13. OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA

OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA W

URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH

WYSOKIEGO NAPIĘCIA

Stan prawny:
W latach 2000-2004 wydano nowe akty prawne i

dokumenty normalizacyjne, w których znajdują się
postanowienia dotyczące ochrony przeciwporażeniowej
w następujących obiektach elektroenergetycznych
wysokiego napięcia:

1. elektroenergetycznych instalacjach prądu

przemiennego o napięciu powyżej 1 kV – PN-EN
05115; 2002 r.

2. elektroenergetycznych liniach napowietrznych prądu

przemiennego powyżej 45 kV - PN-EN 50341-1: 2005 r.

3. elektroenergetycznych liniach z przewodami w izolacji

oraz z przewodami w osłonie izolacyjnej N –SEP-E-003;
2003 r

definicje

Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o

napięciu

wyższym od 1 kV PN-E-05115 (2002)
norma jest oficjalnym tłumaczeniem dokumentu

europejskiego

2.4. Ochrona przeciwporażeniowa
2.4.1. ochrona przed dotykiem bezpośrednim: środki, które
chronią osoby przed skutkami zbliżenia do części czynnych, lub
tych części które mogą przenosić napięcia niebezpieczne grożące
porażeniem (sięganie strefy niebezpiecznej)

2.4.2. ochrona przy dotyku pośrednim : ochrona osób przed
niebezpieczeństwem, które może się pojawić w warunkach
zakłóceniowych, przy zetknięciu z cz.p.d. lub cz.p.o.

2.5.2. odstęp minimalny: najmniejszy dopuszczalny odstęp w
powietrzu pomiędzy częściami czynnymi lub pomiędzy cz.cz. a
cz.p.uziemionymi

definicje

2.5.5. strefa niebezpieczna: obszar wyznaczony przez
odstęp minimalny wokół cz.cz. bez pełnej ochrony przed
dotykiem bezpośrednim. Naruszenie strefy niebezpiecznej
uważane jest za równoznaczne z dotykiem części
znajdujących się pod napięciem

2.5.6. minimalna odległość zbliżenia: minimalna odległość
w powietrzu, którą należy zachować pomiędzy częścią ciała
pracownika lub trzymanym narzędziem przewodzącym, a
dowolną częścią urządzenia o innym potencjale, pod
napięciem lub uziemioną

2.7.2. ziemia odniesienia: obszar ziemi znajdujący się poza
strefą wpływu uziomów, w którym różnica potencjałów dwóch
dowolnych punktów nie zmienia się pod wpływem prądu
uziomowego

2.7.10.2. rezystancja uziemienia R

: występuje pomiędzy

uziomem, a ziemią odniesienia

Napięcie uziomowe

2.7.13.1.
napięcie
uziomowe
U

:jest

napięciem
występując
ym
podczas
doziemieni
a pomiędzy
układem
uziomowy
m i ziemią
odniesienia
(rys.2.1)

2.7.13.2. potencjał na powierzchni gruntu  :potencjał

punktu na powierzchni gruntu w stosunku do ziemi
odniesienia

2.7.13.3. napięcie dotykowe rażeniowe U

: jest częścią

napięcia uziomowego, wywołanego doziemieniem, które
może się pojawić na ciele człowieka zakładając, że prąd
przepływa przez ciało na drodze ręka-stopy (pozioma
odległość od części dotykanej 1m)

2.7.13.4. napięcie dotykowe spodziewane U

: napięcie,

które pojawia się podczas doziemienia między częściami
przewodzącymi a ziemią, gdy części te są dotykane

2.7.13.5. napięcie krokowe rażeniowe U

: jest częścią

napięcia uziomowego wywołanego doziemieniem, które
może się pojawić na ciele człowieka między stopami
rozstawionymi na odległość 1 m, zakładając że prąd
przepływa przez ciało człowieka na drodze stopa-stopa

prąd doziemienia

2.7.15.2. Prąd doziemienia I

- jest prądem w miejscu

doziemienia, płynącym, od obwodu roboczego do ziemi lub do
części uziomowej (rys. 2.2 i 2.3).

Za wartość prądu pojedynczego zwarcia z ziemią przyjmuje się:
- w sieci z punktem neutralnym izolowanym, pojemnościowy
prąd zwarcia z ziemią I

- w sieci skompensowanej, prąd resztkowy zwarcia doziemnego
I

Res

-w sieci z punktem neutralnym uziemionym przez mały opór,
prąd początkowy jednofazowego zwarcia doziemnego I”

rys.2.2

rys.2.3

Prawdopodobieństwo rażenia

Rażenie na skutek dotyku

bezpośredniego

urządzeniach wysokiego napięcia –

występuje znacznie rzadziej niż w urządzeniach
niskiego napięcia, ponieważ urządzenia WN znajdują
się na terenach zamkniętych ruchu elektrycznego,

Wypadki porażeń na skutek dotyku bezpośredniego
zdarzają się wtedy gdy środki ochrony zostaną:

- celowo pominięte – przez samobójców lub
przypadkowo przy

pracach konserwacyjnych lub
budowlanych,

- zostaną uszkodzone tak że znajdują się w zasięgu ręki

Prawdopodobieństwo rażenia

Rażenie na skutek dotyku

pośredniego

urządzeniach wysokiego napięcia zależy od
prawdopodobieństwa jednoczesnego :

- wystąpienia zwarcia doziemnego – powodującego
pojawienie się na cz. p. d. lub cz.p.o. napięcia
spodziewanego

- dotknięcia przez człowieka tych części.

Przy ustalaniu kryteriów zagrożenia przy dotyku
pośrednim w

instalacjach WN

przyjęto że są one

dostępne jedynie dla osób wykwalifikowanych stąd
przyjęto niewielkie prawdopodobieństwo rażenia

Środki ochrony

Środki ochrony przed dotykiem bezpośrednim:

- w liniach WN - środkiem ochrony jest umieszczenie poza
zasięgiem

- w instalacjach WN stosowane są 4 środki ochrony przed
dotykiem bezpośrednim

-Obudowy
-Przegrody
-Przeszkody
-Umieszczenie poza zasięgiem

minimalne odstępy

Przegrody – ściany,
drzwi, ogrodzenia o
wys. 1800 mm

Odstępy poziome:

B1 =N dla przegród
pełnych

B2 = N + 100 przy
IP2X, U-do 52 kV

B3 = N + 80 przy
IP2X , U powyżej 52
kV

Przeszkody –
łańcuchy, liny,
ogrodzenia

Odstępy minimalne

O1 = N + 200
instalacje wewnętrzne

O2 = N + 300
instalacje
napowietrzne

odstępy N

napięcie dotykowe rażeniowe

Ochronę przed dotykiem pośrednim uznaje się za skuteczną gdy
napięcia dotykowe rażeniowe nie przekraczają największych
dopuszczalnych napięć dotykowych rażeniowych

 U