Rola Ja w poznaniu 

społecznym (cd.)

Wykład 7

 

 

Plan

• Jak inni wpływają na Ja - Ja 

odzwierciedlone

• Motywy i strategie Ja

 

 

Ja odzwierciedlone

• Cooley (1902) - „przeglądamy się” w otaczających 

nas ludziach, jak w lustrze, i zgodnie z tym, co w 

nim widzimy – tworzymy obraz samego siebie

Trzy warunki odzwierciedlania:

1.wyobrażenie 
2.domyślanie oceny
3.reakcja emocjonalna (np. dumą lub wstydem)

Założenie: 
potrafimy trafnie rozpoznawać co inni o nas myślą

 

 

 

Modyfikacja Meada (1934)

• konstrukcja wiedzy o sobie:

– ocen ważnych osób
– ocen grupowych („zgeneralizowany 

inny”)

 

 

Dowody empiryczne

• opinie kolegów i nauczycieli mają istotny wpływ na samoocenę 

uczniów w dziedzinie kompetencji szkolnych i sprawności fizycznej

• adolescenci, którzy uzależniali poczucie własnej wartości od opinii 

rówieśników, częściej przeżywali wahania samooceny i 

otrzymywali niższe wskaźniki akceptacji od rówieśników

• w kulturach, w których ceni się szczupłą sylwetkę, osoby z 

nadwagą były znacząco mniej szczęśliwe niż w kulturach

• pacjenci, którzy nie ujawniali swoim psychoterapeutom wszystkich 

informacji o sobie, robili większe postępy w terapii

• ludzie, którzy są przekonani, że to opinie innych budują 

samowiedzę, mieli niższą samoocenę, niż ci, którzy sądzili, że 

zależność ta jest odwrotna

 

 

Obecnie

• 1993 – Felson, Kenny i DePaulo oraz 

Ichiyama

– nie ma „prostego”  „odbicia w lustrze 

społecznym”

– odbicie zostaje przefiltrowane przez nasz 

wcześniejszy obraz własnej osoby 

• Shrauger i Schoeneman (1979)  - 

„przeglądamy się w ciemnym lustrze”

 

 

Model relacji społecznych

Kenny i DePaulo (1993)

odzwierciedlanie

meta- poprawność

meta- percepcja

stopień adekwatności 

wiedzy na temat tego, jak 

postrzegają nas inni

proces postrzegania 

własnej osoby przez 

innych ludzi 

bardziej podatna na wpływ własnych 

wyobrażeń o sobie, niż informacji 

pochodzących od innych osób

proces odzwierciedlania wzmacnia w ten sposób to, co 

już i tak wiemy na swój temat

 

 

Czyli…

• nie jedno „lustro” ja wiele „luster”
• nie „lustra społeczne” ale „lustra Ja”

 

 

Po co chcemy dobrze o osobie 

myśleć?

• Sprawczość

wysoka samoocena

podnoszenie oczekiwania sukcesu

wzmożony wysiłek

lepsze wyniki

 

 

• Rozstrzyganie dwuznaczności – asymilacja do 

afektu

• Bufor chroniący przed lękiem (przed śmiercią) 

(Pyszczynski, Greenberg i Solomon) – teoria 

opanowywania trwogi – samoocena sygnałem 

własnej nieśmiertelności i osłabia inne lęki

• Wskaźnik bieżącej akceptacji przez innych (Leary) 

- samoocena socjometrem