Opcje na akcje

Opcje na akcje

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

Krzysztof Mejszutowicz

Zespół Instrumentów Pochodnych

Dział Notowań i Rozwoju Rynku

2

Przyczyny wprowadzenia

Przyczyny wprowadzenia

• Zwiększenie oferty produktowej giełdy
• Zapotrzebowanie rynku
• Rozwój rynku opcji na WIG20

• Termin debiutu – 17 październia 2005 r.

3

Informacje podstawowe

Informacje podstawowe

• Jeden z najpopularniejszym instrumentów

pochodnych na światowych giełdach

• W obrocie od ponad 30 lat - od 1973 r. opcje na

akcje notowane na Chicago Board Options
Exchange

• Roczny wolumen obrotu na świecie około 1,9 mld

kontraktów

4

Źródło: statystyki FIBV

Opcje vs Futures - rynek światowy

Roczny wolumen obrotu w 2004 r. (w mld. sztuk)

Statystyka (1)

Statystyka (1)

5

Statystyka (2)

Statystyka (2)

Opcje vs Futures – w podziale na instrumenty bazowe - rynek światowy

Roczny wolumen obrotu w 2004 r. (w mld. sztuk)

Źródło: statystyki FIBV

6

Statystyka (3)

Statystyka (3)

Opcje na akcje

Rozkład wolumenów - 2003 r.

Źródło: statystyki FIBV

Źródło: statystyki FIBV

7

Czym jest opcja (1)

Czym jest opcja (1)

Definicja opcji

Opcja to instrument dający jej nabywcy prawo do:
• kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży)
• w przyszłym terminie
• po określonej z góry cenie zwanej ceną wykonania
• określonej ilości instrumentu bazowego dla tej opcji

8

Czym jest opcja (2)

Czym jest opcja (2)

Czym jest
opcja

Gra w której obstawiamy kierunek zmiany kursu
akcji

Możemy obstawiać
• Wzrost – kupno opcji kupna (opcji call)
• Spadek – kupno opcji sprzedaży (opcji put)

Ile zapłacimy

premia opcyjna
(wartość wyceniana przez rynek)

Zysk

nieograniczony (może znacznie przewyższyć

kwotę zapłaconą za instrument)

Strata

ograniczona do kosztu nabycia opcji

9

Czym jest opcja (3)

Czym jest opcja (3)

Druga strona
transakcji

Wystawca opcji
(może nim być każdy inwestor),

Czego oczekuje
wystawca?

Oczekuje, że prognozy kupującego opcję
nie sprawdzą się

Co zarabia wystawca? Premię – płaci kupujący opcję
Koszt początkowy dla

wystawcy?

• Brak*
• Musi utrzymywać depozyt
zabezpieczający (depozyt jest zwracany
po zamknięciu pozycji)

* pomijamy prowizje maklerskie

10

Kupno opcji (1)

Kupno opcji (1)

• Jak obstawiamy?

Kupno opcji

Kupując opcję należy wybrać jedną z serii notowanych

na rynku.
Każda seria reprezentuje inne oczekiwania inwestora.

Obstawiamy kierunek

zmiany kursu akcji

Wzrost – seria opcji kupna
Spadek – seria opcji sprzedaży

Określamy skalę zmiany

kursu akcji

Określamy jak „daleko” zmieni się kurs akcji. Im większą

zmianę obstawiamy tym tańsza jest opcja.

Skalę zmiany określa tzw. KURS WYKONANIA serii opcji.

Wygrywamy wówczas gdy w dniu wygaśnięcia opcji kurs

akcji przekroczy (lub spadnie poniżej) poziomu kursu

wykonania.

