ZDROWIE

ZDROWIE

PUBLICZNE JAKO

PUBLICZNE JAKO

NAUKA

NAUKA

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UE

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UE

przyjęły 23 września 2002 r.

przyjęły 23 września 2002 r.

Program Działań Wspólnoty

Program Działań Wspólnoty

w dziedzinie

w dziedzinie

ZDROWIA PUBLICZNEGO

ZDROWIA PUBLICZNEGO

na lata 2003-2008

na lata 2003-2008

Decyzja Nr 1786/2002

Decyzja Nr 1786/2002

weszła w życie 1 stycznia 2003

weszła w życie 1 stycznia 2003

Zastąpił 8 dotychczasowych programów

Zastąpił 8 dotychczasowych programów

BUDŻET PROGRAMU

BUDŻET PROGRAMU

na lata 2003-2008

na lata 2003-2008

312 MILIONÓW EUR

312 MILIONÓW EUR

UCZESTNICY PROGRAMU

UCZESTNICY PROGRAMU

instytucje z:

instytucje z:



15 krajów członkowskich UE

15 krajów członkowskich UE



państw EFTA-EEA (Islandia,

państw EFTA-EEA (Islandia,

Lichtenstein, Norwegia)

Lichtenstein, Norwegia)



krajów kandydujących z

krajów kandydujących z

wyjątkiem Litwy

wyjątkiem Litwy

NURTY TEMATYCZNE PROGRAMU:

NURTY TEMATYCZNE PROGRAMU:



INFORMACJA O ZDROWIU

INFORMACJA O ZDROWIU



SZYBKA REAKCJA NA ZAGROŻENIA

SZYBKA REAKCJA NA ZAGROŻENIA

ZDROWOTNE

ZDROWOTNE



CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZDROWIE

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZDROWIE



TEMATY PRZEKROJOWE

TEMATY PRZEKROJOWE

- określane w Planie Pracy każdego

- określane w Planie Pracy każdego

roku, obejmujące działania o

roku, obejmujące działania o

znaczeniu strategicznym

znaczeniu strategicznym

W Narodowym Programie Przygotowania

do Członkostwa w obszarze „Polityka

społeczna i zatrudnienie” Polska podjęła

zobowiązanie do uczestnictwa w

programie wspólnotowym. Jako działanie

priorytetowe (pkt.13.4) wymienione

zostało dostosowanie polskich standardów

w zakresie zdrowia publicznego do

standardów wspólnotowych poprzez

uczestnictwo w programach zdrowia

publicznego Wspólnoty.

ZDROWIE PUBLICZNE

„Zdrowie Publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom,

przedłużania życia i promocji zdrowia fizycznego poprzez wysiłek

społeczności, higienę środowiska, kontrolę zakażeń, nauczanie zasad higieny

indywidualnej, organizację służb medycznych i pielęgniarskich

ukierunkowaną na zapobieganie chorobom i wczesne ustalanie diagnozy,

rozwój mechanizmów społecznych zapewniających każdemu indywidualnie

i społeczności, warunki życia pozwalające na utrzymanie zdrowia”.

C.E.A. Winslow, 1920

r.

Celem funkcjonowania tej dyscypliny, pozostaje

Celem funkcjonowania tej dyscypliny, pozostaje

„

„

zmniejszenie chorobowości, liczby przedwczesnych

zmniejszenie chorobowości, liczby przedwczesnych

zgonów oraz ograniczenie częstości występowania

zgonów oraz ograniczenie częstości występowania

stanów powodujących cierpienia i niepełnosprawność”.

stanów powodujących cierpienia i niepełnosprawność”.

W ostatnim dwudziestoleciu zwrócono uwagę,

że Zdrowie Publiczne

„

„

jest zorganizowanym wysiłkiem społeczeństwa na rzecz

jest zorganizowanym wysiłkiem społeczeństwa na rzecz

ochrony, promowania i przywracania zdrowia ludziom”

ochrony, promowania i przywracania zdrowia ludziom”

a wszystkie programy, świadczenia i instytucje zajmujące

a wszystkie programy, świadczenia i instytucje zajmujące

się tą problematyką są ukierunkowane na zapobieganie

się tą problematyką są ukierunkowane na zapobieganie

chorobom i potrzeby zdrowotne całości populacji.

chorobom i potrzeby zdrowotne całości populacji.

PODSTAWOWE FUNKCJE ZDROWIA

PODSTAWOWE FUNKCJE ZDROWIA

PUBLICZNEGO

PUBLICZNEGO

Działania na rzecz ogółu ludności



Monitorowanie stanu zdrowia populacji. Walka z chorobami o znaczeniu

spo łecznym, wypadkami i urazami.



