Kształtowanie się struktury kosztu i
kapitału w przedsiębiorstwie



W

procesach

decyzyjnych

niezbędna jest znajomość struktury
kosztów uwzględniająca ich podział
na stałe i zmienne. Pozwala ona
ustalić

próg

rentowności

przedsiębiorstwa

oraz

określić

stopień dźwigni operacyjnej.

Analiza progu rentowości



Próg rentowności może zostać
określony

ilościowo

lub

wartościowo. W tej analizie stosuje
się szereg założeń upraszczających,
o których należy pamiętać podczas
interpretowania

uzyskanych

wyników

Analiza progu rentowności



W

analizie

progu

rentowności

podstawową rolę odgrywa badanie
relacji między przychodami ze
sprzedaży, kosztami i zyskiem w
krótkim okresie.

Analiza progu rentowności

Założenia te są następujące:



- wielkość produkcji w analizowanym
okresie jest równa wielkości sprzedaży,



-

produkcja

ma

charakter

jednoasortymentowy,

w

wypadku

produkcji

wieloasortymentowej

jej

struktura nie ulega zmianie,



- koszty ogółem i przychody ze sprzedaży
ogółem są liniowymi funkcjami produkcji,

Analiza progu rentowności



- koszty dają się dokładnie podzielić na stałe
i zmienne,



-

całkowite

koszty

zmienne

rosną

proporcjonalnie

do

wzrostu

produkcji,

ponieważ jednostkowe koszty zmienne są
stałe,



- jednostkowe ceny poszczególnych
wyrobów nie reagują na skalę sprzedaży i w
badanym okresie pozostają na tym samym
poziomie

Próg rentowności - BEP (Break -

Even - Point)



Znajduje się w punkcie, w
którym wartość przychodów
ze sprzedaży jest równa
poziomowi

kosztów

całkowitych. Zysk operacyjny
(EBIT) = 0

Próg rentowności - BEP (Break -

Even - Point)

Można to przedstawić przy pomocy

następującego równania:

Przychody ze sprzedaży ogółem =

koszty zmienne ogółem + koszty
stałe ogółem

Zapiszemy to równanie: S = K

c

S = K

s

+ K

z

Ilościowy próg rentowności -

BEP (Break - Even - Point)

Dla produkcji jednoasortymentowej ilościowy próg

wyznaczamy:

(

x * c) = (x * z) + K

s

(x * c) – (x *z) = K

s

x * (c-z) = K

s

K

s

K

s

x

il

= --------- = --------

c – z m

b



Ilościowy próg

rentowności - BEP (Break -

Even - Point)



Ilościowy próg rentowności to
liczba

produktów,

które

sprzedając przedsiębiorstwo
nie ponosi straty, nie generuje
też zysków. Zysk operacyjny
EBIT = 0.

WARTOŚCIOWY PRÓG

RENTOWNOŚCI

Dla produkcji jednoasortymentowej wartościowy

próg rentowności obliczymy:

x

w

= x

il

* c

K

s

K

s

x

w

= -------- = -----------

1 – z W
-----
c

WARTOŚCIOWY PRÓG

RENTOWNOŚCI



Wartościowy próg rentowności to
punkt,

w

którym

wartość

przychodów ze sprzedaży pokrywa
całkowite

koszty

operacyjne

przedsiębiorstwa.

Próg rentowności - BEP (Break -

Even - Point)

Wprowadzone zostały następujące

oznaczenia:



K

c

- całkowite koszty produkcji (K

s +

K

z)

,



K

s

- całkowite stałe koszty produkcji,



K

z

- całkowite zmienne koszty produkcji (x

* z),



z

- jednostkowe koszty zmienne,



S - wartość sprzedaży (przychody ogółem)
= (x * c),

Próg rentowności - BEP (Break -

Even - Point)



c - jednostkowa cena sprzedaży,



x - liczba sprzedanych wyrobów,



EBIT - zysk operacyjny (EBIT = S – K

s

– K

z

),



x

il

- próg rentowności w ujęciu ilościowym,



x

w

- próg rentowności w ujęciu

wartościowym,



M

b

- całkowita marża brutto (S – K

z

),



m

b

- jednostkowa marża brutto (c-z),



W - współczynnik marży brutto.

Przykład

Jednostkowe

koszty

zmienne

wytwarzanego

w

przedsiębiorstwie

wyrobu

wynoszą (z) = 20 zł, koszty stałe
(Ks) = 60.000 zł, a cena sprzedaży
jednego wyrobu (c) = 30 zł.

