OBJECT PASCAL

OBJECT PASCAL

Marzena Szałas

Object Pascal

2

WSTĘP

WSTĘP



Object Pascal podstawowym 
językiem programowania w Delphi;



dostępne elementy:



obsługa wyjątków;



zmienne typu Variant;



tablice otwarte;



domyślne parametry procedur i 
funkcji;



tablice dynamiczne…

Object Pascal

3

STRESZCZENIE

STRESZCZENIE



podstawy języka Object Pascal:



zmienne, stałe, operatory, typy 
języka i definiowane przez 
użytkownika, instrukcje warunkowe, 
pętle, procedury i funkcje, moduły, 
pakiety, wykorzystanie obiektów, 
strukturalna obsługa wyjątków;



komponenty w Delphi;

Object Pascal

4

ZMIENNE I STAŁE

ZMIENNE I STAŁE



zmienne:

var

zmienna1, zmienna2 : integer;
zmienna3 : string = ‘Napis domyślny’;



stałe:

const

 

ErrorString = ‘Niebezpieczeństwo’;
i : integer = 10;

Object Pascal

5

OPERATORY

OPERATORY



przypisania: := ;



porównania: = <> < > <= >= ;



logiczne: and or not ;



arytmetyczne: + - * / div mod ;



bitowe: and or not xor shl shr ;



zwiększania/zmniejszania: Inc() 
Dec() ;

Object Pascal

6

TYPY JĘZYKA OBJECT 

TYPY JĘZYKA OBJECT 

PASCAL

PASCAL



bezpieczeństwo typów;



przykładowe typy:



typy całkowitoliczbowe: Integer, Shortint, 

Byte…



typy zmiennoprzecinkowe: Single, Double, 

Currency…



typy logiczne: Boolean, LongBool…



3 typy reprezentujące pojedynczy znak: 

AnsiChar, WideChar i Char;



łańcuchy: AnsiString, ShortString, 

WideString…



typ Variant (wartości UNASSIGNED i NULL);

Object Pascal

7

TYPY DEFINIOWANE 

TYPY DEFINIOWANE 

PRZEZ 

PRZEZ 

UŻYTKOWNIKA

UŻYTKOWNIKA



mają postać:



tablic (tablice dynamiczne):

type

Tablica1 = array [0..5] of integer;

var

Tab1 : Tablica;
Tab2 : array [2..5] of integer;

Tab3 : array of string;

Object Pascal

8

TYPY DEFINIOWANE 

TYPY DEFINIOWANE 

PRZEZ 

PRZEZ 

UŻYTKOWNIKA

UŻYTKOWNIKA



rekordów:

type

MojRekord = Record

pole1 : integer;
pole2 : string

end;



wskaźników (procedury: New() 

Dispose() GetMem() FreeMem() ):

type

PInt = ^integer;
PMojRekord = ^MojRekord;

Object Pascal

9

TYPY DEFINIOWANE 

TYPY DEFINIOWANE 

PRZEZ 

PRZEZ 

UŻYTKOWNIKA

UŻYTKOWNIKA



zbiorów (dostępne operacje: in <= + - 

*, procedury: Include() Exclude() ):

type
Znaki = set of Char;
Liczby = set of 0..9;



obiektów:

type
tp =  procedure (a: integer);

Tkl = class (TObject)

i  : integer;                 
p1 : tp;                     

  procedure p2;  

end;

typowe 
(składowa z 
danymi)

bardzo 
nietypowe 
(składowa z 
danymi)

typowe 
(metoda)

Object Pascal

10

INSTRUKCJE

INSTRUKCJE

 

 

WARUNKOWE

WARUNKOWE



instrukcja If:

if x=5 then

instrukcja1

else

instrukcja2;



instrukcja wyboru:

case x of

1: instrukcja1;
2: instrukcja2;
else

instrukcja3;

end;

Object Pascal

11

PĘTLE

PĘTLE



pętla For:

for i:=1 to 100 do

x := x + i;



pętla While…Do:

while x<>100 do

x := x + 1;



pętla Repeat…Until:

repeat

x := x + 1;

until x=100;



procedura Break();



procedura Continue();

Object Pascal

12

PROCEDURY I FUNKCJE

PROCEDURY I FUNKCJE



zmienna Result;



przekazywanie parametrów:



przez wartość;



przez adres;



przez stałą;



mechanizm tablic otwartych:

procedure KazdaTablica (var X: array of integer)

Object Pascal

13

PROCEDURY I FUNKCJE

PROCEDURY I FUNKCJE



przeciążanie procedur i funkcji:

function Divide (X, Y: Real): Real; overload;
begin 
…
end;
function Divide (X, Y: Integer): Integer; overload;
begin 
…
end;



domyślne parametry procedur i funkcji:

procedure MyMessage (Msg: String; Line: byte = 0);
MyMessage (‘Hello’,1);
MyMessage (‘Hello’);

Object Pascal

14

MODUŁY

MODUŁY



Budowa:



dyrektywa UNIT;



część publiczna (interface);



część prywatna (implementation);



część inicjacyjna (initialization);



część kończąca (finalization);



 cykliczne odwołanie do modułu;

Object Pascal

15

PAKIETY

PAKIETY



podział ze względu na rolę pełnioną 
w tworzonych aplikacjach:



pakiety wykonywalne;



pakiety środowiskowe;



pakiety uniwersalne;



pakiety pomocnicze;

Object Pascal

16

PROGRAMOWANIE 

PROGRAMOWANIE 

OBIEKTOWE

OBIEKTOWE



dziedziczenie w Object Pascalu;



konstruktor Create() i destruktor 
Destroy();



 

TMyObject = Class

SomeValue : Integer;
procedure SetSomeValue (AValue: Integer;
property Value: Integer read SomeValue write 

SetSomeValue;

End;

pole

metoda

właściwoś
ć

Object Pascal

17

PROGRAMOWANIE 

PROGRAMOWANIE 

OBIEKTOWE

OBIEKTOWE



zmienna predefiniowana Self;



typy metod obiektowych:

TFoo = class

procedure Statyczna;
procedure Wirtualna; virtual;
procedure Dynamiczna; dynamic;
procedure Komunikacyjna (var M: TMessage); 

message wm_SomeMessage;

statyczn
ewirtualn

e

dynamiczn
e

zarządzając
e 
komunikata
mi

Object Pascal

18

PROGRAMOWANIE 

PROGRAMOWANIE 

OBIEKTOWE

OBIEKTOWE



przedefiniowywanie metod – 
override;



przeciążanie metod – overload;



redefinicja metod klasy – 
reintroduce;



metody zaprzyjaźnione;

Object Pascal

19

PROGRAMOWANIE 

PROGRAMOWANIE 

OBIEKTOWE

OBIEKTOWE



widoczność elementów obiektu:



private;



protected;



public;



published;



automated;

Object Pascal

20

INTERFEJSY

INTERFEJSY



numer identyfikacyjny interfejsu: 
globalnie unikalny identyfikator – GUID;



nie mogą zawierać pól;



wszystkie metody interfejsu są 
publiczne;



interfejs IInterface klasą bazową 
wszystkich interfejsów;



Interfejs – typ o kontrolowanym czasie 
życia;

Object Pascal

21

STRUKTURALNA OBSŁUGA 

STRUKTURALNA OBSŁUGA 

WYJĄTKÓW

WYJĄTKÓW



wyjątek – obiekt zawierający 
niezbędną informację;



try…finally…end – konstrukcja 
gwarantująca wykonanie 
określonego ciągu instrukcji, 
niezależnie od błędu;



try…except…end – narzędzie do 
obsługi błędów;



sekcja obsługi domyślnej;

Object Pascal

22

STRUKTURALNA 

STRUKTURALNA 

OBSŁUGA WYJĄTKÓW

OBSŁUGA WYJĄTKÓW



klasa Exception – typ bazowy dla 
obiektów reprezentujących wyjątki 
(właściwość Message);



generowanie własnych wyjątków – 
instrukcja Raise;

Object Pascal

23

KOMPONENTY W DELPHI

KOMPONENTY W DELPHI



klasa każdego komponentu 

pochodną klasy bazowej TComponent;



kontakt ze światem w większości za 

pomocą właściwości (właściwość 

Name i właściwość Tag);



komponent-właściciel;



mechanizm zdarzeń – specyfika 

komponentów, wyróżniająca je 

spośród innych klas;

Object Pascal

24

KOMPONENTY W DELPHI

KOMPONENTY W DELPHI



podział komponentów:



komponenty niewizualne;



komponenty wizualne (relacja 

rodzicielstwa);



rodzaje właściwości:



właściwości proste;



właściwości wyliczeniowe;



właściwości zbiorowe;



właściwości obiektowe;



właściwości tablicowe;

Object Pascal

25

KOMPONENTY W DELPHI

KOMPONENTY W DELPHI



strumieniowość;



domyślne wartości właściwości;

Object Pascal

26

LITERATURA

LITERATURA



 A. Marciniak – „Object Pascal – 
język programowania w środowisku 
Borland Delphi 2.0”;



 S. Teixeira, X. Pacheco – „Delphi 4. 
Vademecum profesjonalisty”;



A. Grażyński, Z. Zarzycki – „Delphi 7 
dla każdego”;