Historia filozofii

Historia filozofii

starożytnej

starożytnej

Wykład dla studentów I roku

Wykład dla studentów I roku

kierunku

kierunku

Filozofia

Filozofia

Prowadzący:

Prowadzący:

dr hab. Jolanta Świderek

dr hab. Jolanta Świderek

Informacje natury

Informacje natury

formalnej

formalnej

Zajęcia

Zajęcia



Przedmiot

Przedmiot

Historia filozofii starożytnej

Historia filozofii starożytnej

trwa jeden semestr i kończy się

trwa jeden semestr i kończy się

egzaminem ustnym w sesji zimowej.

egzaminem ustnym w sesji zimowej.



Zajęcia składają się z sekcji wykładów i

Zajęcia składają się z sekcji wykładów i

konwersatoriów.

konwersatoriów.



Formalnym

warunkiem

uzyskania

Formalnym

warunkiem

uzyskania

dopuszczenia

do

egzaminu

jest

dopuszczenia

do

egzaminu

jest

uzyskanie zaliczenia z konwersatoriów

uzyskanie zaliczenia z konwersatoriów

Literatura przedmiotu

Literatura przedmiotu



Krokiewicz A.

Krokiewicz A.

,

,

Zarys filozofii greckiej

Zarys filozofii greckiej



Copleston E.

Copleston E.

,

,

Historia filozofii

Historia filozofii

, t. I

, t. I

Grecja i Rzym

Grecja i Rzym



Reale G.

Reale G.

,

,

Historia filozofii starożytnej

Historia filozofii starożytnej

, t. I – V

, t. I – V



Tatarkiewicz W.

Tatarkiewicz W.

,

,

Historia filozofii

Historia filozofii

, t.

, t.

I

I



Kamiński S.

Kamiński S.

,

,

Filozofia i metoda

Filozofia i metoda



,

,

Nauka i metoda. Pojęcie nauki i

Nauka i metoda. Pojęcie nauki i

klasyfikacja nauk

klasyfikacja nauk



Lloyd G.E.R.

Lloyd G.E.R.

,

,

Nauka grecka

Nauka grecka

, cz. 1 i 2

, cz. 1 i 2

Wykład I

Wykład I

Część I

Część I

Analiza znaczenia

Analiza znaczenia

terminu

terminu

FILOZOFIA

FILOZOFIA

Termin „filozofia” pochodzi od greckiego

Termin „filozofia” pochodzi od greckiego

,

,

które składa się z dwóch słów:

które składa się z dwóch słów:

φιλέω

φιλέω

,

,

czyli

czyli

„miłować”

„miłować”

i

i

σοφία

σοφία

, czyli

, czyli

„mądrość”

„mądrość”

.

.

Etymologicznie zatem „filozofia” znaczy

Etymologicznie zatem „filozofia” znaczy

tyle, co „umiłowanie mądrości”.

tyle, co „umiłowanie mądrości”.

Słowo

„mądrość”

–

jak

wykazał

Słowo

„mądrość”

–

jak

wykazał

Arystoteles – jest wieloznaczne. Na

Arystoteles – jest wieloznaczne. Na

przestrzeni dziejów termin „filozofia”

przestrzeni dziejów termin „filozofia”

miał więc różne znaczenia.

miał więc różne znaczenia.



W interesującym nas okresie słowo

W interesującym nas okresie słowo

σοφία

σοφία

odnoszone

było

do

„wiedzy

dotyczącej

odnoszone

było

do

„wiedzy

dotyczącej

podstawowych poglądów na świat”.

podstawowych poglądów na świat”.

Filozofia to wiedza dotycząca spraw bytu i

Filozofia to wiedza dotycząca spraw bytu i

życia, to podstawowe zagadnienia poglądu na

życia, to podstawowe zagadnienia poglądu na

świat.

świat.



