PEDAGOGIKA

OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYC

H

RUCHOWO

Osoba niepełnosprawne ruchowo

-Osoba

niepełnosprawna z dysfunkcją narządu ruchu to osoba
o ograniczonej sprawności kończyn górnych, dolnych
lub kręgosłupa wskutek trwałego ubytku
spowodowanego uszkodzeniem lub niedorozwojem
mózgu, bądź schorzeń, uszkodzeń lub zniekształceń w
układach: kostnym, mięśniowym lub nerwowym. Można
więc powiedzieć, iż niepełnosprawność ruchowa to
wszelkie zaburzenia narządu ruchu,
które mogą być wywołane
wieloma przyczynami, ale ich
konsekwencją jest zawsze
ograniczenie sprawności ruchowej
(A.Migas 2006).

Niepełnosprawni ruchowo
stanowią bardzo różnorodną
populację, ponieważ z jednej
strony mamy do czynienia z
osobami z niewielkimi
uszkodzeniami narządu
ruchu, samodzielnie
poruszającymi się i
obsługującymi, z drugiej zaś
z ludźmi dotkniętymi
całkowitą niesprawnością,
zdanymi na pomoc innych.

Dysfunkcje narządu ruchu można podzielić na

•dysfunkcje pochodzenia mózgowego,

•dysfunkcje pochodzenia rdzeniowego,

•dysfunkcje układu kostno-stawowego

•braki kończyn – wrodzone lub stany po amputacji

Do zmian wrodzonych narządu ruchu
zaliczamy:

niedorozwoje i ubytki kończyn górnych i
dolnych,

zwichnięcia stawu biodrowego,

ograniczenia funkcji stawów,

zniekształcenia kręgosłupa,

przepuklinę oponowo-rdzeniową,

kręgi szyjne i inne.

Nabyte zmiany narządu ruchu
są spowodowane:

niedotlenieniem mózgu
(mózgowe porażenie dziecięce)

zaburzeniami przemiany materii i
czynności hormonów (np.
aseptyczna martwica kości).

urazami (powikłania po złamaniu
kości czy amputacji),

stanami zapalenia (kości,
stawów, mięśni),

Dzieci ze

skrzywieniem

kręgosłupa

gorzej

rozwijają się fizycznie,
mają niedobory wagi i
wzrostu, zaburzenia
przemiany materii i
alergie. Nieleczone
skrzywienie kręgosłupa
prowadzi do
zniekształcenia postawy
dziecka, ogranicza jego
sprawność ruchową i
naraża na ból.

Skrzywienie kręgosłupa ma różna postać:

kifoza

to wygięcie ku tyłowi części piersiowej

kręgosłupa,

lordoza

to wygięcie do przodu części

lędźwiowej kręgosłupa,

skolioza

to boczne skrzywienie kręgosłupa.



Mogą być następstwem zniszczenia mechanicznego, chorób

nowotworowych, naczyniowych i zwyrodnieniowych lub ucisku

prowadzącego do nie dotlenienia, a w dalszej konsekwencji do

martwicy rdzenia.



Uszkodzenia rdzenia dzielą się na całkowite i częściowe. Przy

uszkodze niu całkowitym zniesione zostają - od miejsca

uszkodzenia - wszystkie rodzaje czucia (dotyku, bólu,

temperatury, ułożenia). Towarzyszy temu pora żenie wszystkich

grup mięśniowych zaopatrywanych z segmentu rdzenia

objętego uszkodzeniem, jak również z tych segmentów, które

leżą poniżej poziomu uszkodzenia.



Uszkodzenia częściowe dają różnie nasilone zaburzenia

neurologiczne: od dyskretnych, ledwie zauważalnych, aż po

takie, przy których występuje zaledwie śladowa czynność

pojedynczych grup mięśniowych, uniemożli wiająca wykonanie

ruchu dowolnego

Wrodzone zwichnięcie stawu
biodrowego

powoduje zniekształcenie

postawy i chodu dziecka, dokuczliwe
bóle, trudności w staniu i chodzeniu z
powodu zmian zwyrodnieniowych w
układzie kostno-stawowym. Dziecko z
obustronnym zwichnięciem ma
pochyloną do przodu miednicę,
lordozę, wystający brzuch i szerokie
biodra. Należy jednak zwrócić uwagę,
że wadę tę można wykryć już w
pierwszych dniach po urodzeniu
dziecka i odpowiednia, wcześnie
rozpoczęta rehabilitacja daje dobre
efekty.