Identyfikacja i zwalczanie zagrożeń zdrowotnych w środowisku, miejscu

zamiesz kania, pracy, w żywności i wodzie.



Nadzór epidemiologiczny, kontrola laboratoryjna chorób zakaźnych, w

tym za wleczonych z zagranicy oraz zagrożeń środowiskowych.



Promocja zdrowia, organizacja aktywnego współuczestnictwa

społeczeństwa w działaniach na rzecz zdrowia, determinanty zdrowia i

choroby.



Zarządzanie opieką zdrowotną, ekonomika zdrowia, systemy

organizacji i finan sowania ochrony zdrowia.



Ocena jakości świadczeń zdrowotnych, zagadnienia prawne w

medycynie, bioetyka, orzecznictwo lekarskie.



Ocena sytuacji zdrowotnej świata, międzynarodowe regulacje prawne

w ochro nie zdrowia, potencjalne zagrożenia, zawleczenia chorób z

zagranicy, medycyna katastrof.

Działania na rzecz indywidualnych osób

Działania na rzecz indywidualnych osób



Profilaktyka indywidualna, organizacja służb

Profilaktyka indywidualna, organizacja służb

zapobiegawczych, np. szczepienia ochronne, profilaktyka

zapobiegawczych, np. szczepienia ochronne, profilaktyka

chorób wenerycznych, planowanie rodziny.

chorób wenerycznych, planowanie rodziny.



Profilaktyka i leczenie chorób o znaczeniu społecznym: AIDS,

Profilaktyka i leczenie chorób o znaczeniu społecznym: AIDS,

choroby zakaźne łącznie z gruźlicą, choroby psychiczne,

choroby zakaźne łącznie z gruźlicą, choroby psychiczne,

uzależnienia, wybrane choroby cywiliza cyjne (np. cukrzyca).

uzależnienia, wybrane choroby cywiliza cyjne (np. cukrzyca).



Organizacja czynnego poradnictwa dla grup wysokiego

Organizacja czynnego poradnictwa dla grup wysokiego

ryzyka zachorowania.

ryzyka zachorowania.



Podstawowa opieka zdrowotna, pomoc medyczna dla

Podstawowa opieka zdrowotna, pomoc medyczna dla

bezdomnych i innych osób pozbawionych dostępu do

bezdomnych i innych osób pozbawionych dostępu do

świadczeń zdrowotnych.

świadczeń zdrowotnych.



Organizacja opieki zdrowotnej finansowanej przez instytucje

Organizacja opieki zdrowotnej finansowanej przez instytucje

pozarządowe.

pozarządowe.

Nauki techniczne

Nauki

społeczne

Nauki kliniczne

Nauki

przyrodnicze

Związek zdrowia publicznego z niektórymi

dyscyplinami naukowymi

Nauki pomocnicze wykorzystywane w

Nauki pomocnicze wykorzystywane w

rozwiązywaniu problemów zdrowia populacji:

rozwiązywaniu problemów zdrowia populacji:



epidemiologia (opisowa, analityczna i kliniczna),

epidemiologia (opisowa, analityczna i kliniczna),



higiena (środowiska, pracy, nauczania, żywienia),

higiena (środowiska, pracy, nauczania, żywienia),



etyka medyczna (bioetyka),

etyka medyczna (bioetyka),



demografia medyczna i biostatystyka,

demografia medyczna i biostatystyka,



prawo zdrowia publicznego (sanitarne, szpitalne,

prawo zdrowia publicznego (sanitarne, szpitalne,

farmaceutyczne, medyczne), a także częściowo prawo

farmaceutyczne, medyczne), a także częściowo prawo

ochrony środowiska naturalnego i inne dziedziny prawa

ochrony środowiska naturalnego i inne dziedziny prawa

(prawo pracy, prawo ubezpieczeń społecznych), ekonomia i

(prawo pracy, prawo ubezpieczeń społecznych), ekonomia i

ekonomika zdrowia,

ekonomika zdrowia,



socjologia i socjologia medycyny (zdrowia, choroby, procesu

socjologia i socjologia medycyny (zdrowia, choroby, procesu

leczniczego, rehabilitacji, szpitalnictwa, zawodów

leczniczego, rehabilitacji, szpitalnictwa, zawodów

medycznych), pedagogika zdrowotna i edukacja zdrowotna,

medycznych), pedagogika zdrowotna i edukacja zdrowotna,



psychologia (i jej poszczególne specjalności - rozwojowa,

psychologia (i jej poszczególne specjalności - rozwojowa,

wychowawcza, zarządzania),

wychowawcza, zarządzania),



polityka zdrowotna jak i inne działy polityki społecznej, a

polityka zdrowotna jak i inne działy polityki społecznej, a

także nauki polityczne, w tym polityka ochrony środowiska

także nauki polityczne, w tym polityka ochrony środowiska

naturalnego, ochrony pracy, dziecka, macierzyństwa i rodziny,

naturalnego, ochrony pracy, dziecka, macierzyństwa i rodziny,

polityka wyżywieniowa i szereg innych działów), teoria

polityka wyżywieniowa i szereg innych działów), teoria

organizacji i zarządzania (zarządzanie strategiczne,

organizacji i zarządzania (zarządzanie strategiczne,

operacyjne, zasobami ludzkimi w zastosowaniu do systemu

operacyjne, zasobami ludzkimi w zastosowaniu do systemu

opieki zdrowotnej i wchodzących w jego skład zakładów opieki

opieki zdrowotnej i wchodzących w jego skład zakładów opieki

zdrowotnej i instytucji medycznych), administracja zdrowiem

zdrowotnej i instytucji medycznych), administracja zdrowiem

publicznym (jako część administracji publicznej pań stwa),

publicznym (jako część administracji publicznej pań stwa),



informatyka medyczna (mająca podstawowe znaczenie w

informatyka medyczna (mająca podstawowe znaczenie w

zarządzaniu szpitalem lub innym zakładem opieki zdrowotnej

zarządzaniu szpitalem lub innym zakładem opieki zdrowotnej

a także w sferze administrowania zdrowiem publicznym).

a także w sferze administrowania zdrowiem publicznym).

Nauki pomocnicze wykorzystywane w

Nauki pomocnicze wykorzystywane w

rozwiązywaniu problemów zdrowia populacji c.d.:

rozwiązywaniu problemów zdrowia populacji c.d.:

WYMIARY ZDROWIA

WYMIARY ZDROWIA

PUBLICZNEGO

PUBLICZNEGO

1. działania zdrowia publicznego są zawsze związane z

1. działania zdrowia publicznego są zawsze związane z

działaniami rządu na różnych szczeblach, a jego

działaniami rządu na różnych szczeblach, a jego

odpowiedzialność jest rozliczana w procesie

odpowiedzialność jest rozliczana w procesie

politycznym (wyborcy odrzucają władzę, która nie

politycznym (wyborcy odrzucają władzę, która nie

wypełnia swoich obowiązków albo nie spełnia

wypełnia swoich obowiązków albo nie spełnia

oczekiwań wyborców). Odpowiedzialność władzy jest

oczekiwań wyborców). Odpowiedzialność władzy jest

zatem definiowana w taki sposób, że obejmuje pewne

zatem definiowana w taki sposób, że obejmuje pewne

stany rzeczy wiązane ze zdrowiem. Mogą one

stany rzeczy wiązane ze zdrowiem. Mogą one

obejmować organizację opieki zdrowotnej i dostęp do

obejmować organizację opieki zdrowotnej i dostęp do

niej (tak ma się sprawa w większości krajów

niej (tak ma się sprawa w większości krajów

rozwiniętych), a mogą się odnosić tylko do

rozwiniętych), a mogą się odnosić tylko do

zapobiegania i ogólnego bezpieczeństwa zdrowotnego

zapobiegania i ogólnego bezpieczeństwa zdrowotnego

(jak to wygląda w USA),

(jak to wygląda w USA),

2. działania zdrowia publicznego odnoszą się działań

2. działania zdrowia publicznego odnoszą się działań

ponadindywidualnych, nastawio nych na te

ponadindywidualnych, nastawio nych na te

determinanty zdrowotne, które nie poddają się

determinanty zdrowotne, które nie poddają się

zabiegom podejmowanym przez jednostkę (jakość

zabiegom podejmowanym przez jednostkę (jakość

wody, powietrza, bezpieczeństwo leków, ale także

wody, powietrza, bezpieczeństwo leków, ale także

takie determinanty jak nędza będąca przyczyną

takie determinanty jak nędza będąca przyczyną

złego stanu zdrowia i niewłaściwych zachowań

złego stanu zdrowia i niewłaściwych zachowań

zdrowotnych). Konkretyzacja problemów

zdrowotnych). Konkretyzacja problemów

włączanych przy tym podejściu do zdrowia

włączanych przy tym podejściu do zdrowia

publicznego będzie zależała od przyjętego modelu

publicznego będzie zależała od przyjętego modelu

uwarunkowań stanu zdrowia, o czym była

uwarunkowań stanu zdrowia, o czym była

wcześniej mowa,

wcześniej mowa,

3. działania zdrowia publicznego są realizowane w

3. działania zdrowia publicznego są realizowane w

strukturach innych niż działające dla zysku prywatne

strukturach innych niż działające dla zysku prywatne

firmy (w ten sposób rodzaj motywacji - nakierowanie

firmy (w ten sposób rodzaj motywacji - nakierowanie

na dobro wspólne - staje się czynnikiem

na dobro wspólne - staje się czynnikiem

wyróżniającym zdrowie publiczne). Należy jednak

wyróżniającym zdrowie publiczne). Należy jednak

wskazać, że powszechnie wprowadzana praktyka

wskazać, że powszechnie wprowadzana praktyka

kontraktowania różnego rodzaju świadczeń zmienia

kontraktowania różnego rodzaju świadczeń zmienia

znaczenie tego kryterium: jeśli intencją płatnika jest

znaczenie tego kryterium: jeśli intencją płatnika jest

działanie w interesie publicznym, narzędziem

działanie w interesie publicznym, narzędziem

którego używa może być firma komercyjna i wtedy

którego używa może być firma komercyjna i wtedy

decydująca jest motywacja sponsora, a nie

decydująca jest motywacja sponsora, a nie

wykonawcy,

wykonawcy,

4. działania zdrowia publicznego dotyczą świadczeń

4. działania zdrowia publicznego dotyczą świadczeń

zdrowotnych nastawionych na problemy środowiska

zdrowotnych nastawionych na problemy środowiska

społecznego, także społeczności (chodzi o takie

społecznego, także społeczności (chodzi o takie

elementy zachowań patologicznych jak używki,

elementy zachowań patologicznych jak używki,

uzależnienia, przemoc w różnych postaciach).

uzależnienia, przemoc w różnych postaciach).

Podejście to jest bliskie temu, które było wskazane

Podejście to jest bliskie temu, które było wskazane

wyżej ale wyróżnia się stopniem koncentracji na

wyżej ale wyróżnia się stopniem koncentracji na

specyficznych problemach oraz bardzo szerokim

specyficznych problemach oraz bardzo szerokim

definio waniem świadczeń zdrowia publicznego,

definio waniem świadczeń zdrowia publicznego,

5. działania zdrowia publicznego są nastawione na

5. działania zdrowia publicznego są nastawione na

świadczenie usług zdrowotnych dla grup ludności

świadczenie usług zdrowotnych dla grup ludności

znajdujących się w trudnych sytuacjach i nie

znajdujących się w trudnych sytuacjach i nie

mogących samodzielnie rozwiązywać swoich

mogących samodzielnie rozwiązywać swoich

problemów (tradycyjnie zdrowie publiczne zajmuje

problemów (tradycyjnie zdrowie publiczne zajmuje

się ludźmi ubogimi, niepełnosprawnymi, starymi,

się ludźmi ubogimi, niepełnosprawnymi, starymi,

chorymi psychicznie itd.). Podejście to jest

chorymi psychicznie itd.). Podejście to jest

szczególnie ważne

szczególnie ważne

w warunkach braku gwarancji uniwersalnego

w warunkach braku gwarancji uniwersalnego

dostępu do świad czeń, ale praktycznie wszędzie

dostępu do świad czeń, ale praktycznie wszędzie

problem niesamodzielności niektórych rodzin i jedno

problem niesamodzielności niektórych rodzin i jedno

stek staje się coraz bardziej palący,

stek staje się coraz bardziej palący,

6. działania zdrowia publicznego dotyczą

6. działania zdrowia publicznego dotyczą

problemów zdrowotnych szczególnie

problemów zdrowotnych szczególnie

rozpowszechnionych, albo traktowanych jako

rozpowszechnionych, albo traktowanych jako

szczególnie ważne, w danym społeczeństwie

szczególnie ważne, w danym społeczeństwie

(waga problemów może być efektem

(waga problemów może być efektem

rzeczywistego rozpowszechnienia danej jednostki

rzeczywistego rozpowszechnienia danej jednostki

chorobowej - jak w przeszłości gruźlica, albo też

chorobowej - jak w przeszłości gruźlica, albo też

znaczenia symbolicznego wiązanego z daną

znaczenia symbolicznego wiązanego z daną

chorobą - jak współcześnie AIDS),

chorobą - jak współcześnie AIDS),

7. działania zdrowia publicznego są podporządkowane

7. działania zdrowia publicznego są podporządkowane

zasadzie maksymalizowania efektu zdrowotnego za

zasadzie maksymalizowania efektu zdrowotnego za

minimalną cenę przy akceptowanym poziomie

minimalną cenę przy akceptowanym poziomie

jakości. Odmiennie zatem niż w praktyce klinicznej,

jakości. Odmiennie zatem niż w praktyce klinicznej,

w której dobro indywidualnego pacjenta ma

w której dobro indywidualnego pacjenta ma

uzasadniony priorytet w zdrowiu publicznym

uzasadniony priorytet w zdrowiu publicznym

poszukiwana jest miara jakiegoś dobra ponad

poszukiwana jest miara jakiegoś dobra ponad

indywidualnego. Zdrowie publiczne musi zatem

indywidualnego. Zdrowie publiczne musi zatem

zaakceptować przesłan kę, że korzyści odnoszone

zaakceptować przesłan kę, że korzyści odnoszone

przez różne jednostki mają tę samą wartość i są

przez różne jednostki mają tę samą wartość i są

między sobą wymienne.

między sobą wymienne.

Promocja zdrowia, profilaktyka zdrowotna, edukacja

Promocja zdrowia, profilaktyka zdrowotna, edukacja

zdrowotna, polityka zdrowotna

zdrowotna, polityka zdrowotna

– wszystkie one dotyczą

– wszystkie one dotyczą

w większym lub mniejszym stopniu

w większym lub mniejszym stopniu

zdrowia

zdrowia

człowieka, które na

człowieka, które na

przestrzenie wieków miewało różne znaczenie.

przestrzenie wieków miewało różne znaczenie.

Dyskusja nad znaczeniem pojęciowym

Dyskusja nad znaczeniem pojęciowym

zdrowia

zdrowia

i

i

choroby

choroby

pozostaje

pozostaje

zagadnieniem otwartym. W literaturze medycznej, socjologicznej

zagadnieniem otwartym. W literaturze medycznej, socjologicznej

i psychologicznej proponuje się różne podejście do problemu.

i psychologicznej proponuje się różne podejście do problemu.

Tradycyjne rozumienie

Tradycyjne rozumienie

zdrowia

zdrowia

– pojmowane jako brak choroby

– pojmowane jako brak choroby

bazowało na naukach medycznych, natomiast obecnie w myśl

bazowało na naukach medycznych, natomiast obecnie w myśl

nowego spojrzenia akcentuje się pozytywną postawę wobec

nowego spojrzenia akcentuje się pozytywną postawę wobec

zdrowia

zdrowia

i choroby.

i choroby.

Zdrowie

Zdrowie

nie jest dane nam na zawsze, nie jest stanem statycznym co

nie jest dane nam na zawsze, nie jest stanem statycznym co

jest tworzone i odczuwane przez człowieka w jego codziennym

jest tworzone i odczuwane przez człowieka w jego codziennym

życiu gdy uczy się, pracuje, odpoczywa, zakłada rodzinę, osiąga

życiu gdy uczy się, pracuje, odpoczywa, zakłada rodzinę, osiąga

sukcesy i ponosi porażki.

sukcesy i ponosi porażki.

W myśl poglądów

W myśl poglądów

Hipokratesa

Hipokratesa

uznawanego za ojca medycyny

uznawanego za ojca medycyny

europejskiej dobre samopoczucie-zdrowie oraz złe-choroba zależy

europejskiej dobre samopoczucie-zdrowie oraz złe-choroba zależy

od równowagi między tym co nas otacza a nami, co pozwala na

od równowagi między tym co nas otacza a nami, co pozwala na

stworzenie równowagi wewnętrznej.

stworzenie równowagi wewnętrznej.

Dobre samopoczucie = zdrowie

Dobre samopoczucie = zdrowie

Złe samopoczucie = choroba

Złe samopoczucie = choroba

Poglądy Hipokratesa na zdrowie i chorobę przetrwały niemal

Poglądy Hipokratesa na zdrowie i chorobę przetrwały niemal

niezmienione do pojawienia się

niezmienione do pojawienia się

filozofii kartezjańskiej

filozofii kartezjańskiej

, zgodnie

, zgodnie

z którą organizm człowieka był porównywany do wielkiej

z którą organizm człowieka był porównywany do wielkiej

maszyny działającej z ogromną precyzją, a reakcja na człowieka

maszyny działającej z ogromną precyzją, a reakcja na człowieka

została zawężona do perfekcyjnego naprawiania uszkodzonej maszyny.

została zawężona do perfekcyjnego naprawiania uszkodzonej maszyny.

Widzenie człowieka i świata oparte na filozofii kartezjańskiej

Widzenie człowieka i świata oparte na filozofii kartezjańskiej

doprowadziło do szybkiego rozwoju nauk ścisłych, a w medycynie do

doprowadziło do szybkiego rozwoju nauk ścisłych, a w medycynie do

ogromnego postępu technicznego pozwalającego na wykorzystanie

ogromnego postępu technicznego pozwalającego na wykorzystanie

analitycznych metod w badaniu ciała człowieka i jego funkcji.

analitycznych metod w badaniu ciała człowieka i jego funkcji.

Organizm człowieka

Organizm człowieka

=

=

„

„

wielka maszyna” działająca z ogromną

wielka maszyna” działająca z ogromną

precyzją

precyzją

I okazało się,

I okazało się,

że zdrowie człowieka nie jest wyłącznie

że zdrowie człowieka nie jest wyłącznie

domena medycyny

domena medycyny

, ale wielu innych nauk.

, ale wielu innych nauk.

Wtedy powstała

Wtedy powstała

socjomedyczna koncepcja zdrowia

socjomedyczna koncepcja zdrowia

oparta na

oparta na

filozofii neopozytywistycznej nie uwzględniająca w swoim zakresie

filozofii neopozytywistycznej nie uwzględniająca w swoim zakresie

choroby.

choroby.

Choroba to odrębne pojęcie zdefiniowane jako zaburzenia w

Choroba to odrębne pojęcie zdefiniowane jako zaburzenia w

prawidłowej budowie lub funkcjonowaniu organizmu ludzkiego

prawidłowej budowie lub funkcjonowaniu organizmu ludzkiego

zaklasyfikowana w jednostki chorobowe jako „Międzynarodowa

zaklasyfikowana w jednostki chorobowe jako „Międzynarodowa

klasyfikacja chorób, urazów i przyczyn zgonów”.

klasyfikacja chorób, urazów i przyczyn zgonów”.

W tej filozofii przedmiotem medycyny pozostawała choroba. W

W tej filozofii przedmiotem medycyny pozostawała choroba. W

takiej medycynie osobami orzekającymi o chorobie i leczeniu byli

takiej medycynie osobami orzekającymi o chorobie i leczeniu byli

lekarze niewątpliwie posiadający wiedzę lecz jednostronnie

lekarze niewątpliwie posiadający wiedzę lecz jednostronnie

określający dobro obiektywne pacjenta.

określający dobro obiektywne pacjenta.

Choroba to

odmienne pojęcie

od zdrowia

Przedmiotem

medycyny

jest

choroba

Socjomedyczna

koncepcja zdrowia

Wejście na obszary medycyny ekologii obok nauk

społecznych zostało uznane za moment przełomowy w

rozumieniu pojęcia zdrowia.

Uwzględnienie zachowań otaczających chorobę (ekologii)

pozwala wyrazić istotę zdrowia dwoma bardzo ogólnymi

określeniami: dynamiczna równowaga i potencjał

zdrowotny.

Równowaga dotyczy prawidłowej reakcji pomiędzy fizyczną,

psychiczną i społeczną sferami funkcjonowania człowieka na

zasadzie wzajemnych powiązań. Warunkiem utrzymania

równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla

samego człowieka jak

i jego środowiska.

Zdrowie

=

Dynamiczna równowaga

+

Potencjał zdrowotny

Współczesna definicja zdrowia opracowana przez Światową Organizację Zdrowia w 1947

Współczesna definicja zdrowia opracowana przez Światową Organizację Zdrowia w 1947

r., a następnie poszerzona w Karcie Ottawskiej w 1986 r.

r., a następnie poszerzona w Karcie Ottawskiej w 1986 r.

Zdrowie

Zdrowie

to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak

to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak

choroby czy ułomności.

choroby czy ułomności.

Zdrowie to zdolność i umiejętność pełnienia ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska i

Zdrowie to zdolność i umiejętność pełnienia ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska i

radzenia sobie z tymi zamiarami.

radzenia sobie z tymi zamiarami.

Zdrowie jest

Zdrowie jest

:

:



Wartością, dzięki której jednostka lub grupa może realizować swoje aspiracje, potrzebę

Wartością, dzięki której jednostka lub grupa może realizować swoje aspiracje, potrzebę

osiągania satysfakcji i zmieniać środowisko, oraz radzić sobie z nim;

osiągania satysfakcji i zmieniać środowisko, oraz radzić sobie z nim;



Zasobem (bogactwem) dla społeczeństwa gwarantującym jego rozwój społeczny i ekonomiczny.

Zasobem (bogactwem) dla społeczeństwa gwarantującym jego rozwój społeczny i ekonomiczny.

Tylko zdrowe społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturalne, rozwijać się, osiągać

Tylko zdrowe społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturalne, rozwijać się, osiągać

odpowiednią jakość życia;

odpowiednią jakość życia;



Środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia.

Środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia.

Jakość życia

Jakość życia

należy zrozumieć jako sprawne funkcjonowanie do

należy zrozumieć jako sprawne funkcjonowanie do

późnej starości, większą wydolność pracy, lepsze zarobki

późnej starości, większą wydolność pracy, lepsze zarobki

i satysfakcję z życia.

i satysfakcję z życia.

zdrowie nie jest stanem statycznym

zdrowie nie jest stanem statycznym

. We wszystkich okresach

. We wszystkich okresach

życia należy:

życia należy:



chronić je – tzn. zapobiegać chorobom (

chronić je – tzn. zapobiegać chorobom (

profilaktyka

profilaktyka

);

);



doskonalić je, pomnażać, zwiększać jego potencjał

doskonalić je, pomnażać, zwiększać jego potencjał

(

(

promocja zdrowia

promocja zdrowia

);

);



przywracać je gdy wystąpi choroba (

przywracać je gdy wystąpi choroba (

leczenie i rehabilitacja

leczenie i rehabilitacja

).

).

Fundamentalnymi warunkami zapewniającymi zdrowie są:

Fundamentalnymi warunkami zapewniającymi zdrowie są:

spokój

spokój

,

,

stabilny system ekonomiczny

stabilny system ekonomiczny

,

,

globalne

globalne

i

i

lokalne

lokalne

bezpieczeństwo

bezpieczeństwo

w tym ekologiczne, odtwarzalne zasoby

w tym ekologiczne, odtwarzalne zasoby

naturalne, a także

naturalne, a także

mieszkanie

mieszkanie

,

,

żywienie

żywienie

,

,

edukacja

edukacja

,

,

zarobki

zarobki

,

,

sprawiedliwość

sprawiedliwość

i

i

równość człowieka

równość człowieka

.

.

Czynniki wpływające na zdrowie człowieka można

Czynniki wpływające na zdrowie człowieka można

podzielić na

podzielić na

cztery grupy

cztery grupy

:

:

Styl życia 50-60 %

Czynniki

Genetyczne

20%

Służba zdrowia 10 – 15 %

Środowisko

społeczne

i fizyczne

życia i pracy

20%

Promocja Zdrowia (wg. Karty Ottawskiej) to proces

umożliwiający ludziom:



Zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem (identyfikacja

własnych problemów zdrowotnych);



Poprawę zdrowia – poprzez podejmowanie wyborów i decyzji

sprzyjających zdrowiu, kształtowanie potrzeby i kompetencji

w rozwiązywaniu procesów zdrowotnych i zwiększania

potencjału zdrowia.

Promocja Zdrowia

Promocja Zdrowia

obejmuje pięć obszarów

obejmuje pięć obszarów

działań:

działań:

Środowisko

pracy i życia

sprzyjające

zdrowiu

Indywidualne

umiejętności

służące

zdrowiu

Reorientacja

służby

zdrowia

Działania

społeczeństwa

na rzecz

zdrowia

Zdrowa

polityka

publiczna

Promocja

zdrowia

Promocja Zdrowia nie jest synonimem profilaktyki

PROMOCJA ZDROWIA

=

PROFILAKTYKA

Profilaktyka obejmuje działania zapobiegawcze głównie

medyczne, skierowane przeciwko chorobom natomiast

promocja zdrowia jest procesem zmierzającym do

zachowania zdrowia.

Działania promocyjne i profilaktyczne często w mniejszym

lub większym stopniu zazębiają się, ale nie są tożsame.

Polityka zdrowotna

Polityka zdrowotna

Polityka społeczna

Polityka społeczna

Polityka socjalna

Polityka socjalna

Zdrowie Publiczne

Adresat - Populacja

Opieka Zdrowotna

Adresat - Pacjenci

Opieka Społeczna

Adresat –

Niepełnosprawni,

przewlekle chorzy

Obszar wspólny

dotyczy działań z

zakresu promocji

zdrowia

i prewencji wobec

pacjentów

Obszar wspólny

dotyczy działań

promocji zdrowia i

prewencji wobec

objętych ochroną

socjalną

Obszar wspólny

dotyczy pacjentów,

którzy jednocześnie

wymagają ochrony

socjalnej

Obszar wspólny dotyczy

jednocześnie działań z

zakresu zdrowia publicznego,

ukierunkowanych na

pacjentów oraz osoby

wymagające ochrony

socjalnej

Polityka zdrowotna

Polityka zdrowotna

jest dającym się

jest dającym się

wyodrębnić procesem intencjonalnie

wyodrębnić procesem intencjonalnie

wywołanych zdarzeń odnoszących się do

wywołanych zdarzeń odnoszących się do

spraw zdrowia w skali ponadjednostkowej, w

spraw zdrowia w skali ponadjednostkowej, w

którym to procesie obecne są rozstrzygnięcia

którym to procesie obecne są rozstrzygnięcia

o charakterze władczym. Elementami tego

o charakterze władczym. Elementami tego

procesu mogą być decyzje o podjęciu i decyzje

procesu mogą być decyzje o podjęciu i decyzje

o niepodejmowaniu działań, działania podjęte i

o niepodejmowaniu działań, działania podjęte i

zrealizowane oraz działania nie podjęte

zrealizowane oraz działania nie podjęte

zaniechane.

zaniechane.

Jego elementami mogą być także tezy

Jego elementami mogą być także tezy

ideologiczne i sądy wartościujące, które

ideologiczne i sądy wartościujące, które

ukierunkowują i uzasadniają decyzje, czy też

ukierunkowują i uzasadniają decyzje, czy też

aktywny lub bierny stosunek do problemu.

aktywny lub bierny stosunek do problemu.

Polityka ochrony zdrowia

Polityka ochrony zdrowia

oznacza

oznacza

przyjętą przez państwo koncepcję

przyjętą przez państwo koncepcję

ochrony zdrowia obywateli, której

ochrony zdrowia obywateli, której

wyrazem jest system

wyrazem jest system

zorganizowanych działań, urządzeń,

zorganizowanych działań, urządzeń,

instytucji i norm prawnych służących

instytucji i norm prawnych służących

zdrowiu społeczeństwa.

zdrowiu społeczeństwa.

Termin „

Termin „

polityka społeczna

polityka społeczna

” powstał na przełomie XVIII

” powstał na przełomie XVIII

i XIX w. – jest to celowe oddziaływanie państwa, związków

i XIX w. – jest to celowe oddziaływanie państwa, związków

zawodowych i innych organizacji na istniejący układ stosunków

zawodowych i innych organizacji na istniejący układ stosunków

społecznych, które zmierzają do poprawy warunków bytu i pracy

społecznych, które zmierzają do poprawy warunków bytu i pracy

szerokich warstw ludności, usuwania nierówności społecznych oraz

szerokich warstw ludności, usuwania nierówności społecznych oraz

podnoszenia kultury życia.

podnoszenia kultury życia.

Zakres polityki społecznej – jest odpowiednikiem katalogu potrzeb

Zakres polityki społecznej – jest odpowiednikiem katalogu potrzeb

uznawanych za ważne i wymagających zaspokojenia przez

uznawanych za ważne i wymagających zaspokojenia przez

zorganizowaną akcję państwa i innych podmiotów społecznych. Do

zorganizowaną akcję państwa i innych podmiotów społecznych. Do

podstawowego katalogu potrzeb należą: praca zgodna z

podstawowego katalogu potrzeb należą: praca zgodna z

kwalifikacjami, odpowiedni dochód z pracy, bhp, ochrona zdrowia i

kwalifikacjami, odpowiedni dochód z pracy, bhp, ochrona zdrowia i

pomoc w chorobie, odpowiednie warunki mieszkaniowe, możliwość

pomoc w chorobie, odpowiednie warunki mieszkaniowe, możliwość

wypoczynku i kulturalne spędzanie czasu wolnego od pracy. Ponadto

wypoczynku i kulturalne spędzanie czasu wolnego od pracy. Ponadto

sfera zainteresowań polityki społecznej rozciąga się na sprawy

sfera zainteresowań polityki społecznej rozciąga się na sprawy

kształcenia zawodowego i upowszechniania kultury oraz walki ze

kształcenia zawodowego i upowszechniania kultury oraz walki ze

zjawiskami patologii społecznej.

zjawiskami patologii społecznej.

Polityka socjalna to działalność państwa,

która ma na celu polepszać sytuację

zarówno gospodarczą, jak i socjalną

najsłabszych grup społeczeństwa dzięki

rozwojowi gospodarczemu i społecznemu,

a także zabezpieczać pracowników przed

skutkami niekorzystnych lub

nieszczęśliwych wydarzeń życiowych.

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę