Teoria implikatur nie jest możliwa do
realizacji bez stworzenia o wiele szerszej
od niej teorii interpretacji
normatywnej

Jeśli przyjmiemy tezę, że formalna część

Jeśli przyjmiemy tezę, że formalna część

komunikatu tylko w sposób konwencjonalny

komunikatu tylko w sposób konwencjonalny

(typowy dla danego języka) wskazuje w

(typowy dla danego języka) wskazuje w

sposób niepełny na sytuację przedstawioną,

sposób niepełny na sytuację przedstawioną,

a człowiek odbierający ten komunikat jest w

a człowiek odbierający ten komunikat jest w

stanie uzupełnić tę niepełną informację,

stanie uzupełnić tę niepełną informację,

odtworzyć jej brakujące komponenty i

odtworzyć jej brakujące komponenty i

zrozumieć

zrozumieć

przedstawioną sytuację w

przedstawioną sytuację w

całości, to naszym zadaniem jest

całości, to naszym zadaniem jest

odpowiedzieć na pytanie, skąd ten odbiorca

odpowiedzieć na pytanie, skąd ten odbiorca

bierze te brakujące sensy, które pozwalają

bierze te brakujące sensy, które pozwalają

mu na ostateczne zrozumienie komunikatu

mu na ostateczne zrozumienie komunikatu

Wielu badaczy twierdzi, iż
system norm ma charakter
reguł heurystycznych, czyli
nabytych przez doświadczenie
sposobów interpretacji
rzeczywistości, które działają w
sposób niejawny, a więc
nieuchwytny dla obserwatora

Jeśli chcesz zapoznać się z polską poezją, to

poczytaj Adama Mickiewicza

Jeśli chcesz zapoznać się z rosyjską poezją

to poczytaj Aleksandra Puszkina

Sensowność tych wypowiedzeń polega na

odniesieniu powstałej sytuacji S

i

do

ogólniejszej i znanej nam sytuacji S

S: Każdy, kto chce zapoznać się z polską

S: Każdy, kto chce zapoznać się z polską

poezją powinien przeczytać Adama

poezją powinien przeczytać Adama

Mickiewicza

Mickiewicza

S

S

i

i

: Ty chcesz zapoznać się z polską poezją

: Ty chcesz zapoznać się z polską poezją

Ergo: Powinieneś przeczytać Adama

Ergo: Powinieneś przeczytać Adama

Mickiewicza

Mickiewicza

Ogólna baza interpretacyjna w postaci
zbioru ogólnych sytuacji i scenariuszy,
na mocy reguł heurystycznych pozwala
na właściwe rozumienie sensu wtedy,
kiedy przekaz konwencjonalny jest
niepełny

Sposoby dochodzenia do rozumienia

Sposoby dochodzenia do rozumienia

wypowiedzi można uporządkować w

wypowiedzi można uporządkować w

oparciu o relacje między formalnym

oparciu o relacje między formalnym

przekazem konwencjonalnym, a jego

przekazem konwencjonalnym, a jego

interpretacją, w wyniku której

interpretacją, w wyniku której

powstaje dopełnienie sensu

powstaje dopełnienie sensu

1. Kompresja sensu

1. Kompresja sensu - w tekście
mamy formalny operator kompresji,
pozwalający na jednoznaczne
rozwiniecie sensu.

Tylko Marysia przyszła

Oczekiwano, że przyjdzie więcej niż

jedna osoba

Przyszła jedna osoba (= Marysia)
Pozostałe osoby nie przyszły

1. Kompresja sensu

1. Kompresja sensu - w tekście mamy
formalny operator kompresji, pozwalający
na jednoznaczne rozwiniecie sensu.

A. Niektórzy chłopcy przyszli

A. Niektórzy chłopcy przyszli

B. Żaden z chłopców nie przyszedł

B. Żaden z chłopców nie przyszedł

A.

A.

Istniała określona, znana mówiącym liczba

Istniała określona, znana mówiącym liczba

chłopców

chłopców

Część z tej liczby chłopców przyszła

Część z tej liczby chłopców przyszła

Pozostała część nie przyszła

Pozostała część nie przyszła

B.

B.

Istniała określona (nie mniejsza niż dwie

Istniała określona (nie mniejsza niż dwie

osoby), znana mówiącym liczba chłopców

osoby), znana mówiącym liczba chłopców

Oczekiwano, iż ktoś z chłopców / pewna liczba

Oczekiwano, iż ktoś z chłopców / pewna liczba

chłopców przyjdzie

chłopców przyjdzie

Żaden z chłopców nie przyszedł

Żaden z chłopców nie przyszedł

1. Kompresja sensu

1. Kompresja sensu - w tekście mamy
formalny operator kompresji, pozwalający
na jednoznaczne rozwiniecie sensu.

Janek złapał trzy ryby
Marysia wypiła trzy kawy itd.

Janek złapał najpierw jedną rybę,

Janek złapał najpierw jedną rybę,

potem drugą i na koniec trzecią

potem drugą i na koniec trzecią

Marysia wypiła najpierw jedną kawę,

Marysia wypiła najpierw jedną kawę,

potem drugą i na koniec trzecią

potem drugą i na koniec trzecią

itd.

itd.

2.

2. Uzupełnienie pewnych entymematycznych luk
w tekście, które jednak dla normalnych
interlokutorów wydają się oczywiste, chociaż sam
tekst na takie luki nie wskazuje

Piotr idzie na piwo
Marysia idzie do kina itd.

Piotr idzie do baru/restauracji/bufetu pić piwo
Marysia idzie do kina oglądać film itd.
Piwo się pije w restauracjach, barach itd.
W kinach ogląda się filmy itd.

Niemcy podeszli pod Moskwę

Niemcy podeszli pod Moskwę

Janek zjadł talerz zupy

Janek zjadł talerz zupy

itd.

itd.

Pewne oddziały wojsk niemieckich podeszły pod Moskwę

Pewne oddziały wojsk niemieckich podeszły pod Moskwę

Janek zjadł ilość zupy objętości

Janek zjadł ilość zupy objętości

talerza itd.

talerza itd.

2.

2. Uzupełnienie pewnych
entymematycznych luk w tekście, które
jednak dla normalnych interlokutorów
wydają się oczywiste, chociaż sam tekst na
takie luki nie wskazuje

Książka Janka wygrała w konkursie literackim
Koszulka Janka leżała na podłodze
Słowa Janka przeraziły Marysie itd.

Janek napisał książkę
Janek ma (posiada) koszulkę
Janek wypowiedział / napisał pewne słowa itd.

3. Poszerzenie sensu w oparciu
o scenariusze, w których
sytuacja przedstawiona w
wypowiedzeniu jest pewnym
ogniwem w scenariuszu i na
mocy relacji przyczynowo-
skutkowych wywołuje w naszej
świadomości inne ogniwa tego
łańcucha

3. Poszerzenie sensu w oparciu o
scenariusze

Janek spłoszył ptaki
Marysia wyzdrowiała itd.

Janek spłoszył ptaki & Ptaki odleciały
Marysia wyzdrowiała & Marysia chorowała itd.

t

-3

(Ptaki siedziały w miejscu LOC

i

); t

-2

(Janek zbliżył

się do miejsca LOC

i

); t

-1

(Janek chcący lub

niechcący spłoszył ptaki); t

0

(Ptaki odleciały)

t

-3

(Marysia chorowała); t

-2

(Marysia zdrowiała); t

-1

(Marysia wyzdrowiała); t

0

(Marysia jest zdrowa)

itd.

Marysia chce kupić buty

Marysia chce kupić buty

Piotrkowi udało się zdać egzamin

Piotrkowi udało się zdać egzamin

Odbiorca w komunikacji

1. Niepełność komunikatu
2. Interpretacja standardowa
2.1. Dopełnienie sensu
2.2. Norma w interpretacji

komunikatu

2.3.

Normatywika

3. Interpretacja partykularna