Wiedza o społeczeństwie

Temat: Polska w strukturach

międzynarodowych

Mimo, że Polska nie brała udziału w konferencji założycielskiej ONZ w San
Francisco , to ze względu na wkład w zwycięstwo nad faszyzmem należy
do grona założycieli organizacji. Polska, od chwili powstania organizacji
jest najaktywniejszym z jej członków.

Polska w ONZ

Od początku lat 70 – tych polskie jednostki wojskowe uczestniczą w
operacjach pokojowych ONZ. Obecnie pełnią służbę m.in. na Wzgórzach
Golan i w południowym Libanie. Od 1992 roku w operacjach pokojowych
bierze udział także polska policja (np. w Kosowie). Dotychczas w
operacjach pokojowych wzięło udział ok. 50 tys. Polaków. Przez wiele lat
Polska była jednym z krajów najbardziej zaangażowanych w operacje
pokojowe.

Obecnie w związku z wejściem do
NATO i udziałem w organizowanych
przez nie misjach udział Polaków
znacznie się zmniejszył.

Wzgórza Golan

Polska w ONZ

Obok operacji pokojowych drugim obszarem aktywności Polski na
forum ONZ było rozbrojenie i kontrola zbrojeń. Od 1959 roku Polska
uczestniczyła w pracach Komitetu Rozbrojeniowego (od 1984 roku pod
nazwą Konferencji Rozbrojeniowej) oraz wyszła z wieloma inicjatywami.

Kolejnym obszarem aktywności Polski w
ONZ jest ochrona praw człowieka na
terenie byłej Jugosławii.

Polska uczestniczyła w pracach głównych
organów ONZ, w latach 1946 – 1947;
1970 – 1971; 1982 – 1983; 1996 – 1967
była niestałym członkiem Rady
Bezpieczeństwa, a w latach 1992 – 2000
członkiem Rady Społeczno –
Gospodarczej.

1993 – UNOMIG – Misja Obserwacyjna ONZ w Gruzji – 134 (7 Polaków),
1999 – UNMIK – Misja Tymczasowej Administracji ONZ w Kosowie –
1965 (101 Polaków),

1974 – UNDOF – Siły ONZ ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na
Wzgórzach Golan – 1046 (353 Polaków),
1978 – UNIFIL – Tymczasowe Siły ONZ w Libanie – 1990 (214
Polaków),

1991 – MINURSO – Misja ONZ na rzecz Referendum w Saharze
Zachodniej – 213 (1 Polak),
1999 – MONUC – Misja ONZ w Demokratycznej Republice Konga – 17 692
(3 Polaków),
2000 – UNMEE – Misja ONZ w Etiopii i Erytrei – 3369 (6 Polaków),
2003 – UNMIL – Misja ONZ w Liberii – 15 825 (5 Polaków),
2004 – UNOCI – Operacja ONZ na Wybrzeżu Kości Słoniowej – 7621 (2
Polaków),
2005 – UNMIS – Misja ONZ w Sudanie – 10 224 (2 Polaków).

Polska w ONZ

Siły pokojowe ONZ jest to część sił zbrojnych państw oddanych do
dyspozycji ONZ w celu przeprowadzenia konkretnych operacji
pokojowych. Siły te powoływane są w trybie doraźnym przez
Zgromadzenie Ogólne lub Radę Bezpieczeństwa ONZ, zgodnie z Kartą
Narodów Zjednoczonych. W założeniach ONZ, siły pokojowe stanowią –
dla państw w nich uczestniczących – nieprzymusowy instrument kontroli
konfliktów zbrojnych.
Wybrane misje pokojowe z udziałem Polaków:

Polska w ONZ

Do najważniejszych inicjatyw Polski na forum
ONZ należy:

• propozycja utworzenia Europejskiej Komisji
Gospodarczej - 1946,

• plan Rapackiego, który dotyczył utworzenia w
Europie Środkowej strefy bezatomowej – 1957,

• Deklaracja praw dziecka – 1959,

• plan Gomułki będący propozycją zamrożenia
zbrojeń w Europie Środkowej – 1964,

• konwencja o nieprzedawnianiu zbrodni
wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości – 1968,

• Konwencja praw dziecka – 1990,

• ogłoszenie Międzynarodowego Roku Rodziny –
1994,

• Konwencja o zwalczaniu międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej – 1996.