Określamy czas do

wygaśnięcia

W każdej chwili dostępne są opcje na dwa terminy

(szczegóły później)

11

Kupno opcji (2)

Kupno opcji (2)

TPSA

23 zł

Oczekiwania

Wzrost kursu akcji TPSA w terminie wygaśnięcia opcji o

2,5 zł (do poziomu 25,5 zł)

Decyzja

Kupno opcji kupna

Dostępne opcje

kupna z

kursami

wykonania

22, 23, 24, 25, 26, 27

• W terminie wygaśnięcia otrzymamy kwotę rozliczenia

wybierając jedną z serii z kursami wykonania 22, 23,

24, 25
• Najdroższa jest seria z kursem wykonania 22
• Najtańsza jest seria z kursem wykonania 27

• Przykład 1

12

Kupno opcji (3)

Kupno opcji (3)

TPSA

23 zł

Oczekiwania

Spadek kursu akcji TPSA w terminie wygaśnięcia opcji o

2,5 zł (do poziomu 20,50 zł)

Decyzja

Kupno opcji sprzedaży

Dostępne opcje

sprzedaży z

kursami

wykonania

19, 20, 21, 22, 23, 24

• W terminie wygaśnięcia otrzymamy kwotę rozliczenia

wybierając jedną z serii z kursami wykonania 21, 22,

23, 24
• Najdroższa jest seria z kursem wykonania 22
• Najtańsza jest seria z kursem wykonania 27

• Przykład 2

13

Kupno opcji (4)

Kupno opcji (4)

• Ile i kiedy zarabiamy?

Kiedy zarabiamy?

Opcje kupna - gdy kurs akcji wzrośnie powyżej kursu

wykonania opcji
Opcje sprzedaży - gdy kurs akcji spadnie poniżej

kursu wykonania opcji

Ile zarabiamy

brutto?
(Kalkulacja kwoty

rozliczenia)

Zarabiamy tyle o ile kurs akcji przekroczy (lub

spadnie poniżej) kursu wykonania opcji.

• Opcje kupna = (kurs akcji – kurs wykonania) x m
• Opcje sprzedaży = (kurs wykonania – kurs akcji) x

m

Gdzie m oznacza liczbę akcji przypadającą na jedną

opcję

Ile zarabiamy netto? Kwota rozliczenia – zapłacona za opcję premia

14

Kupno opcji (5)

Kupno opcji (5)

• Przykład 1

TPSA

23 zł

Oczekiwania

Wzrost kursu akcji TPSA.

Decyzja

Kupno opcji kupna i poczekanie do terminu

wygaśnięcia
Inwestor decyduje się na opcję z kursem

wykonania 24 zł

Kurs opcji

0,75 zł

Premia

0,75 zł x 500 akcji = 375 zł

TPSA w dniu

wygaśnięcia

25,50

Kwota rozliczenia

(25,50 zł – 24,00 zł) x 500 akcji = 750 zł

Kwota zysku

750 zł – 375 zł = 375 zł

Stopa zwrotu

100%

15

Kupno opcji (6)

Kupno opcji (6)

• Przykład 2

TPSA

23 zł

Oczekiwania

Spadek kursu TPSA

Decyzja

Kupno opcji sprzedaży i poczekanie do terminu

wygaśnięcia
Inwestor decyduje się na opcję z kursem wykonania 22

zł

Kurs opcji

0,62 zł

Premia

0,62 zł x 500 akcji = 310 zł

TPSA w dniu

wygaśnięcia

20,60 zł

Kwota

rozliczenia

(22,00 zł – 20,60 zł) x 500 akcji = 700 zł

Kwota zysku

700 zł – 310 zł = 390 zł

Stopa zwrotu

126%

16

Kupno opcji (7)

Kupno opcji (7)

• Profil wypłaty – opcja kupna

Kurs

wykonania

Kwota
rozliczenia

Kurs

akcji

Z/S

Zysk/Strata

Premia

Punkt
opłacalności
X + P

17

Kupno opcji (8)

Kupno opcji (8)

• Profil wypłaty – opcja sprzedaży

Kwota
rozliczenia

Kurs
wykonania

Kurs

akcji

Z/S

Premia

Zysk/Strata

Punkt

opłacalności

X - P

18

Wystawianie opcji (1)

Wystawianie opcji (1)

Funkcja wystawcy Inwestor który w zamian za premię gwarantuje

nabywcy opcji wypłatę kwoty rozliczenia (wygranej z

opcji)

Kiedy zarabia?

Gdy oczekiwania nabywców opcji co do zmiany kursu

akcji okażą się błędne

Zarabia gdy:
• dla opcji kupna – kurs akcji NIE WZROŚNIE powyżej

kursu wykonania opcji
• dla opcji sprzedaży – kurs akcji NIE SPADNIE poniżej

kursu wykonania opcji

Ile zarabia?

Zysk ograniczony - premia opcyjna (opłata za

wystawienie opcji)

Koszt

początkowy?

• Brak
• Utrzymuje depozyt zabezpieczający

19

Wystawianie opcji (2)

Wystawianie opcji (2)

• Profil wypłaty – wystawienie opcji kupna – cd.

Kurs wykonania

opcji

(X)

Punkt
opłacalności
X + P

Kurs

akcji

Z/S

Premia

(P)

20

Wystawienie opcji (3)

Wystawienie opcji (3)

• Profil wypłaty – wystawienie opcji sprzedaży - cd.

Kurs

akcji

Z/S

Kurs wykonania

opcji

(X)

Premia

(P)

Punkt

opłacalności

X - P

21

Zasady obrotu (1)

Zasady obrotu (1)

• Instrumenty bazowe

Akcje najbardziej
płynnych spółek

W obrocie początkowo znajdą się opcje
na akcje
• PKN ORLEN
• Telekomunikacji Polskiej
• KGHM
• PROKOM
• PEKAO

22

Zasady obrotu (2)

Zasady obrotu (2)

• Terminy wygaśnięcia opcji

Ile terminów?

Zawsze pozostają w obrocie opcje

wygasające w 2 terminach wygaśnięcia

W których

miesiącach

wygasają

Najbliższe 2 miesiące z marcowego cyklu

kwartalnego

Marzec
Czerwiec
Wrzesień
Grudzień

Jedna seria pozostaje w obrocie 6 miesięcy

W którym dniu

Trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia

23

Zasady obrotu (3)

Zasady obrotu (3)

• Nazwa skrócona

O XYZ k r ccc p

O

Nazwa instrumentu – OPCJA

XYZ

Nazwa instrumentu bazowego – np. PKN – PKNORLEN

k

Opcja kupna Opcja sprzedaży

Marzec C O
Czerwiec F R
Wrzesień I U
Grudzień L X

r

Ostatnia cyfra roku wygaśnięcia

ccc

Wartość kursu wykonania opcji

p

Kod określający operacje na opcjach w związku z operacjami na

instrumencie bazowym: D – dywidenda, P – prawo poboru, S – podział

wartości nominalnej, M – podział spółki, Z – inne zdarzenie

24

Zasady obrotu (4)

Zasady obrotu (4)

• Nazwa skrócona – przykłady

OPKNI5042

OPKN – opcja na akcje PKN ORLEN
I5 – opcja kupna wygasająca we wrześniu 2005
roku
042 – z kursem wykonania 42 zł

OKGHL5037

P

OKGH – opcja na akcje KGHM
L5 – opcje kupna wygasające w grudniu 2005 roku
037 – z kursem wykonania 37 zł
P – której parametry zostały zmodyfikowane w
związku z prawem poboru

25

Zasady obrotu (5)

Zasady obrotu (5)

• Wartości jakie mogą przyjmować kursy wykonania – opcje na AKCJE

Opcje na

Przedział wartości

kursów wykonania

Odległości

pomiędzy kursami

wykonania

Przykładowe

wartości

AKCJE

> 1.000 zł

100 zł

1.000 zł, 1.100 zł

< 950 zł oraz > 500 zł 50 zł

500 zł, 550 zł

< 480 zł oraz > 260 zł 20 zł

260 zł, 280 zł

< 250 zł oraz > 100 zł 10 zł

100 zł, 110 zł

< 95 zł oraz > 50 zł

5 zł

50 zł, 55 zł

< 48 zł oraz > 20 zł

2 zł

20 zł, 22 zł

< 20 zł

1 zł

19 zł, 18 zł

• Nie wprowadza się opcji z kursami wykonania poniżej 1 zł

26

Zasady obrotu (6)

Zasady obrotu (6)

• Terminologia

opcje at-the-money
(ATM)

Opcje których kurs wykonania jest bliski

bieżącego kursu akcji

opcje in-the-money
(ITM)

Opcje dla których kurs akcji znajduje się po

stronie zysku tzn.

• dla opcji kupna – Kurs akcji > Kurs wykonania
• dla opcji sprzedaży – Kurs akcji < Kurs

wykonania

opcje out-of-the-money
(OTM)

Opcje dla których kurs akcji znajduje się po

stronie straty tzn.

