Slajd 1

Pojęcie metody

• Metodą w znaczeniu ogólnym nazywamy

świadomie

stosowany

sposób

realizowania

określonego

zadania.

Metodami

nauczania

nazywamy

sposoby

pracy

nauczyciela

kierowanych  przez  niego  uczniów,  umożliwiając
im  przyswajanie  wiadomości,  umiejętności  i
nawyków,  a  także  kształtowanie  naukowego
światopoglądu  i  postaw  oraz  rozwijanie  zdolności
poznawczych.

Edward Fleming Unowocześnianie systemu dydaktycznego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

Warszawa 1974 str.115

Wincenty  Okoń  definiuje  metodę  nauczania-
uczenia  się  (kształcenia)  następująco:  jest  to
wypróbowany  i  systematycznie  stosowany  układ
czynności  nauczycieli  i  uczniów,  realizowanych
świadomie w celu spowodowania założonych zmian
w osobowości uczniów.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki, wydanie czwarte, Wydawnictwo Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 246

Metoda Podająca

• Znajduje rozległe zastosowanie, zarówno w szkole jak i w

środkach  masowej  komunikacji  czy  w  ogóle  w  życiu
społecznym. Wiąże to się z ich pozorną prostotą, z łatwością
sięgnięcia  do  tej  wiedzy,  jaką  dysponuje  nauczyciel,  bądź
jaką  można znaleźć  w  bogatych źródłach drukowanych czy
eksponowanych za pośrednictwem obrazków i dźwięków. W
przypadku  nauczania  cała  sztuka  sprowadza  się  przede
wszystkim do doboru treści oraz sposobu jej przekazywania,
przy  czym  od  charakteru  treści  i  metody  jej  „podania”
zależy  asymilacja  wiedzy  przez  ucznia  i  trwałość  jej
zapamiętania.  W  przypadku  samokształcenia  jakość
asymilacji  od  charakteru  wybranej  przez  podmiot  treści  i
sposobu uczenia się.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str.255

Do metod podających

należą:

• Wykład
• Opowiadanie
• Dyskusja
• Pogadanka
• Praca z książką

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 255

wykład

• Metodę tę stosuje się najczęściej w wyższych

klasach szkół podstawowych, w szkołach średnich
i na uczelniach wyższych. Aktywne uczestniczenie
w  wykładzie  wymaga  dużego  wysiłku  i  znacznej
dojrzałości umysłowej młodzieży. Wykład wymaga
skupienia  uwagi  i  samodzielności.  Czynnikami
wpływającymi na stopień koncentracji uczniów są
m.in.  atrakcyjność  tematu,  sposób  prezentacji  i
zrozumiałość.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str.257-259

Odmiany wykładu

• Wykład konwencjonalny-

w którym treść jest bezpośrednio

przekazywana

przez

nauczyciela

gotowej

zapamiętania postaci.

• Wykład problemowy-

jest ilustracją jakiegoś problemu

naukowego lub praktycznego

• Wykład

konwersatoryjny-

polega

przeplataniu

fragmentów

mówionych

wykładu

wypowiedziami

słuchaczy lub z wykonywaniem przez nich odpowiednich
zadań teoretycznych czy praktycznych.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 258

opowiadanie

• Polega

przedstawieniu

jakiejś

akcji-

rzeczywistej  lub  fikcyjnej-  która  przebiega  w
określonym  czasie.  Temat  opowiadania  może
odnosić  się  do  biografii  osób  godnych  poznania,
wydarzeń

związanych

wyprawami

geograficznymi,  z  odkryciami  naukowymi,  z
historia  narzędzi  pracy,  mogą  mieć  również
tematy  o  charakterze  fikcyjnym,  czerpane  z
literatury pięknej bądź wymyślone przez uczniów.
Dość  często  zachodzi  potrzeba  wzbogacania
opowiadań elementami opisu i rozumowania

