Grupa rówieśnicza



to jeden z typów grupy społecznej



wyróżnia się typem więzi pomiędzy

członkami

(bliskie, nacechowane wzajemną

aprobatą)



mogą do niej przynależeć osoby w tym

samym lub bardzo zbliżonym wieku



jest to najstarsza grupa pierwotna



przynależność do niej jest dobrowolna



tworzona jest spontanicznie



jest istotna w procesie socjalizacji jednostki



kształtują się w niej również subkultury

Środowisko
wychowawcze



to część środowiska społecznego i

kulturowego



wywiera wpływ na wytwarzanie się w

człowieku trwałych postaw, poglądów, wiedzy
i sposobów postępowania



wpływa na rozwój psychiczny człowieka

Cel grupy

Istotną cechą grupy jest

cel

, czyli:



pewien stan końcowy lub wartość, na zdobyciu

której zależy wszystkim członkom grupy



cel może być ukształtowany w grupie lub

narzucony z zewnątrz



im jest jaśniejszy, lepiej określony i

akceptowany przez większość tym większa jest

atrakcyjność grupy, zwiększa się również

motywacja do działania

Rodzaje celów:

1. Wspólne-

to cele indywidualne, ale

osiągane wspólnie np. grupowe wyjścia na

piwo, gdyż każdy z członków chce

spróbować nowej marki piwa.

2. Zespołowe-

wymagana jest zespołowa

działalność całej grupy np. przy

powstawaniu grupy tanecznej. Sprzyja to

integracji grupy będącej rezultatem

wspólnego przeżywania sukcesów bądź

porażek.

Struktura społeczna
grupy

W każdej grupie wyróżniamy

strukturę społeczną

,

czyli:



wzajemny układ pozycji i ról



miejsce, jakie w nim zajmuje każdy z członków

grupy



zwykle układ uporządkowany hierarchicznie



w strukturze społecznej grupy każdy łatwo

znajduje odpowiednie dla siebie miejsce, w

zależności od wykonywanych zadań i różnych

okoliczności życiowych



pełnienie ról społecznych bezpośrednio wiąże się z

zajmowaniem postawy aktywnej w życiu

społecznym



osoby, które przyjmują postawę bierną, są z niej

wykluczone

Uznanie społeczne w
grupie

Uznanie społeczne uzależnia się od celu grupowego i

ulubionych zajęć członków grupy. Najbardziej

popularny członek grupy staje się jej przywódcą.

Wyróżnić tu można:



przodownictwo

(charakteryzuje on osoby, które z racji

cech osobowych, charyzmy oraz właściwości opiekuńczych

obdarzone są przez grupę niewymuszonym, spontanicznym

zaufaniem, pozytywnym nastawieniem emocjonalnym i

gotowością do współdziałania);



przywództwo

( jest ono zdobywane przy aprobacie

członków grupy, może wynikać z kwalifikacji ogólno osobowych

lub specjalnych właściwości np. zamożności, osiągnięcia

sportowe);



panowanie

(władza, zdobywana jest instrumentalnie,

głównie siłą. Pozbawiona jest więzi emocjonalnych, zaufania i

poczucia bliskości, głównie ma sens organizacyjny i zadaniowy);

Grupa rówieśnicza –
po co ?



przynależność do niej jest naturalną potrzebą

każdego człowieka



szukamy w niej akceptacji, przynależności,



pozwala nam zdefiniować to „kim jestem”



zaspokaja potrzeby niezaspokajanie w domu,

szkole..



łagodzi konflikty z dorosłymi, wynikające z

poczucia bycia niezrozumianym

W grupie rówieśniczej uczymy
się

:



kontaktować z innymi ludźmi,



dostrzegać problemy innych ludzi,



pomagać w rozwiązywaniu problemów.



przyjmować pomoc innych



dostrzegać, że świat nie kręci się wokół nas samych,



zawierać przyjaźnie, obdarzać zaufaniem, powierzać i

dotrzymywać tajemnic,



samodzielnego podejmowania różnych decyzji,



samodzielnego myślenia, tworzenia czegoś nowego,



przeżywa różnego rodzaju porażek, które uczą nas

wytrwałości, odporności w razie niepowodzenia.



uczymy się lojalności i dowiadujemy się co grozi za jej nie

dochowanie



poznajemy życie, doświadczamy jego smaku,



uczymy się sprytu a nawet cwaniactwa

Podział grup ze

względu na
liczebność
członków:

Grupy małe:



ich członkowie kontaktują się ze sobą

bezpośrednio



są najczęściej, częścią grupy większej.



zaliczamy do nich "paczki", niewielkie zespoły

osób mające wspólne zainteresowania, kółka
towarzyskie.

Grupy duże



mają większą liczbę członków



nazywane są niekiedy społecznościami



należą do nich zrzeszenia, związki,

towarzystwa



zaliczamy tu również zespół uczniów danej

klasy, organizacji młodzieżowej czy nawet
całej szkoły

Podział grup ze

względu na więzi
emocjonalne
między członkami:

Grupa formalna:



cechuje się sformalizowanymi stosunkami między

jednostkami,



jest odgórnie i planowo organizowana,



spełnia określone zadania i cele,



ma stałą strukturę organizacyjną i jest kontrolowane

przez jednostki nadrzędne



takimi grupami są min: klasy szkolne, organizacje

młodzieżowe, organizacje samorządowe i inne,

zespoły wychowawcze, drużyny harcerskie itp.



ważnym czynnikiem spajającym daną grupę formalną

jest jej atrakcyjność.



zaspakaja określone potrzeby społeczne

Grupa nieformalna:



charakteryzuje się płynną, elastyczną strukturą, przewagą więzi
osobowych, brakiem formalnie wytyczonych zadań do
zrealizowania, nieformalną kontrolą społeczną.



jej podstawowym czynnikiem jest więź emocjonalna łącząca
poszczególnych członków i zaspokajająca ich potrzeby
psychiczne



nie jest odgórnie organizowana



powstaje spontanicznie



nie zawsze można mieć nad nią kontrolę wychowawczą



najczęściej wyróżnianymi typami małych nieformalnych grup
rówieśniczych są: przyjaciele, paczki, grupy koleżeńskie, bandy

Rodzaje grup

nieformalnych

Przyjaciele



pojawia się dopiero w
okresie dorastania;



o wyborze decydują cechy
zewnętrzne, później walory
wewnętrzne, a w okresie
młodzieńczym istotą jest
tolerancja dla błędów,
akceptacja wad i zalet

Paczki



drobne grupki młodzieży (3
– 6 osób)



ściśle ze sobą
zaprzyjaźnione;



istnieje w nich zgodność
poglądów, więzy wzajemnej
sympatii i podziwu;



ważna jest ekskluzywność,
tajemniczość, unikanie
kontroli ze strony dorosłych

Grupy koleżeńskie



bardziej liczne niż paczki,



członków łączy
pokrewieństwo kulturowe,
podobne poglądy i
zainteresowania, ale nie
wszyscy są w jednakowym
stopniu ze sobą
zaprzyjaźnieni,



nie ma w nich przywódcy
ani zaplanowanej
działalności

Bandy



akceptuje odrzuconych,
zaniedbanych w domu, w
szkole;



każda banda ma cele
(np. przestępcze);



wymaga solidarności,
lojalności, posłuszeństwa



wroga, buntownicza
postawa wobec
dorosłych

W społeczeństwach istnieją również grupy

młodzieży, które kwestionują wartości

zastanej kultury, grupy zbuntowane

przeciwko zwyczajom lub stylowi życia

starszego pokolenia. Tworzą one

subkultury młodzieżowe

.

Młodzież odrzucająca wartości dorosłych dąży

do stworzenia własnych wzorów zachowań,

własnej kultury. Subkultura młodzieżowa

przejawia się w różnych formach, jednakże

wspólną cechą grup jest zanegowanie

kultury dominującej w społeczeństwie.

Subkultury młodzieżowe są elementem

rzeczywistości kulturowej. Nie znajdują

jednak szerszej akceptacji i oparcia w

społeczeństwie.

Grupy rówieśnicze mają swoje
ośrodki skupienia :



miejsce spotkań np. cukiernie czy puste

garaże;



nazwy wywodzące się z tzw. żargonu ulicznego

lub popularnych filmów, książek itp.,



sygnały w postaci haseł, umownych znaków,

wyrazów, służące do podkreślenia odrębności

grupy;



insygnia, odznaki lub określone elementy w

wyglądzie np. fryzura czy ubrania;



obrzędy inicjacyjne badające sprawność i

wytrzymałość kandydata;

Funkcje wychowawcze grup
rówieśniczych

:



wpływanie na przebieg procesów interpersonalnych,

zaspokajanie potrzeb więzi z otoczeniem



zaspakajanie aspiracji w zakresie społecznej aprobaty i uznania

przez członków grupy



współzawodnictwo rozwijające tendencje do rywalizacji



rozbudzenie zainteresowań oraz potrzeb kontaktów

towarzyskich



zaspokojenie potrzeb emocjonalnych



wypełnienie wolnego czasu



wpływanie na zmianę egocentrycznego zainteresowania na

zainteresowania grupowe



umożliwianie demonstrowania własnych poglądów i swego

stosunku do społeczeństwa

(poprzez elementy własnej kultury:

własne teksty i własną muzykę, rodzaj stroju i zachowania)



dawanie poczucia podmiotowości, wzmacnia i rozszerza

osobowość,



dawanie poczucia pewności siebie i uniezależnia się od

autorytetu dorosłych.

Jak więc widać grupy

rówieśnicze mają

bardzo duże znaczenie

w kształtowaniu się

postawy dziecka,

ucznia oraz dorosłego

człowieka.