Normalne vs nienormalne 

Normalne vs nienormalne 

zachowanie

zachowanie

Norma

Norma



Ilościowa – 

wynik pomiaru 

odzwierciedlający rozkład cechy w populacji.



Społeczno-kulturowa – 

(a) to, co 

powszechne, typowe dla danej kultury, zgodne ze 
zwyczajami, konwencjami; (b) zgodne z normami 
skodyfikowanymi, moralnymi i prawnymi.



Teoretyczna – 

odwołanie się do 

prawidłowości lub twierdzeń wyprowadzonych z 
teorii naukowych.

Kryteria anormalności  

Kryteria anormalności  

1

1

(Seligman, M., Rosenhan, D.)

(Seligman, M., Rosenhan, D.)



Cierpienie - ból fizyczny i psychiczny, dolegliwości z powodu 

lęku, braku energii, braku chęci do życia, głębokiego 

niezaspokojenia, poczucia obciążenia i trudności 

uniemożliwiających realizację zadań życiowych (wiele zaburzeń 

psychicznych tego warunku nie spełnia, np. stan maniakal ny, 

patologia społeczna).



Trudność w przystosowaniu indywidualnym — niezdolność lub 

ograni czenie realizacji zadań życiowych i zaspokajania potrzeb, 

stagnacja, brak sensu i rozwoju.



Naruszanie norm społecznych - niezgodność postępowania z 

oczekiwa niami społecznymi; odchylenie od typowości oraz 

naruszanie norm społe cznych i etycznych (tę formę 

nienormalności ocenia obserwator, reprezen tanci porządku 

społecznego i prawnego; istnieje możliwość nadużyć spo 

łecznych i stosowania kryteriów pochodzących od norm 

patologicznej subkultury oraz, z drugiej strony, zaliczenia do 

patologii zachowań nie konwencjonalnych czy też opozycyjnych). 

W tym kryterium mieszczą się wszystkie zachowania 

antyspołeczne, zagrażające życiu i zdrowiu innych ludzi oraz 

niszczące ład społeczny. Problem polega jednak na tym, czy są 

to tylko dewiacje, przestępstwa, czy zachowania antyspołeczne, 

których wewnętrzny mechanizm wskazuje na istnienie patologii. 

Kryteria anormalności  

Kryteria anormalności  

2

2

(Seligman, M., Rosenhan, D.)

(Seligman, M., Rosenhan, D.)



Nieracjonalność i dziwaczność - zachowania i wypowiedzi są 

obiektyw nie rzecz biorąc sprzeczne ze sprawdzianem rzeczywistości 

i logiki, chodzi tu o przekonania urojeniowe pozostające w rażącej 

sprzeczności z faktami, o rozerwanie myśli i wypowiedzi.



Zachowania niekontrolowane, nieprzewidywalne - chodzi tu 

najczęściej o zachowania pod wpływem silnych emocji (np. 

przerażenia wskutek halu cynacji, napadu złości), silnego 

pobudzenia wskutek uszkodzeń w mózgu. 



Zachowania niekonwencjonalne - są to zachowania niezgodne z kon 

wencją dominującą w danym okresie, stylem zachowania, ubiorem; 

jest to pewien typ łagodnej dewiacji, która utrudnia życie 

społeczne, np. styl życia i brak higieny ludzi bezdomnych, 

zachowania grup młodzieżowych; są to też zachowania rzadkie i 

społecznie niepożądane; kryterium ich oceny może być bardzo 

subiektywne.



Dyskomfort obserwatora - występuje zdaniem autorów wówczas, 

gdy ludzie naruszają niepisane immanentne zasady postępowania; 

mogą to być dziedziczne wzory zachowań lub reguły bardzo głęboko 

tkwiące we wzo rach kultury. Człowiek, który nie czuje w swoim 

zachowaniu nic nie stosowanego (np. pluje innym pod nogi, klepie 

po ramieniu, przekracza granice intymne, biega nago po stadionie 

itp.) wywołuje u obserwatorów wrażenie nienormalności, a od tego - 

jak piszą autorzy - już tylko jeden krok do rozpoznania patologii.