Cyceron uważał, że

Cyceron uważał, że

filozofia to wiedza o sprawach

filozofia to wiedza o sprawach

boskich i ludzkich,

boskich i ludzkich,

co mniej więcej oddaje starożytny

co mniej więcej oddaje starożytny

pogląd na filozofię. Myśliciele tego okresu pod

pogląd na filozofię. Myśliciele tego okresu pod

nazwą „filozofia” uprawiali bowiem wszystkie nauki

nazwą „filozofia” uprawiali bowiem wszystkie nauki

(np. Arystoteles)

(np. Arystoteles)



W starożytności termin „filozofia” znaczył tyle, co

W starożytności termin „filozofia” znaczył tyle, co

termin „nauka”. Co prawda pod koniec starożytności

termin „nauka”. Co prawda pod koniec starożytności

z filozofii zaczęły wydzielać się medycyna i prawo.

z filozofii zaczęły wydzielać się medycyna i prawo.

Jednak różnica pomiędzy nimi a filozofią była

Jednak różnica pomiędzy nimi a filozofią była

niewyraźna. Nie ryzykujemy zbytnio twierdząc, że

niewyraźna. Nie ryzykujemy zbytnio twierdząc, że

dla myślicieli antyku

dla myślicieli antyku

filozofia, to wiedza w ogóle.

filozofia, to wiedza w ogóle.

Historia filozofii starożytnej

Historia filozofii starożytnej

jest historią doktryn

jest historią doktryn

tworzonych przez myślicieli

tworzonych przez myślicieli

zachodniego kręgu

zachodniego kręgu

kulturowego w okresie od

kulturowego w okresie od

VII w. przed Chr. do III w.

VII w. przed Chr. do III w.

A.D

A.D





Problem:

Problem:

Uwagi dotyczące terminów mogą

Uwagi dotyczące terminów mogą

sugerować, że dziedzinę badań historyka filozofii

sugerować, że dziedzinę badań historyka filozofii

wyznacza określenie filozofii przyjmowane w

wyznacza określenie filozofii przyjmowane w

danym czasie.

danym czasie.

Odpowiedź:

Odpowiedź:

Taka sugestia nie jest godna polecenia, albowiem

Taka sugestia nie jest godna polecenia, albowiem

omawiając filozofię np. Teofrasta czy Alberta

omawiając filozofię np. Teofrasta czy Alberta

Wielkiego, znaczną część wykładu należałoby

Wielkiego, znaczną część wykładu należałoby

poświecić ich poglądom na zagadnienia botaniczne.

poświecić ich poglądom na zagadnienia botaniczne.

Obaj bowiem uważali je za filozoficzne.

Obaj bowiem uważali je za filozoficzne.

Takie postępowanie byłoby sprzeczne z postulatami

Takie postępowanie byłoby sprzeczne z postulatami

słuchaczy nowoczesnego wykładu historii filozofii.

słuchaczy nowoczesnego wykładu historii filozofii.

Istnieje zatem potrzeba zdefiniowania – choćby

Istnieje zatem potrzeba zdefiniowania – choćby

szkicowo – przedmiotu filozofii.

szkicowo – przedmiotu filozofii.

Część II

Część II

Przedmiot i

Przedmiot i

podział

podział

filozofii

filozofii

Przedmiot filozofii

Przedmiot filozofii

Przegląd zagadnień, jakimi zajmowali się myśliciele

Przegląd zagadnień, jakimi zajmowali się myśliciele

zachodniego kręgu kulturowego pozwala wskazać te,

zachodniego kręgu kulturowego pozwala wskazać te,

które rozważane były przez każdego z nich. Są to:

które rozważane były przez każdego z nich. Są to:

zagadnienia ontologiczne,

zagadnienia ontologiczne,

zagadnienia poznania,

zagadnienia poznania,

zagadnienie psychofizyczne i pokrewne,

zagadnienie psychofizyczne i pokrewne,

zagadnienia aksjologiczne,

zagadnienia aksjologiczne,

zagadnienie absolutu.

zagadnienie absolutu.

Zagadnienia te stanowią przedmiot filozofii

Zagadnienia te stanowią przedmiot filozofii

Przedmiot filozofii cd.

Przedmiot filozofii cd.



