV (1.423.000 - 36/100.000). 81% zgonów
występuje w 22 krajach o wysokiej zapadalności
na gruźlicę. 98% ogółu zgonów występuje w
krajach rozwijających się;
W Unii Europejskiej Polska należy do
krajów o poważnej sytuacji
epidemiologicznej gruźlicy i zajmuje 21
miejsce w rankingu.
Zachorowalność na gruźlicę w Polsce
jest dwukrotnie wyższa od średniej
zachorowalności w całej UE; jest
jednocześnie pięciokrotnie wyższa niż
w Szwecji, trzykrotnie wyższa niż w
Niemczech, ponad dwukrotne wyższa,
niż w Czechach. Natomiast
zapadalność na gruźlicę w Rosji,
Litwie, Ukrainie i Białorusi jest od 2 do
4 x wyższa, niż w Polsce.
Dystans, jaki dzieli Polskę od krajów
europejskich o najlepszej sytuacji
można oszacowań na 25 lat.
W 2006r. kontynuowany był dotychczasowy
trend spadkowy w zachorowalności na gruźlicę
utrzymujący się nieprzerwanie od 1993r.
Dotychczas zgłoszono 8512 zachorowań i było
to o 700 przypadków mniej niż w roku
poprzednim.
Zachorowalność na gruźlicę wzrasta z
wiekiem, osiągając najwyższe wartości wśród
ludzi powyżej 65 r.ż.. Istotnie zmniejszyła się
zachorowalność na gruźlicę wśród dzieci -
zarejestrowano 65 przypadków, podczas gdy w
2005r. takich przypadków było 99.
Mężczyźni chorują na gruźlicę dwukrotnie
częściej niż kobiety, a ludność wiejska nieco
częściej (różnica dwóch punktów), niż
mieszkańcy miast.
Sytuacja epidemiologiczna
Sytuacja epidemiologiczna
w Polsce
w Polsce
Wskaźniki epidemiologiczne
Wskaźniki epidemiologiczne
gruźlicy
gruźlicy
Zapadalność na gruźlicę
Zapadalność na gruźlicę
– określa liczbę nowych
– określa liczbę nowych
zachorowań na gruźlicę w stosunku do liczby
zachorowań na gruźlicę w stosunku do liczby
ludności w określonym przedziale czasu / zwykle
ludności w określonym przedziale czasu / zwykle
rocznym/ wyrażaną współczynnikiem
rocznym/ wyrażaną współczynnikiem
Chorobowość
Chorobowość
– liczba chorych na określoną
– liczba chorych na określoną
chorobę w stosunku do liczby ludnośći w
chorobę w stosunku do liczby ludnośći w
określonym przedziale czasu /zwykle roku/
określonym przedziale czasu /zwykle roku/
wyrażana współczynnikiem
wyrażana współczynnikiem
Umieralność
Umieralność
– liczba zgonów w stosunku do
– liczba zgonów w stosunku do
ogólnej liczby ludności na określonym terenie w
ogólnej liczby ludności na określonym terenie w
określonym przedziale czasu
określonym przedziale czasu
Smiertelność
Smiertelność
– liczba zgonów z powodu danej
– liczba zgonów z powodu danej
choroby w stosunku do liczby chorych na tę chorobę
choroby w stosunku do liczby chorych na tę chorobę
Zapadalność na gruźlicę w Polsce w 2006 roku /dane wstępne/