• dla opcji kupna – Kurs akcji < Kurs wykonania
• dla opcji sprzedaży – Kurs akcji > Kurs

wykonania

27

Zasady obrotu (7)

Zasady obrotu (7)

Zasada wprowadzania kursów wykonania na nowy termin wygaśnięcia

• Na nowy termin wygaśnięcia wprowadzanych jest 8 serii opcji

› 4 serie opcji kupna oraz
› 4 serie opcji sprzedaży

• Są to następujące serie

› 1 seria „po cenie” (at-the-money)
› 1 serie „w cenie” (in-the-money)
› 2 seria „poza ceną” (out-of-the-money)

28

Zasady obrotu (8)

Zasady obrotu (8)

Zasada wprowadzania kursów wykonania na nowy termin wygaśnięcia
Przykład

Kurs akcji

31,50 zł

Opcje kupna

Opcje sprzedaży

28 zł

OTM

ITM

30 zł

30 zł

OTM

ATM

32 zł

32 zł

ATM

OTM

34 zł

34 zł

ITM

OTM

36 zł

29

Zasady obrotu (9)

Zasady obrotu (9)

Zasada wprowadzania dodatkowych kursów wykonania
• Kolejne kursy wykonania są wprowadzane w przypadku przekroczenia przez kurs zamknięcia instrumentu bazowego

› Przedostatniego kursu wykonania „poza-ceną” lub
› Ostatniego kursu wykonania „w cenie”

30

Kurs
zamknięcia
akcji

Sesja T

31,50

38

28

Kursy
wykonania

34
32

36

30

Sesja T+1

34,01

34
32

36

30

Sesja T+2

33,00

34
32

36

38

30

Sesja T+3

30,80

34
32

36

38

30

Sesja T+4

29,60

34
32

36

38

30

Przykład wprowadzania nowych opcji KUPNA

Zasady obrotu (10)

Zasady obrotu (10)

31

Przykład wprowadzania nowych opcji SPRZEDAŻY

Kurs
zamknięcia
akcji

Sesja T

31,50

36

Kursy
wykonania

32
30

34

28

Sesja T+1

34,01

32
30

34

28

Sesja T+2

33,00

32
30

34

36

28

Sesja T+3

30,80

32
30

34

36

28

Sesja T+4

29,60

32
30

34

36

28

26

Zasady obrotu (11)

Zasady obrotu (11)

32

Zasady obrotu (12)

Zasady obrotu (12)

Styl wykonania

Europejski
Automatyczne wykonanie tylko w dniu

wygaśnięcia (jeżeli opcja jest ATM)

Kwota rozliczenia

• Dla opcji kupna
(kurs rozliczeniowy – kurs wykonania) x m
• Dla opcji sprzedaży
(kurs wykonania – kurs rozliczeniowy) x m

Gdzie „m” oznacza liczbę akcji

przypadającą na jedną akcje (np. dla
opcji na TPSA = 500 akcji)

Kurs rozliczeniowy

Ważona obrotami średnia arytmetyczna
kursów wszystkich transakcji zawartych na
sesji

33

Zasady obrotu (13)

Zasady obrotu (13)

Jednostka notowania w złotych za jedną sztukę akcji
System notowań

Notowania ciągłe w godzinach
9:00 – 16:30

Sposób rozliczenia

Pieniężnie

Kurs odniesienia

Wartość teoretyczna opcji
Wycena modelem Black-Scholes

Wspomaganie

płynności

Animator – BRE Bank
• zobowiązanie do kwotowania – 10 serii
• maksymalny spread – 20%
• minimalna wielkość oferty – 5 opcji

34

Zasady obrotu (14)

Zasady obrotu (14)

Widełki

Określane raz na kwartał jako 5% średniej

arytmetycznej z ostatnich 20 kursów
zamknięcia instrumentu bazowego z
poprzedniego kwartału

Zlecenia

Wszystkie rodzaje za wyjątkiem
PKC – po każdej cenie
PCRO – po cenie rynkowej na otwarciu
PCR – po cenie rynkowej

RFQ
(Request For

Quotes)

Zapytanie o cenę

Opłaty

0,9% (nim 0,20 zł, max 1,80 zł)
Animator płaci 25% stawki podstawowej
Do końca marca 2006 r – ZWOLNIENIE Z
OPŁAT

35

Zasady obrotu (15)

Zasady obrotu (15)

Modyfikacja
parametrów opcji

w wyniku

• Dywidendy
• Prawa poboru
• Zmiany wartości nominalnej
• Podziału spółki
• Innych operacji mogących mieć znaczny
wpływ na wartość opcji

Modyfikacji mogą
ulec

• Kurs wykonania opcji oraz/lub
• Liczba akcji przypadająca na jedną opcję

• Modyfikacja parametrów opcji

36

Cena opcji (1)

Cena opcji (1)

• Stanowi wynagrodzenie dla wystawcy opcji
• Nazywana jest premią opcyjną
• NIE JEST wielkością stałą
• Jest określana przez rynek w trakcie sesji

giełdowej

37

Cena opcji (2)

Cena opcji (2)

• Co wpływa na cenę opcji

Czynnik

Zmiana kursu*

Opcje

kupna

Opcje

sprzedaży

Kurs akcji rośnie





Kurs akcji maleje





Zmienność akcji rośnie





Zmienność akcji maleje





Upływa czas do wygaśnięcia





* Zmiana kursu opcji przy założeniu braku wpływu pozostałych czynników

38

Cena opcji (3)

Cena opcji (3)

• Wartość wewnętrzna
• Przykład

› Kurs akcji – 40 zł

Opcje kupna

Kursy

wykonania

(pkt)

Opcje sprzedaży

Wartość

wewnętrzna (pkt)

Wartość

wewnętrzna

(pkt)

ITM

4 zł

36 zł

0

OTM

ITM

2 zł

38 zł

0

OTM

ATM

0

40 zł

0

ATM

OTM

0

42 zł

2 zł

ITM

OTM

0

44 zł

4 zł

ITM

39

Cena opcji (4)

Cena opcji (4)

• Ile powinna kosztować opcja? – cd.

› Opcje kosztują więcej niż ich wartość

wewnętrzna

› Opcje OTM też mają swoją wartość

mimo iż ich wartość wewnętrzna jest
równa zero

› Kwotę ponad wartość wewnętrzną

nazywa się wartością czasową

40

Cena opcji (5)

Cena opcji (5)

• Teoretyczną wartość opcji można obliczyć korzystając z modeli

wyceny (np. najbardziej popularnego modelu Black’a-Scholes’a)

• Przy kalkulacji wartości teoretycznej opcji można korzystać w

arkusza dostępnego na stronie www.opcje.gpw.pl

• Jednym z parametrów wyceny jest zmienność kursu akcji. Za

zmienność można zastosować:

› Zmienność implikowaną kalkulowaną przez GPW dostępną na

stronie www.opcje.gpw.pl

› Zmienność kalkulowaną przez KDPW dostępną na stronie

www.kdpw.pl

41

Jak zarabiać na opcjach (1)

Jak zarabiać na opcjach (1)

• Sposób najprostszy

› Kupno opcji kupna lub sprzedaży oraz poczekanie do terminu

wygaśnięcia

› W terminie wygaśnięcia otrzymamy kwotę rozliczenia

(wygraną z opcji) jeżeli

• Dla opcji kupna – kurs akcji wzrośnie powyżej kursu

wykonania opcji

• Dla opcji sprzedaży – kurs akcji spadnie poniżej kursu

wykonania opcji

› Jeżeli błędnie przewidzieliśmy zmianę kursu akcji wówczas w

terminie wygaśnięcia opcji nie otrzymamy NIC

› Wygraną z opcji wypłaca kupującemu wystawca opcji

42

Jak zarabiać na opcjach (2)

Jak zarabiać na opcjach (2)

• Handlowanie premią opcyjną

› Co w przypadku jeżeli nie chcemy czekać do terminu

wygaśnięcia?

› Można bardzo dobrze zarabiać wykorzystując zmianę

wartości premii opcyjnej

› Po kupnie opcji można ją sprzedać dla innego inwestora

(odsprzedać po wyższej cenie)

• Jeżeli cena sprzedaży opcji będzie wyższa od ceny po której

opcje kupiliśmy wówczas zarabiamy

› Można wielokrotnie kupować i sprzedawać opcje nawet w

trakcie jednej sesji giełdowej (day-trading)

› Zmienność kursu opcji jest bardzo duża dlatego ten

sposób zarabiania może przynieść bardzo duże stopy
zwrotu

43

Jak zarabiać na opcjach (3)

Jak zarabiać na opcjach (3)

Kurs akcji

25 zł

Kurs opcji

1,61 zł

Premia

1,61 zł x 500 akcji = 805

zł

WYSTAWCA

26 zł

2,08 zł

2,08 zł x 500 akcji =

1.040 zł

27 zł

2,64 zł

2,64 zł x 500 akcji =

1.320 zł

NABYWCA A

OTPSC6025

NABYWCA B

1.040 zł

NABYWCA C

ZYSK

= 1.040 –

805
= 235 zł

ZYSK

= 1.320 –

1040
= 280 zł

1.320 zł

805 zł

zobowiązania

44

Jak zarabiać na opcjach (4)

Jak zarabiać na opcjach (4)

• Handlowanie premią opcyjną – cd.

› Czy po wystawieniu opcji również można zamknąć swoją

pozycję przed terminem wygaśnięcia?

› Tak. Aby zamknąć pozycję w wystawionej opcji należy opcję

odkupić z rynku

› Dlaczego tak się dzieje

• Wystawiając opcję w zamian za premię opcyjną

zobowiązujemy się w stosunku do nabywcy opcji, że w
terminie wygaśnięcia wypłacimy mu kwotę rozliczenia

• Odkupując opcję płacimy dla innego wystawcy w zamian

za co przejmuje on od nas nasze zobowiązania

› Jeżeli kwota po której opcje odkupujemy będzie niższa niż

kwota którą otrzymaliśmy przy wystawianiu opcji wówczas
zarabiamy

› Wystawiając opcję zarabiamy zatem na spadku kursu opcji

45

Jak zarabiać na opcjach (5)

Jak zarabiać na opcjach (5)

Kurs akcji

25 zł

Kurs opcji

1,61 zł

Premia

1,61 zł x 500 akcji = 805

zł

24 zł

0,98 zł

0,98 zł x 500 akcji = 490

zł

NABYWCA

WYSTAWCA A

OTPSC6025

WYSTAWCA B

WYSTAWCA C

ZYSK

= 805 – 490
= 315 zł

ZYSK

= 490 – 235
= 255 zł

805 zł

23 zł

0,47 zł

0,47 zł x 500 akcji = 235

zł

zobowiązania

490 zł

235 zł

46

Jak zarabiać na opcjach (6)

Jak zarabiać na opcjach (6)

• Strategie opcyjne

› Handlowanie opcjami nie musi składać się wyłącznie z

kupowania bądź wystawiania pojedynczych serii opcji

› Zajmując jednocześnie różne pozycje w różnych seriach

opcji możemy tworzyć portfele o różnych profilach wypłaty

› Do najbardziej popularnych strategii należą

• Spread byka
• Spread niedźwiedzia
• Długi stelaż
• Krótki stelaż

47

Jak zarabiać na opcjach (7)

Jak zarabiać na opcjach (7)

• Spread byka

Kurs akcji

Z/S

(Y)

Wystawienie opcji kupna
Y – kurs wykonania
A – premia

(A)

(X)

Kupno opcji kupna
X – kurs wykonania
B – premia

(B)

Spread byka

(B-A)

48

Jak zarabiać na opcjach (8)

Jak zarabiać na opcjach (8)

• Spread niedźwiedzia

Kurs akcji

Z/S

(Y)

Wystawienie opcji sprzedaży
Y – kurs wykonania
A – premia

(A)

(X)

Kupno opcji sprzedaży
X – kurs wykonania
B – premia

(B)

Spread

niedźwiedzia

(B-A)

49

Jak zarabiać na opcjach (9)

Jak zarabiać na opcjach (9)

• Długi stelaż

Kurs akcji

Z/S

Kupno opcji sprzedaży
X – kurs wykonania
A – premia

(A)

(X)

Kupno opcji kupna
X – kurs wykonania
B – premia

(B)

Długi

stelaż

(B+A)

50

Jak zarabiać na opcjach (10)

Jak zarabiać na opcjach (10)

• Krótki stelaż

Kurs akcji

Z/S

Wystawienie opcji sprzedaży
X – kurs wykonania
A – premia

(A)

(X)

Wystawienie opcji kupna
X – kurs wykonania
B – premia

(B)

Krótki

stelaż

(B+A)

51

Kupno Call

Długi Stelaż

Kupno Put

Spread byka

Spread niedźwiedzia

Sprzedaż Put

Krótki Stelaż

Sprzedaż call

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Strata

Wzrost kursu

Spadek kursu

Nieokreślona zmiana

kursu

Wzrost
zmienności

Niewielka
zmiana
zmienności

Spadek
zmienności

Jak zarabiać na opcjach (11)

Jak zarabiać na opcjach (11)

52

Depozyty zabezpieczające

Depozyty zabezpieczające

(1)

(1)

• Wymagane tylko od wystawców
• Finansowa gwarancja wypłaty dla nabywcy kwoty

rozliczenia

• Kalkulowana jest wartość depozytu (w zł)
• Wspólne mechanizmy z futures

› Depozyt wstępny i właściwy (minimalny dla klienta)
› Uzupełnianie depozytu
› Składniki depozytu (gotówka, papiery wartościowe)

• Długie pozycje w opcjach pomniejszają wartość depozytu

(jeżeli są w cenie)

53

Depozyty zabezpieczające

Depozyty zabezpieczające

(2)

(2)

• Wartość depozytu dla opcji powinna

› Dla nabywców opcji – gwarantować wypłatę kwoty rozliczenia
› Dla domu maklerskiego – umożliwić zamknięcie pozycji klienta

który depozytów nie uzupełnia

• Naliczanie depozytów w oparciu o codzienną analizę

możliwego rozwoju sytuacji na najbliższej sesji

• 16 scenariuszy

› Zmiany wartości instrumentu bazowego
› Zmiany zmienności instrumentu bazowego

• Kalkulacja wartości teoretycznej opcji
• Najgorszy dla wystawcy scenariusz (największy wzrost

premii) wyznacza depozyt zabezpieczający

54

Depozyty zabezpieczające

Depozyty zabezpieczające

(3)

(3)

Depozyt pobierany od klienta
• Depozyt dla transakcji nierozliczonej

› Stanowi różnicę pomiędzy wstępnym depozytem a

wartością rynkową opcji (premią)

› Przykład.

• Depozyt wstępny – 4.507 zł
• Wartość opcji (premia) – 2.800 zł
• Depozyt wymagany od klienta = 4.507 zł – 2.800 zł = 1.707 zł

• Depozyt dla transakcji rozliczonej

› Pełna wartość wstępnego depozytu

55

Depozyty zabezpieczające

Depozyty zabezpieczające

(4)

(4)

Korelacja

• Analizowane jest ryzyko jakie generuje portfel instrumentów

pochodnych

• Depozyt naliczany jest z uwzględnieniem ryzyka portfela
• Przykład – na podstawie opcji na WIG20

› Depozyt dla długiej pozycji w FW20H5 (17.02.05) =

1.069,54 zł

› Depozyt dla krótkiej pozycji w OW20C5200 (17.02.05) =

1.457,15 zł

› Depozyt dla portfela: długa pozycja w FW20H5 + krótka pozycja

w OW20C5200 (17.02.05)

• bez korelacji =

2.526,67 zł

(suma depozytów 1.069,54 zł +

1.457,15zł)

• z uwzględnieniem korelacji =

1.236,38 zł

56

Ryzyka inwestowania w opcje na

Ryzyka inwestowania w opcje na

akcje

akcje

Przy inwestycji w opcje na akcje należy uwzględniać
następujące rodzaje ryzyka
• Ryzyko płynności
• Ryzyko rynkowe
• Ryzyko związane z upływem czasu
• Ryzyko związane z kosztami transakcyjnymi

57

strona internetowa

www.opcje.gpw.pl

Zawartość
• warunki obrotu
• standardy
• liczne materiały edukacyjne (broszura o opcjach na akcje - prof.
A. Fierla)
• arkusz do wyceny opcji
• inne

Więcej informacji

58

Masz pytanie nt opcji ?

Zadaj je:

e-mail

[e-mail]

59