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 260

dyskusja

• Jest to metoda kształcenia polegająca na

wymianie zdań między nauczycielem i uczniami

lub tylko między uczniami, przy czym zdania te

odbijają poglądy własne uczestników lub odwołują

się do poglądów innych osób. Dyskusję

rzeczywistą cechuje odmienność stanowisk w

połączeniu z próbą znalezienia stanowiska

nadającego

się

przyjęcia

przez

ogół

uczestników.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 256

Odmiany dyskusji

• Dyskusji rozwijająca się w toku wspólnego rozwiązywania

problemu przez klasę czy grupę uczniów-

w przypadku

dobrze dobranego problemu rozwija się ona na ogół
spontanicznie, szczególne wtedy, gdy uczniowie zastanowili
się nad tym problemem dłużej, gdy mieli czas aby zebrać
odpowiednie informacje i argumenty

• Dyskusja ukierunkowania na kształtowanie przekonań

młodzieży-

dotyczy zazwyczaj spraw osobistych, stosunku

młodzieży

dobra

zła,

sprawiedliwości

niesprawiedliwości

• Dyskusja której celem jest uzupełnienie własnej wiedzy

przez uczniów-

ważną rolę grają w niej nie tyle argumenty i

oceny, co dysponowanie bogatymi i pewnymi informacjami
na dany temat.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 257

pogadanka

• Pogadanka polega na rozmowie nauczyciela z

uczniem.  Rozmowa  to  różni  się  jednak  od
zwykłych  rozmów.  Podczas  gdy  w  zwykłej
rozmowie stawiamy komuś pytanie, zazwyczaj nie
znamy  odpowiedzi,  w  pogadance  natomiast
nauczyciel  z  reguły  zna  odpowiedzi  na  wszystkie
zadane przez siebie pytania.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 255

Rodzaje pogadanki

• Pogadanka wstępna-

ma przygotować uczniów do pracy

min. Wytworzenie u uczniów stanu gotowości do poznania
czegoś nowego, a także zorganizowanie klasy do nowej
pracy, a więc ustalenie tematu i celu lekcji, przedstawienie
zadania całej klasie

• Pogadanka przedstawiająca nowe wiadomości-

ma postać

rozmowy nauczyciela z uczniem, w której chodzi o takie
zaktywizowanie uczniów, aby nowe treści, przekazywane im
przez nauczyciela, zostały przez wszystkich zrozumiałe,
powiązane z własnym doświadczeniem i zapamiętane

• pogadanka utrwalająca-

polega na operowaniu materiałem

przyswojonym uprzednio, lecz wymagającym konfrontacji
ze soba oraz zintegrowania w ramach jakichś większych
całości ( zagadnień, działów, systemów)

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998 str. 256

Praca z książką

• Źródłem wiedzy uczniów może być nie tylko obserwacja i

żywe  słowo  nauczyciela,  lecz  także  słowo  drukowane.
Podręczniki,  lektura,  literatura  popularnonaukowa,  i
czasopisma  są  jednak  nie  tylko  źródłem  nowych
wiadomości,  lecz  także-  i  to  jest  szczególnie  ważne-  dają
uczniom  możliwość  utrwalenia,  rozszerzenia  i  pogłębienia
zdobytej na lekcjach wiedzy. Praca nad nią wdraża uczniów
do opanowania metod samokształcenia, z których korzystać
będą w szkole, a tym bardziej po wyjściu ze szkoły.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998

Metoda problemowa

• Istota metod problemowych sprowadza się do

tego, że nie pozwalają uczniom przechodzić

obojętnie obok sytuacji, których nie umieją sobie

wytłumaczyć lub rozwiązać, lecz wywołując

zaciekawienie, zmuszają ich do analizy sytuacji, a

więc do wyodrębnienia w niej danych, które są

znane, jak również tego co jest niewiadome, a

zarazem do wysunięcia przypuszczeń co do

rozwiązania problemu i sprawdzenia wartości

tego rozwiązania.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK” Warszawa

1998

Metoda przypadków

• Polega na rozpatrzeniu przez niewielką grupę

uczniów opisu jakiegoś przypadku, na przykład na

temat odkryć naukowych, działań militarnych,

przestępstwa, produkcji prawa czy stosunków

między ludźmi, i rozwiązaniu jakichś trudności w

celu wyjaśnienia tego przypadku. Po otrzymaniu

opisu wraz z kilkoma pytaniami, na które trzeba

odpowiedzieć, uczestnicy sesji w ciągu kilku

minut

formułują

pytania

dotyczące

tego

przypadku, a nauczyciel udziela odpowiednich

wyjaśnień.

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998

Metoda eksponująca

• Są to metody eksponujące wartości, które mają

wpływ

osobowość,

uczucia

wyższe,

przekonania, światopogląd, postawa, system
wartości lub charakter

;

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK” Warszawa

1998

Metoda impresyjna

• (z

łac.

„impressio’’-

odczucie,

wrażenie,

przeżycie) polegają na organizacji uczestnictwa
uczniów lub osób dorosłych w pewnych
eksponowanych

wartościach

moralnych,

społecznych, estetycznych czy naukowych; celem
tych metod jest wywoływanie u uczniów takich
czynności jak:

Fleming E, Unowocześnienie Systemu Dydaktycznego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa 1974

Cele metody impresyjnej

•

zdobywanie

informacji

dotyczących

eksponowanego dzieła oraz jego autora

• koncentracja na eksponowanym dziele

• aktywność własna uczestników

• wyrażanie głównej idei dzieła

• konfrontacja przedstawionej idei z postępowaniem

uczestników zajęć oraz odpowiednie wnioski na
temat własnych postaw oraz postępowania

Fleming E, Unowocześnienie Systemu Dydaktycznego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa

1974

Metoda ekspresyjna

• ( z łac. „expressio”- wyrażenie) polegają one na

stworzeniu takich sytuacji, gdzie uczestnicy będą
sami  wytwarzać  lub  odtwarzać  pewne  wartości,
zatem  wyrażać  sobie  poprzez  ich  odtwarzanie;
przykład  zastosowania  metod  ekspresyjnych  to
udział  uczniów  w  szkolnym  przedstawieniu  z
podziałem  na  poszczególne  role-  aktorów,
reżyserów, scenografów itp.

Fleming E, Unowocześnienie Systemu Dydaktycznego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa

1974

Gry dydaktyczne

• Są to pewnego rodzaju zabawy prowadzone

według  określonych  zasad.  Ich  celem  jest
stworzenie  pewnej  sytuacji,  opartej  na  opisie
faktów oraz procesów, gdzie uczniowie w ramach
reguł  gry  konkurują  ze  sobą;  szczególnie
pomocnicze  w  nauczaniu  są  gry  dydaktyczne:
symulacyjne i decyzyjne

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998

Odmiany gier

dydaktycznych

• Zabawy inscenizacyjna-

polegają na graniu roli w

sytuacji fikcyjnej ( wcielanie się w jakąś postać,
przyjęcie na siebie jej roli)

• Gry symulacyjne-

polegają na odtwarzaniu

bardziej

złożonych

sytuacji

problemowych,

wymagających samodzielnego rozwiązania

Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte wyd. Akademickie „ŻAK”

Warszawa 1998

Metoda sytuacyjna

• Dotyczy codziennych sytuacji z życia klasy i

polega na szczegółowej analizie danego zdarzenia
lub  sytuacji,  która  jest  typowa  i  reprezentacyjna
dla  większej  ilości  zdarzeń  klasowych.  Uczniów
stawia  się  w  sytuacji  wymagającej  od  nich
podjęcia  określonej  decyzji,  co  ma  doprowadzić
do  zaproponowania  kilku  projektów  rozwiązania
problemu, następne każda z nich jest omawiana.

Fleming E, Unowocześnienie Systemu Dydaktycznego, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa

1974

Bibliografia

• Okoń W, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, wydanie czwarte,

Wydawnictwo Akademickie „ŻAK” Warszawa 1998

• Fleming

Unowocześnienie

Systemu

Dydaktycznego,

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1974

Document Outline