ZAOPATRZENIE
PROTETYCZNE
STOPY
Funkcja i anatomia stopy
Stopa człowieka łączy w sobie
złożoność i strukturalną trwałość, jej
funkcje to podparcie ciężaru ciała,
absorpcja dynamicznych sił
generowanych podczas chodzenia i
odbicia. Stopa jest w stanie
wytrzymać gigantyczne obciążenia
mechaniczne (przebiegnięcie
jednego kilometra to obciążenie
równoważne kilkunastu ton) i jest
jednocześnie elastyczna. Stopa
składa się z 26 kości, 33 stawów,
ponad 100 mięśni i ścięgien oraz
całej sieci naczyń krwionośnych,
nerwowych, tkanek miękkich i skóry.
Stopa przeciętnego człowieka
wykonuje kilka milionów kroków w
ciągu jednego roku.
W Polsce żyje co najmniej 50
tysięcy osób po amputacji nogi,
co roku wykonuje się ponad 5
tysięcy nowych amputacji
Utrudnienia
Utrata stopy z powodu amputacji powoduje
upośledzenie niektórych funkcji. Statyczne
podparcie można w prosty sposób
zrekompensować nawet prostą konstrukcją,
gorzej jest z funkcjami dynamicznymi.
Chodzenie na protezie prócz innych dolegliwości
kosztuje osobę po amputacji więcej energii niż
chodzenie osoby pełnosprawnej. Prócz tego
amputacja pogarsza propriocepcję, czyli
zdolność odczuwania podłoża, powoduje, iż
wiele czynności jest niemożliwych lub bardzo
trudnych, jak np. bieganie czy skoki.
Trzy najważniejsze funkcje stopy
protezowej to:
• komfortowe podparcie podczas
stania i chodzenia
• funkcje dynamiczne absorpcji sił
i odbicia palców podczas
chodzenia lub biegania
• funkcje kosmetyczne,
kamuflujące amputacje
Poziomy amputacji i
zaopatrzenie
protetyczne
Amputacja palucha –
standardowe obuwie z
dodatkową wkładką oraz
uzupełnieniem kształtu palucha
(wkładka z włókna węglowego z
przedłużeniem w miejscu
palucha)
W obrębie przodostopia aż do
poziomu podstaw kości śródstopia
– kikut bardzo użyteczny, warunki
dobrego opierania się na nim nie
wymaga specjalnego zaprotezowania:
minimalne zaopatrzenie ortopedyczne
w postaci wkładki z czubkiem (z
filcu, korka, pianki lub tworzywa
sztucznego); wkładkę dobieramy do
masy ciała i charakterystyki chodu.
Wyłuszczenie poprzez staw Lisfranca (stępowo-
śródstopny) -
zaopatrzenie protezowe zazwyczaj niezbyt
kosmetyczne- wykonywane częściej u mężczyzn;
kikut ma tendencje do ustawiania się w pozycji
końsko-szpotawej;
wymaga specjalnego zaopatrzenia protezowego, ale
pozwala także na chodzenie bez protezy;
zaopatrzenie sprowadza się do uzupełnienia ubytku
oraz wzmocnienia i usztywnienia podeszwy stopy
protezowej;
kołyskowaty kształt podeszwy, z osią
przekolebania w miejscu odpowiadającym stawom
śródstopno- paliczkowym zastępuje naturalny ruch w
tym stawie oraz przywraca właściwą długość
dźwigni stopy, umożliwia to bierne uniesienie pięty
nad podłoże i odepchnięcie się czubkiem stopy
protezowej w końcu fazy podparcia
Obecnie ubytki stopy na poziomie przodostopia
i śródstopia są uzupełniane silikonem, który
pozwala na:
– optymalne funkcjonowanie stopy
– idealne dopasowanie do kikuta
– kosmetyczne wykończenie zewnętrzne
Posiada:
– dużą wytrzymałość
– żywotność
– nieograniczone możliwości obróbki
Wyłuszczenie w stawie Choparta
(poprzeczny stępu-staw skokowo-
łódkowy oraz staw piętowo-
sześcienny) i inne amputacje i
wyłuszczenia w obrębie stępu -
kikut zniekształcony końsko-
szpotawo, wadliwy, powoduje liczne
dolegliwości, trudny w
zaprotezowaniu, obecnie
przeciwwskazany, poleca się wyższą
amputację
Wg Pirogowa (odjęcie całej stopy z
pozostawieniem dolnej części kości
piętowej, którą przekłada się do końca
piszczeli po usunięciu jej chrząstki
stawowej) -
czasami powstają stawy rzekome, nie jest
zalecana, poleca się amputacje Syme’a
(odjęcie całej stopy, usunięcie pow. st. kości
piszczelowej i obu kostek oraz pokrycie
szczytu kikuta płatem skórno-tłuszczowym
spod piety)
Istnieją różne możliwości zastępowania
całej stopy…
Rodzaje stóp
protezowych
Ze względu na konstrukcję, stopy protezowe można podzielić na
4
grupy:
1. Stopa typu SACH
jest to najczęściej stosowany typ stopy, który charakteryzuje się
prostotą, małym ciężarem, trwałością i niską ceną
stopa SACH to sztywna konstrukcja bez ruchomych elementów,
wykonana jest najczęściej z drewna lub tworzywa sztucznego do
którego przyklejone są wykonane z miękkiego materiału części
pięty i przodostopia
miękkie części stopy umożliwiają absorpcję energii podczas
lądowania pięty oraz płynne przeniesienie ciężaru ciała w fazie
podparcia
2. Stopa dynamiczna „energy
storing”
Stopa działa jak sprężyna, która
przyjmuje energię w momencie
uderzenia pięty, a następnie energię
zwraca w fazie odbicia palców.
Jedna zaleta stopy dynamicznej jest
bezsprzeczna: stopa pozwala na
łatwiejsze podchodzenie pod górę.
Główną wadą tej konstrukcji stopy
jest jej cena, z reguły stopy dynamiczne
są najdroższe, kosztują w granicach 3
tysięcy euro.
Ponieważ stopa dynamiczna oddaje
energie, dodatkowo naraża tym samym
kikut na obciążenia.
Nie stosuje się takiej stopy przy
krótkim, problematycznym kikucie.
3. Stopy ze stawem skokowym
To najstarszy rodzaj stopy protezowej,
ale nadal bardzo często stosowany, a
nawet ostatnio modny w protetyce.
Tego typu stopa posiada ruchomy
element stawu skokowego jednoosiowy
lub wieloosiowy.
Zaletą stopy ze stawem skokowym
jest jest możliwość stosowania różnej
sztywności stawu, dostosowanej do
indywidualnego użytkownika.
Stopa ze stawem wieloosiowym
pozwala chodzić po nierównym terenie,
stopa sama ustawia się odpowiednio do
podłożą. To najbardziej „komfortowa”
stopa protezowa, chociaż nieco cięższa
od SACH i wymaga częściej przeglądów
i napraw.
Na przestrzeni rozwoju protetyki
powstało wiele rozwiązań różnych
zarówno pod względem
konstrukcyjnym jak i materiałowym.
Większość tych rozwiązań
funkcjonuje obecnie na rynku,
dlatego w zakładach obok siebie
można spotkać zarówno te proste jak
i bardzo zaawansowane konstrukcje.
4. Inne kombinacje…
Stopa adresowana głównie
do kobiet.
Dzięki systemowi
pozwalającemu w bardzo
prosty sposób regulować
wysokość obcasa mogą one
nosić takie obuwie, na jakie
mają ochotę.
Wystarczy nacisnać przycisk
po zmianie obuwia na wyższe
bądź niższe a stopa pod
ciężarem użytkownika
dopasuje się do owego obcasa.
Stopa posiada także staw
jednoosiowy z różnej twardości
elementami roboczymi oraz
rdzeń z włókna węglowego
poprawiający dynamikę.
Amerykański
Pathfinder łączy w sobie
komfort i dynamikę.
Pathfinder jest stopą
stosowaną zwykle w
protezach goleni.
z powodu wysokiej
ceny nie wykorzystuje
się Pathfinder'a do
protez powszechnie
wykonywanych
Stopa ta jest połączeniem
sprawdzonej konstrukcji z
włókna węglowego
(trójpunktowy system podporu
- funkcja amortyzatora,
cyrkulacja energii - aktywne
odbicie od podłoża) oraz stawu
hydraulicznego, który
wprowadza do funkcji stopy
pojęcie lepkosprężystości.
Dzięki precyzyjnym zaworom
hydraulicznym możemy
wyregulować opór zgięcia
podeszwowego (w zakresie 6
stopni) i niezależnie zgięcia
grzbietowego (w zakresie 3
stopni).
Dzięki temu stopa
"rozpoznaje" nachylenie
terenu po jakim porusza się
użytkownik i ustawia się tak,
aby chód był jak najbardziej
bezpieczny i wygodny.
Jedyna na
świecie stopa z
amortyzatorem
pneumatycznym.
Zawór przy
amortyzatorze
pneumatycznym
pozwala na
regulację
ciśnienia
powietrza, czyli
twardości
amortyzatora.
Bardzo wygodna
stopa protezowa,
naturalnie
układająca się do
podłoża niezależnie
od rodzaju terenu.
Wytrzymała.
Duża możliwość
indywidualnego
dopasowania do
użytkownika
Bardzo duży
zakres ruchów
stawu skokowego.
raczej dla osób, które
od protezy wymagają
bezpieczeństwa i
wygody.
stopa z jednej strony
doskonale układa się do
podłoża a z drugiej
oddaje użytkownikowi
sporą część
zainwestowanej w chód
energii.
Stopy ze sprężyną
karbonową:
zapewniają duży zwrot
energii
możliwość chodzenia z
różnymi prędkościami
pokonywania wzniesień i
pochyleń terenu
zapewnienie bezpieczeństwa
i harmonijnego odrywania nogi
od podłoża na podłożach
nierównych i o zmiennej
strukturze.
Pozwala na pełną paletę
urozmaiconych form
aktywności.
Przy pomocy specjalnej
konstrukcji "stopy"
można połączyć protezę
z łyżwą, nartą, płetwą
pływacką, pedałami
samochodu czy też
motocykla.
Osoby uprawiające
wspinaczkę mogą
uzyskać dodatkowy
element podparcia i
zaczepu w postaci
wymyślnej stopy -
czekana.
Ceny…
• Stopy dynamiczne z włókna
węglowego od 9.000 zł
• Skóropodobna pończocha z sylikonu
ok. 2.000zł
• Używana stopa ze stawem
skokowym już od 1.000zł
Fakty…
Każdej osobie po amputacji przysługuje bezpłatne
wykonanie protezy kończyny w ramach refundacji od
rejonowej kasy chorych (obecnie Narodowego Funduszu
Zdrowia).
Ministerstwo Zdrowia wyznaczyło limity, do których
darmowo wykonuje się protezy. Są one uzależnione od
rodzaju i wysokości amputacji
Wyznaczono tez odpowiednie limity na naprawy protez i
sprzętu ortopedycznego.
Ustalone przez ministerstwo kwoty są niewielkie,
dlatego tez w ich ramach można wykonać jedynie proste
protezy (tak proste, jak przewiduje to budżet państwa),
wykonane z polskich elementów. Nie nadają się raczej dla
osób bardzo aktywnych i uprawiających sport.
Limity kwot dofinansowania na
wykonanie protezy:
Rodzaj protezy: proteza przy
amputacji w obrębie stopy
Limit ceny do: 780,00 zł
Można otrzymać bezpłatnie: raz na 3
lata
Rodzaj protezy: proteza przy
amputacji w obrębie podudzia
Limit ceny do: 1 500,00 zł
Można otrzymać bezpłatnie: raz na 3
lata
Dziękujemy
za uwagę