FINANSE PUBLICZNE



Finanse obejmują procesy

instytucje publiczno-prawne,

związane z procesami

gromadzenia środków

publicznych oraz ich

rozdysponowaniem i

kontrolowaniem wydatkowania w

szczególności:



Z pobieraniem i gromadzeniem dochodów i

przychodów publicznych



Z wydatkowaniem środków publicznych



Sfinansowaniem pożyczkowych potrzeb budżetu

państwa, budżetu jednostek samorządu

terytorialnego oraz sektora finansów publicznych

jako całości



Zaciągniecie zobowiązań angażujących środki

publiczne



Zarządzaniem środkami publicznymi



Zarządzaniem długiem publicznym



Z rozliczeniami z budżetem Unii Europejskiej



Finanse publiczne

– obejmują zasoby pieniężne

związków publicznoprawnych tzn. państwa,

samorządów terytorialnych, samorządów

gospodarczych i zawodowych oraz zasoby pieniężne

(budżety) ubezpieczeń społecznych, fundacji,

związków wyznaniowych. Dochody ekonomiczne

mają przede wszystkim charakter transferów

występujących głównie w formie podatków i opłat

publicznych obciążających przedsiębiorstwa,

instytucje finansowe i ludności. Specyfiką

dochodów publicznych jest dominacja płatności o

charakterze transferów (w postaci dotacji, zasiłków,

stypendiów, emerytur i rent) nad wydatkami

ekwiwalentnymi.

W znaczeniu podmiotowym

najważniejszymi

elementami systemu finansów publicznych są:



Parlament, rady regionalne, rady gminne



Władze wykonawcze-rządy, zarządy wymienionych

wyżej szczebli



Władze kontrolne-Najwyższa Izba Kontroli oraz

Regionalne Izby Obrachunkowe



Aparat skarbowy, zajmujący się na bieżąco realizacją

dochodów i wydatków publicznych, ich kontrolą – np.

policja skarbowa, zarządzaniem budżetem,

funduszami ubezpieczeniowymi



Jednostki, które są finansowane z funduszy

publicznych, czyli szpitale, szkoły, jednostki wojskowe,

jednostki sądownictwa, jednostki policji, jednostki

administracji publicznej.



W znaczeniu prawnym

system finansów publicznych tworzą:



Konstytucja- zawierająca ogólne zasady tworzenie funduszy

publicznych oraz obowiązki poszczególnych rodzajów władz

publicznych w zakresie uchwalania, wykonywania i kontroli

funduszy publicznych



Prawo budżetowe-w randze ustawy, regulujące zasady budowy

ustroju budżetowego



Coroczne ustawy budżetowe i uchwały budżetowe samorządów



Ustawy podatkowe



Ustawy o pozabudżetowych funduszach publicznych



Ustawy o finansach samorządowych



Ustawy regulujące działalność ministra finansów i działalność

aparatu skarbowego



Ustawa karnoskarbowa



Ustawa o zobowiązaniach podatkowych



Akty normatywne regulujące działalność ministra finansów,

rządu- w przypadku Polski-Rady Ministrów



W znaczeniu instytucjonalnym

system

finansów publicznych

tworzą fundusze

przyjmujące formę:



Budżetu państwa



Budżetów samorządowych szczebla

podstawowego lub wyższego, np. powiaty

samorządowe



Funduszy ubezpieczeń społecznych



Pozostałych funduszy publicznych



Fundacji publicznych



W znaczeniu instrumentalnym

wykorzystywane

są następujące narzędzia:



Podatki centralne



Podatki lokalne



Opłaty



Cła



Dochody z majątku publicznego- np. dywidendy,

renty



Składki na ubezpieczenia społeczne



Subwencje



Dotacje



Kredyty państwowe i pożyczki publiczne



Sektor finansów publicznych tworzą



organy władzy publicznej, w tym organy

administracji rządowej, organy kontroli

państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały;



gminy, powiaty i samorząd województwa,

zwane dalej "jednostkami samorządu

terytorialnego", oraz ich związki;



jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i

gospodarstwa pomocnicze jednostek

budżetowych;



państwowe i samorządowe fundusze celowe;



uczelnie publiczne;



jednostki badawczo-rozwojowe;



samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;



państwowe i samorządowe instytucje kultury;



Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego

Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie

fundusze;



Narodowy Fundusz Zdrowia;



Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki

organizacyjne;



inne państwowe lub samorządowe osoby prawne

utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu

wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem

przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.

Funkcja alokacyjna



Funkcja alokacyjna polega na tym, że finanse publiczne

są narzędziem alokacji części zasobów w gospodarce

rynkowej. Wynikiem alokacji tych zasobów jest

dostarczenie towarów i usług obywatelom,

społecznościom lokalnym oraz całemu społeczeństwu.

Dostarczanie towarów i usług finansowane jest z

funduszy publicznych, w związku z zadaniami

stawianymi przed państwem. Zadania te, to zadania

publiczne oraz społeczne. W przypadku, gdy powyższe

zadania nie mogą być realizowane za pomocą

mechanizmów rynkowych, rola państwa jest wówczas w

tym zakresie bardzo istotna. Zadania publiczne to

organizowanie obrony narodowej czy bezpieczeństwa

publicznego, służby dyplomatycznej, administracji

państwowej, a więc trudno w tych dziedzinach mówić

o mechanizmach rynkowych.

cd. funkcji alokacyjnej

Natomiast realizacja zadań społecznych

państwa to zaspokojenie indywidualnych

potrzeb obywateli. Zadania społeczne

państwa mogłyby być realizowane za pomocą

mechanizmów rynkowych, jednak mogą być

one zakłócone poprzez niesprawność

mechanizmów rynkowych. Mówiąc o

niesprawności mechanizmów rynkowych,

chodzi przede wszystkim chodzi o jego trzy

rodzaje:

cd. funkcji alokacyjnej



Nadmierne zróżnicowanie dochodów

poszczególnych obywateli,

przyczyniło by się do ograniczenia

ich dostępu do dóbr, gdyby były

alokowane na zasadach rynkowych,

chodzi tu np. o oświatę czy służbę

zdrowia.

cd. funkcji alokacyjnej



W przypadku, gdyby wszystkie dobra były by realizowane przez

rynek, nie było by gwarancji, że dany obywatel będzie skłonny

zakupić określony rodzaj dóbr np. kupować usługi oświatowe

czy usługi zdrowotne. Prawdopodobnie część społeczeństwa o

niższych dochodach zrezygnowałyby z niektórych dóbr,

ponieważ swoje dochody musieliby przeznaczyć na zaspokajanie

podstawowych potrzeb. W takich przypadkach państwo oraz

samorządy wymuszają pewna konsumpcję poprzez dostarczenie

nieodpłatnie bądź za częściową odpłatnością dobra i usługi

zapewniające prawidłową egzystencję i rozwój obywatela.



Przedsiębiorstwa prywatne, które dominują w gospodarce

rynkowej, nastawione są głownie na zysk. Ich działalność

wywołuje bardzo często efekty uboczne w postaci zatrucia

środowiska naturalnego, obciążenia sieci komunikacyjnej. Choć

państwo stara się obciążyć przedsiębiorstwa kosztami

przeciwdziałania np. zatruciu środowiska, to jednak z pewnych

zasobów publicznych musi przeznaczyć środki na ochronę i

regenerację środowiska naturalnego.

Funkcja redystrybucyjna



Funkcja redystrybucyjna związana jest redystrybucją

dochodów społeczeństwa. Zachodzi ona między różnymi

wspólnotami lokalnymi i regionalnymi, miedzy krajami.

