ANALIZA PODSTAWOWYCH
POJĘĆ EKSPLOATACYJNYCH I
UŻYTKOWANIE OBIEKTÓW
WYKŁAD II
ANALIZA PODSTAWOWYCH
POJĘĆ EKSPLOATACYJNYCH I
UŻYTKOWANIE OBIEKTÓW
WYKŁAD II
ANALIZA PODSTAWOWYCH POJĘĆ
EKSPLOATACYJNYCH
•
Obiekt eksploatacji- dowolny obiekt techniczny, np.
maszyna, urządzenie, wyposażenie, aparatura,
instalacja, budowla, znajdujący się w eksploatacji.
•
Eksploatacja, eksploatowanie- zespół celowych
działań organizacyjno- technicznych i ekonomicznych
ludzi z obiektem technicznym oraz wzajemne relacje,
występujące pomiędzy nimi od chwili przejęcia
obiektu do wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem,
aż do jego likwidacji
•
Użytkowanie eksploatacyjne- działania związane z
wykorzystywaniem obiektu zgodnie z jego
przeznaczeniem;
POJĘCIE EKSPLOATACJA
• pojęcie eksploatacja ma szerszy zasięg niż takie
pojęcie jak projektowanie czy wytwarzanie
• pojęcie eksploatacja obejmuje wiele aspektów tej
dziedziny jak:
działalność organizacyjno-techniczna i ekonomiczna
oraz wzajemne powiązania
syntezę i analizę użyteczności, niezawodności i
trwałości ze względu na optymalny efekt
optymalne użytkowanie urządzeń i utrzymywaniu ich
w ruchu
rozpoznawanie, wartościowanie i przewidywanie
stanów fizykalnych i funkcjonalnych obiektów w
cyklu ich rozwoju i istnienia
ANALIZA PODSTAWOWYCH POJĘĆ
EKSPLOATACYJNYCH
• Charakterystyka eksploatacyjna- zespół informacji
określających właściwości obiektu, wyrażonych za
pomocą parametrów technicznych i ekonomicznych,
istotnych z punktu widzenia eksploatatora tego obiektu
• Dokumentacja eksploatacyjna- zbiór dokumentów
zawierających niezbędne informacje dotyczące
wymagań i zaleceń kształtujących racjonalną
eksploatację danego obiektu technicznego
• Obsługiwanie eksploatacyjne- czynności
organizacyjno-techniczne operowania obiektem oraz
czynności mające na celu podtrzymywanie i
przywracanie obiektowi stanu zdatności użytkowej
POJĘCIA DOTYCZĄCE OBIEKTU
EKSPLOATACYJNEGO c.d.
•
Potencjał eksploatacyjny- właściwość obiektu
charakteryzująca jego zdolność do zachowania
wymaganej zdatności użytkowej i obsługowej w danej
chwili lub w określonym czasie
•
Trwałość eksploatacyjna- właściwość obiektu
charakteryzująca jego zdolność do zachowania
wymaganej zdatności użytkowej i obsługowej do
chwili osiągnięcia umownego stanu granicznego
•
Stan eksploatacyjny- stan obiektu określony
zbiorem wartości jego charakterystyk technicznych i
ekonomicznych, ustalonych dla obiektu w danej
chwili lub w określonym przedziale czasu
POJĘCIA DOTYCZĄCE OBIEKTU
EKSPLOATACJI
• Jakość eksploatacyjna- zbiór właściwości (cech) obiektu,
określających jego przydatność do eksploatacji zgodnie z
przeznaczeniem, obejmujący takie cechy, jak: funkcjonalność,
niezawodność, ergonomiczność, potencjał i inne.
• Niezawodność eksploatacyjna- właściwości obiektu
charakteryzujące jego zdolność do użytkowania i obsługiwania w
określonych warunkach i w określonym przedziale czasu.
• Zdatność użytkowa- właściwości obiektu charakteryzujące ejgo
zdolność do spełniania funkcji i do realizacji zadań w sposób
zgodny z wymaganiami dokumentacji eksploatacyjnej
• Podatność eksploatacyjna- zbiór właściwości (cech) obiektu
określających jego przystosowanie do eksploatacji w zadanych
warunkach, obejmujących takie cechy, jak: podatność użytkowa,
podatność obsługowa (w tym diagnostyczna), podatność
naprawcza ( w tym regeneracyjna) i inne.
POJĘCIA DOTYCZĄCE OBIEKTU
EKSPLOATACYJNEGO
•
Stan graniczny- umowny stan obiektu, w którym
dalsze jego eksploatowanie nie ejst wskazane
•
Cechy stanu eksploatacyjnego- wielkości
fizyczne, ekonomiczne lub funkcje charakteryzujące
stany obiektu występujące podczas eksploatacji
•
Postój- planowa przerwa w działaniu obiektu,
wynikająca z organizacji jego eksploatacji
•
Przestój- przerwa w działaniu obiektu wynikająca z
przyczyn losowych w eksploatacji, np. uszkodzenia,
braku zasilania, zaburzeń organizacyjnych i innych.
POJĘCIE UŻYTKOWANIA
OBIEKTÓW EKSPLOATACYJNYCH
• pojęcie użytkowania oznacza działanie
systemem technicznym w stanie jego
zdatności
• pojęcie zdatności maszyny to taki stan,
który czyni ją zdolną do realizowania
przewidzianych funkcji reprezentowanych
poprzez parametry działania obiektu
• stanowisko użytkowania to przedmiot
operacyjny i otoczenie systemu użytkowania
FUNKCJONOWANIE OBIEKTÓW
TECHNICZNYCH
• opisujemy za pomocą charakterystycznych cech
użytkowych tj.: podstawowe parametry techniczne
opisujące wielkości, cechy i walory użytkowe
eksploatowanego obiektu
• do podstawowych parametrów technicznych obiektu
zalicza się:
podstawowe dane techniczne (wymiary, masa, osiągi)
dane znamionowe (np. sposób i rodzaj zasilania)
graniczne wielkości fizyczne (np. obciążenie, prędkość
obrotowa, pojemność, ciśnienie itp.)
• walory użytkowe to określone kryteria konstrukcyjne
oraz dodatkowe wyposażenie uzupełniające, ulepszające
funkcjonalność użytkowanego obiektu eksploatacji
CO DETERMINUJE KONSTRUKCJE
OBIEKTU EKSPLOATACJI
• determinuje cel jego działania w realizacji
funkcji użytkowych
• wyznaczana jest cechami konstrukcyjnymi
(geometrycznymi i materiałowymi)
• w celu zidentyfikowania budowy
eksploatowanego obiektu konieczne jest
przeprowadzenie dekompozycji systemu-
maszyny złożonej z zespołów i
podzespołów na elementy składowe
SKŁADOWE OBIEKTU
EKSPLOATACJI
• elementy składowe obiektu eksploatacji tworzą
odpowiadające im struktury powiązań
• w zależności od sposobu połączeń elementów w
maszynie-systemie określamy typ struktury
• każdy działający system techniczny można
zastąpić odpowiednim modelem
reprezentującym następujące typy struktur:
szeregowa
równoległa
szeregowo-równoległa
równoległo-szeregowa
TYPY STRUKTUR OBIEKTU
EKSPLOATACJI
1) Struktura szeregowa niezawodnościowa tj. taka gdzie obiekt
eksploatacji jest w stanie zdatności
•
w strukturze tej elementy uszkadzają się niezależnie od siebie i
uszkodzenie dowolnego elementu powoduje uszkodzenie systemu
2) Struktura równoległa niezawodnościowa tj. taka gdzie obiekt
eksploatacji jest w stanie zdatności, jeżeli co najmniej jeden z
elementów jest w stanie zdatności
•
elementy uszkadzają się niezależnie od siebie
•
system działa gdy działa przynajmniej jeden element
TYPY STRUKTUR OBIEKTU
EKSPLOATACJI c.d.
3) Struktura szeregowo-równoległa- struktura
niezawodnościowa zbudowana z dowolnej
kombinacji podstruktur szeregowych i
równoległych
TYPY STRUKTUR OBIEKTU
EKSPLOATACJI c.d.
4)
Struktura równoległo-szeregowa, struktura
niezawodnościowa zbudowana z dowolnej kombinacji
podstruktur równoległych i szeregowych
1.1, 1.2, 1.3, 1.N…P.N.- elementy składowe obiektu
eksploatacji (zespoły, elementy i części)
WARUNKI EKSPLOATACJI
PROCESÓW UŻYTKOWANIA
SYSTEMÓW TECHNICZNYCH
• proces użytkowania systemów technicznych
powinien być realizowany w ściśle określonych
warunkach eksploatacji
• warunki te obejmują charakterystykę i
intensywność użytkowania przy występujących
określonych czynnikach zewnętrznych
• eksploatowano obiekty techniczne ujawniają
swoje funkcjonowanie głównie przez typowy
zbiór pewnych procesów (drgania, hałas, tarcie
i zużycie, procesy termodynamiczne i inne)