1. Ustal ilościowy i wartościowy próg

rentowności.

Przykład

1

. Rozwiązanie:

X

il

= 60 000 zł/ (30 zł – 20 zł) = 6 000

szt.

X

w

= 6000 szt * 30 zł = 180 000 zł



Sprzedając

6 000

szt

wyrobów,

uzyskując 180 000 zł przychodów
przedsiębiorstwo nie ponosi straty, nie
generuje też zysków.

Zysk operacyjny EBIT = 0.

Przykład

2. Ustal, jak duża powinna

być skala produkcji, aby
otrzymać

zysk

operacyjny

(EBIT)

w

wysokości
30.000 zł.

2. Rozwiązanie:
Ze wzoru na EBIT = S – K

s

– K

z

= (x * c)

- K

s

– (x * z); możemy ustalić liczbę

sprzedanych

produktów,

która

generuje zysk w wysokości 30.000 zł.

x = (EBIT + K

s

)

/ (c – z)

x = (30.000 zł + 60.000 zł) / (30 zł – 20

zł)

x = 90.000 zł / 10 zł = 9 000 szt.

Przykład

2. Rozwiązanie



Dla

osiągnięcia

zysku

operacyjnego

w

wysokości

30.000

zł

niezbędna

jest

sprzedaż 9.000 sztuk wyrobów
o wartości:

9 000 szt. * 30 zł = 270 000 zł.

Wnioski: 1



Chcąc zrealizować odpowiednie
zyski - przedsiębiorstwo musi
sprzedać

produkty

przewyższające

liczbą

i

wartością próg rentowności.

Przykład

3.

Ustal, jak ukształtuje się zysk

operacyjny, gdy nastąpi 10%
redukcja kosztów zmiennych i
obniżka kosztów stałych o
10.000zł, a wielkość sprzedaży
pozostanie na dotychczasowym
poziomie?

3. Rozwiązanie



EBIT = (x* c) – (x* z) - K

s



EBIT = (6.000 szt. * 30 zł ) -
(6.000szt. * 20 zł * 0,9) -
(60.000 zł - 10.000 zł)



EBIT = 180.000 zł - 108.000 zł
- 50.000 zł = 22 000 zł



EBIT = 22.000 zł



3. Rozwiązanie



Obniżka kosztów spowoduje, że
sprzedając 6000 szt. wyrobów
przedsiębiorstwo generuje obecnie
zysk operacyjny w wysokości 22
000 zł.

Wnioski: 2



Obniżka

kosztów

powoduje

obniżenie

progu

rentowności.

Przedsiębiorstwo

sprzedając

mniejszą ilość (niższą wartość)
produktów osiąga próg rentowności

Przykład

4.

Ustal, jaka powinna być cena

sprzedaży, aby, zachowując
pozostałe pierwotne założenia,
osiągnąć zysk operacyjny w
wysokości 12.000 zł:

Rozwiązanie



EBIT = (x * c) – (x * z) - K

s



c = (EBIT + K

z

+ K

s

)/ x



(12 000 zł + 6000 szt * 20 zł +
60 000 zł) / 6 000 szt. = 192 000
zł / 6 000 szt. = 32 zł



Wzrost zysku operacyjnego o
12.000 zł zapewni cena wynosząca
32 zł.

Wnioski: 3



Wzrost ceny powoduje obniżenie się
progu

rentowności.

Przedsiębiorstwo

sprzedając

dotychczasową liczbę produktów
będącą

progiem

rentowności

generuje obecnie zysk operacyjny.

Przykład



5. Ustal, jaka powinna

być dodatkowa sprzedaż,
aby

pokryła

ona

dodatkowe koszty stałe
w wysokości 5.000 zł.

Rozwiązanie



Ustalamy nowy ilościowy i
wartościowy próg rentowności gdyż
nastąpił wzrost kosztów stałych.

x

il

= 65 000 zł / (30 zł – 20 zł) = 6 500

szt.

x = 6 500 szt – 6 000 szt = 500 szt
S = 500 szt * 30 zł = 15 000 zł.

Rozwiązanie



W

celu

pokrycia

dodatkowych

kosztów

stałych w wysokości 5000 zł
należy dodatkowo sprzedać
500

szt.

produktów

o

wartości 15 000 zł.

Wnioski: 4



Wzrost

kosztów

przedsiębiorstwa

powoduje

wzrost

progu

rentowności.

Przedsiębiorstwo

musi

zrealizować

dodatkową

sprzedać aby zysk operacyjne
EBIT = 0