BANKOWOŚĆ ELEKTRONICZNA

BANKOWOŚĆ

ELEKTRONICZNA

Karol Chrabański

Śląska Wyższa Szkoła

Zarządzania im. Generała

Jerzego Ziętka w Katowicach

e-mail: chrabanski@omi4.net

Bankowość

elektroniczna

Miejsce bankowości elektronicznej w obszarze

e - biznesu

Na podstawie: Bankowość elektroniczna. Pr. zb. pod red. A.Gospodarowicza, PWE

Warszawa 2005, s.26.

E-bankowość obok ubezpieczeń i działalności

inwestycyjnej stanowi element e-finansów.

e-biznes

e-...................

e-pieniądze

e-bankowość

e-finanse

e-handel

Bankowość

elektroniczna

Układ zależności warunkujący powstawanie

określonych koncepcji i rozwiązań organizacyjno -

technologicznych

Na podstawie: Bankowość elektroniczna. Pr. zb. pod red. A.Gospodarowicza, PWE

Warszawa 2005, s.25.

Układ zależności warunkujący powstawanie określonych koncepcji i

rozwiązań organizacyjno - technologicznych przedstawia poniższy

schemat :

BANK-potrzeby

KLIENT-

wymagania

Technologia-
możliwości

Obniżka kosztów

Konkurencyjność

Indywidualizacja

Mobilność

Telefonia

Internet

Bankowość

elektroniczna

Nowoczesne formy kontaktu z bankiem , czego

przykładem jest bankowość elektroniczna , stają się

standardem we współczesnym świecie. Rozwój

technologii informacyjnej sprawia , że banki nie mają

wyboru. Albo rozpoczną rywalizację o klienta

wprowadzając nowe rozwiązania, albo ograniczą swoją

możliwości tworzenia dochodu z cyklu realizacji

płatności.

Systemy CRM ( zarządzanie relacjami z klientem )

gromadzące wiedzę o relacjach klientów banku za

pośrednictwem poszczególnych kanałów banku do

usług bankowości elektronicznej nie będą przedmiotem

dalszych rozważań

Bankowość

elektroniczna

Zmiany w kanałach dystrybucji produktów, usług

finansowych i bankowych

Rozwój technologii informacyjnej powoduje zmiany w

kanałach dystrybucji produktów, usług finansowych i

bankowych.

Stąd można wyróżnić : Beata Świecka: Bankowość

elektroniczna, Internetowa Księgarnia Ekonomiczna

www.cedewu.pl, Wydanie I, Warszawa 2004

* Kanał dystrybucji stacjonarnej wykorzystującej

placówkę banku

jako główne miejsce kontaktu banku z klientem.

W przyszłości kanał ten będzie pełnił głównie

funkcję doradczą.

Bankowość

elektroniczna

Zmiany w kanałach dystrybucji produktów, usług

finansowych i bankowych

* Kanał dystrybucji wyłącznie elektronicznej

wykorzystującej wyłącznie elektroniczne

urządzenia takie jak : komputer, telefon,

bankomat do korzystania z usług bankowych

* Dystrybucją wielokanałową oznaczającą

oferowanie usług przez wiele kanałów lecz we

wzajemnym powiązaniu informacyjnym i

technicznym. Mając jedno konto ma się do niego

dostęp zarówno poprzez okienko

w oddziale bankowym, jak i bankomaty, telefony,

kioski multimedialne

Bankowość

elektroniczna

Definicja bankowości elektronicznej

Bankowość elektroniczna

rozumiana jako zestaw środków

teleinformatycznych umożliwiających zdalny dostęp do

rachunku bankowego. Jest to forma świadczenia usług

bankowych przy wykorzystaniu elektronicznych urządzeń

takich jak :

* komputer ( home/corporate, internet banking, e-banking ),

* telefon stacjonarny ( call center ) i komórkowy ( mobil

banking) ,

* elektroniczne urządzenia do przyjmowania kart

( bankomaty, elektroniczne terminale

do akceptowania kart płatniczych czy też kioski

multimedialne )

Bankowość elektroniczna

Bankowość elektroniczna może być postrzegana , z jednej

strony - jako zbiór

elektronicznych kanałów dystrybucji usług bankowych, zaś z

drugiej strony - jako możliwość konstruowania zupełnie

nowych produktów , usług bankowych, co pozwala na rozwój

oferty produktowej banku

Beata Świecka : Bankowość Elektroniczna, Internetowa Księgarnia

Ekonomiczna www.cedewu.pl, Wydanie I,

Warszawa 2004

Bankowość

elektroniczna

Home / corporate banking

Home banking zwany bankowością domową jest

systemem elektronicznej obsługi klientów indywidualnych

przez bank za pomocą komputera , łącza telefonicznego i

specjalistycznego oprogramowania po stronie klienta.

Corporate banking nazywany jest bankowością

firmową, biurową lub korporacyjną i jest systemem

porozumiewania się banku z klientem zbiorowym, czyli

firm i przedsiębiorstw za pomocą linii

telekomunikacyjnych.

Bankowość

elektroniczna

Home / corporate banking

Usługa home / corporate banking umożliwia wykonanie

tradycyjnych operacji bankowych :

* pobranie odpowiednich informacji dotyczących operacji i sald

na rachunkach bankowych a także danych związanych z ofertą

banku i sytuacją na rynku finansowym

* przegląd historii operacji na rachunkach

* składanie zleceń bankowych

* automatyczne uzyskanie informacji o stanie rachunku

* uzyskanie informacji o kursach walut , oprocentowaniu

kredytów i depozytów i innych produktów bankowych

* wnioskowanie o wydanie odpisu wyciągu

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

BANKOWOŚĆ INTERNETOWA jest instrumentem

bankowości elektronicznej , alternatywnym w

stosunku do oddziału bankowego wykorzystującym

Internet do świadczenia usług bankowych.

Umożliwia klientowi kontakt z bankiem poprzez

sieć Internetową z wykorzystaniem modemu lub

stałego łącza pozwalającego połączyć poprzez

Internet ze stroną danego banku.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

W rozwoju usług bankowych przez SMS wyróżnia

się etap :

* prezentacji banku ( informacja i oferta banku)

* interakcja banku z klientem ( sprawdzenie stanu

konta, historii operacji, ściągnięcia z Internetu

wniosków w formie elektronicznej , wykorzystania

e-maila w kontakcie z bankiem

* sprzedaż usług poprzez Internet ( np. realizacja

przelewów )

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

Banki świadczące usługi przez Internet mogą

działać jako :

* Banki internetowe działające w sieci i posiadające

swoje oddziały stacjonarne; są to banki , w których klient

zakłada konto i ma do niego dostęp zarówno przez

placówki oddziałowe jak również przez internet

* Banki działające tylko w sieci - są to banki wirtualne

wykorzystujące Internet jako jedyny kanał dystrybucji

usług np.mBank

* Banki internetowe powstałe jako oddziały banków

stacjonarnych nie mające połączenia z kontem w

oddziale tradycyjnym ( np. Telepekao S.A., e-pko w PKO

BP S.A. )

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

Do największych banków internetowych należą :

* Mbank

* MultiBank

* PKO BP Inteligo

* BZ WBK

* Pekao S.A.

* Citibank

* Lukas Bank

* BPH

* ING BSK

* Kredyt Bank

Sposób logowania , przeglądania i opcja realizacji

przelewu przedstawione są na slajdach.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość telefoniczna

Bankowość telefoniczna za pomocą

telefonu stacjonarnego ( bankofon,

teleseris, call center )

i komórkowego ( m-banking, mobil

banking ) umożliwia dostęp do

prowadzonych przez bank rachunków

i dokonywanie na nich operacji

bankowych.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość telefoniczna

Usługa bankowości telefonicznej z wykorzystaniem

telefonów stacjonarnych może być realizowana :

* Jako usługa automatyczna - realizowana przez

odpowiednio oprogramowany system informatyczny

podłączony do linii telefonicznej ( IVR - Interactive Voice

Response ). Klient łącząc się z bankiem za pomocą

telefonu pracującego

w systemie tonowym wybiera opcje z menu używając

klawiatury aparatu , zwrotnie zaś otrzymuje informacje

podawane głosem nagranym

w technologii cyfrowej

* Jako usługa dostępna przez operatora - klient

kontaktuje się z operatorem i zleca mu realizację

operacji

Bankowość

elektroniczna

Bankowość telefoniczna

Usługa bankowości telefonicznej z wykorzystaniem

telefonów komórkowych może być realizowana :

* Poprzez SMS ( Short Messaging Services / Multimedia

Messaging Services); klient uzyskuje informacje o dokonanej

transakcji i aktualnym stanie konta ( forma pasywna); klient

dokonuje prostych operacji bankowych np. przelewów na

wcześniej zdefiniowany rachunek, zmiana PIN ( orma

aktywna ). MMSy umożliwiają zawarcie w wiadomości (także

dłuższej niż 160 znaków ) dźwięków, animacji i filmów. Demo

SMS na stronie www.ingbank.pl

* Poprzez WAP ( Protokół Obsługi Aplikacji Bezprzewodowej );

WAP umożliwia dostęp stron internetowych przy użyciu

urządzeń przenośnych takich jak telefony komórkowe i

palmtopy. Korzystanie z WAP-u daje możliwość sprawdzenia

salda na rachunkach, przejrzenia historii, wykonania

przelewu.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość terminalna

BANKOWOŚĆ TERMINALNA umożliwia dostęp

do rachunku bankowego oraz wykonywanie

transakcji przy użyciu elektronicznych urządzeń ,

takich jak m.in. :

* bankomaty

* elektroniczne terminale do akceptowania kart

* kioski multimedialne

Bankowość

elektroniczna

BANKOMATY

Bankomaty to samoobsługowe urządzenia wyposażone w

czytniki paska magnetycznego / mikroprocesora

umożliwiające dokonywanie operacji bankowych przy

użyciu kart płatniczych.

Wypłata gotówki w bankomacie powoduje

natychmiastowe przekazanie informacji do banku ,

obsługującego konto klienta. Bankomat po otrzymaniu

dyspozycji od klienta o wypłacie gotówki dokonuje

autoryzacji karty , po czym przesyła dane o dokonanej

transakcji do banku wystawcy karty.

Bankowość

elektroniczna

ELEKTRONICZNE TERMINALE DO

AKCEPTOWANIA KART

Terminal POS ( Point of Sale Terminal ) to

elektroniczne urządzenie do przyjmowania kart,

posiadające czytnik danych

z paska magnetycznego i / lub mikroprocesora ,

umożliwiający dokonywanie transakcji w

punkcie

akceptującym karty.

Bankowość

elektroniczna

ELEKTRONICZNE TERMINALE DO

AKCEPTOWANIA KART

Korzystanie z terminali

POS przy realizacji płatności kartami byłoby

niemożliwe bez specjalistycznych firm

rozliczających transakcje - agentów rozliczeniowych

takich jak :

* PolCard

* Centrum Kart i Czeków Pekao S.A.

* Centrum Kart Banku Zachodniego WBK

* Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych

eService należące

do PKO BP S.A.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość terminalna

ELEKTRONICZNE TERMINALE DO

AKCEPTOWANIA KART

* ECard zajmujący się rozliczaniem transakcji w

Internecie

* Centrum rozliczeniowe Citibanku

Oprócz terminali do akceptowania kart do urządzeń

za pomocą których można dokonywać transakcji

elektronicznych zaliczamy : kasy fiskalne,

biletomaty czy dystrybutory paliw.

Bankowość

elektroniczna

KIOSKI MULTIMEDIALNE

Kioski

multimedialne są to elektroniczne urządzenia

wyglądem przypominające bankomaty, wyposażone

w ekrany dotykowe

lub klawiaturę. Mogą one być wykorzystywane jako

punkty

informacyjne lub punkty sprzedaży.

Kioski multimedialne wykorzystywane jako punkty

sprzedaży wykorzystywane są do realizacji operacji

bankowych z użyciem

kart płatniczych.

Bankowość

elektroniczna

ELEKTRONICZNE FORMY PŁATNOŚCI

Dynamiczny rozwój Internetu i jego globalne

upowszechnianie się powoduje, że coraz

szersze grono internautów korzysta ze

znajdujących się na stronach WWW zasobów

informacyjnych. Coraz częściej doceniają oni

również wygodę związaną z dokonywaniem

zakupów on - line.

Bankowość

elektroniczna

PODZIAŁ PŁATNOŚCI INTERNETOWYCH

Ze względu na wartość pojedynczej transakcji można

przyjąć podział tych płatności na :

* Milipłatności - płatności kilku, kilkunastogroszowe;

są to najczęściej opłaty realizowane w systemie

pay-per-view, np. za przeczytanie artykułu

* Mikropłatności - płatności od 1 - 80 zł

* Minipłtnosci - od 80 - 800 zł

* Makropłatności - powyżej 800 zł

Bankowość

elektroniczna

PODZIAŁ PŁATNOŚCI INTERNETOWYCH

Niestety o ile wybieranie kolejnych towarów i wrzucanie ich

do wirtualnego koszyka jest łatwe i przyjemne , o tyle

dokonywanie płatności często pociąga

za sobą czynności czasochłonne , skomplikowane i

niebezpieczne.

Dla zwiększenia zainteresowania handlową stroną Internetu

niezbędne jest opracowanie prostego w użyciu ,

bezpiecznego i elastycznie funkcjonującego sieciowego

systemu płatności. Obecnie stosowane rozwiązania ,

polegające

na zawieraniu transakcji handlowych, realizowanych za

pośrednictwem Internatu, przy jednoczesnym regulowaniu

płatności poza nim, w znacznym stopniu

niwelują szybkość i wygodę posługiwania się siecią.

Tradycyjne formy płatności

Elektroniczne formy płatności

Wirtualne karty płatnicze, karty

elektroniczne

Płatności za towar gotówką w relacji face to

face

Elektroniczna gotówka

Płatności za zaliczeniem pocztowym

Elektroniczna portmonetka

Płatności przy wykorzystaniu przelewu w

urzędzie pocztowym

Płatności za pośrednictwem poczty

elektronicznej

Elektroniczne systemy prezentacji i

płatności rachunków

Płatności poprzez konta w banku

internetowym, wirtualnym lub

stacjonarnych z opcją dostępu do Internetu

Tradycyjne i elektroniczne formy płatności

Bankowość

elektroniczna

Bankowość

elektroniczna

Płatności elektronicznymi instrumentami

płatniczymi

Płatności elektronicznymi instrumentami płatniczymi można

podzielić na :

* Płatności przy użyciu kart płatniczych

- magnetycznych i elektronicznych w postaci

plastiku

- kart wirtualnych ( w formie plastiku i formie

papierowej )

* Płatności przy wykorzystaniu pieniądza

elektronicznego

- w postaci elektronicznej portmonetki

- w postaci pieniądza sieciowego

Bankowość

elektroniczna

Mimo, że karty płatnicze są najpopularniejszą na

świecie formą regulowania należności za zakupy

dokonywane w Internecie , w Polsce

nie są zbyt rozpowszechnione. Wynika to miedzy

innymi z faktu słabej dostępności samych kart. Banki

bez problemu wydają karty elektroniczne , które

wbrew temu co wskazuje sama nazwa , nie nadają się

do regulowania płatności internetowych ( wyjątek

stanowi Visa Electron wydawana przez Inteligo[2] ),

gorzej jest natomiast z przyznawaniem

kart kredytowych.

Płatności elektronicznymi instrumentami

płatniczymi

Bankowość

elektroniczna

Do korzystania z nich zniechęca również przekonanie

o niebezpieczeństwie związanym z płaceniem kartą

kredytową oraz przyzwyczajenie do płacenia gotówka.

W Polsce obecnie najpopularniejsze instytucje

zajmujące się weryfikacją autentyczności stron

dokonujących transakcji kupna-sprzedaży to : PolCard

( http://www.polcard.com.pl ) oraz eCard

( http://www.ecard.pl). Firma chcąca udostępnić swym

klientom możliwość autoryzacji on-line kart

kredytowych , oprócz ponoszenia pewnych opłat musi

przedstawić określone dokumenty. Ich szczegółowy

wykaz zależy od firmy autoryzującej.

Płatności elektronicznymi instrumentami

płatniczymi

Bankowość

elektroniczna

KARTY WIRTULANE

Karta wirtualna :

* karta zaprojektowana specjalnie dla bezpiecznych

zakupów w internecie

* może przyjąć postać zwykłej karty plastikowej ale

bez paska magnetycznego i hologramu organizacji

płatniczej z kodem CVC2/CVV2 albo wydruku

komputerowego

Bankowość

elektroniczna

KARTY WIRTULANE

Karta wirtualna :

* w rzeczywistości jest to jedynie numer i data

ważności karty ; dane te służą do dokonywania

transakcji wirtualnych ( internetowych,

telefonicznych i korespondencyjnych )

* nie można nią zapłacić w zwykłym sklepie ani

podjąć gotówki w bankomacie czy oddziale banku

Bankowość

elektroniczna

Elektroniczna portmonetka może być realizowana

jako :

* Urządzenie elektroniczna ( telefon komórkowy ),

palmtop, karta mikroprocesorowa )

* wyodrębniony rachunek bankowy

Aby telefon komórkowy mógł służyć jako mobilny portfel

powinien być wyposażony

w interfejs BlueTooth. Płatność może być uiszczana z

możliwością jednorazowej autoryzacji i prostego wyboru

odpowiedniego konta bankowego , z możliwością definiowania

limitu wydatków i listy produktów, na których zakup środki

mogą

być zabezpieczone.

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Karty chipowe mogą występować w trzech

odmianach :

* karty wielofunkcyjne - funkcja e-portfela

zaimplementowana obok

innych funkcji karty

* karty jednofunkcyjne - funkcja e-portfela

zaimplementowana jako jedyna karta wielokrotnie

ładowana w terminalach lub bankomatach

* karty jednorazowe - karty przedpłacone ; mają

wstępnie opłaconą wartość, po wykorzystaniu kwoty,

która była załadowana stają się bezużyteczne

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Systemy elektronicznych portfeli w postaci

wyodrębnionych rachunków bankowych mogą

być implementowane jako narzędzia firm

specjalizujących się w obsłudze mikropłatności

współpracujących

z bankami w celu sfinalizowania transakcji

i zasilania portfeli pieniędzmi.

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Idea realizacji płatności przy wykorzystaniu portfela

elektronicznego zasadza się

na następujących zasadach :

* Klient robiący zakupy z użyciem portfela musi wcześniej

zarejestrować się w firmie obsługującej system

* w czasie rejestracji jest zakładane dla niego konto , które można

zasilić za pomocą przelewu lub przy użyciu karty płatniczej

* po sprecyzowaniu listy zakupów w sklepie współpracującym z

systemem

elektronicznego portfela klient przenoszony jest na stronę www

operatora systemu oferującego e-portfel , gdzie jest

identyfikowany za pomocą nazwy i hasła ,

po czym potwierdza chęć przeprowadzenia transakcji

* pieniądze są przelewane z konta wirtualnej portmonetki

użytkownika na konto sklepu

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Mimo wielu swoich zalet płatności kartami płatniczymi wiążą

się z pewnymi wadami. Przede wszystkim jest to brak

możliwości regulowania niższych opłat ( minimalna kwota,

jaką można zapłacić kartą kredytową to 1 PLN). Płatności tego

typu, zwane mikropłatnościami są wykorzystywane wszędzie

tam, gdzie koszty weryfikacji kart kredytowych są większe niż

wartość przeprowadzonej transakcji. Nadają się szczególnie do

zakupu towarów cyfrowych : gazety on-line, obejrzenia

kreskówki, przegranie singla jakiegoś wykonawcy, itp. Dla

realizacji tych funkcji firma eCard S.A. stworzyła system

MikroPłatności umożliwiający dokonywanie transakcji o niskiej

wartości jednostkowej poprzez Internet bez użycia karty

płatniczej.

System MikroPłatności

Bankowość

elektroniczna

Dla obsługi płatności , Allegro.pl przy współpracy ze spółką

Payback wprowadził system PayU. Każdy użytkownik Allegro ,

chcący skorzystać z nowego systemu płatności będzie musiał

zarejestrować się w systemie PayU. Wystarczy wypełnić

i wysłać formularz, który następnie PayU potwierdza i przysyła

hasło do serwisu.

Po dokonaniu rejestracji za każdym razem logując się do

Allegro, automatycznie logowany będzie w PayU,

pozostawiając sobie jednak możliwość wyboru formy zapłaty.

Płatność przy wykorzystaniu PayU będzie dostępna tylko

wówczas , gdy sprzedawca zaakceptuje ten sposób.

System obsługi płatności najpopularniejszego

serwisu aukcyjnego

w Polsce, Allegro.pl

Bankowość

elektroniczna

Z zalet regulowania płatności przez Internet można korzystać

również wówczas , gdy nie mają one swego źródła właśnie w

Internecie. Płatności typu EBPP czyli Electronic Bill

Presentation and Payment , mają za zadanie ułatwić proces

regulowania rachunków poprzez wygodę ich obsługi , tzn.

szybko i tanio, po drodze bez dodatkowych kolejek.

Wystawcom rachunków umożliwiają z jednej strony redukcję

kosztów, z drugiej pozwalają na obniżenie ryzyka popełnienia

błędu i skrócenie czasu obiegu informacji. W Polsce firmą ,

która zajmuje się usprawnianiem procesów opłacania

wszelkich należności jest BillBird. BillBird jest twórcą

pierwszego polskiego systemu EBPP, który działa pod nazwą

MojeRachunki.pl.

System EBPP

Document Outline