Redystrybucja dochodów jest realizowana w formie

pieniężnej i dokonuje się poprzez system transferów

dochodów. Transfery te mają charakter przepływu

pieniądza między różnymi podmiotami a państwem.

Transfery o charakterze publicznym przebiegają

jednokierunkowo. Jednokierunkowość przepływu

pieniądza związana jest z podatkami czyli definitywne

przejęcie przez władze publiczne części dochodów

podatników. Z kolei władze publiczne dokonują – albo

bezpośrednio, albo pośrednio – transferów na rzecz

różnych podmiotów, w tym także na rzecz podatników, np.

wówczas, gdy administracja publiczna dokonuje wypłat

wynagrodzeń pracownikom zatrudnionym w sektorze

publicznym, wypłat rent, emerytur, stypendiów itp.

cd. funkcji

redystrybucyjnej

System transferów do i od władz publicznych jest systemem

bardzo skomplikowanym. W tym zakresie występują

transfery nie związane z żadnym kontświadczeniem np.

podatki, emerytury, renty. Natomiast transfery związane z

kontrświadczeniami to np. praca lekarza, nauczyciela czy

policjanta.



Osobną grupą transferów są transfery wewnątrz sektora

publicznego: np.



transfery z budżetu państwa do budżetów samorządowych,



transfery z budżetu państwa do publicznych funduszy

celowych,



transfery miedzy różnymi szczeblami gestorów

pieniężnych środków publicznych a podmiotami sektora

publicznego wytwarzającymi dobra i usługi.

cd. funkcji

redystrybucyjnej



Oprócz wymienionych powyżej transferów wyróżniamy

transfery o charakterze zwrotnym czyli transfery

pieniądza związane z zaciąganiem i spłacaniem przez

państwo czy samorządy pożyczek. Ten rodzaj

transferów nie jest jednak typowy dla władz

publicznych.



Funkcja redystrybucyjna finansów publicznych jest

ciągłym przedmiotem kontrowersji, czy dochody

społeczeństwa są prawidłowo rozdysponowane, czy nie

naruszają interesów jednej grupy społecznej kosztem

drugiej. Poza wymienionymi powyżej funkcjami,

finanse publiczne należy rozpatrywać również biorąc

pod uwagę ich wymiar makroekonomiczny,

makrospołeczny oraz jednostkowy.

cd. funkcji

redystrybucyjnej



Makroekonomiczny aspekt redystrybucji

dochodów dotyczy zakresu redystrybucji

PKB, ogólnej struktury dochodów i

wydatków realizowanych przez władze

publiczne w ramach redystrybucyjnej

funkcji finansów publicznych. W tym

znaczeniu redystrybucja poprzez swoje

globalne rozmiary, wywołuje pozytywny

bądź negatywny wpływ na całą

gospodarkę, czyli na poszczególne działy,

sektory, gałęzie, branże, regiony.

cd. funkcji

redystrybucyjnej



Makrospołeczny aspekt redystrybucji dochodów to

analiza skutków działalności państwa dla różnych

grup społecznych: emerytów, rencistów,

pracowników sektora publicznego-nauczyciele,

lekarze, policjanci, grup zawodowych, sektora

prywatnego. Ogólnie rzecz ujmując należy

stwierdzić, że redystrybucja dochodów w znaczeniu

makroekonomicznym jak i makrospołeczny to zakres

działań, które pozwalają sprawnie funkcjonować

gospodarce, a państwu wypełniać jego funkcje

publiczne i społeczne. Realizując redystrybucyjną

funkcję finansów publicznych to państwo podejmuje

decyzje co do rodzaju instrumentów – np. jakie

podatki, ich budowy itp.

