Dziura ozonowa

Dziura ozonowa



1.Czym jest dziura ozonowa ?

1.Czym jest dziura ozonowa ?



2.Powstawanie dziury ozonowej

2.Powstawanie dziury ozonowej



3.Gazy niszczące ozon

3.Gazy niszczące ozon



4.Skutki niszczenia warstwy ozonowej

4.Skutki niszczenia warstwy ozonowej



5.Ochrona warstwy ozonowej

5.Ochrona warstwy ozonowej

Czym jest dziura ozonowa?

Czym jest dziura ozonowa?



W atmosferze ziemskiej na wysokości

W atmosferze ziemskiej na wysokości

od 10 do 50 km występuje warstwa o

od 10 do 50 km występuje warstwa o

podwyższonej koncentracji ozonu

podwyższonej koncentracji ozonu

(O

(O

3

3

) - ozonosfera. Od końca lat 70 -

) - ozonosfera. Od końca lat 70 -

tych obserwuje się znaczny spadek

tych obserwuje się znaczny spadek

zawartości ozonu, szczególnie nad

zawartości ozonu, szczególnie nad

Antarktydą. Zmniejszenie

Antarktydą. Zmniejszenie

koncentracji ozonu w ozonosferze

koncentracji ozonu w ozonosferze

jest nazywane dziurą ozonową

jest nazywane dziurą ozonową

Powstawanie dziury

Powstawanie dziury

ozonowej(1/4)

ozonowej(1/4)



Dziura ozonowa powstaje wskutek niszczenia

Dziura ozonowa powstaje wskutek niszczenia

warstwy ozonowej przez związki chemiczne,

warstwy ozonowej przez związki chemiczne,

zwane freonami.

zwane freonami.

Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego

Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego

freony ulegając fotolizie, uwalniają atomy

freony ulegając fotolizie, uwalniają atomy

chloru. Chlor wchodzi w reakcję z ozonem,

chloru. Chlor wchodzi w reakcję z ozonem,

tworząc aktywny tlenek chloru (

tworząc aktywny tlenek chloru (

ClO

ClO

) oraz

) oraz

zwykły tlen (

zwykły tlen (

O

O

2

2

). Następnie reakcja dwóch

). Następnie reakcja dwóch

cząsteczek tlenku chloru prowadzi do

cząsteczek tlenku chloru prowadzi do

powstania cząsteczki dwutlenku chloru (

powstania cząsteczki dwutlenku chloru (

ClO

ClO

2

2

)

)

oraz uwolnienia atomu chloru, który rozbija

oraz uwolnienia atomu chloru, który rozbija

następne cząsteczki ozonu.

następne cząsteczki ozonu.

Powstawanie dziury ozonowej

Powstawanie dziury ozonowej

(2/4)

(2/4)

Poniżej zamieściłam reakcje

Poniżej zamieściłam reakcje

chemiczne zachodzące podczas

chemiczne zachodzące podczas

niszczenia ozonu:

niszczenia ozonu:

C

C

n

n

Cl

Cl

x

x

F

F

y

y

C

C

n

n

F

F

y

y

+ xCl

+ xCl

Cl + O

Cl + O

3

3

ClO + O

ClO + O

2

2

2 ClO ClO

2 ClO ClO

2

2

+ Cl

+ Cl

ClO

ClO

2

2

Cl + O

Cl + O

2

2

Powstawanie dziury

Powstawanie dziury

ozonowej (3/4)

ozonowej (3/4)

Przedstawione powyżej reakcje
przebiegają aż do całkowitego
wyczerpania się cząsteczek ozonu lub do
momentu usunięcia chloru .
Ocenia się, że roczne tempo spadku
zawartości ozonu wynosi poniżej 0,2% w
okolicach równika oraz od 0,4 do 0,8% w
umiarkowanych szerokościach
geograficznych.

Powstawanie dziury

Powstawanie dziury

ozonowej (4/4)

ozonowej (4/4)



W okresie 1987-92 całkowita zawartość

W okresie 1987-92 całkowita zawartość

ozonu stratosferycznego zmniejszyła

ozonu stratosferycznego zmniejszyła

się o ponad 50% w stosunku do

się o ponad 50% w stosunku do

zawartości z 1970 roku, kiedy to

zawartości z 1970 roku, kiedy to

średnia październikowa wynosiła

średnia październikowa wynosiła

jeszcze 300D (1D [dobson] - jednostka

jeszcze 300D (1D [dobson] - jednostka

używana do określania koncentracji

używana do określania koncentracji

ozonu, nazwana na cześć konstruktora

ozonu, nazwana na cześć konstruktora

przyrządów pomiarowych ).

przyrządów pomiarowych ).

Gazy niszczące ozon (1/2)

Gazy niszczące ozon (1/2)



Wśród gazów wywierających

Wśród gazów wywierających

niszczący wpływ na warstwę

niszczący wpływ na warstwę

ozonową największy udział mają

ozonową największy udział mają

freony, halony oraz tlenki azotu.

freony, halony oraz tlenki azotu.

Najbardziej znanymi i najczęściej
używanymi freonami jest

dichlorodifluorometan

(CCl

2

F

2

), zwany

freonem F-12 oraz

dichlorotetrafluoroetan

(C

2

Cl

2

F

4

), zwany freonem F-114. Obecnie

oblicza się, że w atmosferze znajduje się
ponad 20 mln ton freonów.

Gazy niszczące ozon (2/2)

Gazy niszczące ozon (2/2)



Halony są pochodnymi fluorowcowymi

Halony są pochodnymi fluorowcowymi

metanu i etanu. Są nietoksycznymi gazami

metanu i etanu. Są nietoksycznymi gazami

lub cieczami. Nie ulegają spalaniu.

lub cieczami. Nie ulegają spalaniu.

Stosowane są do produkcji gaśnic

Stosowane są do produkcji gaśnic

halonowych.

halonowych.

Tlenki azotu powstają w ozonosferze głównie

Tlenki azotu powstają w ozonosferze głównie

w wyniku spalania paliw przez silniki

w wyniku spalania paliw przez silniki

samolotów i rakiet. W znacznych ilościach

samolotów i rakiet. W znacznych ilościach

tlenki azotu wydzielane są do ozonosfery

tlenki azotu wydzielane są do ozonosfery

również w wyniku wybuchów jądrowych.

również w wyniku wybuchów jądrowych.

Skutki niszczenia warstwy

Skutki niszczenia warstwy

ozonowej (1/4)

ozonowej (1/4)



Ozonosfera pochłania szkodliwe dla

Ozonosfera pochłania szkodliwe dla

wszystkich żywych organizmów

wszystkich żywych organizmów

promieniowanie ultrafioletowe (UV) o

promieniowanie ultrafioletowe (UV) o

długości fali poniżej 390 nm. Niszczenie

długości fali poniżej 390 nm. Niszczenie

warstwy ozonowej prowadzi do

warstwy ozonowej prowadzi do

zmniejszania się efektywności

zmniejszania się efektywności

pochłaniania promieni UV. W wyniku tego

pochłaniania promieni UV. W wyniku tego

organizmy są narażone na zwiększone

organizmy są narażone na zwiększone

promieniowanie ultrafioletowe.

promieniowanie ultrafioletowe.

Skutki niszczenia warstwy

Skutki niszczenia warstwy

ozonowej (2/4)

ozonowej (2/4)



Promieniowanie ultrafioletowe

Promieniowanie ultrafioletowe

przenika wodę do kilku metrów

przenika wodę do kilku metrów

wgłąb. Powoduje to zamieranie

wgłąb. Powoduje to zamieranie

szczególnie wrażliwych

szczególnie wrażliwych

organizmów roślinnych i

organizmów roślinnych i

zwierzęcych tworzących

zwierzęcych tworzących

plankton. Konsekwencje tego

plankton. Konsekwencje tego

są widoczne w następnych

są widoczne w następnych

ogniwach łańcucha troficznego.

ogniwach łańcucha troficznego.

Zmniejszy się występowanie

Zmniejszy się występowanie

ryb żywiących się planktonem

ryb żywiących się planktonem

oraz ryb drapieżnych.

oraz ryb drapieżnych.

Skutki niszczenia warstwy

Skutki niszczenia warstwy

ozonowej (3/4)

ozonowej (3/4)



Promieniowanie

Promieniowanie

ultrafioletowe wpływa

ultrafioletowe wpływa

również niekorzystnie na

również niekorzystnie na

rośliny. Wśród roślin, które

rośliny. Wśród roślin, które

wykazują reakcję na

wykazują reakcję na

promienie UV, ponad dwie

promienie UV, ponad dwie

trzecie gatunków jest na nie

trzecie gatunków jest na nie

wrażliwe. Należy przy tym

wrażliwe. Należy przy tym

zaznaczyć, że są to głównie

zaznaczyć, że są to głównie

gatunki roślin uprawnych i

gatunki roślin uprawnych i

przemysłowych.

przemysłowych.

Skutki niszczenia warstwy

Skutki niszczenia warstwy

ozonowej (4/4)

ozonowej (4/4)



Zmniejszenie liczebności

Zmniejszenie liczebności

populacji ryb na skutek

populacji ryb na skutek

zaniku planktonu

zaniku planktonu

doprowadzi do znacznie

doprowadzi do znacznie

mniejszych połowów.

mniejszych połowów.

Ucierpi więc rybactwo i

Ucierpi więc rybactwo i

rybołówstwo. W wyniku

rybołówstwo. W wyniku

niszczenia przez

niszczenia przez

promienie UV chlorofilu

promienie UV chlorofilu

roślin uprawnych (np.

roślin uprawnych (np.

zbóż) zmniejszą się

zbóż) zmniejszą się

plony, a więc ucierpi

plony, a więc ucierpi

rolnictwo.

rolnictwo.

Ochrona warstwy ozonowej

Ochrona warstwy ozonowej

(1/3)

(1/3)



W 1987 roku w celu

W 1987 roku w celu

ochrony warstwy

ochrony warstwy

ozonowej 31 państw

ozonowej 31 państw

podpisało Protokół

podpisało Protokół

Montrealski.

Montrealski.

Zakładano w nim 50 -

Zakładano w nim 50 -

procentowe

procentowe

ograniczenie produkcji

ograniczenie produkcji

freonów do 2000 roku

freonów do 2000 roku

w stosunku do

w stosunku do

wartości z 1986 roku.

wartości z 1986 roku.

Ochrona warstwy ozonowej

Ochrona warstwy ozonowej

(2/3)

(2/3)



W produkcji kosmetyków i

W produkcji kosmetyków i

dezodorantów nie

dezodorantów nie

stosowane są już

stosowane są już

praktycznie freony, a jako

praktycznie freony, a jako

nośniki używane są inne,

nośniki używane są inne,

nieszkodliwe dla

nieszkodliwe dla

środowiska gazy - propan i

środowiska gazy - propan i

butan. Kosmetyki te

butan. Kosmetyki te

oznaczane są jako "CFC

oznaczane są jako "CFC

frez" lub "ozon friendly".

frez" lub "ozon friendly".

Także nowoczesne lodówki

Także nowoczesne lodówki

i chłodziarki są

i chłodziarki są

urządzeniami

urządzeniami

bezfreonowymi.

bezfreonowymi.

Ochrona warstwy ozonowej

Ochrona warstwy ozonowej

(3/3)

(3/3)



Jednak pomimo

Jednak pomimo

wszelkich działań

wszelkich działań

mających na celu

mających na celu

niedopuszczenie do

niedopuszczenie do

dalszej emisji freonów i

dalszej emisji freonów i

halonów, w ciągu

halonów, w ciągu

najbliższych

najbliższych

kilkudziesięciu lat nie

kilkudziesięciu lat nie

stanie się możliwe

stanie się możliwe

odbudowanie warstwy

odbudowanie warstwy

ozonu nawet do

ozonu nawet do

grubości sprzed 20 laty.

grubości sprzed 20 laty.

Autor prezentacji

Autor prezentacji



Prezentacje przygotowali :

Prezentacje przygotowali :



Krzysztof Banasiak

Krzysztof Banasiak



Krzysztof Heyka

Krzysztof Heyka



Dominik Kulwicki

Dominik Kulwicki