ZATOR
ZATOR
TĘTNICY
TĘTNICY
PŁUCNEJ
PŁUCNEJ
ZATOR
ZATOR
TĘTNICY
TĘTNICY
PŁUCNEJ
PŁUCNEJ
Definicja
Definicja
zatkanie tętnicy płucnej lub jej odgałęzień
zatkanie tętnicy płucnej lub jej odgałęzień
przez materiał zatorowy, którym najczęściej
przez materiał zatorowy, którym najczęściej
jest skrzepnięta krew
jest skrzepnięta krew
Zatkanie tętnicy płucnej powoduje całkowite
Zatkanie tętnicy płucnej powoduje całkowite
lub częściowe zamknięcie przepływu krwi
lub częściowe zamknięcie przepływu krwi
przez płuca.
przez płuca.
Jeśli skrzeplina jest mniejsza zatyka mniejsze
Jeśli skrzeplina jest mniejsza zatyka mniejsze
odgałęzienie tętnicy płucnej nie zamykając
odgałęzienie tętnicy płucnej nie zamykając
całkowicie przepływu krwi przez płuca
całkowicie przepływu krwi przez płuca
Stopień nasilenia objawów i zagrożenie życia
Stopień nasilenia objawów i zagrożenie życia
pacjenta zależy od ilości zatkanych
pacjenta zależy od ilości zatkanych
odgałęzień tętnicy płucnej.
odgałęzień tętnicy płucnej.
Mikrozatorowość płucna
Mikrozatorowość płucna
Materiał zatorowy (skrzepliny) mają
Materiał zatorowy (skrzepliny) mają
małą średnicę i zatykają małe
małą średnicę i zatykają małe
odgałęzienia tętnicy płucnej. Objawy
odgałęzienia tętnicy płucnej. Objawy
są mniej burzliwe, czasami trudne do
są mniej burzliwe, czasami trudne do
rozpoznania.
rozpoznania.
CZYNNIKI RYZYKA
CZYNNIKI RYZYKA
- otyłość
- otyłość
- unieruchomienie (powoduje zastój krwi i jej
- unieruchomienie (powoduje zastój krwi i jej
wykrzepianie w żyłach - głównie w żyłach miednicy i
wykrzepianie w żyłach - głównie w żyłach miednicy i
kończyn dolnych, co stanowi źródło materiału
kończyn dolnych, co stanowi źródło materiału
zatorowego przenoszonego do płuc)
zatorowego przenoszonego do płuc)
- podeszły wiek
- podeszły wiek
- ciąża (sprzyja zaburzeniom krążenia w układzie
- ciąża (sprzyja zaburzeniom krążenia w układzie
żylnym).
żylnym).
Choroby współistniejące lub sprzyjające
Choroby współistniejące lub sprzyjające
wystąpieniu tej choroby:
wystąpieniu tej choroby:
- żylaki podudzi i zespół pozakrzepowy żył podudzia
- żylaki podudzi i zespół pozakrzepowy żył podudzia
- niewydolność krążenia
- niewydolność krążenia
- choroby nowotworowe w jamie brzusznej
- choroby nowotworowe w jamie brzusznej
PRZYCZYNY
PRZYCZYNY
materiał
materiał
zatorowy
zatorowy
OBJAWY
OBJAWY
- nagły ból w klp
- nagły ból w klp
- silna duszność spoczynkowa
- silna duszność spoczynkowa
- krótkotrwała utrata przytomności
- krótkotrwała utrata przytomności
- sinica
- sinica
- tachykardia
- tachykardia
- przyspieszenie oddechów
- przyspieszenie oddechów
- przepełnienie szył szyjnych
- przepełnienie szył szyjnych
- powiększenie wątroby
- powiększenie wątroby
- czasami suchy kaszel, gorączka,
- czasami suchy kaszel, gorączka,
krwioplucie
krwioplucie
powikłania
powikłania
- ostra niewydolność oddechowa
- ostra niewydolność oddechowa
- wstrząs (w przebiegu ciężkiej i
- wstrząs (w przebiegu ciężkiej i
ostrej niewydolności prawej komory)
ostrej niewydolności prawej komory)
- zawał serca lub zaostrzenie choroby
- zawał serca lub zaostrzenie choroby
wieńcowej
wieńcowej
- płyn (wysięk w jamie opłucnowej)
- płyn (wysięk w jamie opłucnowej)
- zapalenie płuc
- zapalenie płuc
ROKOWANIE
ROKOWANIE
Zależy od stopnia zaawansowania choroby
Zależy od stopnia zaawansowania choroby
oraz w mniejszym stopniu od wieku
oraz w mniejszym stopniu od wieku
pacjenta (masywny zator tętnicy płucnej
pacjenta (masywny zator tętnicy płucnej
daje burzliwe objawy i jest obarczony
daje burzliwe objawy i jest obarczony
większą śmiertelnością niż
większą śmiertelnością niż
mikrozatorowość płucna).
mikrozatorowość płucna).
Zawsze poważne, śmiertelność w ostrej
Zawsze poważne, śmiertelność w ostrej
fazie wynosi ponad 10%, częste są
fazie wynosi ponad 10%, częste są
nawroty choroby (ponad 1/3 przypadków
nawroty choroby (ponad 1/3 przypadków
zatorowości płucnej).
zatorowości płucnej).