Wymienione zagadnienia nie zostały objęte zakresem

Wymienione zagadnienia nie zostały objęte zakresem

żadnej z nauk, ale o ile znamy obecnie strukturę

żadnej z nauk, ale o ile znamy obecnie strukturę

metodologiczną tych nauk, nie będą one mogły nigdy

metodologiczną tych nauk, nie będą one mogły nigdy

podjąć się rozwiązania problemów wchodzących w

podjąć się rozwiązania problemów wchodzących w

zakres wskazanych zagadnień.

zakres wskazanych zagadnień.

Np. żadna nauka nie potrafi odpowiedzieć na pytanie,

Np. żadna nauka nie potrafi odpowiedzieć na pytanie,

czy zjawiska psychiczne są inną formą zjawisk

czy zjawiska psychiczne są inną formą zjawisk

fizycznych, czy ich epifenomenem, czy też czymś

fizycznych, czy ich epifenomenem, czy też czymś

zupełnie innym. Jaki związek zachodzi między sferą

zupełnie innym. Jaki związek zachodzi między sferą

fizyczną a psychiczną? Psychologia wychodzi z

fizyczną a psychiczną? Psychologia wychodzi z

założenia, że zjawiska takie istnieją i bada zachodzące

założenia, że zjawiska takie istnieją i bada zachodzące

między nimi relacje.

między nimi relacje.

Podział filozofii

Podział filozofii

starożytnej

starożytnej

Przyjmuję, że starożytność dzieli się na cztery podokresy:

Przyjmuję, że starożytność dzieli się na cztery podokresy:



Przedklasyczny:

Przedklasyczny:

trwający od VII do V w. przed Chr.

trwający od VII do V w. przed Chr.



Klasyczny:

Klasyczny:

IV w. przed Chr.

IV w. przed Chr.



Praktyczny:

Praktyczny:

trwający od III w. przed Chr. do 1 poł. I w. A.D.

trwający od III w. przed Chr. do 1 poł. I w. A.D.



Neoplatoński:

Neoplatoński:

trwający od 2 poł. I w. A.D. do III w. A.D.

trwający od 2 poł. I w. A.D. do III w. A.D.

Część III

Część III

Ogólna

Ogólna

charakterystyk

charakterystyk

a i znaczenie

a i znaczenie

filozofii

filozofii

starożytnej

starożytnej

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka

filozofii starożytnej

filozofii starożytnej



Filozofia

starożytna

zachodniego

kręgu

Filozofia

starożytna

zachodniego

kręgu

kulturowego jest przede wszystkim filozofią grecką

kulturowego jest przede wszystkim filozofią grecką

i odbijają się w niej wszystkie cechy ducha

i odbijają się w niej wszystkie cechy ducha

greckiego. Jest grecka w języku (tylko Seneka,

greckiego. Jest grecka w języku (tylko Seneka,

Lukrecjusz i Cyceron pisali po łacinie).

Lukrecjusz i Cyceron pisali po łacinie).



Przedmiotem zainteresowań filozofów był najpierw

Przedmiotem zainteresowań filozofów był najpierw

świat i jego natura, a następnie człowiek. Jednakże

świat i jego natura, a następnie człowiek. Jednakże

zagadnienia ontologiczne odgrywały zawsze rolę

zagadnienia ontologiczne odgrywały zawsze rolę

pierwszoplanową,

pierwszoplanową,

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka

filozofii starożytnej cd.

filozofii starożytnej cd.

Najbardziej znamienne cechy filozofii starożytnej to:

Najbardziej znamienne cechy filozofii starożytnej to:

Bipolarność

Bipolarność

:

:

myśl filozoficzna zdominowana była

myśl filozoficzna zdominowana była

przez różnego rodzaju dwoistości. U podstaw ich

przez różnego rodzaju dwoistości. U podstaw ich

wszystkich leżało odróżnienie

wszystkich leżało odróżnienie

prawdy i fałszu

prawdy i fałszu

,

,

z

z

którymi wiązano pojęcia

którymi wiązano pojęcia

dobra i zła

dobra i zła

,

,

porządku i

porządku i

chaosu

chaosu

.

.

