Wstęp

Do budowy mięśnia najogólniej możemy 
zaliczyć:

•Brzusiec – zbiór pęczków włókien 
mięśniowych o kształcie podłużnym, obłym, 
przechodzą w ścięgna

•Ścięgna początkowe 
•Ścięgna końcowe

 

 

 Przebieg włókien względem długiej osi może być 
różny, co pozwala wyróżnić mięśnie wrzecionowate 
(obłe – m.prostownik nadgarstka promieniowy krótki, 
krawiecki i smukły), pierzaste (m.płaszczkowaty i 
podłopatkowy) i półpierzaste (m. prostownik palucha 
długi)
 Jeden mięsień może w danym stawie spełniać jedną 
funkcję względem jednego stopnia swobody ruchu
 często jednak poszczególne części tego samego 
mięśnia, które z tego powodu zwiemy aktonami, mogą 
pełnić różne funkcje (np. część przednia mięśnia 
naramiennego – część obojczykowa krzyżuje oś 
poprzeczną stawu ramiennego z przodu, a część 
grzebieniowa krzyżuje tę oś z tyłu, wobec czego są 
wobec siebie antagonistyczne; część barkowa 
krzyżuje oś strzałkową i jej funkcją jest odwodzenie).

 

 

Akton – część mięśnia, która względem 
stawu 
              realizuje samodzielną funkcję.

Akton mięśniowy – mięsień lub część 
mięśnia o jednakowym albo bardzo 
zbliżonym przebiegu włókien 
mięśniowych względem osi stawów, 
powodująca określony ruch pary 
biokinematycznej (jednakowa funkcja 
względem osi stawu, nad którym 
przebiega 
np. zginanie).

Wyróżniona anatomicznie część – akton – 
zwylke posiada swoją nazwę, np. część 
obojczykowa mięśnia naramiennego.

 

 

Akton mięśniowy:

- pojedynczy mięsień (cały), którego włókna 
działają identycznie (np. wrzecionowaty)

-  część  jednego  mięśnia  wykonująca 
określony  ruch  w  stawie  (np.  jedna  z  głów 
mięśnia)

 

Jeśli 

kilka 

mięśni 

ma 

możliwość 

wykonywania  określonego  ruchu  pary 
biokinematycznej 
(np.  zginanie)  mówimy  o  zespole  aktonów 
współpracujących 

ze 

sobą 

(synergistycznych).

 

 

Klasy mięśni

Klasa  aktonu  (klasa  mięśnia)  –  liczba 
określająca  liczbę  stawów,  ponad  którymi 
przebiega dany akton (mięsień).

Akton pierwszej klasy – akton jednostanowy 
działający wokół osi obrotu 1 stawu 
(np. ramienny i staw łokciowy » zginanie). 

Akton trzeciej klasy – akton działający wokół 
osi  obrotu  3  stawów  (np.  biceps  gł.  długa: 
staw  ramienny  »  zginanie,  odwodzenie, 
probacja,  staw  łokciowy  »  zginanie,  staw 
łokciowo-promieniowy » pronacja)

 

 

Najwięcej  klas  mają  aktony  (mięśnie)  wzdłuż 
kręgosłupa  (działają  wokół  osi  obrotu  nawet 
kilkudziesięciu stawów).

 

Jeden mięsień obsługuje średnio 3 stawy.

Jeden  staw  jest  obsługiwany  średnio  przez  9 
aktonów.

Jeden  mięsień  obsługuje  średnio  3,8  stopnia 
swobody.

Jeden  stopień  swobody  jest  obsługiwany 
średnio przez 8,4 mięśnie.

 

 

 

Analizując anatomiczne funkcje mięśnia widzimy, 
że powinniśmy je rozpatrywać pod kątem funkcji 
jego aktonu.

Tabela zawiera przykłady aktonów mięśniowych i 
liczbę spełnianych przez nie funkcji.

Należy pamiętać, że im więcej stawów obsługuje 
mięsień, tym większa jest jego klasa.

 

 

Akton

Klasa

Liczba 

funkcji

Mięsień          -część 

obojczykowa

naramienny    -część 

barkowa

                       -cz. 

grzebieniowa 

1

1

1

4

5

4

Mięsień         - głowa długa

dwugłowy     - głowa krótka

ramienia

3

3

5

4

Mięsień        -głowa długa

trójgłowy     -głowa boczna

ramienia       -głowa 

przyśrodkowa

2

1

1

3

1

1

 

 

Głowa długa mięśnia 
dwugłowego 
ramienia jest np. aktonem 
trzeciej klasy, ponieważ 
obsługuje 

•staw ramienny, 
•łokciowy, 
•łokciowo-promieniowy, 

czyli spełnia funkcje zginania, 
odwodzenia i pronacji w stawie 
ramiennym, zgina w stawie 
łokciowym i supinacji w stawie 
łokciowo-promieniowym