Zapadalność na gruźlicę w Polsce w 2006 roku /dane wstępne/
Wojewodztwa
Wojewodztwa
Współczynniki
Współczynniki
Zmienność roczna
Zmienność roczna
2005
2005
2006
2006
Dolnośląskie
Dolnośląskie
20,7
20,7
20,4
20,4
-1,4
-1,4
Kujawsko-Pomorskie
Kujawsko-Pomorskie
20,6
20,6
25,6
25,6
+24,3
+24,3
Lubelskie
Lubelskie
40,1
40,1
35,9
35,9
-10,5
-10,5
Lubuskie
Lubuskie
17,6
17,6
17,1
17,1
-2,8
-2,8
Łódzkie
Łódzkie
35,6
35,6
30,3
30,3
-14,9
-14,9
Małopolskie
Małopolskie
19,8
19,8
20,4
20,4
+3,0
+3,0
Mazowieckie
Mazowieckie
26,3
26,3
23,2
23,2
-11,8
-11,8
Opolskie
Opolskie
20,4
20,4
19,7
19,7
-3,4
-3,4
Podkarpackie
Podkarpackie
19,7
19,7
20,7
20,7
+5,1
+5,1
Podlaskie
Podlaskie
15,9
15,9
17,9
17,9
+12,6
+12,6
Pomorskie
Pomorskie
25,9
25,9
23,5
23,5
-9,3
-9,3
Śląskie
Śląskie
26,6
26,6
21,3
21,3
-19,9
-19,9
Świętokrzyskie
Świętokrzyskie
36,1
36,1
32,1
32,1
-11,1
-11,1
Warmińsko –
Warmińsko –
Mazurskie
Mazurskie
22,8
22,8
20,3
20,3
-11,0
-11,0
Wielkopolskie
Wielkopolskie
14,0
14,0
10,9
10,9
-22,1
-22,1
Zachodniopomorskie
Zachodniopomorskie
22,8
22,8
21,3
21,3
-6,6
-6,6
Polska
Polska
24,3
24,3
22,3
22,3
-8,2
-8,2
W woj. kujawsko-pomorskim
zarejestrowano najwyższy wzrost
rejestrowanych zachorowań -
przyrost o 24,3% w porównaniu z
rokiem poprzednim.
Województwo kujawsko pomorskie
Województwo kujawsko pomorskie
2006r
2006r
530 nowych zachorowań na gruźlicę
530 nowych zachorowań na gruźlicę
88% to chorzy na prątkującą gruźlicę
88% to chorzy na prątkującą gruźlicę
płuc
płuc
Zestawienie zachorowań na gruźlicę w woj. kuj-pom.w
Zestawienie zachorowań na gruźlicę w woj. kuj-pom.w
2006r
2006r
Poradnia
Poradnia
Gruźlica
Gruźlica
płuc
płuc
potwierdzon
potwierdzon
a bakt.
a bakt.
Gruźlica płuc
Gruźlica płuc
niepotwierdzon
niepotwierdzon
a bakt.
a bakt.
Gruźlica
Gruźlica
pozapłucna
pozapłucna
Razem
Razem
Bydgoszcz
Bydgoszcz
144
144
6
6
23
23
173
173
Toruń
Toruń
46
46
3
3
10
10
69
69
Włocławek
Włocławek
37
37
12
12
8
8
57
57
Grudziądz
Grudziądz
33
33
3
3
36
36
Golub-
Golub-
Dobrzyń
Dobrzyń
22
22
7
7
29
29
Patogeneza gruźlicy
Patogeneza gruźlicy
Ziarnina gruźlicza
Ziarnina gruźlicza
Komórki nabłonkowate
Komórki nabłonkowate
–
–
aktywowane makrofagi pochodzenia
aktywowane makrofagi pochodzenia
monocytarnego
monocytarnego
Komórki olbrzymie Langhansa
Komórki olbrzymie Langhansa
–
–
wielojądrowe z obwodowo ułóżonym
wielojądrowe z obwodowo ułóżonym
wianuszkiem jąder komórkowych
wianuszkiem jąder komórkowych
limfocyty
limfocyty
Jeden chory prątkujący nie leczony
Jeden chory prątkujący nie leczony
zakaża w ciągu roku średnio
zakaża w ciągu roku średnio
od 10 do 15 ludzi.
od 10 do 15 ludzi.
Rozpoznanie gruźlicy
Rozpoznanie gruźlicy
płuc
płuc
Czynniki sprzyjające wystąpieniu
Czynniki sprzyjające wystąpieniu
gruźlicy
gruźlicy
starość
niedożywienie.
niedożywienie.
przewlekły alkoholizm
nowotwory
bezdomność
niehigieniczny tryb życia
mieszkańcy miast, bezdomni, mniejszości
mieszkańcy miast, bezdomni, mniejszości
narodowe
narodowe
zakłady zamknięte (np. zakłady poprawcze)
zakłady zamknięte (np. zakłady poprawcze)
upośledzenie odporności (szczególnie zakażenie
upośledzenie odporności (szczególnie zakażenie
HIV)
HIV)
cukrzyca
cukrzyca
przewlekła niewydolność nerek
przewlekła niewydolność nerek
Badanie podmiotowe
Badanie podmiotowe
w gruźlicy
w gruźlicy
kaszel,
kaszel,
gorączka i poty nocne,
gorączka i poty nocne,
utrata masy ciała,
utrata masy ciała,
krwioplucie,
krwioplucie,
spadek aktywności życiowej,
spadek aktywności życiowej,
powiększenie węzłów chłonnych,
powiększenie węzłów chłonnych,
ból opłucnej,
ból opłucnej,
powiększenie wątroby i śledziony,
powiększenie wątroby i śledziony,
do objawów późnych należy zajęcie
do objawów późnych należy zajęcie
nerek, kości i ośrodkowego układu
nerek, kości i ośrodkowego układu
nerwowego
nerwowego
Badanie przedmiotowe w
Badanie przedmiotowe w
gruźlicy
gruźlicy
Badanie przedmiotowe może nie
Badanie przedmiotowe może nie
wykazywać żadnych zmian
wykazywać żadnych zmian
Badanie przedmiotowe
Badanie przedmiotowe
w gruźlicy
w gruźlicy
Obecność drobnych rzężeń
Obecność drobnych rzężeń
Świst odpowiadający zwężeniu oskrzeli
Świst odpowiadający zwężeniu oskrzeli
Szmer oskrzelowy nad obszarem
Szmer oskrzelowy nad obszarem
przylegania jam
przylegania jam
Stłumienie odgłosu opukowego i oslabienie
Stłumienie odgłosu opukowego i oslabienie
szmeru pęcherzykowego – obszar
szmeru pęcherzykowego – obszar
przylegania płynu
przylegania płynu
Powikłania gruźlicy
Powikłania gruźlicy
Odma opłucnowa
Odma opłucnowa
Ropniak opłucnej
Ropniak opłucnej
Zwłóknienie opłucnej
Zwłóknienie opłucnej
Krwawienia i krwotoki płucne
Krwawienia i krwotoki płucne
Następstwa gruźlicy płuc
Następstwa gruźlicy płuc
Przetoki
Przetoki
Zwężenie światła oskrzeli
Zwężenie światła oskrzeli
Rozstrzenie oskrzeli
Rozstrzenie oskrzeli
Zapalenie błon surowiczych z wytworzeniem
Zapalenie błon surowiczych z wytworzeniem
zrostów
zrostów
Grzybice płuc
Grzybice płuc
Zmiany w naczyniach krwionośnych
Zmiany w naczyniach krwionośnych
Włóknienie płuc
Włóknienie płuc
Amyloidoza
Amyloidoza
Zakażenie prątkami niegruźliczymi
Zakażenie prątkami niegruźliczymi
Rak płuca w bliźnie
Rak płuca w bliźnie
Różnicowanie gruźlicy
Różnicowanie gruźlicy
Mykobakteriozy
Mykobakteriozy
Bruceloza
Bruceloza
Tularemie
Tularemie
Infekcje grzybicze
Infekcje grzybicze
Sarkoidoza
Sarkoidoza
Ziarniniakowatość Wegenera
Ziarniniakowatość Wegenera
Zespół Churg-Strauss
Zespół Churg-Strauss
Alergiczne zapalenie pęcherzyów
Alergiczne zapalenie pęcherzyów
Pylice
Pylice
Reumatoidalne zapalenie stawów
Reumatoidalne zapalenie stawów
Przyczyny ujemnego odczynu
Przyczyny ujemnego odczynu
tuberkulinowego
tuberkulinowego
Nieobecność zakażenie prątkiem gruźlicy
Nieobecność zakażenie prątkiem gruźlicy
Choroba przed rozwojem alergii
Choroba przed rozwojem alergii
Bardzo młody lub bardzo stary wiek
Bardzo młody lub bardzo stary wiek
Zakażenie wirusowe / HIV/
Zakażenie wirusowe / HIV/
Choroby nowotworowe
Choroby nowotworowe
Choroby metaboliczne
Choroby metaboliczne
Leczenie immunosupresyjne
Leczenie immunosupresyjne
Bardzo ciężka postać gruźlicy
Bardzo ciężka postać gruźlicy
Wstępna diagnostyka gruźlicy
Wstępna diagnostyka gruźlicy
Badanie radiologiczne klatki
Badanie radiologiczne klatki
piersiowej
piersiowej
Badanie plwociny na obecność
Badanie plwociny na obecność
prątków
prątków
Badanie radiologiczne
Badanie radiologiczne
klatki piersiowej
klatki piersiowej
Naciek w segmentach szczytowo
Naciek w segmentach szczytowo
tylnych płatów górnych lub
tylnych płatów górnych lub
segmentów szczytowych płatów
segmentów szczytowych płatów
dolnych
dolnych
Rozsiew gruboplamisty lub
Rozsiew gruboplamisty lub
drobnoplamisty - prosówka
drobnoplamisty - prosówka
Badanie radiologiczne
Badanie radiologiczne
klatki piersiowej
klatki piersiowej
Włóknienie zmian częściowe lub
Włóknienie zmian częściowe lub
całkowite w okresie remisji
całkowite w okresie remisji
Wapnienie zmian martwiczych
Wapnienie zmian martwiczych
Gruźlica włóknisto jamista –
Gruźlica włóknisto jamista –
grubienie ścian jam, rozstrzenie
grubienie ścian jam, rozstrzenie
oskrzeli
oskrzeli
Drzewo decyzyjne (1)
Drzewo decyzyjne (1)
Rozmaz AFB+
Rozmaz AFB+
DNA
negatywny
MOTT
DNA pozytywny
M.tuberculosis
complex
Izoluj i lecz
Drzewo decyzyjne (2)
Drzewo decyzyjne (2)
Rozmaz AFB(-)
Rozmaz AFB(-)
DNA negatywne
DNA pozytywne
Czekaj na
hodowle.
Diagnozuj w
innych
kierunkach.