Wyrazem dualistycznego myślenia jest

Wyrazem dualistycznego myślenia jest

także opozycja między

także opozycja między

duchem

duchem

a

a

materią

materią

;

;

wolnością

wolnością

a

a

koniecznością

koniecznością

itd. Dualizmy te

itd. Dualizmy te

pozostają ze sobą w ścisłym związku.

pozostają ze sobą w ścisłym związku.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka

filozofii starożytnej cd.

filozofii starożytnej cd.

Harmonia

Harmonia

:

:

myśl

filozoficzna

dążyła

do

myśl

filozoficzna

dążyła

do

osiągnięcia harmonii zarówno w kwestiach

osiągnięcia harmonii zarówno w kwestiach

kosmologicznych

jak

i

etycznych

poprzez

kosmologicznych

jak

i

etycznych

poprzez

dostrzeganie

dostrzeganie

jedności

w

wielości

jedności

w

wielości

,

,

uporządkowania

w

chaosie

uporządkowania

w

chaosie

;

poprzez

;

poprzez

zachowanie

zachowanie

właściwej miary

właściwej miary

w wykonywaniu

w wykonywaniu

każdej czynności; poprzez

każdej czynności; poprzez

dbałość

dbałość

zarówno

zarówno

o

o

duszę

duszę

jak

jak

i

i

o

o

ciało

ciało

. Filozofowie antyku potrafili

. Filozofowie antyku potrafili

patrzeć na całość poprzez jej elementy

patrzeć na całość poprzez jej elementy

.

.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka

filozofii starożytnej cd.

filozofii starożytnej cd.

Otwarcie na dialog

Otwarcie na dialog

:

:

pierwsi filozofowie formułowali

pierwsi filozofowie formułowali

swoje poglądy w sposób, który odróżniał uprawianą

swoje poglądy w sposób, który odróżniał uprawianą

przez nich dziedzinę od poezji i od mowy potocznej.

przez nich dziedzinę od poezji i od mowy potocznej.

Język poezji podlega prawom rytmu, quasi rytualnym

Język poezji podlega prawom rytmu, quasi rytualnym

formułom, sformalizowanym sposobom rozpoczynania i

formułom, sformalizowanym sposobom rozpoczynania i

kończenia

przekazu.

Cechy

te

ułatwiają

kończenia

przekazu.

Cechy

te

ułatwiają

zapamiętywanie,

ale

też

stanowią

swoiste

zapamiętywanie,

ale

też

stanowią

swoiste

zabezpieczenie tekstu przed zmianami. Uniwersalny

zabezpieczenie tekstu przed zmianami. Uniwersalny

przedmiot badań zmuszał filozofów do dialogu. Różne

przedmiot badań zmuszał filozofów do dialogu. Różne

rozwiązania wyjaśniające jeden i ten sam problem

rozwiązania wyjaśniające jeden i ten sam problem

rywalizowały ze sobą, a ich autorzy byli zmuszeni do

rywalizowały ze sobą, a ich autorzy byli zmuszeni do

omawiania podstaw swoich teorii, do przedstawiania

omawiania podstaw swoich teorii, do przedstawiania

argumentacji

„za”

lub

„przeciw”.

Filozofowie

argumentacji

„za”

lub

„przeciw”.

Filozofowie

polemizowali ze sobą.

polemizowali ze sobą.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka

filozofii starożytnej cd.

filozofii starożytnej cd.



Racjonalizm

Racjonalizm

:

:

otwarcie na dialog zmuszało do

otwarcie na dialog zmuszało do

krytycznego myślenia, a w konsekwencji sprzyjało

krytycznego myślenia, a w konsekwencji sprzyjało

pojawieniu

się

uczucia

intelektualnej

potęgi.

pojawieniu

się

uczucia

intelektualnej

potęgi.

Pokazywało bowiem siłę i możliwości rozumu.

Pokazywało bowiem siłę i możliwości rozumu.

Filozofowie wierzyli, że świat da się ogarnąć rozumem.

Filozofowie wierzyli, że świat da się ogarnąć rozumem.

