Specyficzne potrzeby i problemy
zdrowotne w okresie młodzieńczym i
wczesnej dorosłości.
Zadania:
1. Przybliżenie
charakterystyki
okresu
młodzieńczego i wczesnej dorosłości.
2. Poznanie potrzeb i problemów okresu
młodzieńczego i wczesnej dorosłości.
3. Uświadomienie potrzeby dbania o własne
zdrowie.
4. Przybliżenie
problematyki
zachowań
zdrowotnych sprzyjających i ryzykownych
dla zdrowia w omawianych okresach
życia.
Pomoce: prezentacja multimedialna, folie, test
Czas: 60 min.
Oczekiwania
–
uczestnik
będzie:
znał
charakterystykę okresu młodzieńczego i wczesnej
dorosłości,
potrzeby
i
problemy
okresu
młodzieńczego i wczesnej dorosłości; rozumiał
potrzebę dbania o własne zdrowie problematykę
zachowań
zdrowotnych
sprzyjających
i
ryzykownych dla zdrowia w omawianych okresach
życia; umiał dokonywać właściwych wyborów
zachowań (prozdrowotnych).
Przebieg zajęć:
• Prezentacja zadań przygotowanych przez
studentów i po każdej grupie prowadzący
uzupełnia ( slajdy: 4 – 8).
• Prezentacja tematu i celów zajęć (slajd 1)
3. Test: Sprawdź, jak dbasz o zdrowie. Każdy
otrzymuje test (zał. 1) – wypełnia go
indywidualnie; prezentacja wybranych przez
prowadzącego pytań – osoby chętne; omówienie
kolejnych odpowiedzi – prowadzący ( zał. 1a, 1b
– folie oraz slajd 9).
4. Praca w grupach : Zachowania sprzyjające
zdrowiu i zachowania ryzykowne w okresie
młodzieńczym i wczesnej dorosłości.
a. Dzielimy uczestników ( metoda liczbowa) na
dwie grupy: gr. 1.- zachowania sprzyjające
zdrowiu ; gr. 2 – zachowania ryzykowne ,
b. Prezentacja pracy grup,
c. Podsumowanie prowadzącego (slajdy: 10 – 15)
5. Film: Miało być inaczej ( część 1 i 2)
6. Ewaluacja: Informacja zwrotna – czy zajęcia
się podobały?
I. Okres młodzieńczy - zwany jest także
okresem
późnej
adolescencji.
Granice
czasowe tego okresu są zależne od płci – u
dziewcząt: ok. 15 –18 lat,u chłopców: 17–
20/22 lata.
II. Okres wczesnej dorosłości - trzecia
dekada życia - okres między 25 a 30 r.ż., w
której kształtuje się szczytowa masa kości; u
kobiet
najwyższe
są
współczynniki
płodności32, u mężczyzn najsilniejszy jest
popęd
seksualny
(największe
stężenie
testosteronu we krwi), charakteryzuje się
maksymalną
sprawnością
czynnościową
organizmu
i
jego
zdolnością
przystosowywania
się
do
warunków
środowiska.
Charakterystyczne cechy okresu
młodzieńczego:
1. Końcowa faza wzrastania i różnicowania –
dorastanie do ostatecznej wysokości ciała,
budowa ciała typowo męska lub kobieca.
2.
Ustępowanie
objawów
charakterystycznych
dla
dojrzewania
płciowego: łojotoku, trądziku, mutacji,
ginekomastii;
wysubtelnienie
rysów
twarzy.
3. Osiągnięcie pełnej dojrzałości płciowej.
4. Osiągnięcie cech motoryczności dorosłej
kobiety lub mężczyzny; początek inwolucji
niektórych cech motorycznych u dziewcząt
nieaktywnych fizycznie
Rozwój fizyczny i motoryczny dziewcząt w
okresie młodzieńczym:
• okres ten trwa ok.3 lat,
• wzrost ilości tkanki tłuszczowej i masy
ciała,
• ustępują objawy fazy dojrzewania,
• cykle miesiączkowe stają się dwufazowe i
regularne,
• obniżenie sprawności fizycznej, jeśli nie
wykazują aktywności fizycznej.
