Wczesne wspomaganie

rozwoju mowy

Diagnozowanie i

Diagnozowanie i

postępowanie logopedyczne

postępowanie logopedyczne

mgr Danuta Bolesławska - logopeda

mgr Danuta Bolesławska - logopeda

Mowa umożliwia



porozumiewanie się

porozumiewanie się



nawiązywanie kontaktów

nawiązywanie kontaktów

społecznych

społecznych



poznawanie otaczającego świata

poznawanie otaczającego świata



rozwój poznawczy

rozwój poznawczy



pełne uczestnictwo w życiu

pełne uczestnictwo w życiu

społecznym

społecznym

Okresy rozwoju mowy

według L. Kaczmarka



okres przygotowawczy

okres przygotowawczy

– 3-9 miesiąc

– 3-9 miesiąc

życia płodowego

życia płodowego



okres melodii

okres melodii

- 0-1 rok życia dziecka

- 0-1 rok życia dziecka



okres wyrazu

okres wyrazu

– 1 – 2 rok życia dziecka

– 1 – 2 rok życia dziecka



okres zdania

okres zdania

– 2 – 3 rok życia dziecka

– 2 – 3 rok życia dziecka



okres swoistych form językowych

okres swoistych form językowych

–3

–3

– 7 rok życia dziecka

– 7 rok życia dziecka

Tempo i przebieg rozwoju
mowy zależy od wielu
czynników i u różnych
dzieci jest on odmienny

Warunki prawidłowego

rozwoju mowy



Czynniki zewnętrzne

Czynniki zewnętrzne

( winno je zapewnić

( winno je zapewnić

środowisko):

środowisko):

-

-

właściwy

właściwy

kontakt językowy,

kontakt językowy,

-

kontakt emocjonalny.

kontakt emocjonalny.



Czynniki wewnętrzne

Czynniki wewnętrzne

( tkwiące w

( tkwiące w

dziecku) :

dziecku) :

-

-

prawidłowy słuch,

prawidłowy słuch,

-

norma intelektualna,

norma intelektualna,

-

sprawność fizyczna, szczególnie w zakresie

sprawność fizyczna, szczególnie w zakresie

motoryki narządów mownych

motoryki narządów mownych

Do Specjalistycznej Poradni
Wczesnej Diagnozy i
Rehabilitacji

zgłaszają się rodzice z

małymi dziećmi (przed 3 oraz po 3 r.
życia), które:



nie rozumieją , co się do nich mówi

nie rozumieją , co się do nich mówi



nie mówią

nie mówią



rozumieją , lecz nie mówią

rozumieją , lecz nie mówią



mówią mało

mówią mało



mówią niezrozumiale

mówią niezrozumiale



mówią niepłynnie

mówią niepłynnie

Objawy-

Objawy-

mogą być wspólne dla wielu zaburzeń.

mogą być wspólne dla wielu zaburzeń.

Określenia wymaga, czy świadczą o patologii,

Określenia wymaga, czy świadczą o patologii,

czy patologią nie są ( uwzględniając wiek

czy patologią nie są ( uwzględniając wiek

dziecka i etapy rozwoju mowy) oraz

dziecka i etapy rozwoju mowy) oraz

poszukiwania

poszukiwania

przyczyn

przyczyn

ich występowania.

ich występowania.

Diagnoza logopedyczna

Odpowiada na pytanie:

Odpowiada na pytanie:

Jaką kompetencję językową

Jaką kompetencję językową

i komunikacyjną oraz

i komunikacyjną oraz

jaką wiedzę o

jaką wiedzę o

rzeczywistości diagnozowana

rzeczywistości diagnozowana

osoba ma i jakimi

osoba ma i jakimi

sprawnościami

sprawnościami

komunikacyjnymi dysponuje?

komunikacyjnymi dysponuje?

Kroki badawcze:



Określenie problemu

Określenie problemu

1.

1.

Badania wstępne

Badania wstępne

wywiad (

wywiad (

ogólny przebieg rozwoju, mowy, stanu

ogólny przebieg rozwoju, mowy, stanu

zdrowia);

zdrowia);

obserwacja dziecka

obserwacja dziecka

w aktywności spontanicznej

w aktywności spontanicznej

i

i

zadaniowej;

zadaniowej;

orientacyjne badanie mowy

orientacyjne badanie mowy

(nawiązywanie

(nawiązywanie

kontaktu werbalnego, ilościowe i jakościowe cechy

kontaktu werbalnego, ilościowe i jakościowe cechy

wypowiedzi, płynność, tempo

wypowiedzi, płynność, tempo

)

)

Kroki badawcze

2.

2.

Badania specjalistyczne (

Badania specjalistyczne (

lekarskie,

lekarskie,

psychologiczne, pedagogiczne i innych

psychologiczne, pedagogiczne i innych

specjalistów).

specjalistów).

Kroki badawcze



Sformułowanie hipotez

Sformułowanie hipotez

Badania podstawowe

Badania podstawowe

– rozumienie,

– rozumienie,

mówienie

mówienie

( dokładne ustalenie poziomu mowy już

( dokładne ustalenie poziomu mowy już

ukształtowanej. U dziecka, które nie

ukształtowanej. U dziecka, które nie

ukończyło 3 r. życia mowa nie jest jeszcze

ukończyło 3 r. życia mowa nie jest jeszcze

w pełni wykształcona, tym bardziej dotyczy

w pełni wykształcona, tym bardziej dotyczy

to dzieci z poważnym opóźnieniem

to dzieci z poważnym opóźnieniem

rozwoju mowy

rozwoju mowy

,

,

które nawet po zakończeniu

które nawet po zakończeniu

etapu kształtowania

etapu kształtowania

mowy- powyżej 3 roku

mowy- powyżej 3 roku

życia nie osiągają poziomu zdania).

życia nie osiągają poziomu zdania).



Weryfikacja hipotez

Weryfikacja hipotez

Wykorzystywane

narzędzia badawcze



Od obrazka do słowa

Od obrazka do słowa

( Rodak, Nawrocka

( Rodak, Nawrocka

1993)

1993)



AFA- Skala

AFA- Skala

(Paluch, Mikosza, Drewniak,

(Paluch, Mikosza, Drewniak,

Wołosz)

Wołosz)



Kwestionariusze obrazkowe

Kwestionariusze obrazkowe

(Billewicz, Zioło

(Billewicz, Zioło

2001), D.Antos, G. Demel

2001), D.Antos, G. Demel



Sfonem

Sfonem

–

–

badanie słuchu fonematycznego

badanie słuchu fonematycznego

(B. Rocławski – wersja komputerowa)

(B. Rocławski – wersja komputerowa)



Logopedia

Logopedia

– (Young Digital Poland)

– (Young Digital Poland)

„Najlepszy i jedyny okres
wykształcenia mowy to
pierwsze trzy lata. Jest to
bezwzględny warunek
prawidłowego rozwoju
mowy”

(Hellbugge, von Wimpffen, za: E.Stecko
„ Zaburzenia mowy u dzieci-
wczesne rozpoznawanie i postępowanie
logopedyczne”).

Wykształcenie zdolności
mowy w pierwszym okresie
dzieciństwa ma ogromne
znaczenie, ponieważ po
czwartym roku życia
odpowiadające za rozwój
mowy partie mózgu
osiągają swoją dojrzałość.

Wczesne postępowanie

logopedyczne



Profilaktyka zaburzeń ( uwzględnić należy

Profilaktyka zaburzeń ( uwzględnić należy

sytuacje, w których istnieje

sytuacje, w których istnieje

prawdopodobieństwo wystąpienia

prawdopodobieństwo wystąpienia

opóźnionego rozwoju mowy), podejmowanie

opóźnionego rozwoju mowy), podejmowanie

działań profilaktycznych w obrębie narządu

działań profilaktycznych w obrębie narządu

żucia, funkcji motorycznych.

żucia, funkcji motorycznych.



Główne sposoby oddziaływań: instruowanie

Główne sposoby oddziaływań: instruowanie

rodziców – masaż logopedyczny, zabawy

rodziców – masaż logopedyczny, zabawy

stymulujące rozwój mowy.

stymulujące rozwój mowy.



Wczesne wykrywanie zaburzeń mowy i słuchu.

Wczesne wykrywanie zaburzeń mowy i słuchu.

Wczesne postępowanie

logopedyczne



Terapia logopedyczna dzieci z

Terapia logopedyczna dzieci z

opóźnionym rozwojem mowy ( o

opóźnionym rozwojem mowy ( o

zróżnicowanej etiologii).

zróżnicowanej etiologii).



Stymulacja rozwoju mowy dzieci

Stymulacja rozwoju mowy dzieci

przedszkolnych, podnoszenie ich

przedszkolnych, podnoszenie ich

kompetencji językowej i

kompetencji językowej i

komunikacyjnej

komunikacyjnej



Aktywizacja rodziców w

Aktywizacja rodziców w

usprawnianie zaburzeń mowy.

usprawnianie zaburzeń mowy.

Metody stosowane w

terapii logopedycznej



Metody dostosowane są do indywidualnych

Metody dostosowane są do indywidualnych

problemów dziecka, jego wieku, tempa

problemów dziecka, jego wieku, tempa

pracy, kondycji psychofizycznej.

pracy, kondycji psychofizycznej.



Częste zastosowanie mają elementy

Częste zastosowanie mają elementy

metody

metody

werbo – tonalnej,

werbo – tonalnej,

wykorzystywanej w

wykorzystywanej w

pracy z dziećmi z uszkodzonym narządem

pracy z dziećmi z uszkodzonym narządem

słuchu, a także innymi problemami

słuchu, a także innymi problemami

rozwojowymi, w której ruchy ciała zostają

rozwojowymi, w której ruchy ciała zostają

przełożone na ruchy artykulacyjne.

przełożone na ruchy artykulacyjne.



Wybrane ćwiczenia z kinezjologii

Wybrane ćwiczenia z kinezjologii

edukacyjnej P. Dennisona.

edukacyjnej P. Dennisona.

Metody stosowane w

terapii logopedycznej



Ćwiczenia logopedyczne:

Ćwiczenia logopedyczne:

oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne,

oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne,

usprawniające motorykę narządów

usprawniające motorykę narządów

mowy, słuchu fonematycznego.

mowy, słuchu fonematycznego.



Metody mechaniczne

Metody mechaniczne

,

,

lingwistyczne (metody

lingwistyczne (metody

fonetyczne), pedagogiczne

fonetyczne), pedagogiczne

w

w

późniejszym etapie terapeutycznym.

późniejszym etapie terapeutycznym.

Formy pracy

Praca terapeutyczna z dzieckiem

Praca terapeutyczna z dzieckiem

prowadzona jest

prowadzona jest

indywidualnie

indywidualnie

w

w

obecności rodziców dziecka.

obecności rodziców dziecka.

Rodzice włączani są w pracę

Rodzice włączani są w pracę

terapeutyczną z dzieckiem.

terapeutyczną z dzieckiem.

Narzędzia stosowane w

terapii logopedycznej

W terapii logopedycznej wykorzystywane są

W terapii logopedycznej wykorzystywane są

programy:

programy:



Logopedia

Logopedia

(Young Digital Poland) – do

(Young Digital Poland) – do

diagnozy, terapii, można budować bazę danych,

diagnozy, terapii, można budować bazę danych,

nagrywać wypowiedzi.

nagrywać wypowiedzi.



Logo- gry

Logo- gry

(Linia. Piłka. Poziom. Wysokość.

(Linia. Piłka. Poziom. Wysokość.

Papuga. Samolot. Armata. Szum. Rybka. Tenis).

Papuga. Samolot. Armata. Szum. Rybka. Tenis).



Mówiące obrazki

Mówiące obrazki

– w 2 wersjach.

– w 2 wersjach.



Sfonem

Sfonem

- do badania i terapii słuchu

- do badania i terapii słuchu

fonematycznego.

fonematycznego.



Echokorektor

Echokorektor

- do terapii jąkania.

- do terapii jąkania.



„

„

Co to? Kto to?”-

Co to? Kto to?”-

zabawy z dźwiękiem

zabawy z dźwiękiem



Multimedialny pakiet logopedyczny

Multimedialny pakiet logopedyczny

- do

- do

usprawniania głosek ( Komlogo).

usprawniania głosek ( Komlogo).



Pakiet „Zabawa czyni mistrza”

Pakiet „Zabawa czyni mistrza”

- pomoce

- pomoce

logopedyczne w formie tradycyjnych gier.

logopedyczne w formie tradycyjnych gier.



Zabawki logopedyczne, zestawy

Zabawki logopedyczne, zestawy

obrazków

obrazków

„Od obrazka do słowa”, „Język i

„Od obrazka do słowa”, „Język i

mowa”,

mowa”,

puzzle, historyjki obrazkowe itd.

puzzle, historyjki obrazkowe itd.



Autorskie programy logopedyczne D.

Autorskie programy logopedyczne D.

Bolesławskiej „

Bolesławskiej „

Zrób to dla mnie – mamo”;

Zrób to dla mnie – mamo”;

„ Najpierw sam (sama) się dowiem,

„ Najpierw sam (sama) się dowiem,

potem tobie opowiem” ; „Powiem głoskę ,

potem tobie opowiem” ; „Powiem głoskę ,

potem słowa i bajeczka już gotowa”

potem słowa i bajeczka już gotowa”

Korygowanie wymowy dziecka z

Korygowanie wymowy dziecka z

rozszczepem podniebienia.

rozszczepem podniebienia.

Podsumowanie

U małych dzieci, zanim pojawią się konkretne formy

U małych dzieci, zanim pojawią się konkretne formy

zaburzeń mowy z charakterystycznymi dla nich

zaburzeń mowy z charakterystycznymi dla nich

objawami, wcześniej obserwuje się

objawami, wcześniej obserwuje się

różnorodne

różnorodne

przejawy zaburzeń procesu kształtowania się

przejawy zaburzeń procesu kształtowania się

i rozwoju mowy

i rozwoju mowy

(brak rozwoju, zatrzymanie

(brak rozwoju, zatrzymanie

zahamowanie), które przyczyniają się do

zahamowanie), które przyczyniają się do

powstawania opóźnień w przebiegu tego procesu.

powstawania opóźnień w przebiegu tego procesu.

Konieczne jest więc:

Konieczne jest więc:



wczesne rozpoznanie

wczesne rozpoznanie



właściwe postępowanie

właściwe postępowanie

w celu przeciwdziałania i niwelowania przejawów

w celu przeciwdziałania i niwelowania przejawów

zaburzeń mowy oraz poprawy funkcjonalności

zaburzeń mowy oraz poprawy funkcjonalności

dziecka zagrożonego lub dotkniętego

dziecka zagrożonego lub dotkniętego

niepełnosprawnością.

niepełnosprawnością.

Dziękuję za uwagę