Dysplazja

to, najogólniej mówiąc, niepełne

ukształtowanie się stawu bio drowego w okresie życia

płodowego. Stan ten może, przy niekorzystnych

okolicznościach, przejść w nadwichnięcie, a nawet

zwichnięcie stawu bio drowego.

MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE

 
Definiowanym jest jako „przewlekłe niepostępujące
zaburzenia czynności będącego w rozwoju ośrodkowego
układu nerwowego, a zwła szcza ośrodkowego neuronu
ruchowego, powstałe w wyniku uszkodzeń mózgu iv
okresie ciąży, porodu lub w okresie okołoporodowym".
Mózgowe porażenie dziecięce występuje z częstością 1,5 -
3 na 1000 dzie ci, a czynniki ryzyka, czyli takie, które
zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzenia,
związane są najczęściej z okresem prenatalnym i porodem
(łącznie ok. 60 %). Do czynników tych należą przede
wszystkim:
niedotlenienie spowodowane np. nieprawidłowościami
dotyczącymi łoży ska, pępowiny, niewydolnością krążenia u
matki bądź ciężko przebiegają cym porodem, wcześniactwo,
mała masa urodzeniowa cho roby matki (wirusowe,
bakteryjne, zatrucie ciążowe, cukrzyca i in.), niepra
widłowe ułożenie płodu, szkodliwe wpływy środowiskowe.
Czynnikiem ryzyka jest również zły ogólny stan dziecka po
urodzeniu. W Polsce stan ten określa się punktacją wg
skali Apgar.

Rewalidacja osób o obniżonej

sprawności ruchowej

Wg Obuchowskiej rewalidację

charakteryzują dwa podejścia:

realizujące,

związane z

oddziaływaniem na czynności
wycho wanka (np. z
usprawnianiem jego mowy,
spostrzegania, motoryki)

aktywizujące

, którego istotą

jest inicjowanie u wychowanka
autorewalidacji i uczestniczenia
w niej.

Autorewalidacja

proces mobilizacji możliwości jednostki,

przebiegający na poziomach: emocjonalnym, behawioralnym i
świadomościowym i służący celom rewalidacji, jakimi są:
samorealizacja osoby niepełnosprawnej i realizacja przez nią ról
społecznych. Na każdym z wyodrębnionych poziomów wyróżniony
został czynnik o największym zna czeniu. Są to kolejno: pozytywne
emocje, prospołeczne zachowania i kon cepcja samego siebie

Przykładem autorewalidacji są działania

tzw. grup aktywnej

rehabilitacji, utworzonych przez osoby z uszkodzeniami rdzenia.
Organizują one tzw. obozy przetrwania, na których niepełnosprawni
w różnym wieku i z róż nym nasileniem ograniczenia sprawności uczą
się, jak być samodzielnym w różnych sytuacjach, jak posługiwać się
wyczynowym wózkiem, jak pokony wać przeszkody (np. schody,
krawężniki itp.), jak nawiązywać kontakty społeczne, jak realizować
w warunkach ograniczonej sprawności czynności życia codziennego.
 
Opanowanie tych umiejętności zwiększa poczucie auto nomii, ułatwia
życie, a jednocześnie jest ważnym źródłem pozytywnych emocji oraz
wzmocnień dla poczucia własnej wartości.
 
Dla wykształcenia się tych cech szczególne znaczenie mają
oddziaływa nia rodziców, a przede wszystkim: bezwzględna
akceptacja dziecka, ureal nienie stawianych mu wymagań i
zapewnienie możliwości zdobywania różnorodnych doświadczeń,
dostrzeganie indywidualnych właściwości dziecka, których nie
przesłania jego defekt fizyczny, oraz stwarzanie okazji do
przejawiania przez nie pożądanych zachowań społecznych. Pomocne
w osiągnięciu tych celów mogą być nie tylko działania
profesjonalistów (peda gogów, psychologów), ale również wsparcie,
które rodzice mogą otrzymać w organizacjach utworzonych często
przez nich samych. Przykładem są tu Koła Pomocy Dzieciom
Niepełnosprawnym Ruchowo i stowarzyszenia o podobnym
charakterze.

Dziękujemy za

uwagę!!!