POSTĘPOWANIE
POSTĘPOWANIE
Nasilenie objawów u poszczególnych chorych z
Nasilenie objawów u poszczególnych chorych z
zatorowością płucną bywa różne: od nieznacznie
zatorowością płucną bywa różne: od nieznacznie
nasilonych do zatrzymania krążenia.
nasilonych do zatrzymania krążenia.
Podstawowe znaczenie ma zapewnienie drożności
Podstawowe znaczenie ma zapewnienie drożności
światła dróg oddechowych i utrzymanie
światła dróg oddechowych i utrzymanie
prawidłowego oddychania i krążenia. U wszystkich
prawidłowego oddychania i krążenia. U wszystkich
chorych należy stosować tlenoterapię. Jeżeli pomimo
chorych należy stosować tlenoterapię. Jeżeli pomimo
podawania krystaloidów utrzymuje się niskie
podawania krystaloidów utrzymuje się niskie
ciśnienie tętnicze krwi, to należy zastosować leki
ciśnienie tętnicze krwi, to należy zastosować leki
podwyższające ciśnienie tętnicze np. Dopaminę
podwyższające ciśnienie tętnicze np. Dopaminę
dożylnie w dawce 5 μg/kg m.c./min. celem
dożylnie w dawce 5 μg/kg m.c./min. celem
utrzymania odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi.
utrzymania odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi.
Leczenie
Leczenie
przeciwzakrzepowe
przeciwzakrzepowe
Stosuje się u większości chorych z zatorowością
Stosuje się u większości chorych z zatorowością
płucną: w leczeniu przeciwzakrzepowym stosuje
płucną: w leczeniu przeciwzakrzepowym stosuje
się dożylnie Heparyny.
się dożylnie Heparyny.
Początkową dawkę 5000-10000 j. (100 j./kg m.c.)
Początkową dawkę 5000-10000 j. (100 j./kg m.c.)
podaje się uderzeniowo dożylnie (bolus).
podaje się uderzeniowo dożylnie (bolus).
Następnie podaje się w dawce 1000 j./h (18 j./kg
Następnie podaje się w dawce 1000 j./h (18 j./kg
m.c./h) we wlewie kroplowym.
m.c./h) we wlewie kroplowym.
U chorego, u którego obraz kliniczny wskazuje z
U chorego, u którego obraz kliniczny wskazuje z
dużym prawdopodobieństwem na zatorowość
dużym prawdopodobieństwem na zatorowość
płucną, leczenie heparyną należy rozpocząć
płucną, leczenie heparyną należy rozpocząć
jeszcze przed zyskaniem potwierdzenia
jeszcze przed zyskaniem potwierdzenia
rozpoznania.
rozpoznania.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania
bezwzględne
bezwzględne
do stosowania
do stosowania
heparyn
heparyn
występujące w danej chwili
występujące w danej chwili
krwawienia
krwawienia
uszkodzenia śródczaszkowe lub
uszkodzenia śródczaszkowe lub
znacznie i nie leczone nadciśnienie
znacznie i nie leczone nadciśnienie
tętnicze krwi
tętnicze krwi
Przeciwwskazania względne
Przeciwwskazania względne
niedawno przebyty udar mózgu
niedawno przebyty udar mózgu
niedawno przeprowadzony duży
niedawno przeprowadzony duży
zabieg chirurgiczny
zabieg chirurgiczny
zaawansowana niewydolność
zaawansowana niewydolność
wątroby lub nerek
wątroby lub nerek
bakteryjne zapalenie wsierdzia
bakteryjne zapalenie wsierdzia
skaza krwotoczna.
skaza krwotoczna.
LECZENIE
LECZENIE
TROMBOLITYCZNE
TROMBOLITYCZNE
(Streptokinaza, Urokinaza, tkankowy
(Streptokinaza, Urokinaza, tkankowy
aktywator plazminogenu Agrastat),
aktywator plazminogenu Agrastat),
może ono być zastosowane u tych
może ono być zastosowane u tych
chorych z zatorowością płucną u
chorych z zatorowością płucną u
których nie występują zaburzenia
których nie występują zaburzenia
hemodynamiczne.
hemodynamiczne.
Chorzy z
Chorzy z
przeciwwskazaniami do
przeciwwskazaniami do
leczenia
leczenia
przeciwzakrzepliwego
przeciwzakrzepliwego
można wprowadzić filtry (Greenfielda)
można wprowadzić filtry (Greenfielda)
do żyły czczej dolnej.
do żyły czczej dolnej.
Inną metodą leczenia jest
Inną metodą leczenia jest
przeprowadzenie chirurgicznej
przeprowadzenie chirurgicznej
embolektomii, polegające na
embolektomii, polegające na
usunięciu zatoru z tętnicy płucnej.
usunięciu zatoru z tętnicy płucnej.
Zabieg ten u chorych
Zabieg ten u chorych
hemodynamicznie niestabilnych bywa
hemodynamicznie niestabilnych bywa
obecnie zastępowany przez leczenie
obecnie zastępowany przez leczenie
trombolityczne.
trombolityczne.
