st. bryg. dr inż. Witold Skomra

Podział kompetencji pomiędzy 

organami administracji 

publicznej podczas zwalczania 

katastrof i klęsk żywiołowych

 

 

 

Czy Komendant Powiatowy 

PSP 

oraz odpowiednio Wojewódzki 

i Główny kierują akcjami 

ratowniczymi?

 

 

 

Ustawa o ochronie przeciwpożarowej art. 25:
Kierujący działaniem ratowniczym może:
• zarządzić ewakuację osób i mienia
• wstrzymać ruch drogowy i wprowadzić zakaz przebywania osób 

postronnych w rejonie działań ratowniczych

Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej art. 21 ust.2
W  okolicznościach  uzasadnionych  stanem  wyższej  konieczności 

strażak kierujący akcją ratowniczą ma prawo zarządzenia:

  1)  ewakuacji ludzi i mienia z terenu objętego akcją 

ratowniczą;

• 2)  koniecznych prac wyburzeniowych i rozbiórkowych;
• 3)  wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym;

 

 



powołanie kierującego odbywa 
się na zasadach ustalonych 
ustawą



zakres jego kompetencji 
reguluje rozporządzenie Rady 
Ministrów 



działanie kierującego jest 
prowadzone w imieniu i na 
rachunek skarbu państwa



kierujący ma prawo 
oddziaływania władczego w 
formie wydawania decyzji 
administracyjnych łącznie z  
obowiązkiem ich 
wyegzekwowania



powołanie 

organu 

musi 

odbywać się na gruncie prawa



organ  musi  mieć  wyraźnie 
określony 

prawem 

zakres 

kompetencji



działanie  organu  odbywa  się 
w  imieniu  i  na  rachunek 
państwa



organ ma prawo działania 
władczego (w formie 
stanowienia aktów 
normatywnych, sprawowania 
kontroli, wydawania decyzji lub 
wyroków) łącznie z możliwością 
działania egzekucyjnego 

 

 

W  przypadkach  określonych  szczególnymi 
przepisami  jako  organ  egzekucyjny  w  zakresie 
egzekucji 

administracyjnej 

obowiązków 

o charakterze niepieniężnym działa każdy organ 
Policji,  Agencji  Bezpieczeństwa  Wewnętrznego, 
Agencji  Wywiadu  lub  Straży  Granicznej,  organ 
Państwowej  Inspekcji  Pracy  wydający  decyzję 
w  pierwszej  instancji,  organ  straży  pożarnej 
kierujący  akcją  ratowniczą,  a  także  inne 
organy 

powołane 

do 

ochrony 

spokoju, 

bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego 
lub mienia społecznego. 

 

 

STREFA 

0

STREFA 

DZIAŁAŃ 

STREFA 

IZOLACJI

K

IE

R

O

W

N

IK

 A

K

C

JI

 R

A

T

O

W

N

IC

Z

E

J

STREFA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

EWAKUACJA

OBSZAR ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

W

Ó

JT

SZPITAL

S

T

A

R

O

S

T

A

W

O

JE

W

O

D

A

OCHRONA

ŚRODOWISKA

INSPEKCJA

SANITARNA

PUNKT 

SEGREGACJI 

RANNYCH

 

 

K

IE

R

O

W

N

IK

 A

K

C

JI

 R

A

T

O

W

N

IC

Z

E

J

STREFA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

OBSZAR ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

W

Ó

JT

S

T

A

R

O

S

T

A

W

O

JE

W

O

D

A

SZTAB 

KIERUJĄCEGO DZIAŁANIAMI

ZESPÓŁ 

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

ZESPÓŁ 

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

ZESPÓŁ 

REAGOWANIA KRYZYSOWEGO

 

 

K

IE

R

O

W

N

IK

 A

K

C

JI

 R

A

T

O

W

N

IC

Z

E

J

STREFA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

OBSZAR ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

W

Ó

JT

S

T

A

R

O

S

T

A

W

O

JE

W

O

D

A

Jakie relacje występują 

pomiędzy tymi organami i 

czy zmieniają się one po 

wprowadzeniu stanu klęski 

żywiołowej?

 

 

 

KIEROWNIK 

AKCJI RATOWNICZEJ

STREFA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

OBSZAR ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

W

Ó

JT

S

T

A

R

O

S

T

A

W

O

JE

W

O

D

A

Prowadzenie akcji 

ratowniczej

• Organizacja struktury 

dowodzenia.

• Wydawanie decyzji 

administracyjnych.

• Określanie zadań dla 

uczestników działań.

Wsparcie i koordynacja

•Organizacja sztabu 

•dowodzenia strategicznego.

•Uruchamianie sił podległych administracji 

niezespolonej.

•Uruchamianie grup międzypowiatowych.

•Uruchamianie odwodów wojewódzkich i 

centralnych.

•Uruchomienie dowodzenia pod nadzorem 

eksperckim.

Organizacja  ratownictwa

•Organizacja sztabu 

dowodzenia taktycznego.

•Uruchamianie odwodów 

powiatowych.

Socjalna ochrona ludności

•Ewakuacja zbiorowa.

•Ewakuacja indywidualna.

•Zapewnienie odzieży  

osobom po dekontaminacji.

 

 

W  czasie  stanu  klęski  żywiołowej  organy  władzy 
publicznej 

działają 

w  dotychczasowych  strukturach  organizacyjnych 
państwa i w ramach przysługujących im kompetencji, 
z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy 

Dz.U. 2002 nr 62 poz. 
558

 

 

STREFA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

OBSZAR ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

W

Ó

JT

S

T

A

R

O

S

T

A

W

O

JE

W

O

D

A

K

IE

R

O

W

N

IK

 A

K

C

JI

 R

A

T

O

W

N

IC

Z

E

J

 

 

STREFA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

OBSZAR ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

W

Ó

JT

S

T

A

R

O

S

T

A

W

O

JE

W

O

D

A

K

IE

R

O

W

N

IK

 A

K

C

JI

 R

A

T

O

W

N

IC

Z

E

J

 

 

„Plany są niczym, planowanie jest 

wszystkim”

 

Dwight D. Eisenhower 

 

 

•

celem  planowania  jest  jedynie  sporządzenie  dokumentu 
planistycznego bez jego wdrożenia;

•

uczestnicy  przyszłych  działań  nie  angażują  się  w  powstanie 
planu, a w skrajnych przypadkach mogą nawet nie wiedzieć 
o zadaniach jakie plan na nich nakłada;

•

planowanie  nie  zostało  zintegrowane  wokół  dokumentu 
zasadniczego w efekcie czego w różnych planach występują 
te same siły i środki;

•

planowanie  jest  tak  szczegółowe,  że  czytający  nie  jest  w 
stanie ogarnąć całości;

•

decydent  założył,  że  wraz  z  powstaniem  planu  albo 
zagrożenie  przestało  istnieć,  albo  przynajmniej  przestał 
istnieć problem likwidacji zagrożenia 

Syndrom papierowego planu

 

 

1.

Plan  musi  być  maksymalnie  krótki,  tak  by  czytający  był  w 
stanie ogarnąć całość zawartej w nim treści;

2.

Powinien  się  skupiać  na  zadaniach  do  wykonania  i 
jednoznacznie  przyporządkować  osoby  odpowiedzialne  za 
ich  wykonanie,  natomiast  wykazy  sił  i  środków  powinny  się 
znaleźć w załącznikach branżowych;

3.

Plany  powinny  szczegółowo  opisywać  tylko  zadania 
wykonywane  wspólnie  przez  różne  podmioty  lub  osoby 
(wewnętrzne  procedury  poszczególnych  służb  nie  są 
przecież elementem wspólnego planowania);

4.

Plany  szczegółowo  powinny opisywać te elementy  struktury 
organizacyjnej  tworzonej  w  czasie  działań,  które  wymagają 
technicznego  lub  osobowego  zaangażowania  różnych  służb 
(np.  Wspólne  sztaby  dowodzenia,  ich  obsada  i  wyposażenie 
techniczne).

Zintegrowane planowanie 

operacyjne

 

 

Realizowan

ie

(testowani

e)

Rozpoznawani

e

Analizowanie

Planowanie

Wdrażanie

Cykl planowania operacyjnego

 

 

•

Kierujący  akcją  ratowniczą  to  organ  administracji  ogólnej 
taki sam jak wójt, starosta czy wojewoda, choć oczywiście 
realizujący inne zadania i na odmiennych zasadach.

•

Warunkiem  powodzenia  działań  ratowniczych  w  czasie 
katastrof 
z 

udziałem 

wielu 

poszkodowanych 

jest 

dobre 

współdziałanie  wszystkich  czterech  zasadniczych  organów 
administracji 

publicznej 

odpowiedzialnych 

za 

przygotowanie 

i 

przeprowadzenie 

działań 

w podległych sobie obszarach.

•

Nowoczesne  planowanie  działań  to  nie  sporządzenie 
papierowego  planu,  lecz  techniczne  i  organizacyjne 
przygotowanie zespołów, które będą wspierać decydentów 
wydających decyzje. 

 

 

1.

Zespoły  reagowania  kryzysowego  są  niezmiernie  istotnymi 
elementami  wspomagającymi  działania  uprawnionych  organów 
administracji  publicznej  nie  tylko  w  odniesieniu  do  działań 
prowadzonych  na  obszarze  zarządzania  kryzysowego,  ale 
również 

w 

zakresie 

przygotowania 

i  wsparcia  działań  prowadzonych  przez  kierującego  akcją 
ratowniczą; 

2.

Zakresy  działania  poszczególnych  zespołów  reagowania 
kryzysowego powinny uwzględniać nie tylko zadania wynikające 
z ustawy o stanie klęski żywiołowej i rozporządzenia wydanego 
na  jej  podstawie,  ale  również  zadania  ustawowe  wynikające  z 
ustawy o ochronie przeciwpożarowej;

3.

W  planach  reagowania  kryzysowego  należy  wyeliminować 
przypadki,  gdy  organom  administracji  ogólnej  przypisano 
zadania  dowódcze  związane 

z 

prowadzeniem  działań 

ratowniczych;

4.

Należy 

zdecydowanie 

ograniczyć 

ilość 

i 

obszerność 

poszczególnych  planów  wojewódzkich  na  rzecz  planów 
wspólnych maksymalnie uogólnionych;

5.

Stale 

należy 

doskonalić 

zarówno 

zespoły 

sztabowe 

przygotowywane na potrzeby kierującego akcją ratowniczą, jak 
i obsady zespołów reagowania kryzysowego.