Wprowadzenie do pomocy 

społecznej

Zaliczenie z ćwiczeń

 

prowadzonych przez 

dr Annę Olech

 

 

Sylabus

1. Trudne sytuacje, bieda 
2. Wykluczenie społeczne

3. Pomoc nieformalna
4. Źródła wsparcia i pomocy
5. Publiczna pomoc społeczna I
6. Publiczna pomoc społeczna II
7. Instrumenty pomocy społecznej

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

• Sytuacja normalna- 

powstaje po 

wielokrotnym powtarzaniu oraz przy 

dostosowaniu wartości i możliwości 

do podmiotu.

• Sytuacja optymalna-

 zarówno 

przebieg czynności jak i jej wynik 

znajdują się na poziomie najlepszym 

z możliwych (tylko teoretycznie, jest 

to niemożliwe w praktyce)

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

Sytuacja optymalna 100%:

-skuteczności                               
      * rezultat     cel
-efektywności 
     * nakłady     rezultaty

SPRAWNE 

DZIAŁANIE

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

 

• Sytuacja trudna- 

zakłócenie 

normalnej równowagi wewnętrznej, 
przebieg aktywności podstawowej 
zostanie zakłócony i 
prawdopodobieństwo realizacji 
zadania na poziomie normalnym 
stanie się mniejsze

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

Trzy kryteria trudnych sytuacji:

1. Moralno- egzystencjalne
2. Psychologiczne
• Naruszenie równowagi pomiędzy 

cechami i zasadami, warunkami i 

czynnościami podmiotu.

3. Społeczne
• Trwałe nie zaspokojenie potrzeb lub 

nagłe pogorszenie warunków życiowych 

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

1. Sytuacja deprywacji- 

podmiot działający jest 

tu pozbawiony czegoś co jest potrzebne do 
normalnego życia lub funkcjonowania, albo 
jeśli nie są zaspokojone podstawowe 
potrzeby podmiotu.

• Obniżenie poziomu sprawności organizmu  
                          (lub)
• Procesy dezorganizacji funkcjonalnej             

                             

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

2. Sytuacje przeciążenia- 

powstają gdy 

trudność zadania jest na granicy 
możliwości podmiotu, na granicy 
jego sił fizycznych, umysłowych lub 
wytrzymałości nerwowej.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

3. Sytuacje utrudnienia- 

utrudnienie 

powstaje gdy możliwość wykonania 

zadania zostaje zmniejszona wskutek 

pojawienia się w sytuacji jakichś 

elementów zbędnych lub 

nieobecności el. potrzebnych. 

Braki utrudniające (w odróżnieniu od 

deprywacji) mogą być albo 

przedmiotowe albo informacyjne.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

4. Sytuacje konfliktowe

- powstają 

wtedy gdy człowiek znajduje się w 
polu działania sił przeciwstawnych, 
mogą to być siły fizyczne oraz 
sprzeczne naciski społeczne lub 
moralne.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

Konflikt motywacyjny:

1. Dążenie, dążenie     +            +
2. Dążenie, unikanie    +            -

Atrakcyjny cel wiąże się z awersyjną sytuacją

3. unikanie, unikanie    -             -

Dwie równie awersyjne sytuacje lecz nie da 

się uniknąć obu (wybieramy mniejsze zło)

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

5. Sytuacje zagrożenia- 

występują 

wtedy gdy istnieje zwiększone 
prawdopodobieństwo naruszenia 
jakiejś wartości cenionej przez 
przedmiot działający: życia, zdrowia 
jego samego lub jego bliskich. Proces 
następczy trudności to frustracja.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Tomaszewski „Psychologia”

• Sytuacje kryzysowe- 

sytuacje trudne, 

których normalizacja przekracza 
możliwości podmiotu, zmiany 
wewnętrzne podmiotu prowadzą do 
dezorganizacji jego zachowania.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

Definicje biedy:

Ubóstwo odnoszone do tzw. „granicy 

biedy” . Każdy kogo dochód jest od 
niej niższy jest uznawany za 
biednego natomiast gdy jest wyższy 
za niebiednego.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Bieda absolutna-

 przez profesjonalnych 

spec. wyznaczany jest próg najniższego 
możliwego dochodu, za który można 
przeżyć, osoby o dochodzie poniżej progu 
są biedni.

• Bieda relatywna-

 odbieganie od 

przyjętych w danej społ. standardów. 
Każdy sam określa siebie jako biednego 
czy niebiednego.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Rodzaje deprywacji relatywnej

• Aspiracyjna:

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Kryzysowa

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Progresywna

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Bieda

- 

głęboki niedostatek 

fizycznego i mentalnego dobrostanu, 
blisko związany z nieadekwatnymi 
zasobami ekonomicznymi i małą 
konsumpcją. 

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Trzy sposoby rozumienia potrzeby wg 

Kocowskiego

:

• 1. Potrzeba w procesie motywacyjnym 

(popęd, pożądanie, pragnienie)

• 2. Potrzeba niedoboru (nadmiar czegoś, 

zbytek)

• 3. Potrzeba zależności między 

człowiekiem a otoczeniem

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Potrzeba jest pojęciem 

relacyjnym,

 

określającym związek 

między jakimś podmiotem, celem a 
warunkami lub środkami 
niezbędnymi do realizacji tego celu.

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Cele człowieka:
1. egzystencjalny

- 

utrzymanie życia i 

maksymalizacja szans dalszego 

przetrwania. 

•       -potrzeby egzystencji

–

pokarmowe

–

rekreacyjne

–

zdrowotne

–

bezpieczeństwa

–

mieszkaniowe

–

odzieżowe

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

2.   prokreacyjny-

 uzyskanie 

potomstwa i zapewnienie mu 

warunków wszechstronnego rozwoju

•    - potrzeby prokreacji i rozwoju

– reprodukcji
– opieki
– dydaktyczne
– rodzinne
– samorealizacji

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

3.    koegzystencjalny

- osiągnięcie pozycji 

społecznej zapewniającej możliwie wszechstronny 

dostęp do okazji, czyli alternatywnych sposobów 

realizacji potrzeb wytwarzanych w danej grupie lub 

sys. społ. 

•

  - potrzeby społeczne

–

przynależności

–

łączności

–

organizacji

–

więzi emocjonalnej

–

konformizmu

–

uspołecznienia

–

społ. użyteczności

–

społ. gratyfikacji

–

współuczestnictwa 

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

4.    funkcjonalny- 

 

osiągnięcie możliwie wysokiej 

efektywności w realizacji założonych celów  w 

warunkach określonych przez społ. podział ról

•

- potrzeby funkcjonalne

–

informacyjne

–

sprawnościowe

–

instrumentalne

–

lokomocyjne

–

swobody

–

innowacji

–

napędowe

–

akceptacji

–

ochrony i autonomii jednostki

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• szczęścia- 

maksymalizacja satysfakcji i 

minimalizacja braku satysfakcji w kierunku 

trwałego zadowolenia z całości życia.

•    - potrzeby psychiczne

–

subiektywne potrzeby egzystencji, prokreacji, 

rozwoju, funkcjonalne i społeczne

–

psychoorganizacji

–

erotyczne

–

recepcji kultury

–

estetyczne

–

aktywnej reakcji

–

ludyczne <?>

 

 

Trudne sytuacje, bieda

T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska 

„Wprowadzenie do pomocy społecznej”

Deprywacja społeczna a pomoc społeczna

• Typy deprywacji społecznej na podstawie 

kryteriów ekonomicznych i kulturowych:

• biedni stabilni- ustabilizowana sytuacja 

rodzinna, zbyt niskie dochody

• borykający się z życiem-  stabilna 

sytuacja rodzinna, niepewny dochód 

wywołuje trudności życiowe

• żyjący w napięciu- stabilna sytuacja 

materialna, dezorganizacja rodzinna

• biedni niestabilni- wysoce niestabilny styl 

życia przy niepewnych źródłach dochodu

 

 

• Ciąg dalszy może nastąpi 
                        

Powodzenia na zaliczeniu
Anita