Adam Rapacki ,

minister spraw

zagranicznych 1956

- 1968

2 października 1957 Adam Rapacki na forum Organizacji Narodów
Zjednoczonych przedstawił propozycję utworzenia strefy bezatomowej
w Europie Środkowej – tzw. Plan Rapackiego. W 1964 postulował
zwołanie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie KBWE.
Wycofał się z życia politycznego w okresie wydarzeń marcowych w 1968
w proteście przeciwko prześladowaniom osób żydowskiego
pochodzenia.

Polska w ONZ

Najważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ

Popiersie Bohdana Winiarskiego w Łomży

Bohdan Stefan Winiarski, sędzia i
przewodniczący Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości w Hadze w latach 1964 –
1967.

prof. dr hab. Manfred Lachs, sędzia
Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości
w latach 1967 – 1993.

prof. dr hab. Manfred Lachs

Polska w ONZ

Najważniejsze stanowiska piastowane przez Polaków w ONZ

Bogdan Lewandowski

Bogdan Lewandowski ,
zastępca Sekretarza Generalnego
latach 1972 – 1983.

Eugeniusz Wyzner, zastępca
Sekretarza Generalnego latach
1983 – 1993 i od 2002.

Eugeniusz Wyzner

Polska w UE

Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Sierpień 1988 rok – Polska złożyła oficjalny wniosek o ustanowienie
stosunków dyplomatycznych z EWG, a miesiąc później te stosunki
nawiązała.

Lipiec 1989 rok – Polska otworzyła misję przy wspólnotach
Europejskich. Pierwszym akredytowanym przedstawicielem
Rzeczypospolitej Polskiej w Brukseli został Jan Kułakowski.

Jan Kułakowski

Wrzesień 1989 rok – Polska i EWG
podpisały umowę w sprawie handlu i
współpracy gospodarczej.

Maj 1990 rok – Rzeczypospolita Polska
złożyła w Komisji Europejskiej w Brukseli
oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji
umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami
Europejskimi.

Grudzień 1991 rok - w Brukseli
podpisano Układ Europejski ustanawiający
stowarzyszenie między Rzeczypospolitą
Polską a Wspólnotą Europejską oraz ich
państwami członkowskimi.

Polska w UE

Postanowienia Układu Europejskiego obejmowały:

 ustanowienie odpowiednich ram dla dialogu politycznego, który miał
umożliwić rozwój bliskich stosunków politycznych między stronami,

 popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych
między stronami, sprzyjających dynamicznemu rozwojowi gospodarki w
Polsce,

 stworzenie podstaw do pomocy
finansowej i technicznej dla Polski,

 ustanowienie właściwych ram
dla stopniowej integracji Polski ze
Wspólnotami,

 popieranie współpracy w
dziedzinie kultury.

Polska w UE

Czerwiec 1993 rok - Rada Europejska w Kopenhadze wyraziła wolę
przyjęcia do UE krajów stowarzyszonych i sformułowała kryteria tego
rozszerzenia adresowane do państw kandydujących, tzw. kryteria
kopenhaskie.

Kryteria kopenhaskie obejmowały następujące zagadnienia:

 polityczne – osiągnięcie przez państwo kandydujące stabilności
instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie
praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości
narodowych,

 ekonomiczne – istnienie sprawnej gospodarki rynkowej oraz
zdolność przeciwstawiania się presji konkurencji i siłom rynkowym
działającym wewnątrz Unii,

 zdolność wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z
członkowstwa i wspólnotowego dorobku prawnego, w szczególności
podzielanie celów politycznych, gospodarczych i walutowych Unii, a
także korzystanie z praw wynikających z członkowstwa,

 warunek, że Unia będzie właściwie przygotowana na przyjęcie
nowego członka i nie zahamuje to tempa procesu integracji
europejskiej.

Polska w UE

Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Luty 1994 rok – wszedł w życie Układ Europejski w sprawie
wykorzystania Polski ze Wspólnotami.

Kwiecień 1994 rok – Minister Spraw Zagranicznych RP (Andrzej
Olechowski) złożył w Atenach na ręce prezydencji greckiej oficjalny
wniosek o członkowstwo Polski w Unii Europejskiej.

Andrzej Olechowski, minister spraw zagranicznych, 1993 - 1995

Czerwiec 1995 rok – na
posiedzeniu Rady Europejskiej w
Cannes z udziałem szefów państw i
rządów krajów stowarzyszonych z
UE przyjęto Białą Księgę w sprawie
przygotowania krajów
stowarzyszonych do integracji z
jednolitym rynkiem UE.

Październik 1996 rok – na mocy ustawy rozpoczął działalność Komitet
Integracji Europejskiej pod przewodnictwem premiera Włodzimierza
Cimoszewicza. Swoje zadanie KIE wykonywał za pośrednictwem Urzędu
Komitetu Integracji Europejskiej.

Polska w UE

Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Do zadań Komitetu Integracji Europejskiej należało:

 koordynowanie procesów integracyjnych i adaptacyjnych połączone z
inicjowaniem oraz organizowaniem działań kształtujących te procesy,

 opiniowanie aktów prawnych pod względem ich zgodności z prawem
europejskim,

 przygotowanie procesu integracji pod względem koncepcyjnym,
informacyjnym i kadrowym,

 współpraca z Komisją Europejską oraz ze strukturami
samorządowymi w Polsce umożliwiająca ich udział w
działalności różnych instytucji Unii Europejskiej,

 przedstawianie Radzie Ministrów założeń programów
dostosowawczych oraz integracyjnych z UE, projektów
rozstrzygnięć w zakresie dysponowania funduszami
zagranicznymi, propozycji aktów prawnych
dotyczących działań dostosowawczych i procesu
integracji, a także sprawozdań z realizacji tych działań.

Włodzimierz Cimoszewicz

Polska w UE

Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Styczeń 1997 rok – polski rząd przyjął Narodową Strategię Integracji –
pierwszy dokument programowy, w którym określono główne cele i
drogi dochodzenia Polski do członkowstwa w UE.

Grudzień 1997 rok – Rada Europejska na sesji w Luksemburgu
podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Cyprem,
Czechami, Estonią, Polską, Słowenią i Węgrami oraz ustanowiła
program Partnerstwa dla członkowstwa.

Marzec 1998 rok – nastąpiło
oficjalne otwarcie dwustronnych
negocjacji z 6 państwami
kandydującymi (Cyprem, Czechami,
Estonią, Polską, Słowenią i
Węgrami).

Flaga Węgier

Flaga Słowenii

Flaga Polski

Flaga Estonii

Flaga Czech

Flaga Cypru

Polska w UE

Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Czerwiec 2001 rok – podczas posiedzenia Rady Europejskiej w
Göteborgu przywódcy państw UE potwierdzili wolę zakończenia
negocjacji akcesyjnych do końca 2002 roku i poszerzenia UE w
terminie, który umożliwi już nowym państwom członkowskim udział w
wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 roku.
Listopad 2001 rok – Danuta Hübner
została nominowana na stanowisko
sekretarza Komitetu Integracji
Europejskiej i szefa UKIE oraz sekretarza
stanu w MSZ odpowiedzialnego za całość
zagadnień związanych z integracją
europejską.

Grudzień 2002 rok – podczas szczytu
w Kopenhadze Rada Europejska przyjęła
wyniki negocjacji akcesyjnych z
państwami kandydującymi (Polska
negocjowała do ostatniej chwili warunki
w strefie finansów, budżetu oraz
rolnictwa).

Danuta Maria Hübner

Polska w UE

Droga Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej

Luty 2003 rok – wszedł w życie Traktat nicejski (podpisany w 2001
roku) przygotowujący instytucje Unii do rozszerzenia o nowe państwa.

Kwiecień 2003 rok – Rada Ministrów RP zaakceptowała Traktat
akcesyjny i upoważniła premiera i ministra spraw zagranicznych do
jego podpisania.

16 kwietnia 2003 rok – w Atenach przedstawiciele 15 państw
członkowskich i 10 państw przystępujących do Unii podpisali Traktat
akcesyjny.

7-8 czerwca 2003 rok – w referendum akcesyjnym w Polsce (07-
08.06) wzięło udział 58,85% spośród uprawnionych obywateli. Z tej
grupy 77,45% opowiedziało się za przystąpieniem Polski do Unii
Europejskiej.

1 maja 2004 rok – Traktat akcesyjny wszedł w życie. Polska
stała się członkiem Unii Europejskiej.

Zasady reprezentacji Polski w

instytucjach UE

Polska w 2002 roku wynegocjowała zasady reprezentacji w strukturach
europejskich:

 w Parlamencie Europejskim przyznano Polsce 54 spośród 732 miejsc,

 w Radzie Unii Europejskiej – od 1 listopada 2004 roku przyznano
Polsce 27 głosów z 321,

 w Komisji Europejskiej Polska, jak każde państwo członkowskie, ma
prawo do jednego przedstawiciela w kolegium (komisarza), zgodnie z
obowiązującą procedurą. Obecnie członkiem Komisji jest Danuta ,

 w Trybunale Sprawiedliwości uzyskała prawo nominowania jednego
sędziego, a w sądzie I instancji – co najmniej jednego,

 jeden z członków Trybunału Obrachunkowego będzie obywatelem
polskim,

Zasady reprezentacji Polski w

instytucjach UE

 w Komitecie Ekonomiczno – Społecznym i w Komitecie Regionów
otrzymała po 21 miejsc,

 w Europejskim Banku Centralnym od dnia akcesji Polska jest
reprezentowana w Radzie Ogólnej przez prezesa Narodowego Banku
Polskiego, a od wejścia naszego kraju do Unii Gospodarczej i Walutowej
– prezes NBP będzie także członkiem Rady Zarządzającej EBC,

 od dnia akcesji nasz kraj jest akcjonariuszem w Europejskim Banku
Inwestycyjnym i ma swoich reprezentantów w głównych organach
Banku: Radzie Dyrektorów (1 przedstawiciel) i Radzie Gubernatorów (1
przedstawiciel),

 po uzyskaniu członkowstwa przez Polskę język polski stał się jednym
z języków oficjalnych UE.

Szanse wynikające z członkowstwa w

Unii

utrwalenie demokratycznych struktur władzy publicznej z

uwzględnieniem zasad pomocniczości i solidarności społecznej,

podniesienie konkurencyjności polskiej gospodarki na wspólnym

runku i na rynkach trzecich,

rozwój i modernizacja infrastruktury, m.in. na obszarach wiejskich,

więcej inwestorów z zagranicy,

pomoc finansowa na wyrównanie

poziomu życia w najuboższych
regionach,

dopłaty bezpośrednie dla

rolników i modernizacja rolnictwa,

nowe miejsca pracy w kraju i

otwarcie rynków pracy w innych
krajach,

Szanse wynikające z członkowstwa w

Unii

lepsze szanse edukacji i rozwoju dla młodzieży w ramach

programów europejskich,

większe możliwości rozwoju zasobów ludzkich z wykorzystaniem

funduszy wspólnotowych,

upowszechnianie polskiej kultury oraz osiągnięć naukowych i

technicznych,

lepsza ochrona granic Polski (zewnętrznych granic Unii), przy

jednoczesnym otwarciu granic wewnątrzunijnych,

zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego w ramach wspólnej

polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wspólnej polityki obronnej.

Sztab Generalny WP

Wielonarodowy Korpus

Północ - Wschód

Centrum Szkolenia

Sił Połączonych NATO (JFTC)

Zagrożenia wynikające z członkowstwa

w Unii

obciążenia finansowe budżetu jako warunek korzystania ze środków

i programów unijnych, a także wysoka składa do budżetu unijnego,

zwiększenie emigracji, zwłaszcza ludzi młodych, zdolnych i

wykształconych, w poszukiwaniu lepszych perspektyw życiowych,

zanikanie tradycji narodowych, obyczajowych, kulturowych na

rzecz ich unifikacji,

szybszy wzrost kosztów życia przy wolniejszym wzroście dochodów,

a więc w konsekwencji większe rozwarstwienie mieszkańców naszego
kraju,

frustracja z powodu odległych perspektyw upowszechniania

wspólnotowych standardów życia,

kłopoty ze zbytem towarów krajowych wobec wielości towarów

wyprodukowanych w innych krajach.

Polska w NATO

Polska przystąpiła do Paktu Północnoatlantyckiego 12 marca 1999 roku.
Od tej pory NATO jest traktowane jako fundament bezpieczeństwa.

Polska angażuje się w obszary działalności organizacji, m.in. w proces
rozszerzenia, kontrolę zbrojeń i rozbrojenie, walkę z terroryzmem,
zarządzanie kryzysowe w wypadku zagrożeń, współpracę NATO z Rosją
i Ukrainą, a także współpracę naukową między specjalistami z różnych
państw.

Polska uczestniczy w operacjach
pokojowych NATO. Polscy żołnierze
przebywają w Bośni i Hercegowinie w
ramach SFOR, w Kosowie w ramach
Kosovo Force oraz w Afganistanie w
ramach ISAF (w 2007 roku Polska
przejmuje dowództwo nad tymi
siłami).

Żołnierze polscy w Afganistanie

Polska w OBWE

Polska od początku była aktywnym uczestnikiem Konferencji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a w konsekwencji Organizacji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Przed przystąpieniem do NATO OBWE była dla Polski ważnym
gwarantem bezpieczeństwa w Europie.

Obszarem aktywnej działalności Polski w OBWE było rozwiązywanie
konfliktów lokalnych. Polscy oficerowie brali udział w misjach w Gruzji,
Macedonii, Mołdawii.

W 1998 roku Polska objęła przewodnictwo w
OBWE. Funkcję przewodniczącego objął
minister spraw zagranicznych Bronisław
Geremek. Priorytetami polskiego
przewodnictwa było zapobieganie kryzysom i
konfliktom w różnych częściach Europy,
ochrona praw człowieka, mniejszości
narodowych i wolności mediów oraz promocja
współpracy gospodarczej.

Bronisław Geremek

Polska w Radzie Europy

Polska przystąpiła do Rady Europy w 1991 roku. Miało to szczególne
znaczenie, ponieważ stanowiło potwierdzenie, że Polska jest krajem
demokratycznym, przestrzegającym praw człowieka, a także zostało
odczytane jako pierwszy krok w kierunku integracji z innymi
strukturami zachodnioeuropejskimi (UE i NATO).

Adam Rotfeld

Od 10 listopada 2004 roku do 17 maja 2005
roku Polska przewodniczyła tej organizacji.
Przewodniczącym Komitetu Ministrów był
minister spraw zagranicznych RP Adam Rotfeld.
Do priorytetów Rady Europy w czasie polskiego
przewodnictwa należało umacnianie jedności
kontynentu po rozszerzeniu UE, umacnianie
praw człowieka, rozwijanie demokracji lokalnej i
promowanie dialogu międzykulturowego.
Zwieńczeniem polskiego przewodnictwa w
organizacji był szczyt szefów państw i rządów
państw członkowskich Rady Europy, który odbył
się 16-17 maja w Warszawie.