Subiektywność spostrzeżeń niosła ze sobą brak

Subiektywność spostrzeżeń niosła ze sobą brak

zaufania do wiedzy opartej na danych zmysłowych,

zaufania do wiedzy opartej na danych zmysłowych,

którą uznawano za pozorną i ciemną. Brak zaufania

którą uznawano za pozorną i ciemną. Brak zaufania

do

poznania

zmysłowego

łączył

się

z

do

poznania

zmysłowego

łączył

się

z

nienaruszalnością praw tożsamości i niesprzeczności.

nienaruszalnością praw tożsamości i niesprzeczności.

Doświadczenie stanowiło czynnik wtórny, albo zależny

Doświadczenie stanowiło czynnik wtórny, albo zależny

od rozumu.

od rozumu.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka

filozofii starożytnej cd.

filozofii starożytnej cd.

Kontemplacja, rozważanie

Kontemplacja, rozważanie

(

(

θεωρία

θεωρία

)

)

:

:

celem

celem

filozofii

starożytnej

było

poszukiwanie

i

filozofii

starożytnej

było

poszukiwanie

i

rozważanie prawdy. Dlatego jakiekolwiek łączenie

rozważanie prawdy. Dlatego jakiekolwiek łączenie

kontemplacji z praktyką byłoby jej degradacją.

kontemplacji z praktyką byłoby jej degradacją.

Filozofowanie

było

najbardziej

wartościową

Filozofowanie

było

najbardziej

wartościową

czynnością. Dążyło bowiem do pełnego oglądu

czynnością. Dążyło bowiem do pełnego oglądu

całości i to w stopniu najbardziej ogólnym;

całości i to w stopniu najbardziej ogólnym;

umożliwiało łączność z tym, co rzeczywiście

umożliwiało łączność z tym, co rzeczywiście

istnieje - z bytem prawdziwym. Ten moment

istnieje - z bytem prawdziwym. Ten moment

zrównywał badacza z bóstwem i wywierał wpływ

zrównywał badacza z bóstwem i wywierał wpływ

na jego postawę moralną.

na jego postawę moralną.

Znaczenie filozofii

Znaczenie filozofii

starożytnej

starożytnej

W świetle przedstawionej charakterystyki filozofia

W świetle przedstawionej charakterystyki filozofia

starożytna jawi się nam jako wiedza samowystarczalna,

starożytna jawi się nam jako wiedza samowystarczalna,

niezależna, wolna i oświecona, a filozofowanie jako

niezależna, wolna i oświecona, a filozofowanie jako

doskonaląca moralnie intelektualna przygoda w której

doskonaląca moralnie intelektualna przygoda w której

idzie o to, aby „żyć nade wszystko dobrze, nie zaś

idzie o to, aby „żyć nade wszystko dobrze, nie zaś

długo”. Myślicielom antyku zawdzięczamy:

długo”. Myślicielom antyku zawdzięczamy:

wypracowanie terminologii

wypracowanie terminologii

sformułowanie podstawowych praw nauki

sformułowanie podstawowych praw nauki

sformułowanie większości problemów, które do

sformułowanie większości problemów, które do

dzisiaj dzielą myślicieli

dzisiaj dzielą myślicieli

wypracowanie istotnych założeń kultury europejskiej

wypracowanie istotnych założeń kultury europejskiej

Część IV

Część IV

Filozofia

Filozofia

przedklasyczna

przedklasyczna

Filozofia przedklasyczna

Filozofia przedklasyczna



Filozofia „wchodziła” do zachodniego kręgu

Filozofia „wchodziła” do zachodniego kręgu

kulturowego dwoma wrotami. Pierwsze stanowił

kulturowego dwoma wrotami. Pierwsze stanowił

Milet, drugie Kroton.

Milet, drugie Kroton.



W

Milecie

działali:

Tales,

Anaksymander,

W

Milecie

działali:

Tales,

Anaksymander,

Anaksymenes, w Krotonie – pitagorejczycy.

Anaksymenes, w Krotonie – pitagorejczycy.

Przejście od

Przejście od

mitu

mitu

do

do

logosu

logosu



To, co udało się osiągnąć Milezyjczykom nie

To, co udało się osiągnąć Milezyjczykom nie

stanowiło

dopracowanego

systemu

badań

stanowiło

dopracowanego

systemu

badań

naukowych, systemu który zawierałby określoną

naukowych, systemu który zawierałby określoną

metodę i rozciągał na całość tego, co nazywamy

metodę i rozciągał na całość tego, co nazywamy

naukami przyrodniczymi.

naukami przyrodniczymi.



Badania pierwszych filozofów ograniczały się do

Badania pierwszych filozofów ograniczały się do

wąskiego zakresu tematów, a o metodzie

wąskiego zakresu tematów, a o metodzie

naukowej jako takiej, nikt jeszcze nie myślał.

naukowej jako takiej, nikt jeszcze nie myślał.

Przejście od

Przejście od

mitu

mitu

do

do

logosu

logosu

cd.

cd.



Mimo tego, można podąć dwie cechy charakterystyczne,

Mimo tego, można podąć dwie cechy charakterystyczne,

które odróżniają rozważania Milezyjczyków od dociekań

które odróżniają rozważania Milezyjczyków od dociekań

wcześniejszych myślicieli greckich.

wcześniejszych myślicieli greckich.



Odkrywanie przyrody

Odkrywanie przyrody

: filozofowie dostrzegają różnicę

: filozofowie dostrzegają różnicę

pomiędzy tym co naturalne, a tym co nadprzyrodzone.

pomiędzy tym co naturalne, a tym co nadprzyrodzone.

Uświadamiają sobie, że zjawiska przyrodnicze nie są

Uświadamiają sobie, że zjawiska przyrodnicze nie są

wynikiem przypadkowych lub samowolnych działań lecz

wynikiem przypadkowych lub samowolnych działań lecz

występują regularnie i rządzą nimi możliwe do wykrycia

występują regularnie i rządzą nimi możliwe do wykrycia

relacje przyczynowo-skutkowe.

relacje przyczynowo-skutkowe.

Filozofowie skupiają

Filozofowie skupiają

swoją uwagę nie na poszczególnych przypadkach

swoją uwagę nie na poszczególnych przypadkach

występowania danego zjawiska, ale na rodzajach zjawisk

występowania danego zjawiska, ale na rodzajach zjawisk

naturalnych.

naturalnych.

Badają

to,

co

uniwersalne

i

Badają

to,

co

uniwersalne

i

podstawowe, a nie to, co jednostkowe i

podstawowe, a nie to, co jednostkowe i

przypadkowe.

przypadkowe.

Przejście od

Przejście od

mitu

mitu

do

do

logosu

logosu

cd.

cd.



Zastosowanie

racjonalnego

krytycyzmu

i

Zastosowanie

racjonalnego

krytycyzmu

i

dyskusji

dyskusji

: powstające wyjaśnienia i teorie mogły ze

: powstające wyjaśnienia i teorie mogły ze

sobą rywalizować, gdyż myśliciele podejmowali te

sobą rywalizować, gdyż myśliciele podejmowali te

same

problemy,

badali

te

same

zjawiska

same

problemy,

badali

te

same

zjawiska

przyrodnicze. Przyznawali (często milcząco), że

przyrodnicze. Przyznawali (często milcząco), że

różne

różne

wyjaśnienia i teorie bezpośrednio ze sobą

wyjaśnienia i teorie bezpośrednio ze sobą

konkurowały

konkurowały

. Filozofowie byli zatem zmuszeni do

. Filozofowie byli zatem zmuszeni do

omawiania podstaw swoich: teorii, dowodów,

omawiania podstaw swoich: teorii, dowodów,

argumentów „za”; jak również do wskazania słabych

argumentów „za”; jak również do wskazania słabych

punktów

w

twierdzeniach

przeciwników,

a

punktów

w

twierdzeniach

przeciwników,

a

znalezienie najlepszego wyjaśnienia, najbardziej

znalezienie najlepszego wyjaśnienia, najbardziej

adekwatnej teorii stawało, się pilne.

adekwatnej teorii stawało, się pilne.

Przejście od

Przejście od

mitu

mitu

do

do

logosu

logosu

cd.

cd.