Izoluj i lecz
Leczenie gruźlicy
Niewydolność nerek
Niewydolność nerek
3 leki: RMP, INH, PZA przez 2
3 leki: RMP, INH, PZA przez 2
miesiące
miesiące
RMP, INH przez kolejnych 6 miesięcy
RMP, INH przez kolejnych 6 miesięcy
Leczenie kobiet w ciąży
Leczenie kobiet w ciąży
Leczenie RMP, INH, PZA, EMB
Leczenie RMP, INH, PZA, EMB
bezpieczne dla płodu
bezpieczne dla płodu
SM i inne aminoglikozydy nie mogą
SM i inne aminoglikozydy nie mogą
być podawane – ototoksycznie na
być podawane – ototoksycznie na
płód
płód
Etionamid – działa teratogennie
Etionamid – działa teratogennie
Wybrane postaci
Wybrane postaci
gruźlicy płuc
gruźlicy płuc
Gruźlica płuc guzkowa i
Gruźlica płuc guzkowa i
włóknisto – guzkowa /
włóknisto – guzkowa /
zwłóknienie szczytów/
zwłóknienie szczytów/
Umiejscowienie w szczytach
Umiejscowienie w szczytach
Zacienienia drobnoplamiste, pasemkowate
Zacienienia drobnoplamiste, pasemkowate
Bez objawów klinicznych zmiany interpretowane
Bez objawów klinicznych zmiany interpretowane
jako „nieczynne”
jako „nieczynne”
Należy dążyć do uzyskania wstecznej
Należy dążyć do uzyskania wstecznej
dokumentacji radiologicznej
dokumentacji radiologicznej
Jeśli poprzednie rtg było bez zmian – należy
Jeśli poprzednie rtg było bez zmian – należy
włączyć leczenie
włączyć leczenie
Wystąpienie czynnej gruźlicy wśród zmian
Wystąpienie czynnej gruźlicy wśród zmian
włóknistych jest 2-14 razy częstsze niż w w
włóknistych jest 2-14 razy częstsze niż w w
zdrowej populacji
zdrowej populacji
Należy różnicować z rakiem płuca lub zzsk
Należy różnicować z rakiem płuca lub zzsk
Gruźlica płuc naciekowa
Gruźlica płuc naciekowa
Najczęstsza postać gruźlicy płuc
Najczęstsza postać gruźlicy płuc
Zwykle naciek zlokalizowany w segmentach
Zwykle naciek zlokalizowany w segmentach
szczytowo tylnych płata górnego i w
szczytowo tylnych płata górnego i w
segmencie szczytowym plata dolnego
segmencie szczytowym plata dolnego
Zmiany mogą ulec otorbieniu i dawać obraz
Zmiany mogą ulec otorbieniu i dawać obraz
gruźliczaka
gruźliczaka
Gruźliczak zanim powstanie ma postać
Gruźliczak zanim powstanie ma postać
serzaka
serzaka
W obrębie nacieku dochodzi do rozpdau i
W obrębie nacieku dochodzi do rozpdau i
tworzenia jam
tworzenia jam
Często występuje krwioplucie i stany
Często występuje krwioplucie i stany
podgorączkowe
podgorączkowe
Gruźlica włóknisto jamista
Gruźlica włóknisto jamista
Jest to postać gruźlicy zaniedbanej
Jest to postać gruźlicy zaniedbanej
długo nie rozpoznawanej i stanowi
długo nie rozpoznawanej i stanowi
jedynie 2,5% nowo rozpoznanej gruźlicy
jedynie 2,5% nowo rozpoznanej gruźlicy
Kaszel, krwiopluicie z wykrztuszeniem
Kaszel, krwiopluicie z wykrztuszeniem
ropnej plwociny
ropnej plwociny
Często dochodzi do zmniejszenia
Często dochodzi do zmniejszenia
objętości płata lub nawet całego płuca
objętości płata lub nawet całego płuca
Może objawać się oporność na leki
Może objawać się oporność na leki
Serowate zapalenie płuc
Serowate zapalenie płuc
Do serowatego zapalenie pluc może
Do serowatego zapalenie pluc może
dochodzić w przebiegu gruźlicy
dochodzić w przebiegu gruźlicy
pierwotnej po przebicu mas
pierwotnej po przebicu mas
serowatych do oskrzela, częściej
serowatych do oskrzela, częściej
występuje w gruźlicy popierwotnej
występuje w gruźlicy popierwotnej
Nacieki obejmują kilka platów , dość
Nacieki obejmują kilka platów , dość
szybko dochodzi do powstawania jam
szybko dochodzi do powstawania jam
Gruźlica pozapłucna
Gruźlica pozapłucna
Gruźlicze zapalenie opłucnej
Gruźlicze zapalenie opłucnej
Gruźlica węzłów
Gruźlica węzłów
Gruźlica kości i stawów
Gruźlica kości i stawów
Gruźlica układu moczowo płciowego
Gruźlica układu moczowo płciowego
Gruźlica opłucnej
Gruźlica opłucnej
Bywa następstwem rozsiewu limfo- i
Bywa następstwem rozsiewu limfo- i
krwiopochodnego
krwiopochodnego
Przebicie zmienionych gruźliczo
Przebicie zmienionych gruźliczo
węzłów chłonnych
węzłów chłonnych
Początek choroby ostry:goraczka,
Początek choroby ostry:goraczka,
suchy kaszel, bóle opłucnowe,
suchy kaszel, bóle opłucnowe,
duszność
duszność
Płyn opłucnowy
Płyn opłucnowy
Wysięk
Wysięk
Białko.5 g/100ml
Białko.5 g/100ml
Podwyższenie LDH
Podwyższenie LDH
Poziom glukozy obniżony
Poziom glukozy obniżony
Rozmaz limfocytarny
Rozmaz limfocytarny
Potwierdzenie obecności
Potwierdzenie obecności
M.tuberculosis płynu lub podczas
M.tuberculosis płynu lub podczas
biopsji
biopsji
Gruźlica węzłów chłonnych
Gruźlica węzłów chłonnych
90% zajmuje węzły chłonne okolicy
90% zajmuje węzły chłonne okolicy
głowy, karku
głowy, karku
Najczęściej zajęte są węzły przednie i
Najczęściej zajęte są węzły przednie i
tylne szyi, następnie podżuchwowe,
tylne szyi, następnie podżuchwowe,
przeduszne, podbródkowe,
przeduszne, podbródkowe,
nadobojczykowe, pachowe
nadobojczykowe, pachowe
U dzieci z prosówką uogólnioną
U dzieci z prosówką uogólnioną
zajęcie węzłów chłonnych spotyka
zajęcie węzłów chłonnych spotyka
się bardzo często
się bardzo często
Mykobakteriozy
Mykobakteriozy
Choroba wywołana przez różne
Choroba wywołana przez różne
gatunki prątków
gatunki prątków
niegruźliczych MOTT
niegruźliczych MOTT
Gatunki prątków
Prątki wolno
rosnące
Grupa
fotochromog
enna I
M.kansasii
Skotochromoge
nna II
M.xenopi
Niechromogenn
a III
M.avium-intracellilare
MAIS
Prątki szybko
rosnące
4 grupa
M.chelonae
Podział prątków MOTT
Podział prątków MOTT
Struktura kliniczna zachorowań na gruźlicę w
Struktura kliniczna zachorowań na gruźlicę w
Polsce w 2005 roku
Polsce w 2005 roku
Włóknisto-jamista/
Chronic fibrocavernous
1,5%
Serowate zapalenie płuc
i gr.prosówkowa płuc/
Pneum.caseous &Acute
miliary TB
1,9%
Pozapłucna/
Extrapulmonary
8,8%
Naciekowa płuc/
Infiltrative pulmonary TB
87,2%
Zasady programu zwalczania
Zasady programu zwalczania
gruźlicy w Polsce
gruźlicy w Polsce
Ma charakter ciągły i realizowany jest
Ma charakter ciągły i realizowany jest
od kilkudziesięciu lat
od kilkudziesięciu lat
Wyodrębniony pion walki z gruźlicą
Wyodrębniony pion walki z gruźlicą
DOTS – Dozorowane leczenie
DOTS – Dozorowane leczenie
krótkoterminowe – realizowane
krótkoterminowe – realizowane
również w Polsce – główna metoda
również w Polsce – główna metoda
diagnostyczna badanie
diagnostyczna badanie
bakteriologiczne
bakteriologiczne
Struktury organizacyjne
Struktury organizacyjne
zwalczania gruźlicy
zwalczania gruźlicy
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc
Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc
Wojewódzka Przychodnia
Wojewódzka Przychodnia
Gruźlicy i Chorób Płuc
Gruźlicy i Chorób Płuc
Terenowe poradnie gruźlicy i
Terenowe poradnie gruźlicy i
chorób płuc
chorób płuc