cd. funkcji

redystrybucyjnej



Jednostkowy aspekt redystrybucji dochodów,

odnosi się do problemu jakie instrumenty

powinno zastosować państwo, aby nie naruszać

ekonomicznych interesów poszczególnych

jednostek. Ponieważ redystrybucja dochodów

zawsze dokonuje się czyimś kosztem i na czyjąś

korzyść, ale rozmiary tych kosztów i korzyści

mogą być różne dla obywateli, dlatego pojawia

się dość istotny problem sprawiedliwego

rozłożenia ciężarów finansowania zadań

społecznych oraz publicznych.

cd. funkcji

redystrybucyjnej



Z redystrybucyjną funkcją finansów

publicznych wiąże się podstawowy

problem, który sprowadza się do wyboru:

czy w procesie dystrybucji i redystrybucji

dochodów priorytetem powinno być

efektywność gospodarowania czy

sprawiedliwość społeczna. Biorąc pod

uwagę aspekt pierwszy, sprzyja on

aktywności gospodarczej, lepszemu

wykorzystaniu zasobów czy motywuje do

pracy i powiększania dochodów.

cd. funkcji

redystrybucyjnej



Działania te mogą jednak wywołać nadmierne

zróżnicowanie dochodów, wówczas nierówności

te są podstawą do interwencji podatkowej,

która z jednej strony je uzasadniona z punktu

widzenia sprawiedliwości społecznej, to z

drugiej strony hamują aktywność gospodarczą.



Redystrybucyjna finansów publicznych wiąże

się z rozwiązaniem przez państwo wielu

problemów, zarówno w zakresie prawidłowości

ekonomicznych jak i sprawiedliwym

rozdysponowaniem dochodów państwa, aby

zaspokoić elementarne potrzeby

społeczeństwa.

Funkcja stabilizacyjna



Funkcja stabilizacyjna finansów

publicznych sprowadza się do łagodzenia

wahań cyklu koniunkturalnego, za

pomocą umiejętnie zastosowanych

instrumentów alokacji zasobów oraz

redystrybucji dochodów. Przypominając

istotę cyklu koniunkturalnego z

wykładów makroekonomii pamiętamy, że

ma on charakter ciągłych wahań.

cd. funkcji stabilizacyjnej



Warunki gospodarcze ciągle się zmieniają,

tzn. po rozkwicie może nastąpić załamanie

gospodarki i odwrotnie. Załamanie

gospodarki widzimy obecnie w wielu

państwach, zarówno w Stanach

Zjednoczonych jak i w państwach

Europejskich, w tym również w Polsce, gdzie

gospodarka wyraźnie hamuje.



Do stabilizacyjnego oddziaływania finansów

publicznych najczęściej wykorzystywane są

następujące narzędzia:



Podatki



Wydatki

cd. funkcji stabilizacyjnej



Podatki –

umożliwiają sfinansowanie

procesów alokacji dóbr publicznych i

społecznych, z zatem mogą być

wykorzystywane do stabilizowania cyklu

koniunkturalnego. Na czym polega rola

podatków, otóż w okresie nadmiernego

wzrostu gospodarczego, którego skutkiem

jest wzrost dochodów, progresja podatkowa

hamuje nadmierną aktywność gospodarczą,

co ogranicza wahania cyklu

koniunkturalnego.

cd. funkcji stabilizacyjnej



W okresie kiedy aktywność gospodarcza słabnie,

dochody spadają do niższych progów opodatkowania,

co w konsekwencji zmniejsza obciążenia podatkowe i

tym samym zachęca do inwestowania, wzrostu

produkcji czy tworzenia nowych miejsc pracy.



