Historia filozofii
Historia filozofii
starożytnej
starożytnej
Wykład dla studentów I roku
Wykład dla studentów I roku
kierunku
kierunku
Filozofia
Filozofia
Prowadzący:
Prowadzący:
dr hab. Jolanta Świderek
dr hab. Jolanta Świderek
Historia filozofii
Historia filozofii
starożytnej
starożytnej
Wykład dla studentów I roku
Wykład dla studentów I roku
kierunku
kierunku
Filozofia
Filozofia
Prowadzący:
Prowadzący:
dr hab. Jolanta Świderek
dr hab. Jolanta Świderek
Informacje natury
Informacje natury
formalnej
formalnej
Zajęcia
Zajęcia
Przedmiot
Przedmiot
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii starożytnej
trwa jeden semestr i kończy się
trwa jeden semestr i kończy się
egzaminem ustnym w sesji zimowej.
egzaminem ustnym w sesji zimowej.
Zajęcia składają się z sekcji wykładów i
Zajęcia składają się z sekcji wykładów i
konwersatoriów.
konwersatoriów.
Formalnym
warunkiem
uzyskania
Formalnym
warunkiem
uzyskania
dopuszczenia
do
egzaminu
jest
dopuszczenia
do
egzaminu
jest
uzyskanie zaliczenia z konwersatoriów
uzyskanie zaliczenia z konwersatoriów
Literatura przedmiotu
Literatura przedmiotu
Krokiewicz A.
Krokiewicz A.
,
,
Zarys filozofii greckiej
Zarys filozofii greckiej
Copleston E.
Copleston E.
,
,
Historia filozofii
Historia filozofii
, t. I
, t. I
Grecja i Rzym
Grecja i Rzym
Reale G.
Reale G.
,
,
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii starożytnej
, t. I – V
, t. I – V
Tatarkiewicz W.
Tatarkiewicz W.
,
,
Historia filozofii
Historia filozofii
, t.
, t.
I
I
Kamiński S.
Kamiński S.
,
,
Filozofia i metoda
Filozofia i metoda
,
,
Nauka i metoda. Pojęcie nauki i
Nauka i metoda. Pojęcie nauki i
klasyfikacja nauk
klasyfikacja nauk
Lloyd G.E.R.
Lloyd G.E.R.
,
,
Nauka grecka
Nauka grecka
, cz. 1 i 2
, cz. 1 i 2
Wykład I
Wykład I
Część I
Część I
Analiza znaczenia
Analiza znaczenia
terminu
terminu
FILOZOFIA
FILOZOFIA
Termin „filozofia” pochodzi od greckiego
Termin „filozofia” pochodzi od greckiego
,
,
które składa się z dwóch słów:
które składa się z dwóch słów:
φιλέω
φιλέω
,
,
czyli
czyli
„miłować”
„miłować”
i
i
σοφία
σοφία
, czyli
, czyli
„mądrość”
„mądrość”
.
.
Etymologicznie zatem „filozofia” znaczy
Etymologicznie zatem „filozofia” znaczy
tyle, co „umiłowanie mądrości”.
tyle, co „umiłowanie mądrości”.
Słowo
„mądrość”
–
jak
wykazał
Słowo
„mądrość”
–
jak
wykazał
Arystoteles – jest wieloznaczne. Na
Arystoteles – jest wieloznaczne. Na
przestrzeni dziejów termin „filozofia”
przestrzeni dziejów termin „filozofia”
miał więc różne znaczenia.
miał więc różne znaczenia.
W interesującym nas okresie słowo
W interesującym nas okresie słowo
σοφία
σοφία
odnoszone
było
do
„wiedzy
dotyczącej
odnoszone
było
do
„wiedzy
dotyczącej
podstawowych poglądów na świat”.
podstawowych poglądów na świat”.
Filozofia to wiedza dotycząca spraw bytu i
Filozofia to wiedza dotycząca spraw bytu i
życia, to podstawowe zagadnienia poglądu na
życia, to podstawowe zagadnienia poglądu na
świat.
świat.
