T4.3 Testy
projekcyjne i
metody
heurystyczne
mgr Joanna Zielińska
T4.3 Testy
projekcyjne i
metody
heurystyczne
mgr Joanna Zielińska
Metody (testy) projekcyjne
Respondent, oceniając postawy,
motywy, zachowania innych ludzi
przypisuje im nieświadome niektóre
swoje cechy – dokonuje nieświadomej
projekcji własnych cech na oceniane
osoby lub rzeczy.
Wypowiedzi respondentów są w miarę
obiektywne.
Testy projekcyjne - rodzaje
1. Metody skojarzeń słownych – polegają
na wywołaniu natychmiastowych skojarzeń,
wypowiadanych ustnie lub zapisywanych
w teście. Stopień częstości skojarzeń.
Metoda skojarzeń swobodnych – test
skojarzeń pojedynczych lub sukcesywnych.
Metoda skojarzeń kontrolowanych –
kolory, zwierzęta, synonimy, antonimy.
Testy uzupełnień
Polegają na prezentowaniu niekompletnych
zdań, które respondent ma uzupełnić.
Testy uzupełnień zdań – testy luki słownej
w zdaniu lub testy zakończenia zdania.
Metoda uzupełnień krótkich opowiadań
– respondentowi przedstawia się krótkie
opowiadanie a respondent uzupełnia
opowiadanie, wymyśla zakończenie lub
wybiera zakończenie.
Metody konstrukcji
-Test
rysunkowy
Polegają na prezentowaniu zdjęcia lub
rysunku, który respondent ma opisać.
Test rysunkowy – składa się z jednego
lub kilku rysunków przedstawiających
rozmowę dwóch lub więcej osób, które
respondent ma uzupełnić. Rysunki
schematyczne, skrótowe
i typowe sytuacje. Służą do poznania
opinii, charakterów i postaw.
Test rysunkowy
Metody konstrukcji
-Test
obrazkowy
Składa się z jednej lub więcej fotografii
przedstawiających określoną sytuację
w sposób schematyczny. Respondent
ma ją opisać, podać przyczyny i skutki,
osobowości lub postępowania osób.
Służą do poznania postaw wobec
produktów, znaków firmowych,
kampanii reklamowych, środków
reklamy.
Metody konstrukcji
-Test
Rorschacha
Składa się z wielu kolorowych plam
atramentowych
o przypadkowych kształtach
znajdujących się na 10 tablicach.
Badacz zadaje pytania i pokazuje
respondentowi tablice. 20-30 minut.
Służy do badania osobowości i cech
psychicznych.
Metody wyobrażeń
Polegają prezentowaniu opisu
charakteryzującego osoby lub rzeczy,
których postępowanie lub postawy
opisuje respondent.
Metoda osoby trzeciej – test z listą
zakupów – respondent opisuje
charakter, indywidualność,
postępowanie i inne cechy gospodyni,
która robi zakupy różniące się jednym
składnikiem.
Metody wyobrażeń
Metoda personifikacji i animizacji – służy
ujawnianiu wyobrażeń na temat produktów
i usług lub ich marek. Test chińskiego portretu,
party game, family game, test skojarzeń
ze zwierzętami.
Metoda ekspresji – wykorzystuje plastyczne
i ruchowe możliwości respondenta. Test
psychodramy, test maski, test kolażowy, test
zwierciadła (drzwi).
Metody heurystyczne
-Burza
mózgów
Burza mózgów – technika myślenia
grupowego, która służy generowaniu jak
największej liczby pomysłów
oryginalnych.
Zastosowanie burzy mózgów:
Nowe produkty lub prototypy,
Poprawa jakości produktu lub poziomu
obsługi klienta.
Zasady burzy mózgów 1.
Wyznaczyć rejestratora – zapisuje
pomysły, czuwa nad przestrzeganiem
reguł sesji, jest bezstronny.
Porozumienie – osoby dominujące i
zbyt nieśmiałe mogą utrudnić sesję.
Odłożenie
na bok własnych interesów i
osobistych ocen.
Zasady burzy mózgów 2.
