Socjologia organizacji
dr Dariusz Dudzik
Socjologia organizacji
dr Dariusz Dudzik
Socjologia organizacji
Jedna z dyscyplin szczegółowych
socjologii
obejmująca swym
zakresem z jednej strony badania nad
organizacjami
rozumianymi
jako
grupy celowe
, lecz także procesy organizacyjne zachodzące w
makro i mikroskali.
Głównym
obszarem
badawczym
tej
dyscypliny
są
przedsiębiorstwa
oraz
instytucje
publiczne. Poza tym zajmuje się ona
problemami
makrostruktur
społecznych i ich wpływem na
funkcjonowanie organizacji. W tym ujęciu makrostruktury traktowane
są jako otoczenie organizacji.
Organizacja (wg. H.J. Leavitta)
uporządkowany w pewien sposób system złożony z czterech
podstawowych elementów:
1. cele realizowane przez organizację,
2. ludzie wraz z indywidualnymi i zbiorowymi dążeniami,
3. wyposażenie materialno techniczne,
4. formalna struktura
Organizacja (wg. H.J. Leavitta)
Cele
i zadania
Ludzie
Struktury
organizacyjn
e
Środki
techniczne
Przykładowy schemat organizacyjny:
Dyrektor
Logistyka
Finanse
Kadry
Spedycja
Radca prawny
Sprzedaż
Serwis
Park maszyn
Główny księgowy
Hurt
Detal
Klienci strategiczni
Klienci indywidualni
Klienci hurtowi
Rozliczenia zagraniczne
Dział szkoleń
Sekcja nadzoru
wewnętrznego
Sekcja BHP
Zespół doradców
Dział Marketingu
Zachowania w organizacjach
• Na tle relacji władzy
– autorytet szefa
– hierarchia
• Na tle relacji funkcjonalnych
– planowanie
– standaryzacja
– innowacja
• Na tle kooperacji
– indywidualizm
– kolektywizm
• Na tle komunikacji
– proces
– bariery
Zasoby ludzkie
Wszyscy pracownicy firmy:
od najniższego w hierarchii do najwyższych
Którym można zlecić wykonanie konkretnych zadań.
Zarządzanie personelem
Efektywne kierowanie ich do wykonywania zadań w
organizacji, wysyłanie na szkolenia, urlopy,
delegacje, przesuwanie ich w miejsca gdzie brak
pracowników ze względu na wykonywanie zadań dla
organizacji.
Rekrutacja
• Na podstawie różnych kryteriów związanych z potrzebami
organizacji:
– pracownik umysłowy (z wykształceniem średnim lub/i
wyższym),
– pracownik fizyczny (wykwalifikowany, niewykwalifikowany),
W obu przypadkach decyduje wykształcenie i doświadczenie
zawodowe
Motywacja
Aby pracownik mógł funkcjonować właściwie w organizacji należy
stosować systemy motywacyjne do których nalezą między innymi:
- nagrody i wyróżnienia,
- pełnienie prestiżowej roli w układzie,
Konflikt
-
racjonalne,
-
irracjonalny,
-
jawny i ukryty,
-
miedzy jednostkami,
-
między jednostka a grupą,
-
między dwoma grupami,
-
między kategoriami społecznymi,
-
między podwładnymi a przełożonym,
-
między komórkami organizacyjnymi,
Konflikt
•
Korzyści:
– sygnalizacja słabych punktów,
– integracja zespołów roboczych,
– rozładowanie napięcia i frustracji,
– wzbudzanie emocji i motywacji do
działania,
– udoskonalanie organizacji.
•
Straty:
– Utrata energii,
– Dezorganizacja pracy,
– Dezintegracja zespołów,
– Wzrost zachowań, irracjonalnych
kosztem rozsądku,
– Obniżone morale.
Pojęcia związane z organizacją
• biurokracja
• decyzja
• efektywność
• ekfinalność
• grupa społeczna
• hierarchia potrzeb
• instytucja
• interakcja społeczna
• integracja społeczna
• kierowanie
• konflikt społeczny
– konflikt zimny
– konflikt gorący
– metody rozwiązywania
konfliktów
• kontrola społeczna
Pojęcia związane z organizacją
• kooperacja
• lider
• mobbing
• model organizacyjny
• motywacja
• norma społeczna
• organizacja
– organizacja formalna
– organizacja nieformalna
– organizacja sieciowa
– organizacja wirtualna
• osobowość
• otoczenie organizacji
• potrzeba
• przywództwo
• pozycja społeczna
Pojęcia związane z organizacją
• rola społeczna
• równowaga dynamiczna
• sankcja
• schemat organizacyjny
• solidarność mechaniczna
• solidarność organiczna
• strajk
• struktura organizacyjna
– struktura macierzowa
– struktura prosta
• style kierowania
• system społeczny
• więź społeczna
• władza
• zespół pracowniczy
Literaura
• Masłyk – Musiał Ewa, Społeczeństwo i organizacje, Wydawnictwo
UMCS, Lublin 2001;
• Sikorski Czesław, Zachowania ludzi w organizacjach, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2002;