Filozofów przedklasycznych cechował z pewnością

Filozofów przedklasycznych cechował z pewnością

daleko posunięty dogmatyzm, ale

daleko posunięty dogmatyzm, ale

wykazywali

wykazywali

oni zrozumienie dla konieczności zbadania

oni zrozumienie dla konieczności zbadania

konstruowanych przez siebie wyjaśnień oraz

konstruowanych przez siebie wyjaśnień oraz

zrozumienie

konieczności

oceny

tych

zrozumienie

konieczności

oceny

tych

wyjaśnień w świetle istniejących dowodów

wyjaśnień w świetle istniejących dowodów

.

.

Zasada ta wydaje się być podstawowym

Zasada ta wydaje się być podstawowym

warunkiem postępu w filozofii i w nauce.

warunkiem postępu w filozofii i w nauce.

Przejście od

Przejście od

mitu

mitu

do

do

logosu

logosu

cd.

cd.



Myślicielem, który zaczął dokonywać przełomu w

Myślicielem, który zaczął dokonywać przełomu w

myśleniu (zainicjował proces przechodzenia od

myśleniu (zainicjował proces przechodzenia od

myślenia mitycznego do spekulatywnego) był

myślenia mitycznego do spekulatywnego) był

Tales

Tales

, pół legendarny kolonista grecki w Azji, słynny

, pół legendarny kolonista grecki w Azji, słynny

kupiec, polityk i mędrzec. Przywiezione z Egiptu i

kupiec, polityk i mędrzec. Przywiezione z Egiptu i

Mezopotamii wiadomości z zakresu geometrii oraz

Mezopotamii wiadomości z zakresu geometrii oraz

astronomii zaczął przekształcać w twierdzenia

astronomii zaczął przekształcać w twierdzenia

ogólne stosując

ogólne stosując

metodę

metodę

określoną później mianem

określoną później mianem

indukcji jońskiej

indukcji jońskiej

, a

, a

polegającą na myślowym

polegającą na myślowym

przechodzeniu od konkretnej treści pojęcia do

przechodzeniu od konkretnej treści pojęcia do

ogólnego zakresu pojęcia abstrakcyjnego.

ogólnego zakresu pojęcia abstrakcyjnego.

Uzasadnianie

tez

polegało

na

ich

Uzasadnianie

tez

polegało

na

ich

empirycznym potwierdzaniu

empirycznym potwierdzaniu

.

.

Ogólna charakterystyka

Ogólna charakterystyka



Filozofia zachodniego kręgu kulturowego narodziła się

Filozofia zachodniego kręgu kulturowego narodziła się

w Milecie i była pierwszym typem racjonalnie

w Milecie i była pierwszym typem racjonalnie

uzasadnionej wiedzy teoretycznej.

uzasadnionej wiedzy teoretycznej.



Wiedza ta dotyczyła kosmosu i zmierzała do

Wiedza ta dotyczyła kosmosu i zmierzała do

odpowiedzi na pytania:

odpowiedzi na pytania:

z czego powstał świat?

z czego powstał świat?

Albo

Albo

z

z

czego wywodzi się otaczająca nas rzeczywistość?

czego wywodzi się otaczająca nas rzeczywistość?

Jak

Jak

to się stało, że świat powstał? Jak pogodzić jedność

to się stało, że świat powstał? Jak pogodzić jedność

zasady z której powstał świat z wielością rzeczy?

zasady z której powstał świat z wielością rzeczy?

Filozofowie poszukiwali prawidłowości zjawisk i

Filozofowie poszukiwali prawidłowości zjawisk i

ostatecznej genezy natury oraz jednego prawa

ostatecznej genezy natury oraz jednego prawa

kosmosu.

kosmosu.



Zakładano przy tym, że: pierwsza genetycznie postać

Zakładano przy tym, że: pierwsza genetycznie postać

świata stanowi jego najbardziej istotne znamię.

świata stanowi jego najbardziej istotne znamię.

Zapraszam do zadawania

Zapraszam do zadawania

pytań

pytań

i

i

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę