Aleksandra Skwarcan
Monika Sofińska
Danuta Stanek
Paulina Stykowska



Kastracja



Wnętrostwo



Przepuklina



Skracanie zębów



Odtworzenie odbytu



Krwiak małżowiny usznej



Kaudotomia



Jest to zabieg przeprowadzany w
celu zniesienia popędu płciowego i
płodności, poprzez usunięcie
gruczołów płciowych (gonad).



Każda kastracja musi przebiegać w
znieczuleniu – ogólnym lub
miejscowym!!!



Podział:



Bezkrwawa

▪

Zmiażdżenie powrózków nasiennych w wyniku

obustronnego ucisku za pomocą

odpowiednich narzędzi, co prowadzi do

przerwania dopływu krwi do jąder

▪

Wykonywana u buhajów kleszczami Burdizzo

▪

Nie ma możliwości wykonania jej u świń



Krwawa

▪

Bez osłonek – typu otwartego

▪

Z osłonkami – typu zamkniętego



Zwykle wykonywana około 2 tygodnia
życia



W tym wieku rzadko pojawiają się
krwawienia i ewentualne komplikacje



Łatwiejsza do wykonania niż u
starszych świń



Prosięta należy zgrupować w jednym
pomieszczeniu – łatwiejsze oględziny
przedkastracyjne okolicy pachwinowej



Wykonanie:



Prosię podwiesza się za tylne nogi



Miejsce cięcia należy umyć wodą z
mydłem i odkazić spirytusem



Znieczulenie podskórne:

▪

2% lignokaina , 5% hydrochlorek prokainy z
adrenaliną lub 1% polokaina

▪

Podawane w miejscu cięcia, wokół jąder oraz
wokół każdego powrózka nasiennego

▪

Podaje się ok. 0,5 ml środka znieczulającego



Wykonanie:



Lewą ręką przesunąć jądra w kierunku
odbytu, naprężając skórę moszny



Skórę wraz z osłonką pochwową jąder
nacina się na taką długość, aby jądra
dało się łatwo wyłuskać (cięcie
rozpocząć w połowie długości jąder i
przedłużyć poza jądra)



Wykonanie:



Wyłuskane jądro obraca się kilka razy aby
skręcić powrózek nasienny i zamknąć
naczynia (np. kleszczykami Peana)



Pod kleszczykami zakłada się przewiązkę



Powrózek nasienny przecina się nozyczkami
5-10 mm od przewiązki, przerywa się
emaskulatorem, ewentualnie przez
pociągnięcie – jądra zostają usunięte



Po zabiegu:



Antybiotyki lub nalewka jodowa
miejscowo na ranę



Można złączyć brzegi rany jednym
szwem na krzyż



Warto umieścić prosię w kojcu

▪

z dodatkowym ogrzewaniem – zapobieganie
hipotermii

▪

suchym, czystym (sprzątać odchody na
bieżąco), nie kurzącym się



https://www.youtube.com/watch?
v=uLhy_XMMu0I

(1:00 – 2:16)



Kastruje się knury, które nie będą już
użytkowane do krycia



Zapach knurów, przenikający do mięsa, znika
po 6-8 tyg. po kastracji



Duże jądra – może wystąpić duże krwawienie



Zalecana kastracja typu zamkniętego – ryzyko
wystąpienia przepuklin pachwinowych



Zabieg wykonywany w głębokiej sedacji, ze
znieczuleniem miejscowym (na stojąco) lub
ogólnym (dożylnym lub wziewnym, na leżąco)



Znieczulenie miejscowe



Nastrzykanie wzdłuż linii cięcia



Nastrzykanie wokół powrózków
nasiennych



Dojądrowe podanie 2% lignokainy, 5-10
ml



Odczekać kilka minut, aby znieczulenie
osiągnęło odpowiedni poziom



Znieczulenie ogólne



Barbiturany dożylnie



Agresywne knury – można podać
barbiturany dojądrowo większą dawkę
(70-90 mg/kg)



Przy tym znieczuleniu należy wybrać
prostą i szybką metodę zabiegu



Znieczulenie ogólne



W momencie zauważenia pierwszych objawów
działania barbituranu należy przygotować pole
operacyjne. Cięcie skóry rozpoczyna się, gdy
zwierzę nie śpi jeszcze głęboko, ale kiedy nie
jest już niebezpieczne dla otoczenia.



Pełne znieczulenie 2-4 minuty po pierwszych
objawach niezborności ruchowej – wówczas
powinno się być na etapie usuwania jąder.



Usunięcie jądra przerywa proces wchłaniania
wstrzykniętego barbituranu.



Wykonanie



Knur układany w pozycji bocznej



Jądra przesunąć do tyłu



Cięcie w dolnej połowie jąder,
przedłużone nieco do tyłu



Nacięcie skóry, odciągnięcie jądra i
wydostanie powrózka nasiennego



Należy skręcić jądro, aby spleść
powrózek na kształt sznura



Wykonanie



Na powrózek założyć kleszcze miażdżące
Sanda



Proksymalnie do kleszczy – szwy przebijające,
wchłanialne lub podwójna przewiązka



Przecięcie powrózka i usunięcie jąder



Należy założyć kleszcze typu Allis i usunąć
kleszcze miażdżące, aby sprawdzić
skuteczność zatamowania krwawienia



Uwalniamy powrózek



Wykonanie



Można zabezpieczyć ranę przez założenie
dwóch jednowłóknowych szwów
materacowych – tylko u góry, w dolnym
końcu rany zostawić spory otwór



Szwy usuwa się po 14 dniach (konieczna
sedacja lub mocne unieruchomienie)



U większości świń w tuczarniach skóra
pokrywająca worek mosznowy jest
pozostawiana otwarta



Po zabiegu



Przez 3-5 dni antybiotyki ogólnie lub
miejscowo



NLPZ zmniejszają odczucie bólu po zabiegu



Zwykle obrzęk przyranny



Powikłanie – zropienie kikuta powrózka (przy
metodzie otwartej) – leczone przez ponowne
odcięcie powrózka emaskulatorem



Utrzymanie przez 7-10 dni na czystej słomie
w wygodnym kojcu



Cel



Uniknięcie niechcianego krycia,
obskakiwania



Zmniejszenie agresji



Osłabienie nieprzyjemnego zapachu
wydzielanego przez knury po osiągnięciu
okresu dojrzewania



Wykonanie:



Między 2 tygodniem a 3 miesiącem życia



Głęboka sedacja + znieczulenie miejscowe lub ogólne



Ułożenie w pozycji grzbietowej



Kastracja z osłonkami, aby zapobiec przepuklinom
pachwinowym



Powrózek nasienny wciągnąć przez kanał pachwinowy do jamy
otrzewnowej i wokół pierścienia pachwinowego założyć szew
materacowy – dodatkowo zapobiega przepuklinie



Tkanka podskórna zszywana nićmi wchłanialnymi, skóra
niewchłanialnymi



Szwy usuwamy po 10-14 dniach



Po zabiegu – antybiotyki miejscowo i ogólnie, NLPZ, zadbać o
ogrzewanie



Niezstąpienie jąder do moszny - wada
rozwojowa u noworodków męskich,
spotykana stosunkowo rzadko



Może być jedno lub dwustronne



Lokalizacja niezstąpionych jąder:



w kanale pachwinowym (wnętry
pachwinowe)



w jamie brzusznej - przy wejściu do kanału
pachwinowego (wnętry brzuszne)



Konsekwencje:



Przegrzanie jąder, które sprzyja

▪

powstawaniu nowotworów jądra

▪

zatrzymaniu produkcji plemników -> niepłodność



Niepożądane zmiany zachowania



Niepokój innych świń



Brak tuczenia



Nadmiernie rozwinięty worek napletkowy



Tendencja do zmian nowotworowych



Niezstąpione jądra powinny zostać
usunięte



Zabieg usunięcia jest zbyt kosztowny
w hodowli komercyjnej –
wykonywany u świń ras
towarzyszących



Wykonanie:



Otwarcie worka mosznowego



Do sprawdzenia kanału pachwinowego można
użyć haka sterylizacyjnego – służy
podciągnięciu jądra



Jądro usuwane podobnie jak przy kastracji



Jeśli jądra nie można zlokalizować, należy
posłużyć się laparoskopią (wziernikowaniem),
aby sprawdzić, czy nie znajduje się ono w
innym położeniu



Wykonanie:



CIĘCIE PRZYPOŚRODKOWE



Wnętry dorosłe – na grzbiecie, zadem wyżej



Cięcie wzdłuż prąca, na 2 palce od niego, po
stronie niezstąpionego jądra, długość 6 cm



Mięśnie i otrzewną przebić preparatorem



Szukać jąder palcami, przyściennie, w pobliżu
pierścienia pachwinowego wewnętrznego



Wykonanie:



CIĘCIE BOCZNE



Wnętry 5-6-tygodniowe – ułożenie boczne prawe
z podwyższonym zadem



Cięcie skośne od góry i tyłu do dołu i przodu, 3-4
palce od zewnętrznego guza biodrowego



Rozdzielić mięśnie brzucha wzdłuż ich włókien



Tłuszcz podotrzewnowy rozdzielić na tępo



Szukać palcami jąder w pobliżu pierścienia
pachwinowego wewnętrznego



Podwiązać powrózek katgutem i usunąć jądra



Przedostanie się jelit otoczonych otrzewną
w miejsce nieprawidłowe w obrębie jamy
brzusznej lub poza nią



Budowa przepukliny:



Wrota przepukliny – miejsce, przez które
wydostaje się zawartość przepukliny



Worek przepuklinowy – utworzony przez
otrzewną, otaczającą przedostające się do
worka struktury



Zawartość przepukliny - najczęściej jelito
cienkie i sieć większa



Podział:



Wrodzone – skłonność do powstawania
przepuklin jest dziedziczna



Nabyte – np. pourazowe

Miejsca usposabiające do powstawania przepuklin:

- pierścień pępkowy
- kanał pachwinowy
- kanał udowy



Podział:



Wewnętrzne – w obrębie jamy brzusznej

▪

Otworu sieciowego (konie!)

▪

Przestrzeni nerkowo-śledzionowej (konie!)

▪

Sieciowa

▪

Krezkowa

▪

Więzadłowa



Zewnętrzne – poza jamą brzuszną

▪

Pachwinowa

▪

Udowa

▪

Pępkowa

▪

Przeponowa



https://www.youtube.com/watch?v=wAzX
SqGybvE



Zwykle wewnątrzpochwowa, po lewej stronie
ciała



Podłużna



Wielkie rozmiary



Między kończynami



Uwypuklone do tyłu i do przodu



Znieczulenie ogólne (u prosiąt miejscowe)



Jelita można wyczuć palpacyjnie i zauważyć w
USG



Zazwyczaj można powtórnie wprowadzić
zawartość przepukliny do jamy otrzewnowej przy
okazji kastracji, po wyłuskaniu jąder:



Wymasowanie i skręcenie powrózka nasiennego



Powiązanie skręconego powrózka i osłonki pochwowej



Usunięcie jąder



Założenie szwu materacowego poziomego w poprzek
kanału pachwinowego



Jeżeli powtórne wprowadzenie zawartości
przepukliny jest problemem:



Otworzenie osłonki pochwowej



Usunięcie powstałych zrostów



Ewentualne delikatne nacięcie osłonki pochwowej
ograniczającej kanał pachwinowy i powiększenie
rozmiaru kanału przez lekkie nacięcie nożyczkami
przedniej krawędzi pierścienia pachwinowego



Można wykonać zabieg laparoskopowo i przepchnąć
zawartość przepukliny do jamy brzusznej



Podwiązanie powrózka nasiennego, usunięcie jąder



Zamknięcie kanału pachwinowego szwem materacowym



Dość częsta, u około 1% świń



Dotyczy zarówno samic jak i samców



Może być wrodzona lub pojawiać się jako
następstwo zapalenia pępka



Wskutek zapalenia pojawiają się liczne
ropnie i tkanka ziarninująca



Może dojść do uwięźnięcia jelit lub ich
zadzierzgnięcia



Może być konieczna resekcja jelit



Zwykle koszt leczenia jest wyższy niż
wartość rynkowa zwierzęcia



Worek przepuklinowy ma kształt
stożkowaty lub lekko zaokrąglony



Zawartość przepukliny – tłuszcz
otrzewnowy lub jelita



Zwykle otrzewna zrośnięta ze skórą
na szczycie worka przepuklinowego
w bliźnie pępkowej



Wykonanie:



Znieczulenie ogólne



Zwierzę w pozycji grzbietowej



U samców napletek i prącie powinny zostać
odwiedzione



Skóra nacinana w postawie przepukliny



Często konieczne jest otwarcie worka
przepuklinowego i przerwanie istniejących
zrostów

▪

Należy sprawdzić, czy na jelitach nie ma zmian
niedokrwiennych!



Wykonanie:



Krawędzie pierścienia przepuklinowego
powinny zostać podcięte lub
skaryfikowane, aby przyspieszyć gojenie



Przepuklinę zamykamy przez założenie
szwu wchłanialnego na otrzewną i
mięśnie brzuszne



Czasami zamknięcie dużej przepukliny
może być niemożliwe za pomocą
prostego szwu



Zakłada się wtedy specjalną, obojętną
dla organizmu siatkę polipropylenową,
która zostaje przyszyta do otrzewnej za
pomocą jednowłóknowej nici nylonowej



Skórę zaszywamy nićmi
niewchłanialnymi



Prosięta



W chwili narodzin posiadają górny i dolny
siekacz oraz kły



Są one bardzo ostre i mogą powodować urazy u
lochy i innych prosiąt - w czasie ssania sutki i
gruczoł mlekowy ulegają zranieniu, co
powoduje ból u loch, tak że niechętnie
pozwalają prosiętom na pobieranie mleka



Rany po pogryzieniach mogą też ulegać
zakażeniu - pojawiają się zmiany ropne, rosną
predyspozycje do chorób skóry



Prosięta



Nie powinno się
przeprowadzać zabiegu u
prosiąt młodszych niż 18-
godzinne, aby nie zakłócić
pobierania przez nie siary



Stosujemy ostre i czyste
szczypce do cięcia drutu



Zęby powinno się obcinać
jak najbliżej dziąseł



Należy uważać, aby nie
zranić dziąseł i nie złamać
korzenia zęba - może dojść
wtedy do zakażeń



Knury



Kły są głęboko zakorzenione, dlatego
niemożliwe jest ich całkowite usunięcie - są
skracane



Wymagane unieruchomienie, sedacja lub
znieczulenie ogólne



Do skracania stosowany jest drut położniczy do
embriotomii



Nie powinno się używać nożyc -
niebezpieczeństwo uszkodzenia korzenia - ból i
brama wejścia drobnoustrojów



Knury



Ząb skracamy jak najbliżej dziąseł



Krawędzie skróconych zębów należy spiłować



W zależności od przyrostów kły powinno się
skracać co 6-12 mcy



https://www.youtube.com/watch?v=z1bp
w0_MUKs

(2:50 – 4:30)



Alternatywnie - ogon można
amputować za pomocą pary ostrych
szczypców



Ogon powinien zostać odcięty w
odległości 1-2 cm od jego podstawy,
aby uniknąć ryzyka wypadnięcia
odbytu



Krwawienie można zatrzymać przez
przyżeganie kikuta



Dokonuje się go na fermach, gdzie
występuje problem z pogryzieniami
ogonów świń



Zabieg wykonywany w 1. tygodniu
życia



Do zmiażdżenia ogona stosuje się
emaskulator



Następnie ogon usuwa się za
pomocą skalpela



Wypadnięcie odbytu - częste u świń – zwykle
powiązane z:



intensywną biegunką



nadmiernym skróceniem ogona



Błona śluzowa prostnicy wypada przez odbyt.
Wypadnięcie może być:



łagodne - wystaje niewielka część błony śluzowej, czasem
tylko okresowo  



poważne - dużo błony śluzowej wydostaje się na zewnątrz



Wystająca tkanka może być obrzękła, uszkodzona i
martwa



Mogą się nią zainteresować inne świnie i dodatkowo
ją uszkodzić - taką świnię należy szybko odizolować.



W łagodnych przypadkach:



Nawilżyć błonę śluzową



Znieczulenie miejscowe



Wykonać delikatny masaż odbytu aby błona
śluzowa wróciła na swoje miejsce



Założyć szew kapciuchowy nicią nylonową
jednowłóknową na zwieracz okołoodbytowy,
pozostawiając otwór odbytniczy o szerokości 1-
2 palców



szew powinien być założony na okres 7-10 dni



Ciężkie przypadki:



jeśli błona śluzowa jest uszkodzona lub
wysuszona, konieczna jest amputacja



znieczulenie ogólne lub sedacja i
znieczulenie nadoponowe lędźwiowo-
krzyżowe, ewentualnie miejscowe
nastrzykanie tkanki



najprostsza metoda: zastosowanie
plastikowej tuby posiadającej rowek w
środkowej części



Umieścić tubę w prostnicy tak, by rowek
przylegał do pierścienia odbytniczego



Nałożyć pierścień gumowy, np. ciasno
przylegającą gumową opaskę, wokół tkanki która
ma być amputowana



kał swobodnie przechodzi przez plastikową tubę



gumowy pierścień odcina dopływ krwi do wypadniętej
tkanki



tkanka ulega martwicy z powodu niedokrwienia



po 3-7 dniach martwa tkanka, pierścień i plastikowa tuba
odpadają



Negatywne następstwa:



zwężenie odbytu - wyczuwalne w
badaniu palcem per rectum jako ciasna
opaska zwężająca średnicę odbytnicy



w ciężkich przypadkach może wystąpić
rozszerzenie powłok brzusznych,
spowodowane niemożnością pasażu kału



Najczęściej spowodowany:



potrząsaniem głową



walkami



pogryzieniem



Uraz powoduje uszkodzenia naczyń - przestrzeń
podskórna między skórą a chrząstką zewnętrznej
małżowiny usznej wypełnia się krwią



Na uchu pojawia się przesuwalny obrzęk



Aspiracja zawartości takiego obrzęku ujawnia
obecność krwi lub surowicy



Z czasem krwiak włóknieje, a małżowina uszna
przybiera wygląd pomiętej, brzydkiej tkanki



Wykonanie:



Krwiak należy otworzyć najwcześniej po 7
dniach, kiedy krew już skrzepnie - wcześniejsze
otwarcie może spowodować ponowne
krwawienie i grozić zakażeniem!!



Unieruchomienie zwierzęcia



Drenowanie ucha za pomocą igły lub strzykawki



Częściej skóra pokrywająca krwiak musi zostać
nacięta



Należy usunąć surowicę, włókna i skrzepy



W zależności od rozległości krwiaka i
preferencji chirurga, skóra może być
nacięta w kształcie:



Linii prostej



Litery S



Krzyża



Punktowo



Wykonanie:



skórę przyszyć do małżowiny serią szwów
materacowych, przy użyciu nici jednowłóknowej



szwy należy umieścić z obu stron naciętej rany



rana pozostaje częściowo otwarta aby ułatwić
jej drenowanie



na przyśrodkowej powierzchni ucha może
zostać umieszczona zwinięta rolka bandaża, a
ucho można owinąć opaską elastyczną



aby uniknąć powikłań zaleca się podanie serii
antybiotyków



Literatura:



„Choroby świń” - Peter G.G Jackson, Peter D. Cockcroft



„Choroby wewnętrzne i chirurgia bydła” - Gerrit Dirksen,
Hans-Dieter Grunder, Matthaeus Stober



„Patologia szczegółowa zwierząt” - Janusz A. Madej,
Zbigniew Nozdryn-Płotnicki, Tadeusz Rotkiewicz



„Chirurgia weterynaryjna
Kulczyckiego” – pod red.
Marka Żakiewicza