Cyceron uważał, że
Cyceron uważał, że
filozofia to wiedza o sprawach
filozofia to wiedza o sprawach
boskich i ludzkich,
boskich i ludzkich,
co mniej więcej oddaje starożytny
co mniej więcej oddaje starożytny
pogląd na filozofię. Myśliciele tego okresu pod
pogląd na filozofię. Myśliciele tego okresu pod
nazwą „filozofia” uprawiali bowiem wszystkie nauki
nazwą „filozofia” uprawiali bowiem wszystkie nauki
(np. Arystoteles)
(np. Arystoteles)
W starożytności termin „filozofia” znaczył tyle, co
W starożytności termin „filozofia” znaczył tyle, co
termin „nauka”. Co prawda pod koniec starożytności
termin „nauka”. Co prawda pod koniec starożytności
z filozofii zaczęły wydzielać się medycyna i prawo.
z filozofii zaczęły wydzielać się medycyna i prawo.
Jednak różnica pomiędzy nimi a filozofią była
Jednak różnica pomiędzy nimi a filozofią była
niewyraźna. Nie ryzykujemy zbytnio twierdząc, że
niewyraźna. Nie ryzykujemy zbytnio twierdząc, że
dla myślicieli antyku
dla myślicieli antyku
filozofia, to wiedza w ogóle.
filozofia, to wiedza w ogóle.
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii starożytnej
jest historią doktryn
jest historią doktryn
tworzonych przez myślicieli
tworzonych przez myślicieli
zachodniego kręgu
zachodniego kręgu
kulturowego w okresie od
kulturowego w okresie od
VII w. przed Chr. do III w.
VII w. przed Chr. do III w.
A.D
A.D
Problem:
Problem:
Uwagi dotyczące terminów mogą
Uwagi dotyczące terminów mogą
sugerować, że dziedzinę badań historyka filozofii
sugerować, że dziedzinę badań historyka filozofii
wyznacza określenie filozofii przyjmowane w
wyznacza określenie filozofii przyjmowane w
danym czasie.
danym czasie.
Odpowiedź:
Odpowiedź:
Taka sugestia nie jest godna polecenia, albowiem
Taka sugestia nie jest godna polecenia, albowiem
omawiając filozofię np. Teofrasta czy Alberta
omawiając filozofię np. Teofrasta czy Alberta
Wielkiego, znaczną część wykładu należałoby
Wielkiego, znaczną część wykładu należałoby
poświecić ich poglądom na zagadnienia botaniczne.
poświecić ich poglądom na zagadnienia botaniczne.
Obaj bowiem uważali je za filozoficzne.
Obaj bowiem uważali je za filozoficzne.
Takie postępowanie byłoby sprzeczne z postulatami
Takie postępowanie byłoby sprzeczne z postulatami
słuchaczy nowoczesnego wykładu historii filozofii.
słuchaczy nowoczesnego wykładu historii filozofii.
Istnieje zatem potrzeba zdefiniowania – choćby
Istnieje zatem potrzeba zdefiniowania – choćby
szkicowo – przedmiotu filozofii.
szkicowo – przedmiotu filozofii.
Część II
Część II
Przedmiot i
Przedmiot i
podział
podział
filozofii
filozofii
Przedmiot filozofii
Przedmiot filozofii
Przegląd zagadnień, jakimi zajmowali się myśliciele
Przegląd zagadnień, jakimi zajmowali się myśliciele
zachodniego kręgu kulturowego pozwala wskazać te,
zachodniego kręgu kulturowego pozwala wskazać te,
które rozważane były przez każdego z nich. Są to:
które rozważane były przez każdego z nich. Są to:
zagadnienia ontologiczne,
zagadnienia ontologiczne,
zagadnienia poznania,
zagadnienia poznania,
zagadnienie psychofizyczne i pokrewne,
zagadnienie psychofizyczne i pokrewne,
zagadnienia aksjologiczne,
zagadnienia aksjologiczne,
zagadnienie absolutu.
zagadnienie absolutu.
Zagadnienia te stanowią przedmiot filozofii
Zagadnienia te stanowią przedmiot filozofii
Przedmiot filozofii cd.
Przedmiot filozofii cd.
