Wymiana międzynarodowa i jej znaczenie dla rozwoju gospodarczego

Model gospodarki
otwartej

Y = C + I + G +

NX – eksport netto

KSI







Relacje do PKB w %



2001



Eksport towarów

i usług/PKB

27,0%



Import towarów i

usług/ PKB 30,6%



Saldo towarów i

usług/PKB –3,6%



2007



Eksport towarów

i usług/PKB

41,5%



Import towarów i

usług/ PKB 43,2%



Saldo towarów i

usług/PKB –1,7%

Przyczyny wymiany
międzynarodowej



Dążenie do stworzenia najlepszych

warunków do rozwoju

gospodarczego i społecznego.



Przezwyciężanie barier na drodze

do wzrostu gospodarczego.

Pozytywne i negatywne
skutki wymiany
międzynarodowej



Eksport



Import

(niezbędny,

uzupełniający, substytucyjny)

„Plusy”eksportu



Rozszerza rynki zbytu umożliwiając

osiąganie korzyści skali.



Pobudza wprowadzanie postępu

technicznego.



Dostarcza środków finansowych na

import.



Pobudza koniunkturę gospodarczą.

„Minusy” eksportu



Uzależnia gospodarkę od

koniunktury za granicą.



Wymusza stosowanie polityki

gospodarczej podobnej do polityki

krajów partnerskich.



Nadmierny eksport może utrudniać

równoważenie rynku

wewnętrznego.

„Plusy” importu



Uzupełnia produkcję krajową.



Pozwala lepiej, pełniej zaspokoić

potrzeby konsumpcyjne i

inwestycyjne.



Pozwala na rozwój w kraju

pewnych rodzajów produkcji

opartej na importowanych

surowcach, technologiach, itp.

„Plusy” importu cd.



Umożliwia racjonalizację produkcji krajowej

(obniżka kosztów, poprawa jakości, napływ

nowych technologii).



Umożliwia odchodzenie od drogiej produkcji

w kraju, poprzez import tańszych produktów

zagranicznych (tzw. import substytucyjny).



Pobudza konkurencję na rynku krajowym,

zmusza producentów krajowych do

modernizacji, postępu technicznego, do

ulepszania swoich produktów.

„Minusy” importu



Nadmierny import może pogarszać

bilans płatniczy.



Nadmierny import może

powodować wzrost zadłużenia

zagranicznego.



Zbyt duży import może utrudniać

producentom krajowym sprostanie

konkurencji.

Odpowiednia polityka w zakresie

eksportu i importu powoduje

pozytywne oddziaływanie na

rozwój danej gospodarki.

Rynek walutowy



Rynek o charakterze

międzynarodowym, na którym

dokonuje się transakcji wymiennych

walut.



Na tym rynku jedna waluta krajowa

może być wymieniona na inną.



Powstaje popyt na daną walutę i

podaż waluty na rynku walutowym.

KURS WALUTOWY



Cena jaka ustala się na rynku

walutowym.



Cena po której wymieniane są

dwie waluty.

Popyt i podaż waluty
krajowej



Źródłem popytu na walutę krajową jest:

Eksport krajowy oraz zakup aktywów

krajowych przez obcokrajowców.



Źródłem podaży waluty krajowej jest:

Import z zagranicy oraz zakupy aktywów

zagranicznych przez naszych obywateli.

Rodzaje notacji kursu
walutowego:

Bezpośrednie notowanie kursu

walutowego (notacja angielska)

Pośrednie notowanie kursu

walutowego (powszechnie

stosowane, także w Polsce)

Bezpośrednie notowanie kursu

walutowego (notacja angielska)



Kurs walutowy określa cenę waluty

krajowej wyrażoną w walucie

zagranicznej

np. kurs walutowy EUR e[EUR/PLN],

e = 0,25 EUR/PLN

taka notacja występuje w brytyjskich

podręcznikach, niestety też w

podręczniku Begga

Pośrednie notowanie kursu
walutowego (powszechnie
stosowane, także w Polsce)



Kurs walutowy określa cenę waluty

zagranicznej wyrażoną w walucie

krajowej.

np. kurs walutowy EUR jest zapisywany

jako e [PLN/EUR], e = 4 PLN/EUR

UWAGA! Taką notacją będziemy się

posługiwali na makroekonomii

(notowanie pośrednie)

Notowanie bezpośrednie

D’

Cena
PLN
czyli
EUR/PL
N

Ilość
PLN



Jeżeli przy notowaniu

bezpośrednim rośnie kurs

walutowy (z e0 do e’ na skutek

wzrostu popytu na PLN) to

oznacza to, że PLN się umocnił

(aprecjacja waluty krajowej) –

więcej EUR płacimy za PLN.

Notowanie pośrednie

Cena
EUR
czyli
PLN/EU
R

Ilość
EUR

D’



Jeżeli przy notowaniu pośrednim

rośnie kurs walutowy (z e0 do e’

na skutek wzrostu popytu na

EUR), to oznacza to, że PLN uległ

osłabieniu (deprecjacja waluty

krajowej) – złoty potaniał, czyli za

1 EUR płacimy więcej PLN.

Posługując się
notowaniem pośrednim
należy pamiętać, że:



aprecjacja bądź rewaluacja kursu

walutowego (wzrost kursu) oznacza

deprecjację bądź dewaluację waluty

krajowej (spadek wartości waluty krajowej)



deprecjacja bądź dewaluacja kursu

walutowego (spadek kursu) oznacza

aprecjację bądź rewaluację waluty

krajowej (wzrost wartości waluty krajowej)

Deprecjacja (dewaluacja)
waluty krajowej



Polega na obniżeniu wartości

waluty krajowej w stosunku do

waluty zagranicznej lub na

podwyższeniu kursu wymiennego

waluty zagranicznej wyrażonego w

jednostkach waluty krajowej.

Znaczenie deprecjacji
(dewaluacji)

Dewaluacja waluty krajowej jest

korzystna dla eksporterów, a

niekorzystna dla importerów.

Dewaluacja wzmacnia pozycję

konkurencyjną eksporterów i

czyni eksport bardziej

opłacalnym.

Zdewaluowana waluta pobudza

eksport i może ograniczyć w

pewnym stopniu import, czyli

uruchamia mechanizm

ekonomiczny zmierzający do

przywrócenia zachwianej

równowagi bilansu płatniczego.

Dewaluacja może przynosić

korzystne efekty w bilansie

płatniczym dopiero po pewnym

czasie.

Dewaluacja pogarsza sytuację

finansową budżetu państwa w

krajach zadłużonych.

Aprecjacja (rewaluacja)
waluty krajowej

Rewaluacja jest niekorzystna dla

eksporterów i korzystna dla

importerów.

Rewaluacja powoduje

zmniejszenie opłacalności

eksportu i zwiększenie

opłacalności importu.

System kursów stałych



Rząd (bank centralny) danego

kraju zobowiązuje się utrzymywać

wymienialność swej waluty jedynie

przy stałym kursie wymiennym.



Waluta krajowa może ulegać

rewaluacji lub dewaluacji.

Przy stałym kursie
walutowym:



Presja na wzrost kursu walutowego

(presja dewaluacyjna) zmusza BC do

pomniejszania rezerw walutowych.



Presja na spadek kursu walutowego

(presja rewaluacyjna) zmusza BC do

skupowania waluty i powiększania

rezerw walutowych.

System kursów płynnych



Swoboda ustalania wysokości

kursu wskutek gry popytu i

podaży.



Waluta może się aprecjonować lub

deprecjonować.

Bilans płatniczy



Jest to usystematyzowane zestawienie

wszystkich transakcji zawieranych

pomiędzy mieszkańcami danego kraju a

zagranicą.



Jest to zestawienie wszystkich

międzynarodowych transakcji

ekonomicznych i finansowych w ciągu

roku między danym krajem (np. Polską)

a resztą świata.

ELEMENTY BILANSU
PŁATNICZEGO



Bilans obrotów bieżących



Bilans obrotów kapitałowych



Saldo bilansu (Saldo błędów i

opuszczeń)

Rachunek obrotów
bieżących



Jest to zapis płatności z tytułu

przepływu dóbr i usług oraz

pozostałych transakcji bieżących

(odsetki, dochody majątkowe,

przekazy) pomiędzy danym krajem

a zagranicą.



Najistotniejszą pozycją rachunku

obrotów bieżących w bilansie

płatniczym jest bilans handlowy.



BILANS HANDLOWY

zestawienie wpływów i wydatków

dewizowych z tytułu eksportu i

importu dóbr i usług. Jest to więc

eksport netto (NX).



BILANS PŁATNICZY

jest pojęciem

szerszym niż bilans handlowy.

Obejmuje on cały bilans handlowy

oraz wszelkie powstałe rozliczenia

finansowe między mieszkańcami

danego kraju a zagranicą, np.

międzynarodowa pomoc charytatywna,

przepływy dochodów majątkowych

netto, czyli stanowiących różnicę

między GDP a GNP.

Rachunek obrotów
kapitałowych



Jest to zapis transakcji

dotyczących aktywów finansowych

danego kraju z zagranicą.



Obejmuje transfery kapitałowe

(dary i środki pomocy bezzwrotnej)

i transakcje finansowe (inwestycje

bezpośrednie, inwestycje

portfelowe).



Przy stałym kursie walutowym na

końcu zestawienia bilansu płatniczego

występuje pozycja

TRANSAKCJE

WYRÓWNAWCZE.

Jest to miara

wielkości operacji międzynarodowych,

które musi przeprowadzić państwo w

celu wyrównania (zbilansowania)

transakcji wchodzących w skład

Bilansu płatniczego.



Oznacza to, że deficytowi (ujemnej

wartości) bilansu płatniczego musi

odpowiadać dodatnia wartość

transakcji wyrównawczych i

odwrotnie.



W systemie kursu całkowicie

płynnego, bez interwencji banku

centralnego, nie występuje ani

nadwyżka ani deficyt bilansu

płatniczego, a transakcje

wyrównawcze są zawsze równe

zero.

Co determinuje wielkość
bilansu handlowego, czyli
eksportu netto?



Wielkość produkcji w kraju.



Wielkość produkcji za granicą.



Realny kurs walutowy.

Realny kurs walutowy



Jest miarą względnej ceny dóbr

pochodzących z różnych krajów,

wyrażonej w jednej walucie.



Określa poziom konkurencyjności

kraju w handlu międzynarodowym.



Równowaga wewnętrzna

, stan

gospodarki, w którym globalny

popyt na produkty krajowe,

zarówno ze strony odbiorców

krajowych, jak i zagranicznych,

równy jest rozmiarom produkcji

zapewniającej pełne zatrudnienie

(produkcji potencjalnej).



Równowaga zewnętrzna

, stan wymiany

danego kraju z zagranicą, w którym saldo

obrotów bieżących bilansu płatniczego

wynosi zero. Gospodarka znajduje się w

równowadze zewnętrznej, gdy suma

wartości eksportu dóbr i usług oraz

wpływów z tytułu własności (a także pracy)

obywateli danego kraju za granicą równa

jest sumie wartości importu dóbr i usług

oraz wypływu pieniądza z tytułu własności

(i pracy) cudzoziemców w danym kraju.



W warunkach równowagi zewnętrznej

nie występuje presja na zmiany stanu

rezerw dewizowych państwa ani trwałe

przepływy na rachunku obrotów

kapitałowych bilansu płatniczego.

Każda gospodarka wykazuje w długich

okresach dążenie do równowagi

zewnętrznej, w krótkich okresach saldo

obrotów bieżących jest najczęściej na

przemian dodatnie lub ujemne.

Document Outline