Postępowanie w

Postępowanie w

sprawach chorób

sprawach chorób

zawodowych

zawodowych

Choroby zawodowe

nauczycieli

Opracowanie ZGZNP

Choroby zawodowe nauczycieli

Choroby zawodowe nauczycieli

– problem społeczny

– problem społeczny

Według danych Instytutu Medycyny Pracy,

przewlekłe choroby narządu głosu od lat

są najczęściej rozpoznawaną chorobą

zawodową i stanowią ponad 20%

wszystkich chorób zawodowych

stwierdzanych każdego roku w Polsce, np.

w 2006 r. – 24,4%. Zdaniem

Centralnego Instytutu Ochrony Pracy

„obserwuje się brak równowagi pomiędzy

skutkami społecznymi związanymi z

chorobami narządu głosu wśród

nauczycieli, a działaniami podejmowanymi

w celu przeciwdziałania tym skutkom”.

Definicja choroby

Definicja choroby

zawodowej

zawodowej

• Za chorobę zawodową uważa się

chorobę wymienioną w wykazie
chorób zawodowych, jeżeli została
spowodowana działaniem czynników
szkodliwych dla zdrowia,
występujących w środowisku pracy
lub w związku ze sposobem
wykonywania pracy

Podstawy prawne

Podstawy prawne

• Rozporządzenie Rady Ministrów z

30.07.2002 r. w sprawie wykazu chorób

zawodowych, szczegółowych zasad

postępowania w sprawach zgłaszania

podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania

chorób zawodowych oraz podmiotów

właściwych w tych sprawach (D.U. nr 132,

poz. 1115)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z

1.08.2002 r. w sprawie sposobu

dokumentowania chorób zawodowych i

skutków tych chorób (Dz.U. nr 132, poz.

1121)

Wykaz chorób zawodowych

Wykaz chorób zawodowych

• Wykaz stanowi załącznik do

rozporządzenia z 30 lipca 2002 r.

• Choroby zawodowe nauczycieli

znajdują się w wykazie pod poz. nr
15. Są to:

Choroby zawodowe

Choroby zawodowe

nauczycieli

nauczycieli

• Przewlekłe choroby narządu głosu

spowodowane nadmiernym wysiłkiem
głosowym, trwającym co najmniej 15
lat:

• 1/ guzki głosowe twarde
• 2/ wtórne zmiany przerostowe fałdów

głosowych

• 3/ niedowład mięśni przywodzących i

napinających fałdy głosowe z
niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą
dysfonią

Przyczyny chorób narządu

Przyczyny chorób narządu

głosu

głosu

• nieprawidłowa emisja

głosu

• brak „higieny

głosowej”

• napięcie, głównie

mięśni szyi i krtani

towarzyszące fonacji

• stany chorobowe

krtani

• hipotonia mięśniowa i

niewydolność narządu

głosowego

• złe warunki

akustyczne sal

wykładowych

• brak wyposażenia sal

w aparaturę

nagłaśniającą

• nieprawidłowy

mikroklimat sal (niska

wilgotność,

podwyższona

temperatura,

zapylenie)

• duże szkoły, liczne

klasy

• brak konsultacji

foniatrycznych

• brak zajęć z emisji

głosu

Profilaktyka chorób

Profilaktyka chorób

zawodowych nauczycieli

zawodowych nauczycieli

- zapewnienie obowiązkowego

kształcenia w zakresie emisji głosu

(na studiach i cyklicznie w trakcie

kariery zawodowej)

- zapewnienie regularnych konsultacji

foniatrycznych

- ograniczenie liczebności klas
- zapewnienie prawidłowej organizacji

pracy, uwzględniającej przerwy w

wysiłku głosowym

Profilaktyka chorób c.d

Profilaktyka chorób c.d.

- wyposażenie klas w mikrofony i sprzęt

nagłaśniający

- zapewnienie komfortu pracy głosem

(prawidłowy mikroklimat i jakość

powietrza)

- wczesna identyfikacja wśród kandydatów

na studentów wydziałów pedagogicznych

osób z predyspozycjami do chorób narządu

głosu

- zwiększenie świadomości wśród

nauczycieli o innych zachowaniach

prozdrowotnych (np. niepalenie

papierosów)

Okres upoważniający do

Okres upoważniający do

rozpoznania choroby

rozpoznania choroby

zawodowej

zawodowej

• Zgłoszenie podejrzenia choroby

zawodowej oraz jej rozpoznanie może
nastąpić u pracownika lub byłego
pracownika w okresie jego
zatrudnienia w narażeniu
zawodowym lub po zakończeniu
pracy w takim narażeniu, nie później
jednak niż w okresie określonym w
wykazie chorób zawodowych. Dla
chorób zawodowych nauczycieli –
2 lata

Upoważnieni do

Upoważnieni do

przeprowadzenia oceny

przeprowadzenia oceny

narażenia zawodowego

narażenia zawodowego

• lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę

zdrowotną nad pracownikiem

• lekarz zatrudniony w jednostce

orzeczniczej I lub II stopnia w toku
ustalania rozpoznania choroby zawodowej

• państwowy powiatowy inspektor sanitarny

(właściwy terytorialnie) w toku
podejmowania decyzji o stwierdzeniu bądź
braku podstaw do stwierdzenia choroby
zawodowej

Obowiązki pracodawcy w

zakresie profilaktyki chorób

zawodowych

• ocenianie i dokumentowanie ryzyka

zawodowego

• informowanie pracowników o ryzyku

zawodowym

• stosowanie środków zapobiegających

chorobom zawodowym

• zgłaszanie PIS i inspektorowi pracy

podejrzenia lub wystąpienia choroby
zawodowej

• analizowanie przyczyn choroby zawodowej

Obowiązki pracodawcy w razie podejrzenia o

Obowiązki pracodawcy w razie podejrzenia o

wystąpieniu choroby zawodowej

wystąpieniu choroby zawodowej

• ustalić przyczyny powstania choroby

zawodowej, rozmiar i charakter
zagrożenia

• przystąpić do usuwania czynników

powodujących powstanie choroby
zawodowej

• zapewnić realizację zaleceń

lekarskich

• przenieść pracownika do innej pracy

Zgłoszenia podejrzenia

Zgłoszenia podejrzenia

choroby zawodowej dokonuje

choroby zawodowej dokonuje:

• pracodawca zatrudniający

pracownika

• lekarz, który podejrzewa chorobę

zawodową

• sam pracownik za pośrednictwem

lekarza sprawującego nad nim
profilaktyczną opiekę zdrowotną

• lekarz stomatolog

Podejrzenie choroby

Podejrzenie choroby

zawodowej zgłaszamy:

zawodowej zgłaszamy:

• właściwemu państwowemu

inspektorowi sanitarnemu

• właściwemu inspektorowi pracy
Zgłoszenia dokonuje się na

formularzu określonym w
rozporządzeniu Min. Zdrowia z 1
sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu
dokumentowania chorób
zawodowych i skutków tych chorób

Postępowanie w sprawie

Postępowanie w sprawie

podejrzenia choroby

podejrzenia choroby

zawodowej

zawodowej

• Państwowy inspektor sanitarny
- kieruje pracownika na badanie do

jednostki orzeczniczej I stopnia

- powiadamia pracodawcę
- powiadamia jednostkę podstawową

służby medycyny pracy

Orzekanie o rozpoznaniu

Orzekanie o rozpoznaniu

choroby zawodowej

choroby zawodowej

• O rozpoznaniu lub braku podstaw do

rozpoznania choroby zawodowej
może orzekać lekarz spełniający
określone wymagania kwalifikacyjne,
zatrudniony w jednostce orzeczniczej
I lub II stopnia

Jednostki orzecznicze I

Jednostki orzecznicze I

stopnia

stopnia

1/Poradnie i oddziały chorób

zawodowych wojewódzkich ośrodków

medycyny pracy

2/Katedry, poradnie i kliniki chorób

zawodowych akademii medycznych

3/Przychodnie i oddziały chorób

zakaźnych poziomu wojewódzkiego

4/Jednostki organizacyjne zakładów

opieki zdrowotnej, w których

nastąpiła hospitalizacja

Jednostki orzecznicze II

Jednostki orzecznicze II

stopnia

stopnia

• Są to jednostki odwoławcze od orzeczeń

wydanych przez lekarzy zatrudnionych w

jednostkach orzeczniczych I stopnia

- dla wymienionych w punktach 1,2,4 –

przychodnie, oddziały i kliniki chorób

zawodowych jednostek badawczo-

rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy

- dla wymienionych w punkcie 3 – katedry,

poradnie i kliniki chorób zakaźnych i

inwazyjnych akademii medycznych

Orzeczenie lekarskie

Orzeczenie lekarskie

przesyłane jest

przesyłane jest:

• właściwemu państwowemu

inspektorowi sanitarnemu

• zainteresowanemu pracownikowi
• osobie zgłaszającej podejrzenie

choroby zawodowej

• jednostce orzeczniczej I stopnia,

jeżeli orzeczenie wydał lekarz
zatrudniony w jednostce orzeczniczej
I stopnia

Odwołanie od orzeczenia

Odwołanie od orzeczenia

• Pracownik, który nie zgadza się z

treścią orzeczenia, może wystąpić z

wnioskiem o ponowne badanie przez

jednostkę orzeczniczą II stopnia w

ciągu 14 dni od dnia otrzymania

orzeczenia za pośrednictwem

jednostki, zatrudniającej lekarza,

który wydał to orzeczenie.

• Orzeczenie wydane w wyniku

ponownego badania jest

ostateczne.

Decyzja o stwierdzeniu

Decyzja o stwierdzeniu

choroby zawodowej

choroby zawodowej

• Decyzję o stwierdzeniu bądź braku

podstaw do stwierdzenia choroby

zawodowej wydaje państwowy

inspektor sanitarny.

• Od decyzji tej przysługuje

odwołanie do państwowego

wojewódzkiego inspektora

sanitarnego. Kolejnym organem

odwoławczym jest Naczelny Sąd

Administracyjny.

Roszczenia z tytułu choroby

Roszczenia z tytułu choroby

zawodowej

zawodowej

• Decyzja o stwierdzeniu choroby

zawodowej jest dla pracownika
podstawą do zgłoszenia roszczenia o
świadczenia z tytułu chorób
zawodowych.

• Roszczenia określa ustawa z 30.10.2002 o

ubezpieczeniu społecznym w z tytułu
wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z
późn. zmianami).

Świadczenia z tytułu choroby

Świadczenia z tytułu choroby

zawodowej

zawodowej

• zasiłek chorobowy

• świadczenie rehabilitacyjne

• zasiłek wyrównawczy

• jednorazowe odszkodowanie

• jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny

zmarłego ubezpieczonego

• renta z tytułu niezdolności do pracy

• renta szkoleniowa

• renta rodzinna

• dodatek pielęgnacyjny

• pokrycie kosztów leczenia (stomatologia,

szczepienia ochronne, zaopatrzenie w przedmioty

ortopedyczne)

Jednorazowe odszkodowanie

Jednorazowe odszkodowanie

• Wniosek o jednorazowe

odszkodowanie ubezpieczony składa
do płatnika, a płatnik po
skompletowaniu dokumentacji – do
ZUS.

• ZUS w ciągu 7 dni wyznacza termin

badania przez lekarza orzecznika.
Decyzja o stwierdzeniu choroby
zawodowej jest wiążąca dla
orzecznika.

Wysokość odszkodowania

Wysokość odszkodowania

• Kwota jednorazowego

odszkodowania zależy od ustalonego
przez orzecznika procentu
uszczerbku na zdrowiu.

• Wysokość odszkodowania za jeden

procent uszczerbku na zdrowiu
wynosi 20% przeciętnego
wynagrodzenia w poprzednim roku.
Od 1 kwietnia 2008 r. do 31 marca
2009 r. jest to kwota 538 zł.

Renta z tytułu niezdolności do

pracy

• Prawo do renty reguluje art. 17ustawy o

emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2004
r.nr 39, poz.353)

• Przy zbiegu prawa do renty z prawem do

emerytury – uprawnionemu przysługuje
renta powiększona o połowę emerytury
albo emerytura powiększona o połowę
renty. W przypadku osiągania
jakichkolwiek przychodów, prawo do
jednego świadczenia ulega zawieszeniu.

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem,

posiadającym orzeczenie o chorobie

zawodowej

• Rozwiązanie stosunku pracy z

nauczycielem zatrudnionym na podstawie

mianowania następuje z końcem miesiąca,

w którym dyrektor otrzymał ostateczne

orzeczenie o niezdolności nauczyciela do

wykonywania dotychczasowej pracy (art.

23 KN)

• Nauczycielowi przysługuje odprawa

(zgodnie z art. 28 KN), w wysokości

jednomiesięcznego wynagrodzenia za

każdy rok pracy na stanowisku

nauczyciela, nieprzekraczająca jednak

sześciomiesięcznego wynagrodzenia

zasadniczego