I.
Ośmioletni Mikołaj
poszedł sam do sklepu
osiedlowego i za
pieniądze, które miał ze
swojego kieszonkowego,
tj. za 1 zł kupił
drożdżówkę – sprzedawca
wręczył Mikołajowi
drożdżówkę, a Mikołaj
zapłacił.

Czy umowa jest ważna?

• Odpowiedź: Ważna

• Art. 14. § 1. Czynność prawna dokonana przez

osobę, która nie ma zdolności do czynności

prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności

prawnych zawarła umowę należącą do umów

powszechnie zawieranych w drobnych bieżących

sprawach życia codziennego, umowa taka staje się

ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za

sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do

czynności prawnych.
- w drobnych bieżących sprawach życia

codziennego (korzysta większość osób, ceny

niewygórowane, służą zaspokajaniu zwykłych

potrzeb),
- wykonana (staje się ważna z chwilą jej wykonania)

II.
• Jedenastoletnia Karolina za

zgodą rodziców zamówiła
taksówkę i pojechała do swojej
babci. Na miejscu Karolina
oświadczyła taksówkarzowi, że
nie zapłaci.

• Czy taksówkarz może skutecznie

domagać się zapłaty?

• Czy umowa jest ważna?

• Odpowiedź: Umowa nieważna

• Art. 14. § 1. Czynność prawna dokonana

przez osobę, która nie ma zdolności do

czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do

czynności prawnych zawarła umowę

należącą do umów powszechnie zawieranych

w drobnych bieżących sprawach życia

codziennego, umowa taka staje się ważna z

chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za

sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej

do czynności prawnych.
- w drobnych bieżących sprawach,
- zawarta, ale nie wykonana

III.
• Szesnastoletni Łukasz zawarł ze

swoim starszym kolegą umowę
sprzedaży skutera za 6 tys. zł,
który dostał od dziadków na
urodziny. Rodzice Łukasza
odmówili potwierdzenia umowy.
Kolega żąda wydania skutera.

• Czy zasadnie?
• Czy umowa jest ważna?

• Odpowiedź: umowa nieważna

Art. 18. § 1. Ważność umowy, która

została zawarta przez osobę ograniczoną
w zdolności do czynności prawnych bez
wymaganej zgody przedstawiciela
ustawowego, zależy od potwierdzenia
umowy przez tego przedstawiciela.

- rozporządził swoim prawem
- potrzebna zgoda przedstawiciela

ustawowego

• a gdyby rodzice wyrazili zgodę?
• czy zgoda mogłaby być wyrażona

już po wydaniu skutera?

• a co by było gdyby Łukasz zawarł

taką umowę dzień przed swoimi
osiemnastymi urodzinami?

Art. 18. § 2. Osoba ograniczona w
zdolności do czynności prawnych
może sama potwierdzić umowę po
uzyskaniu pełnej zdolności do
czynności prawnych.

IV.
• Siedemnastoletni Paweł otrzymał w

spadku po swoim dziadku działkę
budowlaną. Wspólnie z rodzicami
postanowił sprzedać działkę i za
uzyskaną kwotę sfinansować studia
Pawła. Znalazł się już kupiec.

• Czy istnieją jakieś przeszkody, aby

zawarta została ważna umowa
sprzedaży.

• Odpowiedź: Tak, brak zgody sądu

opiekuńczego

• Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Art. 101. § 1. Rodzice obowiązani są

sprawować z należytą starannością zarząd

majątkiem dziecka pozostającego pod ich

władzą rodzicielską.
§ 2. Zarząd sprawowany przez rodziców nie

obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów

oddanych mu do swobodnego użytku.
§ 3. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu

opiekuńczego dokonywać czynności

przekraczających zakres zwykłego zarządu

ani wyrażać zgody na dokonywanie takich

czynności przez dziecko.

V.
• Trzynastoletniej Monice zaginął kot.

Monika przygotowała i na całym
osiedlu rozwiesiła plakaty. Na
plakacie znalazła się informacja, iż
dla znalazcy przewidziana jest
nagroda w wysokości 5 tys. zł.
Kota znalazł i oddał Monice Pan
Kazimierz z bloku obok. Teraz
domaga się obiecanej nagrody.

• Czy skutecznie?

• Odpowiedź: Nieskutecznie, czynność nieważna

- przyrzeczenie publiczne art. 919 kc –

jednostronna czynność prawna

- ograniczona zdolność, czynność nieważna.

• Art. 919. § 1. Kto przez ogłoszenie publiczne

przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej

czynności, obowiązany jest przyrzeczenia

dotrzymać.

• Art. 19. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do

czynności prawnych dokonała sama jednostronnej

czynności prawnej, do której ustawa wymaga

zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest

nieważna.

VI.
• Paweł zaparkował samochód na

płatnym parkingu. Po godzinie
chce odjechać bez uiszczenia
opłaty. Oświadcza, że nie
zawierał umowy z parkingowym
i uważa, że parkingowy nie ma
podstaw do dochodzenia zapłaty.
Parkingowy domaga się zapłaty.

• Czy zasadnie?

• Art. 66. § 1. Oświadczenie drugiej stronie

woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli

określa istotne postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie

terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie

odpowiedzi, oferta złożona w obecności

drugiej strony albo za pomocą środka

bezpośredniego porozumiewania się na

odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie

przyjęta niezwłocznie; złożona w inny

sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w

którym składający ofertę mógł w zwykłym

toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną

bez nieuzasadnionego opóźnienia.

• Art. 65. § 1. Oświadczenie woli należy tak

tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na

okoliczności, w których złożone zostało, zasady

współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.
§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był

zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać

się na jej dosłownym brzmieniu.

• - należy ustalić czy doszło do zawarcia umowy
• - umowa zostaje zawarta poprzez złożenie

zgodnych oświadczeń

• - Parkingowy ogradzając, wystawiając szyld złożył

ofertę

• - Paweł wjeżdżając na parking przyjął ofertę

• Odpowiedź: tak

VII.
• Jerzy postanowił sprzedać stary samochód i

kupić sobie nowy. Wiedząc, że jego znajomy

szuka używanego samochodu podczas spotkania

zaproponował mu kupno samochodu za 15 tys.

zł. Powiedział znajomemu, że musi dać mu

odpowiedź najpóźniej następnego dnia, tj. do

poniedziałku, gdyż we wtorek zamierza oddać

samochód do komisu.
W międzyczasie o zamiarach męża dowiedziała

się żona Jerzego i kategorycznie się im

sprzeciwiła.
We wtorek znajomy zadzwonił do Jerzego i

oświadczył, że kupuje samochód. Jerzy boi się

gniewu żony i najchętniej zrezygnowałby ze

sprzedaży samochodu.
Czy doszło do zawarcia umowy, czy znajomy

może domagać się wydania samochodu?

• Art. 66. § 1. Oświadczenie drugiej stronie woli

zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa

istotne postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie

terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie

odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej

strony albo za pomocą środka bezpośredniego

porozumiewania się na odległość przestaje

wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie;

złożona w inny sposób przestaje wiązać z

upływem czasu, w którym składający ofertę

mógł w zwykłym toku czynności otrzymać

odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego

opóźnienia.

- oferta przestała wiązać z upływem terminu, tj.

w poniedziałek o północy

VIII.

•

Pan Michał prowadzi hurtownię ubranek

dziecięcych. Pani Leokadia, która prowadzi

sklepik osiedlowy z ubrankami dla dzieci i stale

współpracuje z Panem Michałem zamówiła u

niego drogą mailową 50 sztuk kaftaników dla

dzieci za łączną cenę 250 zł. Pan Michał

otrzymał e-mail, odpisał, również mailowo, że

ofertę przyjmuje i wysłał dostawcę z

kaftanikami.
W międzyczasie (już po wysłaniu maila przez

Pana Michała) Pani Leokadia rozmyśliła się i

zadzwoniła do Pana Michała z informacją, iż

rezygnuje z kaftaników.
Pan Michał dostarczył kaftaniki i domaga się

zapłaty.

•

Czy zasadnie?

• Art. 66². § 1. W stosunkach między

przedsiębiorcami oferta może być
odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli
oświadczenie o odwołaniu zostało
złożone drugiej stronie przed wysłaniem
przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.

- umowa między przedsiębiorcami,
- art. 66²,
- doszło do zawarcia umowy sprzedaży,

może domagać się zapłaty

• Odpowiedź: Tak

IX.

Eustachy i Eugeniusz po kilku dniach

negocjacji dotyczących sprzedaży

nieruchomości i uzgodnieniu wszystkich

postanowień umowy ustalili spotkanie u

notariusza. Eustachy – właściciel

nieruchomości nie pojawił się u notariusza

i telefonicznie wycofał się z transakcji.
Eugeniusz, aby prowadzić negocjacje

wielokrotnie przyjeżdżał z miejscowości

odległej o 100 km. Teraz domaga się od

Eustachego odszkodowania w wysokości

kosztów podróży.

Czy roszczenie Eugeniusza jest zasadne?

•

Odpowiedź: tak
Art. 72. (43) § 1. Jeżeli strony prowadzą
negocjacje w celu zawarcia oznaczonej
umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony
dojdą do porozumienia co do wszystkich jej
postanowień, które były przedmiotem
negocjacji.
§ 2. Strona, która rozpoczęła lub prowadziła
negocjacje z naruszeniem dobrych
obyczajów, w szczególności bez zamiaru
zawarcia umowy, jest obowiązana do
naprawienia szkody, jaką druga strona
poniosła przez to, że liczyła na zawarcie
umowy.

X.
• Osiemdziesięcioletnia Pani Maria

otrzymała zaproszenie do hotelu na

prezentację wełnianej pościeli. W

trakcie prezentacji, popijając kawę i

jedząc ciasteczko, zdecydowała się

kupić zestaw za 3 tys. zł.
Po powrocie do domu stwierdziła

jednak, iż decyzja była pochopna i

nie może pozwolić sobie na taki

wydatek. Zadzwoniła do swojej

wnuczki z pytaniem czy może oddać

pościel i odzyskać pieniądze?

USTAWA

z dnia 2 marca 2000 r.

o ochronie niektórych

praw konsumentów oraz

o odpowiedzialności za

szkodę wyrządzoną przez

produkt niebezpieczny

(Dz. U. z 2000 r. Nr 22, poz. 271)

• Art. 1. 1. Przedsiębiorca, który proponuje

konsumentowi zawarcie umowy poza lokalem

przedsiębiorstwa, okazuje przed zawarciem umowy

dokument potwierdzający prowadzenie działalności

gospodarczej oraz dokument tożsamości. W razie

zawierania umów w imieniu przedsiębiorcy

zawierający umowę okazuje ponadto dokument

potwierdzający swoje umocowanie.

2. Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce

przeznaczone do obsługiwania publiczności i

oznaczone zgodnie z przepisami o działalności

gospodarczej.

3. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się także

do umowy zawartej w wyniku zorganizowanego

poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert

konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy

lub osoby działającej w jego imieniu w miejscu

pracy konsumenta, w jego mieszkaniu albo w

innym miejscu jego prywatnego pobytu.

• Art. 2. 1. Konsument, który zawarł umowę poza

lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić

bez podania przyczyn, składając stosowne

oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu

dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego

terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed

jego upływem.

2. Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że

konsumentowi wolno odstąpić od umowy za

zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).

3. W razie odstąpienia od umowy umowa jest

uważana za niezawartą, a konsument jest

zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony

świadczyły, ulega zwrotowi w stanie

niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna

w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powinien

nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie

czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał

jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich

odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

Art. 3. 1. Kto zawiera z konsumentem umowę

poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien

przed jej zawarciem poinformować

konsumenta na piśmie o prawie odstąpienia

od umowy w terminie, o którym mowa w art. 2

ust. 1, i wręczyć wzór oświadczenia o

odstąpieniu, z oznaczeniem swojego imienia i

nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania

(siedziby); obowiązany jest także wręczyć

konsumentowi pisemne potwierdzenie

zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i

rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę.

2. Konsument, na żądanie przedsiębiorcy,

poświadcza na piśmie, że został

poinformowany o prawie odstąpienia i że

otrzymał wzór oświadczenia o odstąpieniu od

umowy.

• Art. 4. Jeżeli konsument nie został

poinformowany na piśmie o prawie
odstąpienia od umowy, bieg terminu,
o którym mowa w art. 2 ust. 1, nie
rozpoczyna się. W takim wypadku
konsument może odstąpić od umowy
w terminie dziesięciu dni od
uzyskania informacji o prawie
odstąpienia. Konsument nie może
jednak z tego powodu odstąpić od
umowy po upływie trzech miesięcy
od jej wykonania.

XI.
• Dwaj przyjaciele, celem

uniknięcia zapłaty podatku
od darowizny, zawarli
pozorną umowę sprzedaży
samochodu.

• Czy umowa darowizny jest

ważna?

• Odpowiedź: Nie – pozorność!

• Art. 83. § 1. Nieważne jest

oświadczenie woli złożone
drugiej stronie za jej zgodą dla
pozoru. Jeżeli oświadczenie takie
zostało złożone dla ukrycia innej
czynności prawnej, ważność
oświadczenia ocenia się według
właściwości tej czynności.

XII.
Kazimierz kupił od Józefa obraz za
20 tys. zł. W umowie zostało
napisane, iż jest to oryginalny
obraz Kossaka. Po pół roku
Kazimierz zorientował się, iż Józef
go oszukał i sprzedał mu
falsyfikat. Kazimierz chciałby
odzyskać zapłaconą cenę.

• Jakie kroki powinien podjąć

Kazimierz?

• Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści

czynności prawnej można uchylić się od

skutków prawnych swego oświadczenia woli.

Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone

innej osobie, uchylenie się od jego skutków

prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy

błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby

bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie

lub mogła z łatwością błąd zauważyć;

ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej

nieodpłatnej.

§ 2. Można powoływać się tylko na błąd

uzasadniający przypuszczenie, że gdyby

składający oświadczenie woli nie działał pod

wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie

złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

• Art. 88. § 1. Uchylenie się od skutków

prawnych oświadczenia woli, które
zostało złożone innej osobie pod
wpływem błędu lub groźby, następuje
przez oświadczenie złożone tej osobie
na piśmie.

§ 2. Uprawnienie do uchylenia się
wygasa: w razie błędu - z upływem
roku od jego wykrycia, a w razie
groźby - z upływem roku od chwili,
kiedy stan obawy ustał.

- błąd co do treści czynności

prawnej

- istotny
- termin

• Odpowiedź: Kazimierz powinien

złożyć Józefowi oświadczenie na
piśmie o uchyleniu się od skutków
swojego oświadczenia woli.

XIII.
• Piotr zawarł z Karolem umowę najmu

lokalu. W umowie strony zastrzegły,

że wszelkie zmiany umowy wymagają

formy aktu notarialnego. Po roku

strony zawarły w formie pisemnej

aneks do umowy, którym

podwyższony został czynsz. Piotr

nadal płaci czynsz w pierwotnej

wysokości.

• Czy Karol może skutecznie dochodzić

zapłaty czynszu w zmienionej

wysokości?

• Art. 76. Jeżeli strony zastrzegły w

umowie, że określona czynność prawna
między nimi powinna być dokonana w
szczególnej formie, czynność ta dochodzi
do skutku tylko przy zachowaniu
zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony
zastrzegły dokonanie czynności w formie
pisemnej, nie określając skutków
niezachowania tej formy, poczytuje się w
razie wątpliwości, że była ona zastrzeżona
wyłącznie dla celów dowodowych.

• Odpowiedź: nie

XIV.
• Krystian, który na stałe

przeprowadził się do Norwegii
postanowił sprzedać swoje
mieszkanie w Krakowie. Podczas
swojej wizyty u rodziców w Krakowie
udzielił na piśmie pełnomocnictwa
do sprzedaży mieszkania swojemu
ojcu.

• Czy ojciec może zawrzeć umowę

sprzedaży mieszkania w imieniu
Krystiana?

• Art. 99. § 1. Jeżeli do ważności czynności

prawnej potrzebna jest szczególna forma,

pełnomocnictwo do dokonania tej czynności

powinno być udzielone w tej samej formie.

• Art. 158. Umowa zobowiązująca do

przeniesienia własności nieruchomości

powinna być zawarta w formie aktu

notarialnego. To samo dotyczy umowy

przenoszącej własność, która zostaje

zawarta w celu wykonania istniejącego

uprzednio zobowiązania do przeniesienia

własności nieruchomości; zobowiązanie

powinno być w akcie wymienione.

• Odpowiedź: nie

XV.
• Studenci, którzy wynajmowali

mieszkanie u pani Ludwiki
wyprowadzili się nie uiszczając
czynszu za dwa ostanie miesiące.
Pani Ludwika po trzech latach
bezskutecznych prób uzyskania
należnej zapłaty, postanowiła
wystąpić na drogę sądową.

• Czy Pani Ludwika może skutecznie

dochodzić należności z tytułu
czynszu?

• Art. 117. § 1. Z zastrzeżeniem

wyjątków w ustawie
przewidzianych, roszczenia
majątkowe ulegają przedawnieniu.

§ 2. Po upływie terminu
przedawnienia ten, przeciwko
komu przysługuje roszczenie, może
uchylić się od jego zaspokojenia,
chyba że zrzeka się korzystania z
zarzutu przedawnienia.

• Art. 118. Jeżeli przepis szczególny

nie stanowi inaczej, termin
przedawnienia wynosi lat dziesięć,
a dla roszczeń o świadczenia
okresowe oraz roszczeń
związanych z prowadzeniem
działalności gospodarczej - trzy
lata.

Odpowiedź: Roszczenie uległo

przedawnieniu