Bezpieczeństwo – pomysły nie mogą
obrócić się przeciw uczestnikom lub
przedstawiać ich
w niekorzystnym świetle.
Nie oceniać i nie mówić „Tak, ale” – nie
wolno oceniać pomysłów, to zepsuje burzę
mózgów.
Co mi się w tym podoba – takie podejście
pobudzi doskonalenie pomysłów.
Zasady burzy mózgów 3.
Słuchać i notować – aktywne słuchanie
i zapisywanie własnych myśli
pobudzanych cudzymi wypowiedziami.
Bawić się – idee niemądre często są
odkrywcze i warte rozwinięcia.
Zalety
Bezpieczeństwo
Wzmacniają kreatywność
Wspomagają generowanie wielu
oryginalnych pomysłów
Łatwe do przeprowadzenia
Wady
Czasochłonność
Kosztowność
Trudne do przeprowadzenia i analizy
Subiektywność ocen
Skrępowanie uczestników
Osoby dominujące
Metody heurystyczne
Metoda
delficka
Metoda delficka - nazwa pochodzi
od miasta Delfy, gdzie w świątyni
Apollina przepowiadano przyszłość
Metoda powstała znacznie później, za jej
prekursorów uważa się O. Helmer`a
i N. Dalkey`a, którzy opisali ją w latach
50-tych XX w.
1963 rok – pierwsze zastosowanie w USA
Metoda delficka -
zastosowania
Najpierw stosowana do przewidywania
rozwoju innowacji w armii amerykańskiej,
później znalazła zastosowanie w
przedsiębiorstwach:
w procesie prognozowania
w procesie zarządzania ryzykiem
w procesie zarządzania strategicznego
w procesie lokalizacji przestrzennej
obiektów handlowych
Metoda delficka-założenia, cel,
sposób
Metoda delficka – wykorzystywana
do podejmowania decyzji w oparciu o wiedzę,
doświadczenie i opinie ekspertów z danej
dziedziny.
Cel: Określenie prawdopodobieństwa lub
czasu zajścia przyszłych zdarzeń
Sposób: Prognozę uzyskuje się poprzez
przeprowadzenie serii ankiet wśród
ekspertów
Metoda delficka-procedura
1. Zdefiniowanie problemu
2. Wybór grona ekspertów
3. Przygotowanie i wysłanie kwestionariusza ankiety
4. Analiza odpowiedzi zwrotnych
5. Czy zgoda została osiągnięta:
Tak, przejście do pkt. 8
Nie, przejście do pkt. 6
6. Przygotowanie i wysłanie następnego
kwestionariusza ankiety
7. Kolejna analiza odpowiedzi
8. Przedstawienie wyników
Metoda delficka-ankiety
Liczba pytań w kwestionariuszu ankiety
powinna wynosić co najwyżej 25, a
realizacja treści jednego pytania nie
powinna mieć wpływu
na pozostałe pytania.
Bardzo często do ekspertów wysyłane są
ankiety próbne, z wyników których
formułuje się ostateczny kwestionariusz
ankiety.
Metoda delficka- z
alety
Niezależność opinii
Anonimowość opinii oraz ekspertów
Unikanie dominujących osobowości
Kontrolowane sprzężenie zwrotne
Zdalna, asynchroniczna komunikacja
Statystyczne opracowanie wyników
Wieloetapowość
Uzgadnianie i sumowanie opinii
kompetentnych osób
Metoda delficka-wady
Powolna
Kosztowna
Ograniczona do jednego tematu
Trudności w doborze grupy ekspertów
Brak bezpośredniej wymiany poglądów
Założenie, że zgodność opinii oznacza ich
prawdziwość
i trafność
Zaangażowanie dużej liczby osób opracowujących
ankietę i odpowiedzi
Wykorzystywana do prognoz długookresowych,
co utrudnia weryfikację
Metoda delficka-zastosowania
Koszty i wymagania tej techniki dyskwalifikują
ją w podejmowaniu codziennych, rutynowych
decyzji.
Z powodzeniem wykorzystana
do prognozowania przełomów
technologicznych.
Używana przez Boeing czy General Motors,
również przez rząd amerykański w celu
prognozowania przyszłych warunków
gospodarczych.