Rozwój fizyczny i motoryczny chłopców w
okresie młodzieńczym:
• okres ten trwa ok. 4 – 5 lat,
• wysokość ciała może jeszcze zwiększać się
np. o ok.2 cm, wzrost kości na długość trwa
do ok.18 r.ż.
• powiększa się masa mięśni,
• pojawia się owłosienie tułowia,
• utrzymuje się trądzik,
• rozwój motoryczny trwa dużej jeśli chodzi o
siłę i szybkość,
• dążenie do zwiększania masy mięśniowej
Potrzeby w okresie młodzieńczym:
• potrzeby podobne jak w okresie
dojrzewania,
• żywienie – dalej więcej wapnia –
mineralizacja kośćca,
• zachęcanie do aktywności fizycznej,
• ok. 19 r.ż. badanie profilaktyczne u
lekarza rodzinnego.
Ważne dla wychowawców i nauczycieli:
1. W okresie młodzieńczym ustają procesy
wzrastania
i
dojrzewania
fizycznego(biologicznego).
Cechuje
go
„wyciszenie” po gwałtownych przemianach
związanych z dojrzewaniem płciowym, co
sprzyja intensywnej nauce w końcowym
etapie edukacji szkolnej.
2. Zagrożeniem dla zdrowia młodzieży jest
zwiększająca się z wiekiem częstość
zachowań
ryzykownych
(używanie
substancji psychoaktywnych, ryzykowne
zachowania seksualne).
3. Zachowania zdrowotne ukształtowane w
tym okresie młodzi ludzie wnoszą w dorosłe
życie i trudno je później zmieniać
Czynniki ryzyka zachowań
problemowych młodych ludzi:
1. Czynniki związane z rodzicami i
rodzeństwem (uzależnienia w rodzinie,
niski status społeczno – ekonomiczny,
zachowania problemowe starszego
rodzeństwa, konflikty i przemoc w
rodzinie);
2. Czynniki związane z wypełnianiem ról
rodzicielskich rodziców (wrogość wobec
dziecka,
odrzucenie
emocjonalne,
niekonsekwencja
w
sposobie
wychowania, brak nadzoru);
3
. Czynniki związane z funkcjonowaniem w
roli
ucznia
(niepowodzenia
szkolne,
dysfunkcje uniemożliwiające prawidłowy
proces uczenia się, negatywna postawa
wobec szkoły i nauczycieli, wagary);
4.
Wczesne
występowanie
zachowań
problemowych (zachowania agresywne
przejawiane już w przedszkolu, , wczesna
inicjacja
alkoholowa,
papierosowa,
narkotykowa, seksualna)
5.
Wpływy
rówieśników
(
tych
z
zachowaniami problemowymi);
6.
Indywidualne
predyspozycje
(impulsywność, wysoka tolerancja na stres,
nadpobudliwość
psychoruchowa,
zaburzenia zdrowia psychicznego);
7. Czynniki związane ze środowiskiem
lokalnym
( złe warunki ekonomiczne, niekorzystne
warunki
w
szkole,
wysoki
poziom
przestępczości
wśród
młodych
ludzi,
bezrobocie,
dostępność
do
środków
psychoaktywnych).
Przyczyny zachowań
problemowych/ryzykownych:
1. Odrzucenie przez rodziców i złe metody
wychowawcze,
2. Przemoc w rodzinie lub inne dysfunkcje,
3. Odrzucenie przez rówieśników,
4. Niekorzystne warunki w szkole,
5. Przestępczość w miejscu zamieszkania,
6. Zła sytuacja ekonomiczna
Skutki
zachowań
problemowych/
ryzykownych:
1. Zagrożenie dla prawidłowego rozwoju,
2. Zgromadzenie
wielu
zachowań
ryzykownych/ problemowych,
3. Problemy zdrowotne,
4. Problemy społeczne,
5. Problemy prawne.
Zachowania problemowe/ ryzykowne
wieku młodzieńczego i wczesnej
dorosłości:
1. Ryzykowne zachowania seksualne,
2. Zachowania ryzykowne związane z
prowadzeniem
pojazdu
(szybkość,
alkohol, narkotyki, leki, nie zapinanie
pasów, brak kasku),
3. Alkoholizm,
4. Narkomania i lekomania,
5. Hazard,
6. Inne zachowania ryzykowne np. sporty
ekstremalne.