EURO

EURO

WALUTA

WALUTA

MIĘDZYNARODOWA

MIĘDZYNARODOWA

Dr Sławomir Antkiewicz –

Dr Sławomir Antkiewicz –

część 2

część 2

Wymienialność walut

Wymienialność walut



Zamiana pieniądza jednego kraju na

Zamiana pieniądza jednego kraju na

pieniądz innego kraju, według

pieniądz innego kraju, według

jednolitego kursu walutowego

jednolitego kursu walutowego



Jest to wymienialność finansowa. Jest

Jest to wymienialność finansowa. Jest

ona odwrotnością ograniczeń

ona odwrotnością ograniczeń

dewizowych, czyli państwowej

dewizowych, czyli państwowej

reglamentacji obrotu dewizowego z

reglamentacji obrotu dewizowego z

zagranicą

zagranicą

Wymienialność walut

Wymienialność walut



Aby była wymienialność finansowa –

Aby była wymienialność finansowa –

wcześniej musi być wymienialność

wcześniej musi być wymienialność

towarowa – zdolność do zamiany

towarowa – zdolność do zamiany

pieniądza na towary i usługi. Nie

pieniądza na towary i usługi. Nie

można więc mówić o wymienialności

można więc mówić o wymienialności

walut w gospodarce niedoboru, np. w

walut w gospodarce niedoboru, np. w

Polsce przed 1.01.1990r.

Polsce przed 1.01.1990r.

Wymienialność walut

Wymienialność walut



Od 1.10.2002 r. PLN jest prawie

Od 1.10.2002 r. PLN jest prawie

całkowicie wymienialny – ewolucja

całkowicie wymienialny – ewolucja

systemu dewizowego w Polsce trwała

systemu dewizowego w Polsce trwała

więc 13 lat – znacznie szybciej niż w

więc 13 lat – znacznie szybciej niż w

Europie Zachodniej po 1945r.

Europie Zachodniej po 1945r.



Zmiany systemu dewizowego w

Zmiany systemu dewizowego w

Polsce były nierównomierne w czasie

Polsce były nierównomierne w czasie

– składały się z 5 etapów

– składały się z 5 etapów

Okres niewymienialności

Okres niewymienialności



Europa Zachodnia: 1945-1958

Europa Zachodnia: 1945-1958



Polska: 1945-1989

Polska: 1945-1989



1957 r. w Polsce – osoby fizyczne

1957 r. w Polsce – osoby fizyczne

mogą posiadać waluty obce (ale nie

mogą posiadać waluty obce (ale nie

handlować)

handlować)



1987 r. w Polsce – przedsiębiorstwa

1987 r. w Polsce – przedsiębiorstwa

nie muszą oddawać zarobionych

nie muszą oddawać zarobionych

dewiz dla NBP (w 1988r. zawieszono)

dewiz dla NBP (w 1988r. zawieszono)

Okres niewymienialności

Okres niewymienialności



15.02.1989 – nowe prawo dewizowe

15.02.1989 – nowe prawo dewizowe

– uruchomienie kantorów

– uruchomienie kantorów



Jednak do 31.12.1989r. – polski złoty

Jednak do 31.12.1989r. – polski złoty

całkowicie wewnętrzny i całkowicie

całkowicie wewnętrzny i całkowicie

niewymienialny

niewymienialny

Wymienialność wewnętrzna

Wymienialność wewnętrzna



Europa Zachodnia – 1958r.

Europa Zachodnia – 1958r.



Polska – 1.01.1990r.

Polska – 1.01.1990r.



- swobodny dostęp importerów do dewiz na

- swobodny dostęp importerów do dewiz na

płatności bieżące

płatności bieżące



- brak ograniczeń w transakcjach bieżących

- brak ograniczeń w transakcjach bieżących

nierezydentów

nierezydentów



Obowiązek odsprzedaży wpływów z eksportu (do

Obowiązek odsprzedaży wpływów z eksportu (do

9.12.1995r.)

9.12.1995r.)



- ograniczenia w transakcjach kapitałowych

- ograniczenia w transakcjach kapitałowych



- zakaz fakturowania transakcji w HZ w złotych

- zakaz fakturowania transakcji w HZ w złotych

Wymienialność wewnętrzna

Wymienialność wewnętrzna



Brak załamania się systemu

Brak załamania się systemu



Czynnik tworzenia gospodarki rynkowej

Czynnik tworzenia gospodarki rynkowej



Czynnik makroekonomicznej stabilizacji

Czynnik makroekonomicznej stabilizacji



Brak funkcjonowania złotego na

Brak funkcjonowania złotego na

międzynarodowym rynku

międzynarodowym rynku



Bariera rozwoju rynku dewizowego

Bariera rozwoju rynku dewizowego



Brak koncepcji liberalizacji 1990-1995

Brak koncepcji liberalizacji 1990-1995

Wymienialność zewnętrzna

Wymienialność zewnętrzna



Swoboda dla wszystkich w

Swoboda dla wszystkich w

transakcjach bieżących

transakcjach bieżących



W kraju istnieje rynek dewizowy

W kraju istnieje rynek dewizowy



Waluta narodowa jest przedmiotem

Waluta narodowa jest przedmiotem

obrotów i notowań na rynku

obrotów i notowań na rynku

międynarodowym

międynarodowym



14 krajów Europy Zachodniej –

14 krajów Europy Zachodniej –

28.12.1958r.

28.12.1958r.



Polska ominęła tą wymienialność

Polska ominęła tą wymienialność

Wymienialność wg art. VIII

Wymienialność wg art. VIII

Statutu MFW

Statutu MFW



Utrata pozycji lidera (Polska), ale w 1995r.

Utrata pozycji lidera (Polska), ale w 1995r.

powrót do czołówki

powrót do czołówki



Ponad 200 państw na obecnie ww

Ponad 200 państw na obecnie ww

wymienialność

wymienialność



3 warianty standardu MFW

3 warianty standardu MFW



Polska – spełnia formalnie od 1.06.1995r.

Polska – spełnia formalnie od 1.06.1995r.

(faktycznie – na podstawie prawa

(faktycznie – na podstawie prawa

dewizowego z 2.12.1994r.)

dewizowego z 2.12.1994r.)



Znaczenie formalno-prawne i symboliczno

Znaczenie formalno-prawne i symboliczno

- psychologiczne

- psychologiczne

Wymienialność wg art. VIII

Wymienialność wg art. VIII

Statutu MFW - WYMOGI

Statutu MFW - WYMOGI



Niestosowanie ograniczeń dewizowych

Niestosowanie ograniczeń dewizowych

w transakcjach bieżących

w transakcjach bieżących



Nieuczestniczenie w dyskryminujących

Nieuczestniczenie w dyskryminujących

inne kraje porozumieniach walutowych

inne kraje porozumieniach walutowych



Jednolity kurs walutowy

Jednolity kurs walutowy



Wykup własnej waluty przedstawianej

Wykup własnej waluty przedstawianej

przez władze monetarne innego kraju

przez władze monetarne innego kraju

członkowskiego MFW

członkowskiego MFW

Standard nieformalny OECD

Standard nieformalny OECD



10.12.1995r. – zniesienie

10.12.1995r. – zniesienie

obowiązkowej odsprzedaży dewiz

obowiązkowej odsprzedaży dewiz



Liberalizacja drogą zarządzeń w

Liberalizacja drogą zarządzeń w

1996r.

1996r.



Celem – zmniejszenie asymetrii

Celem – zmniejszenie asymetrii

systemu dewizowego

systemu dewizowego



Uwolniono transakcje kapitałowe

Uwolniono transakcje kapitałowe

dłuższe niż rok

dłuższe niż rok

Standard Unii Europejskiej

Standard Unii Europejskiej



Zewnętrzna wymienialność PLN

Zewnętrzna wymienialność PLN



Ustawowa wolność transakcji

Ustawowa wolność transakcji

kapitałowych dłuższych niż 1 rok

kapitałowych dłuższych niż 1 rok



Liberalne regulacje PIF

Liberalne regulacje PIF



Dwustopniowy system

Dwustopniowy system

nadzwyczajnych ograniczeń

nadzwyczajnych ograniczeń

dewizowych

dewizowych



Nowoczesna terminologia

Nowoczesna terminologia

Standard Unii Europejskiej

Standard Unii Europejskiej



Autor prawa dewizowego – Prof. dr hab.

Autor prawa dewizowego – Prof. dr hab.

Edmund Pietrzak (1946-2007)

Edmund Pietrzak (1946-2007)



Prawo dewizowe z 18.12.1998 r. –

Prawo dewizowe z 18.12.1998 r. –

weszło w życie 12.01.1999r.

weszło w życie 12.01.1999r.



7 ograniczeń, w tym emitowanie i

7 ograniczeń, w tym emitowanie i

nabywanie PIF i KPW, otwieranie za

nabywanie PIF i KPW, otwieranie za

granicą rachunków bankowych,

granicą rachunków bankowych,

nierezydenci w Polsce – depozyty

nierezydenci w Polsce – depozyty

krótsze niż 3 miesiące i większe niż 0,5

krótsze niż 3 miesiące i większe niż 0,5

mln PLN

mln PLN

Wymienialność całkowita

Wymienialność całkowita



W Polsce od 1.10.2002 (prawo

W Polsce od 1.10.2002 (prawo

dewizowe z czerwca 2002r.)

dewizowe z czerwca 2002r.)



Pełna swoboda dla rezydentów i

Pełna swoboda dla rezydentów i

nierezydentów z krajów UE, EOG i

nierezydentów z krajów UE, EOG i

OECD. Kraje „trzecie” – bez zmian

OECD. Kraje „trzecie” – bez zmian



Wymienialność prawie całkowita

Wymienialność prawie całkowita