Istnieją dwa typowe sposoby wykorzystywania

instrumentów podatkowych w ich funkcji

stabilizacyjnej:



Wbudowanie tzw. automatycznych stabilizatorów

koniunktury w system podatku dochodowego,



Dyskrecjonalne czyli uznaniowe regulowanie poziomu

opodatkowania podmiotów w zależności od przebiegu

koniunktury gospodarczej.

cd. funkcji stabilizacyjnej



Podatki automatyczne mają tę zaletę, że

szybko reagują na zmianę sytuacji

dochodowej podmiotów, ponieważ

działają już w ramach istniejącego

systemu podatkowego, przyjętego przez

państwo, społeczeństwo i

przedsiębiorców. Natomiast wadą jest

przyjęcie zasad podatkowych, które

mogą być nieskuteczne wobec np. zmian

występujących w gospodarce.

cd. funkcji stabilizacyjnej



W przypadku dyskrecjonalnych decyzji

podatkowych, państwo może reagować w sposób

jakiego wymaga sytuacja, i tak np. podatki mogą

być na tyle wysokie, aby studzić koniunkturę,

natomiast w okresie recesji decyzje podatkowe w

zakresie ich zmniejszenia, mogą pobudzać

podmioty do aktywności gospodarczej.



Podstawowymi środkami oddziaływania na łączny

popyt w gospodarce, poziom zatrudnienia, stopę

inflacji, stopę procentową są:

cd. funkcji stabilizacyjnej



Wielkość dochodów budżetowych



Wielkość wydatków budżetowych



Saldo budżetu państwa



Stabilizacyjna funkcja finansów

publicznych przejawia się także w

oddziaływaniu dochodów, wydatków i

salda budżetu na:



Skłonność do oszczędzania



Skłonność do inwestowania



Poziom stopy procentowej



Poziom bezrobocia

cd. funkcji stabilizacyjnej



Państwo za pomocą podatków i

wydatków może zwiększyć lub zmniejszyć

skłonność do oszczędzania lub

inwestowania. Wysokie podatki z jednej

strony przyczyniają się do ograniczenia

możliwości oszczędzania gospodarstw

domowych i przedsiębiorców, ale z

drugiej strony większe wpływy do

budżetu państwa wynikające z podatków,

umożliwiają stworzenie nowego popytu,

również popytu inwestycyjnego.

cd. funkcji stabilizacyjnej



Oddziaływanie państwa na poziom stopy

procentowej jest związane z deficytem

budżetowym i długiem publicznym.

Finansowanie deficytu budżetowego oraz

obsługa długu publicznego zmuszają państwo do

zaciągnięcia pożyczek na rynkach finansowych.

Popyt na pieniądz zgłaszany przez państwo

powoduje zazwyczaj wzrost stopy procentowej

jako skutek działania prawa popytu podaży.

Oferowane przez państwo oprocentowanie

pożyczek ma pośredni wpływ na poziom stopy

procentowej kredytów i innych instrumentów

pożyczkowych.

cd. funkcji stabilizacyjnej



Państwo może też wpływać na stabilizująco na

rynek pracy. Zatrudnienie sferze budżetowej

podlega mniejszym wahaniom niż w sektorze

prywatnym. W państwo organizuje np. na

szeroką skalę program robót publicznych, co

powoduje zwiększenie wydatków państwa i

pojawienie się deficytu budżetowego. Z

przytoczonych funkcji finansów publicznych

wynika, że państwo stoi przed wielkimi

dylematami, które musi rozwiązać, biorąc pod

uwagę ich negatywne i pozytywne skutki.

Problem sprzeczności

między funkcjami finansów

publicznych



Scharakteryzowane wyżej trzy podstawowe

funkcje finansów publicznych powinny

skłaniać do sformułowania pytania, czy cele

wyznaczone w ramach poszczególnych funkcji

są możliwe do zrealizowania. Jeżeli np.

państwo będzie nadmiernie rozbudowywać

redystrybucję dochodów, to trudno będzie

jednocześnie wykorzystywać finanse do

pełnienia ich funkcji stabilizacyjnej. Z kolei

funkcja stabilizacyjna może pozostawać w

sprzeczności z funkcją lokacyjną.

cd.



Sytuacja taką możemy mieć do czynienia, gdy cele

stabilizacji gospodarki będą uniemożliwiać

zgromadzenie odpowiednich dochodów do alokacji

dóbr publicznych i dóbr społecznych. Jak wynika z

powyższego, pewne sprzeczności między funkcjami

finansów publicznych są nieuniknione. Zadaniem

państwa jest łagodzenie tych sprzeczności oraz

eksponowanie tych funkcji i instrumentów

finansowych, które skutecznie realizują konkretne

cele społeczne i gospodarcze- takie jak np.

ograniczenie bezrobocia, walka z inflacją,

równowaga wewnętrzna gospodarki itd.-według

określonej w konkretnych warunkach hierarchii.

Jakie role w państwie powinien spełniać

system finansów publicznych.



Zaspakajać popyt państwa na pieniądz, w

związku z realizowanymi przez państwo

celami i zadaniami,



Sposób zaspakajania popytu na pieniądz

powinien zapewniać państwu bieżącą zdolność

płatniczą jednoczesnym minimalizowaniu

kosztów pozyskiwania pieniądza,



Zaspokojenie popytu państwa na pieniądz nie

powinno odbywać się na drodze inflacyjnej,

nie powinno osłabiać motywacji podmiotów

gospodarczych do inwestowania,

cd.



system finansów publicznych powinien służyć

zachowaniu równowagi rzeczowo-pieniężnej w

gospodarce, w szczególności równowagi

finansowej,



system finansów publicznych powinien

umożliwiać i ułatwiać państwu prowadzenie

polityki łagodzącej negatywne skutki

mechanizmów rynkowych,



system finansów publicznych powinien tworzyć

warunki do prowadzenia przez państwo polityki

ekonomicznej, przemysłowej, rolnej itp.



system finansów publicznych powinien zapobiegać

powstawaniu tzw. szarej strefy gospodarki, poprzez

tworzenie szczelnego systemu podatkowego i systemu

celnego,



system finansów publicznych powinien umożliwiać

sprawne gromadzenie środków publicznych poprzez

sprawne procedury uchwalania ustaw i uchwał

budżetowych,



system finansów publicznych powinien sprzyjać

racjonalnemu wydawaniu środków publicznych, czyli

jak najlepszej realizacji celów społecznych i

gospodarczych, na które środki te są gromadzone,



system finansów publicznych powinien sprzyjać

rozwojowi demokracji i demokratycznych instytucji,

samorządów lokalnych, tworzenia zaufania

społeczeństwa do państwa i władz publicznych.

Kryzys finansowy na świecie a reforma finansów

publicznych w Polsce



Decyzje i działania wewnętrzne w

obliczu światowego kryzysu

finansowego



PAKIET REGULACYJNY – ogłoszony

przez Ministra Finansów 13

października 2008 r.



Obejmuje następujące rozwiązania legislacyjne:



1) ustawę o Komitecie Stabilności Finansowej



W ramach Komitetu (działającego wcześniej na mocy

porozumienia) współpracują trzy instytucje, kluczowe dla

bezpieczeństwa finansowego (Ministerstwo Finansów,

Narodowy Bank Polski i Komisja Nadzoru Finansowego).

Współpraca obejmuje głownie wymianę informacji oraz

wspieranie stabilności finansowej, w szczególności

poprzez koordynację działań członków Komitetu w

sytuacji jej bezpośredniego zagrożenia.



2) ustawę o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym



Celem zmian wprowadzonych w ustawie jest m.in.

zwiększenie poziomu ochrony depozytów z obecnych

22.500 EUR (gwarantowanych w 100% do kwoty 1.000

EUR, a powyżej tej kwoty w 90%) do 50.000 EUR

(gwarantowanych w 100%).



3) ustawę o instrumentach wsparcia instytucji

finansowych przez Skarb Państwa.



Skarb Państwa będzie mógł udzielić wsparcia zagrożonym

utratą płynności bankom, funduszom inwestycyjnym,

spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym,

domom maklerskim, zakładom ubezpieczeń lub otwartym

funduszom emerytalnym, mającym siedzibę w Polsce.

Wsparcie może być udzielane m.in. w formie: gwarancji

Skarbu Państwa, pożyczek skarbowych papierów

wartościowych, sprzedaży skarbowych papierów

wartościowych z odroczonym terminem płatności lub

rozłożeniem płatności na raty. Skarb Państwa będzie mógł

udzielić gwarancji spłaty przez banki kredytu

refinansowego, zaciągniętego w Narodowym Banku

Polskim (do wysokości 50% pozostającej do spłaty kwoty

kredytu) oraz gwarancji spłaty kredytów i linii

kredytowych, przyznanych przez banki innym bankom.



PAKIET ZAUFANIA – ogłoszony

przez NBP 13 października 2008



Obejmuje następujące elementy:



1) przywrócenie sprawności działania

rynku finansowego;



2) poprawę płynności na krajowym

rynku walutowym;



3) poprawę płynności w walutach

obcych;



4) ściślejszą współpracę między bankami i

bankiem centralnym.



Obok standardowych operacji na rynku

pieniężnym (emisja 7-dniowych bonów NBP) NBP

wykorzystuje m.in. następujące instrumenty:



· umowy FX SWAP;



· depozyt walutowy jako zabezpieczenie kredytu

refinansowego;



· regularne transakcje repo (w każdy drugi

wtorek miesiąca) z terminem zapadalności 91 dni

oraz możliwość transakcji repo o krótszym

terminie w przypadku takiej konieczności.



Stopa referencyjna

(

stopa interwencyjna

repo

)

określa minimalną cenę, po jakiej

określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny

organizuje operacje otwartego rynku

międzybankowego polegające na zakupie (

repo

)

bądź sprzedaży (

reverse repo

)przez bank centralny

krótkoterminowych papierów wartościowych w celu

przywrócenia równowagi na rynku.



W Polsce stopa referencyjna NBP należy do

podstawowych stóp procentowych ustalanych od 26

lutego 1998 przez Radę Polityki Pieniężnej - organ

Narodowego Banku Polskiego.



Stopa referencyjna NBP na dzień 24 grudnia 2008

wynosi 5,0%.



V. W dniu 30 listopada 2008 r. rząd przedstawił



PLAN STABILNOŚCI I ROZWOJU, mający na celu

wzmocnienie polskiej gospodarki wobec światowego

kryzysu światowego. W dokumencie przedstawione

zostały dotychczasowe działania rządu w tym

zakresie oraz planowane dalsze działania

antykryzysowe. Główne działania objęte Planem

mają na celu zwiększenie popytu inwestycyjnego i

konsumpcyjnego. Obejmą one zarówno elementy już

realizowane, jak i nowe rozwiązania. Wszystkie

działania objęte Planem będą



realizowane przy zapewnieniu stabilności finansów

sektora instytucji rządowych i samorządowych.



PLAN STABILNOŚCI I ROZWOJU –

ogłoszony przez rząd 30 listopada 2008



1) Działania mające na celu zwiększenie

popytu konsumpcyjnego obejmą

głownie:



· obniżkę w 2009 r. stawek podatku PIT

do 18% i 32% (z dotychczasowych 19%,

30% i 40%) w ramach kontynuowanej

redukcji klina podatkowego;



· zmiany w VAT.



2) Zwiększenie popytu inwestycyjnego będzie realizowane przez:



· zwiększenie dostępności kredytu dla przedsiębiorstw,



· wsparcie dla instytucji rynku finansowego,



· wzmocnienie systemu gwarancji i poręczeń dla małych i średnich

przedsiębiorstw,



· przyśpieszenie inwestycji współfinansowanych ze środków UE,



· wprowadzenie wyższej ulgi inwestycyjnej dla nowozakładanych

firm,



· znoszenie barier dla inwestycji w infrastrukturę teleinformacyjną,



· umożliwienie zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na

prace badawcze,



· rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego,



· wspieranie inwestycji w odnawialne źródła energii,



· wzmocnienie pozycji odbiorców energetyki, wzmocnienie

konkurencji i pozycji regulatora w celu ochrony gospodarki i

gospodarstw



domowych przed niekontrolowanym wzrostem cen energii.



3) Na potrzeby ważnych wydatków

społecznych w budżecie państwa

utworzona została Rezerwa

Solidarności Społecznej. W

przypadku zmiany sytuacji na rynku

pracy, w ramach Funduszu Pracy

wzmocnione zostaną działania

adresowane do osób długotrwale

bezrobotnych

Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa za

styczeń 2009 r.

Dane Ministerstwa finansów, dnia 16.02.2009r.

l.p Wyszczególnien

Wykonanie
w mln.

Wykonanie
w mln

4 : 3

DOCHODY

303 034,8

27 670,4

9,1%

z tego :

a) dochody

podatkowe i

niepodatkowe

269 433,3

27 454,6

10,2%

- podatki

pośrednie

178 064,0

22 293,1

12,5%

w tym: podatek

akcyzowy

58 110,0

9 043,2

15,6%

- podatek

dochodowy od

osób prawnych

33 120,0

303,5

0,9%

- podatek

dochodowy od

osób fizycznych

40 250,0

3 016,9

7,5%

- dochody

państwowych

jednostek

budżetowych

16 764,1

1 636,9

9,8%

w tym: - wpływy z

cła

2 032,0

141,7

7,0%

- pozostałe

dochody

1 235,2

204,2

16,5%

b) środki z Unii

Europejskiej i z

innych źródeł

niepodlegające

zwrotowi

33 601,5

215,8

0,6%

- Wspólna Polityka

Rolna i Rybacka

12 427,9

0,0

0,0%

- fundusze

strukturalne i inne

21 173,6

215,8

1,0%

WYDATKI

321 221,1

24 756,0

7,7%

w tym :

- obsługa długu

krajowego

26 560,9

1 326,5

5,0%

- obsługa zadłużenia

zagranicznego

6 180,0

1 222,6

19,8%

- rozliczenia z budżetem

ogólnym UE z tytułu

środków własnych

12 373,8

1 159,3

9,4%

- dotacje dla Funduszu

Emerytalno-Rentowego

15 874,4

1 145,0

7,2%

- dotacje dla Funduszu

Ubezpieczeń Społecznych

30 958,3

1 250,0

4,0%

- subwencje ogólne dla

jednostek samorządu

terytorialnego

45 320,1

6 073,3

13,4%

DEFICYT (-)/

NADWYŻKA (+)

-18 186,3

2 914,4



Wstępne, szacunkowe dochody podatkowe

budżetu państwa po dwóch miesiącach

2009 roku (nie uwzględniające dochodów

z 26, 27 i 28 lutego) są w chwili obecnej o

ok. 1,5 miliarda złotych wyższe w

stosunku do prognoz zawartych w ustawie

budżetowej. W prognozach tych zakładano

40 miliardów 273 miliony złotych

dochodów podatkowych za cały styczeń i

cały luty. Szacunkowe wykonanie

dochodów podatkowych w chwili obecnej

to ok. 41 miliardów 837 milionów złotych.



Z szacunków dotyczących strony wydatkowej

budżetu wynika, że po lutym wydamy około

16,4% wydatków rocznych. Wyższy niż

ubiegłoroczny stopień wykonania budżetu po

stronie wydatków po lutym (w 2008

procentowy stopień wykonania po lutym

wynosił 14,1%), jest wynikiem przyśpieszenia

tym

okresie

niektórych

wydatków.

tym

okresie

niektórych

wydatków.

Dotyczy to przede wszystkim przyspieszenia

wpłat z tytułu środków własnych Unii

Europejskiej

w wysokości 3,9 mld zł co

stanowi 31,5% planu rocznego.

Document Outline