Wymienione zagadnienia nie zostały objęte zakresem
Wymienione zagadnienia nie zostały objęte zakresem
żadnej z nauk, ale o ile znamy obecnie strukturę
żadnej z nauk, ale o ile znamy obecnie strukturę
metodologiczną tych nauk, nie będą one mogły nigdy
metodologiczną tych nauk, nie będą one mogły nigdy
podjąć się rozwiązania problemów wchodzących w
podjąć się rozwiązania problemów wchodzących w
zakres wskazanych zagadnień.
zakres wskazanych zagadnień.
Np. żadna nauka nie potrafi odpowiedzieć na pytanie,
Np. żadna nauka nie potrafi odpowiedzieć na pytanie,
czy zjawiska psychiczne są inną formą zjawisk
czy zjawiska psychiczne są inną formą zjawisk
fizycznych, czy ich epifenomenem, czy też czymś
fizycznych, czy ich epifenomenem, czy też czymś
zupełnie innym. Jaki związek zachodzi między sferą
zupełnie innym. Jaki związek zachodzi między sferą
fizyczną a psychiczną? Psychologia wychodzi z
fizyczną a psychiczną? Psychologia wychodzi z
założenia, że zjawiska takie istnieją i bada zachodzące
założenia, że zjawiska takie istnieją i bada zachodzące
między nimi relacje.
między nimi relacje.
Podział filozofii
Podział filozofii
starożytnej
starożytnej
Przyjmuję, że starożytność dzieli się na cztery podokresy:
Przyjmuję, że starożytność dzieli się na cztery podokresy:
Przedklasyczny:
Przedklasyczny:
trwający od VII do V w. przed Chr.
trwający od VII do V w. przed Chr.
Klasyczny:
Klasyczny:
IV w. przed Chr.
IV w. przed Chr.
Praktyczny:
Praktyczny:
trwający od III w. przed Chr. do 1 poł. I w. A.D.
trwający od III w. przed Chr. do 1 poł. I w. A.D.
Neoplatoński:
Neoplatoński:
trwający od 2 poł. I w. A.D. do III w. A.D.
trwający od 2 poł. I w. A.D. do III w. A.D.
Część III
Część III
Ogólna
Ogólna
charakterystyk
charakterystyk
a i znaczenie
a i znaczenie
filozofii
filozofii
starożytnej
starożytnej
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
filozofii starożytnej
filozofii starożytnej
Filozofia
starożytna
zachodniego
kręgu
Filozofia
starożytna
zachodniego
kręgu
kulturowego jest przede wszystkim filozofią grecką
kulturowego jest przede wszystkim filozofią grecką
i odbijają się w niej wszystkie cechy ducha
i odbijają się w niej wszystkie cechy ducha
greckiego. Jest grecka w języku (tylko Seneka,
greckiego. Jest grecka w języku (tylko Seneka,
Lukrecjusz i Cyceron pisali po łacinie).
Lukrecjusz i Cyceron pisali po łacinie).
Przedmiotem zainteresowań filozofów był najpierw
Przedmiotem zainteresowań filozofów był najpierw
świat i jego natura, a następnie człowiek. Jednakże
świat i jego natura, a następnie człowiek. Jednakże
zagadnienia ontologiczne odgrywały zawsze rolę
zagadnienia ontologiczne odgrywały zawsze rolę
pierwszoplanową,
pierwszoplanową,
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
filozofii starożytnej cd.
filozofii starożytnej cd.
Najbardziej znamienne cechy filozofii starożytnej to:
Najbardziej znamienne cechy filozofii starożytnej to:
Bipolarność
Bipolarność
:
:
myśl filozoficzna zdominowana była
myśl filozoficzna zdominowana była
przez różnego rodzaju dwoistości. U podstaw ich
przez różnego rodzaju dwoistości. U podstaw ich
wszystkich leżało odróżnienie
wszystkich leżało odróżnienie
prawdy i fałszu
prawdy i fałszu
,
,
z
z
którymi wiązano pojęcia
którymi wiązano pojęcia
dobra i zła
dobra i zła
,
,
porządku i
porządku i
chaosu
chaosu
.
.
Wyrazem dualistycznego myślenia jest
Wyrazem dualistycznego myślenia jest
także opozycja między
także opozycja między
duchem
duchem
a
a
materią
materią
;
;
wolnością
wolnością
a
a
koniecznością
koniecznością
itd. Dualizmy te
itd. Dualizmy te
pozostają ze sobą w ścisłym związku.
pozostają ze sobą w ścisłym związku.
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
filozofii starożytnej cd.
filozofii starożytnej cd.
Harmonia
Harmonia
:
:
myśl
filozoficzna
dążyła
do
myśl
filozoficzna
dążyła
do
osiągnięcia harmonii zarówno w kwestiach
osiągnięcia harmonii zarówno w kwestiach
kosmologicznych
jak
i
etycznych
poprzez
kosmologicznych
jak
i
etycznych
poprzez
dostrzeganie
dostrzeganie
jedności
w
wielości
jedności
w
wielości
,
,
uporządkowania
w
chaosie
uporządkowania
w
chaosie
;
poprzez
;
poprzez
zachowanie
zachowanie
właściwej miary
właściwej miary
w wykonywaniu
w wykonywaniu
każdej czynności; poprzez
każdej czynności; poprzez
dbałość
dbałość
zarówno
zarówno
o
o
duszę
duszę
jak
jak
i
i
o
o
ciało
ciało
. Filozofowie antyku potrafili
. Filozofowie antyku potrafili
patrzeć na całość poprzez jej elementy
patrzeć na całość poprzez jej elementy
.
.
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
filozofii starożytnej cd.
filozofii starożytnej cd.
Otwarcie na dialog
Otwarcie na dialog
:
:
pierwsi filozofowie formułowali
pierwsi filozofowie formułowali
swoje poglądy w sposób, który odróżniał uprawianą
swoje poglądy w sposób, który odróżniał uprawianą
przez nich dziedzinę od poezji i od mowy potocznej.
przez nich dziedzinę od poezji i od mowy potocznej.
Język poezji podlega prawom rytmu, quasi rytualnym
Język poezji podlega prawom rytmu, quasi rytualnym
formułom, sformalizowanym sposobom rozpoczynania i
formułom, sformalizowanym sposobom rozpoczynania i
kończenia
przekazu.
Cechy
te
ułatwiają
kończenia
przekazu.
Cechy
te
ułatwiają
zapamiętywanie,
ale
też
stanowią
swoiste
zapamiętywanie,
ale
też
stanowią
swoiste
zabezpieczenie tekstu przed zmianami. Uniwersalny
zabezpieczenie tekstu przed zmianami. Uniwersalny
przedmiot badań zmuszał filozofów do dialogu. Różne
przedmiot badań zmuszał filozofów do dialogu. Różne
rozwiązania wyjaśniające jeden i ten sam problem
rozwiązania wyjaśniające jeden i ten sam problem
rywalizowały ze sobą, a ich autorzy byli zmuszeni do
rywalizowały ze sobą, a ich autorzy byli zmuszeni do
omawiania podstaw swoich teorii, do przedstawiania
omawiania podstaw swoich teorii, do przedstawiania
argumentacji
„za”
lub
„przeciw”.
Filozofowie
argumentacji
„za”
lub
„przeciw”.
Filozofowie
polemizowali ze sobą.
polemizowali ze sobą.
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
filozofii starożytnej cd.
filozofii starożytnej cd.
Racjonalizm
Racjonalizm
:
:
otwarcie na dialog zmuszało do
otwarcie na dialog zmuszało do
krytycznego myślenia, a w konsekwencji sprzyjało
krytycznego myślenia, a w konsekwencji sprzyjało
pojawieniu
się
uczucia
intelektualnej
potęgi.
pojawieniu
się
uczucia
intelektualnej
potęgi.
Pokazywało bowiem siłę i możliwości rozumu.
Pokazywało bowiem siłę i możliwości rozumu.
Filozofowie wierzyli, że świat da się ogarnąć rozumem.
Filozofowie wierzyli, że świat da się ogarnąć rozumem.
Subiektywność spostrzeżeń niosła ze sobą brak
Subiektywność spostrzeżeń niosła ze sobą brak
zaufania do wiedzy opartej na danych zmysłowych,
zaufania do wiedzy opartej na danych zmysłowych,
którą uznawano za pozorną i ciemną. Brak zaufania
którą uznawano za pozorną i ciemną. Brak zaufania
do
poznania
zmysłowego
łączył
się
z
do
poznania
zmysłowego
łączył
się
z
nienaruszalnością praw tożsamości i niesprzeczności.
nienaruszalnością praw tożsamości i niesprzeczności.
Doświadczenie stanowiło czynnik wtórny, albo zależny
Doświadczenie stanowiło czynnik wtórny, albo zależny
od rozumu.
od rozumu.
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
filozofii starożytnej cd.
filozofii starożytnej cd.
Kontemplacja, rozważanie
Kontemplacja, rozważanie
(
(
θεωρία
θεωρία
)
)
:
:
celem
celem
filozofii
starożytnej
było
poszukiwanie
i
filozofii
starożytnej
było
poszukiwanie
i
rozważanie prawdy. Dlatego jakiekolwiek łączenie
rozważanie prawdy. Dlatego jakiekolwiek łączenie
kontemplacji z praktyką byłoby jej degradacją.
kontemplacji z praktyką byłoby jej degradacją.
Filozofowanie
było
najbardziej
wartościową
Filozofowanie
było
najbardziej
wartościową
czynnością. Dążyło bowiem do pełnego oglądu
czynnością. Dążyło bowiem do pełnego oglądu
całości i to w stopniu najbardziej ogólnym;
całości i to w stopniu najbardziej ogólnym;
umożliwiało łączność z tym, co rzeczywiście
umożliwiało łączność z tym, co rzeczywiście
istnieje - z bytem prawdziwym. Ten moment
istnieje - z bytem prawdziwym. Ten moment
zrównywał badacza z bóstwem i wywierał wpływ
zrównywał badacza z bóstwem i wywierał wpływ
na jego postawę moralną.
na jego postawę moralną.
Znaczenie filozofii
Znaczenie filozofii
starożytnej
starożytnej
W świetle przedstawionej charakterystyki filozofia
W świetle przedstawionej charakterystyki filozofia
starożytna jawi się nam jako wiedza samowystarczalna,
starożytna jawi się nam jako wiedza samowystarczalna,
niezależna, wolna i oświecona, a filozofowanie jako
niezależna, wolna i oświecona, a filozofowanie jako
doskonaląca moralnie intelektualna przygoda w której
doskonaląca moralnie intelektualna przygoda w której
idzie o to, aby „żyć nade wszystko dobrze, nie zaś
idzie o to, aby „żyć nade wszystko dobrze, nie zaś
długo”. Myślicielom antyku zawdzięczamy:
długo”. Myślicielom antyku zawdzięczamy:
wypracowanie terminologii
wypracowanie terminologii
sformułowanie podstawowych praw nauki
sformułowanie podstawowych praw nauki
sformułowanie większości problemów, które do
sformułowanie większości problemów, które do
dzisiaj dzielą myślicieli
dzisiaj dzielą myślicieli
wypracowanie istotnych założeń kultury europejskiej
wypracowanie istotnych założeń kultury europejskiej
Część IV
Część IV
Filozofia
Filozofia
przedklasyczna
przedklasyczna
Filozofia przedklasyczna
Filozofia przedklasyczna
Filozofia „wchodziła” do zachodniego kręgu
Filozofia „wchodziła” do zachodniego kręgu
kulturowego dwoma wrotami. Pierwsze stanowił
kulturowego dwoma wrotami. Pierwsze stanowił
Milet, drugie Kroton.
Milet, drugie Kroton.
W
Milecie
działali:
Tales,
Anaksymander,
W
Milecie
działali:
Tales,
Anaksymander,
Anaksymenes, w Krotonie – pitagorejczycy.
Anaksymenes, w Krotonie – pitagorejczycy.
Przejście od
Przejście od
mitu
mitu
do
do
logosu
logosu
To, co udało się osiągnąć Milezyjczykom nie
To, co udało się osiągnąć Milezyjczykom nie
stanowiło
dopracowanego
systemu
badań
stanowiło
dopracowanego
systemu
badań
naukowych, systemu który zawierałby określoną
naukowych, systemu który zawierałby określoną
metodę i rozciągał na całość tego, co nazywamy
metodę i rozciągał na całość tego, co nazywamy
naukami przyrodniczymi.
naukami przyrodniczymi.
Badania pierwszych filozofów ograniczały się do
Badania pierwszych filozofów ograniczały się do
wąskiego zakresu tematów, a o metodzie
wąskiego zakresu tematów, a o metodzie
naukowej jako takiej, nikt jeszcze nie myślał.
naukowej jako takiej, nikt jeszcze nie myślał.
Przejście od
Przejście od
mitu
mitu
do
do
logosu
logosu
cd.
cd.
Mimo tego, można podąć dwie cechy charakterystyczne,
Mimo tego, można podąć dwie cechy charakterystyczne,
które odróżniają rozważania Milezyjczyków od dociekań
które odróżniają rozważania Milezyjczyków od dociekań
wcześniejszych myślicieli greckich.
wcześniejszych myślicieli greckich.
Odkrywanie przyrody
Odkrywanie przyrody
: filozofowie dostrzegają różnicę
: filozofowie dostrzegają różnicę
pomiędzy tym co naturalne, a tym co nadprzyrodzone.
pomiędzy tym co naturalne, a tym co nadprzyrodzone.
Uświadamiają sobie, że zjawiska przyrodnicze nie są
Uświadamiają sobie, że zjawiska przyrodnicze nie są
wynikiem przypadkowych lub samowolnych działań lecz
wynikiem przypadkowych lub samowolnych działań lecz
występują regularnie i rządzą nimi możliwe do wykrycia
występują regularnie i rządzą nimi możliwe do wykrycia
relacje przyczynowo-skutkowe.
relacje przyczynowo-skutkowe.
Filozofowie skupiają
Filozofowie skupiają
swoją uwagę nie na poszczególnych przypadkach
swoją uwagę nie na poszczególnych przypadkach
występowania danego zjawiska, ale na rodzajach zjawisk
występowania danego zjawiska, ale na rodzajach zjawisk
naturalnych.
naturalnych.
Badają
to,
co
uniwersalne
i
Badają
to,
co
uniwersalne
i
podstawowe, a nie to, co jednostkowe i
podstawowe, a nie to, co jednostkowe i
przypadkowe.
przypadkowe.
Przejście od
Przejście od
mitu
mitu
do
do
logosu
logosu
cd.
cd.
Zastosowanie
racjonalnego
krytycyzmu
i
Zastosowanie
racjonalnego
krytycyzmu
i
dyskusji
dyskusji
: powstające wyjaśnienia i teorie mogły ze
: powstające wyjaśnienia i teorie mogły ze
sobą rywalizować, gdyż myśliciele podejmowali te
sobą rywalizować, gdyż myśliciele podejmowali te
same
problemy,
badali
te
same
zjawiska
same
problemy,
badali
te
same
zjawiska
przyrodnicze. Przyznawali (często milcząco), że
przyrodnicze. Przyznawali (często milcząco), że
różne
różne
wyjaśnienia i teorie bezpośrednio ze sobą
wyjaśnienia i teorie bezpośrednio ze sobą
konkurowały
konkurowały
. Filozofowie byli zatem zmuszeni do
. Filozofowie byli zatem zmuszeni do
omawiania podstaw swoich: teorii, dowodów,
omawiania podstaw swoich: teorii, dowodów,
argumentów „za”; jak również do wskazania słabych
argumentów „za”; jak również do wskazania słabych
punktów
w
twierdzeniach
przeciwników,
a
punktów
w
twierdzeniach
przeciwników,
a
znalezienie najlepszego wyjaśnienia, najbardziej
znalezienie najlepszego wyjaśnienia, najbardziej
adekwatnej teorii stawało, się pilne.
adekwatnej teorii stawało, się pilne.
Przejście od
Przejście od
mitu
mitu
do
do
logosu
logosu
cd.
cd.
Filozofów przedklasycznych cechował z pewnością
Filozofów przedklasycznych cechował z pewnością
daleko posunięty dogmatyzm, ale
daleko posunięty dogmatyzm, ale
wykazywali
wykazywali
oni zrozumienie dla konieczności zbadania
oni zrozumienie dla konieczności zbadania
konstruowanych przez siebie wyjaśnień oraz
konstruowanych przez siebie wyjaśnień oraz
zrozumienie
konieczności
oceny
tych
zrozumienie
konieczności
oceny
tych
wyjaśnień w świetle istniejących dowodów
wyjaśnień w świetle istniejących dowodów
.
.
Zasada ta wydaje się być podstawowym
Zasada ta wydaje się być podstawowym
warunkiem postępu w filozofii i w nauce.
warunkiem postępu w filozofii i w nauce.
Przejście od
Przejście od
mitu
mitu
do
do
logosu
logosu
cd.
cd.
Myślicielem, który zaczął dokonywać przełomu w
Myślicielem, który zaczął dokonywać przełomu w
myśleniu (zainicjował proces przechodzenia od
myśleniu (zainicjował proces przechodzenia od
myślenia mitycznego do spekulatywnego) był
myślenia mitycznego do spekulatywnego) był
Tales
Tales
, pół legendarny kolonista grecki w Azji, słynny
, pół legendarny kolonista grecki w Azji, słynny
kupiec, polityk i mędrzec. Przywiezione z Egiptu i
kupiec, polityk i mędrzec. Przywiezione z Egiptu i
Mezopotamii wiadomości z zakresu geometrii oraz
Mezopotamii wiadomości z zakresu geometrii oraz
astronomii zaczął przekształcać w twierdzenia
astronomii zaczął przekształcać w twierdzenia
ogólne stosując
ogólne stosując
metodę
metodę
określoną później mianem
określoną później mianem
indukcji jońskiej
indukcji jońskiej
, a
, a
polegającą na myślowym
polegającą na myślowym
przechodzeniu od konkretnej treści pojęcia do
przechodzeniu od konkretnej treści pojęcia do
ogólnego zakresu pojęcia abstrakcyjnego.
ogólnego zakresu pojęcia abstrakcyjnego.
Uzasadnianie
tez
polegało
na
ich
Uzasadnianie
tez
polegało
na
ich
empirycznym potwierdzaniu
empirycznym potwierdzaniu
.
.
Ogólna charakterystyka
Ogólna charakterystyka
Filozofia zachodniego kręgu kulturowego narodziła się
Filozofia zachodniego kręgu kulturowego narodziła się
w Milecie i była pierwszym typem racjonalnie
w Milecie i była pierwszym typem racjonalnie
uzasadnionej wiedzy teoretycznej.
uzasadnionej wiedzy teoretycznej.
Wiedza ta dotyczyła kosmosu i zmierzała do
Wiedza ta dotyczyła kosmosu i zmierzała do
odpowiedzi na pytania:
odpowiedzi na pytania:
z czego powstał świat?
z czego powstał świat?
Albo
Albo
z
z
czego wywodzi się otaczająca nas rzeczywistość?
czego wywodzi się otaczająca nas rzeczywistość?
Jak
Jak
to się stało, że świat powstał? Jak pogodzić jedność
to się stało, że świat powstał? Jak pogodzić jedność
zasady z której powstał świat z wielością rzeczy?
zasady z której powstał świat z wielością rzeczy?
Filozofowie poszukiwali prawidłowości zjawisk i
Filozofowie poszukiwali prawidłowości zjawisk i
ostatecznej genezy natury oraz jednego prawa
ostatecznej genezy natury oraz jednego prawa
kosmosu.
kosmosu.
Zakładano przy tym, że: pierwsza genetycznie postać
Zakładano przy tym, że: pierwsza genetycznie postać
świata stanowi jego najbardziej istotne znamię.
świata stanowi jego najbardziej istotne znamię.
Zapraszam do zadawania
Zapraszam do zadawania
pytań
pytań
i
i
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę