Aleksandra Skwarcan
Monika Sofińska
Danuta Stanek
Paulina Stykowska
Aleksandra Skwarcan
Monika Sofińska
Danuta Stanek
Paulina Stykowska
Kastracja
Wnętrostwo
Przepuklina
Skracanie zębów
Odtworzenie odbytu
Krwiak małżowiny usznej
Kaudotomia
Jest to zabieg przeprowadzany w
celu zniesienia popędu płciowego i
płodności, poprzez usunięcie
gruczołów płciowych (gonad).
Każda kastracja musi przebiegać w
znieczuleniu – ogólnym lub
miejscowym!!!
Podział:
Bezkrwawa
▪
Zmiażdżenie powrózków nasiennych w wyniku
obustronnego ucisku za pomocą
odpowiednich narzędzi, co prowadzi do
przerwania dopływu krwi do jąder
▪
Wykonywana u buhajów kleszczami Burdizzo
▪
Nie ma możliwości wykonania jej u świń
Krwawa
▪
Bez osłonek – typu otwartego
▪
Z osłonkami – typu zamkniętego
Zwykle wykonywana około 2 tygodnia
życia
W tym wieku rzadko pojawiają się
krwawienia i ewentualne komplikacje
Łatwiejsza do wykonania niż u
starszych świń
Prosięta należy zgrupować w jednym
pomieszczeniu – łatwiejsze oględziny
przedkastracyjne okolicy pachwinowej
Wykonanie:
Prosię podwiesza się za tylne nogi
Miejsce cięcia należy umyć wodą z
mydłem i odkazić spirytusem
Znieczulenie podskórne:
▪
2% lignokaina , 5% hydrochlorek prokainy z
adrenaliną lub 1% polokaina
▪
Podawane w miejscu cięcia, wokół jąder oraz
wokół każdego powrózka nasiennego
▪
Podaje się ok. 0,5 ml środka znieczulającego
Wykonanie:
Lewą ręką przesunąć jądra w kierunku
odbytu, naprężając skórę moszny
Skórę wraz z osłonką pochwową jąder
nacina się na taką długość, aby jądra
dało się łatwo wyłuskać (cięcie
rozpocząć w połowie długości jąder i
przedłużyć poza jądra)
Wykonanie:
Wyłuskane jądro obraca się kilka razy aby
skręcić powrózek nasienny i zamknąć
naczynia (np. kleszczykami Peana)
Pod kleszczykami zakłada się przewiązkę
Powrózek nasienny przecina się nozyczkami
5-10 mm od przewiązki, przerywa się
emaskulatorem, ewentualnie przez
pociągnięcie – jądra zostają usunięte
Po zabiegu:
Antybiotyki lub nalewka jodowa
miejscowo na ranę
Można złączyć brzegi rany jednym
szwem na krzyż
Warto umieścić prosię w kojcu
▪
z dodatkowym ogrzewaniem – zapobieganie
hipotermii
▪
suchym, czystym (sprzątać odchody na
bieżąco), nie kurzącym się
https://www.youtube.com/watch?
v=uLhy_XMMu0I
(1:00 – 2:16)
Kastruje się knury, które nie będą już
użytkowane do krycia
Zapach knurów, przenikający do mięsa, znika
po 6-8 tyg. po kastracji
Duże jądra – może wystąpić duże krwawienie
Zalecana kastracja typu zamkniętego – ryzyko
wystąpienia przepuklin pachwinowych
Zabieg wykonywany w głębokiej sedacji, ze
znieczuleniem miejscowym (na stojąco) lub
ogólnym (dożylnym lub wziewnym, na leżąco)
Znieczulenie miejscowe
Nastrzykanie wzdłuż linii cięcia
Nastrzykanie wokół powrózków
nasiennych
Dojądrowe podanie 2% lignokainy, 5-10
ml
Odczekać kilka minut, aby znieczulenie
osiągnęło odpowiedni poziom
Znieczulenie ogólne
Barbiturany dożylnie
Agresywne knury – można podać
barbiturany dojądrowo większą dawkę
(70-90 mg/kg)
Przy tym znieczuleniu należy wybrać
prostą i szybką metodę zabiegu
Znieczulenie ogólne
W momencie zauważenia pierwszych objawów
działania barbituranu należy przygotować pole
operacyjne. Cięcie skóry rozpoczyna się, gdy
zwierzę nie śpi jeszcze głęboko, ale kiedy nie
jest już niebezpieczne dla otoczenia.
Pełne znieczulenie 2-4 minuty po pierwszych
objawach niezborności ruchowej – wówczas
powinno się być na etapie usuwania jąder.
Usunięcie jądra przerywa proces wchłaniania
wstrzykniętego barbituranu.
Wykonanie
Knur układany w pozycji bocznej
Jądra przesunąć do tyłu
Cięcie w dolnej połowie jąder,
przedłużone nieco do tyłu
Nacięcie skóry, odciągnięcie jądra i
wydostanie powrózka nasiennego
Należy skręcić jądro, aby spleść
powrózek na kształt sznura
Wykonanie
Na powrózek założyć kleszcze miażdżące
Sanda
Proksymalnie do kleszczy – szwy przebijające,
wchłanialne lub podwójna przewiązka
Przecięcie powrózka i usunięcie jąder
Należy założyć kleszcze typu Allis i usunąć
kleszcze miażdżące, aby sprawdzić
skuteczność zatamowania krwawienia
Uwalniamy powrózek
Wykonanie
Można zabezpieczyć ranę przez założenie
dwóch jednowłóknowych szwów
materacowych – tylko u góry, w dolnym
końcu rany zostawić spory otwór
Szwy usuwa się po 14 dniach (konieczna
sedacja lub mocne unieruchomienie)
U większości świń w tuczarniach skóra
pokrywająca worek mosznowy jest
pozostawiana otwarta
Po zabiegu
Przez 3-5 dni antybiotyki ogólnie lub
miejscowo
NLPZ zmniejszają odczucie bólu po zabiegu
Zwykle obrzęk przyranny
Powikłanie – zropienie kikuta powrózka (przy
metodzie otwartej) – leczone przez ponowne
odcięcie powrózka emaskulatorem
Utrzymanie przez 7-10 dni na czystej słomie
w wygodnym kojcu
Cel
Uniknięcie niechcianego krycia,
obskakiwania
Zmniejszenie agresji
Osłabienie nieprzyjemnego zapachu
wydzielanego przez knury po osiągnięciu
okresu dojrzewania
Wykonanie:
Między 2 tygodniem a 3 miesiącem życia
Głęboka sedacja + znieczulenie miejscowe lub ogólne
Ułożenie w pozycji grzbietowej
Kastracja z osłonkami, aby zapobiec przepuklinom
pachwinowym
Powrózek nasienny wciągnąć przez kanał pachwinowy do jamy
otrzewnowej i wokół pierścienia pachwinowego założyć szew
materacowy – dodatkowo zapobiega przepuklinie
Tkanka podskórna zszywana nićmi wchłanialnymi, skóra
niewchłanialnymi
Szwy usuwamy po 10-14 dniach
Po zabiegu – antybiotyki miejscowo i ogólnie, NLPZ, zadbać o
ogrzewanie
Niezstąpienie jąder do moszny - wada
rozwojowa u noworodków męskich,
spotykana stosunkowo rzadko
Może być jedno lub dwustronne
Lokalizacja niezstąpionych jąder:
w kanale pachwinowym (wnętry
pachwinowe)
w jamie brzusznej - przy wejściu do kanału
pachwinowego (wnętry brzuszne)
Konsekwencje:
Przegrzanie jąder, które sprzyja
▪
powstawaniu nowotworów jądra
▪
zatrzymaniu produkcji plemników -> niepłodność
Niepożądane zmiany zachowania
Niepokój innych świń
Brak tuczenia
Nadmiernie rozwinięty worek napletkowy
Tendencja do zmian nowotworowych
Niezstąpione jądra powinny zostać
usunięte
Zabieg usunięcia jest zbyt kosztowny
w hodowli komercyjnej –
wykonywany u świń ras
towarzyszących
Wykonanie:
Otwarcie worka mosznowego
Do sprawdzenia kanału pachwinowego można
użyć haka sterylizacyjnego – służy
podciągnięciu jądra
Jądro usuwane podobnie jak przy kastracji
Jeśli jądra nie można zlokalizować, należy
posłużyć się laparoskopią (wziernikowaniem),
aby sprawdzić, czy nie znajduje się ono w
innym położeniu
Wykonanie:
CIĘCIE PRZYPOŚRODKOWE
Wnętry dorosłe – na grzbiecie, zadem wyżej
Cięcie wzdłuż prąca, na 2 palce od niego, po
stronie niezstąpionego jądra, długość 6 cm
Mięśnie i otrzewną przebić preparatorem
Szukać jąder palcami, przyściennie, w pobliżu
pierścienia pachwinowego wewnętrznego
Wykonanie:
CIĘCIE BOCZNE
Wnętry 5-6-tygodniowe – ułożenie boczne prawe
z podwyższonym zadem
Cięcie skośne od góry i tyłu do dołu i przodu, 3-4
palce od zewnętrznego guza biodrowego
Rozdzielić mięśnie brzucha wzdłuż ich włókien
Tłuszcz podotrzewnowy rozdzielić na tępo
Szukać palcami jąder w pobliżu pierścienia
pachwinowego wewnętrznego
Podwiązać powrózek katgutem i usunąć jądra
Przedostanie się jelit otoczonych otrzewną
w miejsce nieprawidłowe w obrębie jamy
brzusznej lub poza nią
Budowa przepukliny:
Wrota przepukliny – miejsce, przez które
wydostaje się zawartość przepukliny
Worek przepuklinowy – utworzony przez
otrzewną, otaczającą przedostające się do
worka struktury
Zawartość przepukliny - najczęściej jelito
cienkie i sieć większa
Podział:
Wrodzone – skłonność do powstawania
przepuklin jest dziedziczna
Nabyte – np. pourazowe
Miejsca usposabiające do powstawania przepuklin:
- pierścień pępkowy
- kanał pachwinowy
- kanał udowy
Podział:
Wewnętrzne – w obrębie jamy brzusznej
▪
Otworu sieciowego (konie!)
▪
Przestrzeni nerkowo-śledzionowej (konie!)
▪
Sieciowa
▪
Krezkowa
▪
Więzadłowa
Zewnętrzne – poza jamą brzuszną
▪
Pachwinowa
▪
Udowa
▪
Pępkowa
▪
Przeponowa
Zwykle wewnątrzpochwowa, po lewej stronie
ciała
Podłużna
Wielkie rozmiary
Między kończynami
Uwypuklone do tyłu i do przodu
Znieczulenie ogólne (u prosiąt miejscowe)
Jelita można wyczuć palpacyjnie i zauważyć w
USG
Zazwyczaj można powtórnie wprowadzić
zawartość przepukliny do jamy otrzewnowej przy
okazji kastracji, po wyłuskaniu jąder:
Wymasowanie i skręcenie powrózka nasiennego
Powiązanie skręconego powrózka i osłonki pochwowej
Usunięcie jąder
Założenie szwu materacowego poziomego w poprzek
kanału pachwinowego
Jeżeli powtórne wprowadzenie zawartości
przepukliny jest problemem:
Otworzenie osłonki pochwowej
Usunięcie powstałych zrostów
Ewentualne delikatne nacięcie osłonki pochwowej
ograniczającej kanał pachwinowy i powiększenie
rozmiaru kanału przez lekkie nacięcie nożyczkami
przedniej krawędzi pierścienia pachwinowego
Można wykonać zabieg laparoskopowo i przepchnąć
zawartość przepukliny do jamy brzusznej
Podwiązanie powrózka nasiennego, usunięcie jąder
Zamknięcie kanału pachwinowego szwem materacowym
Dość częsta, u około 1% świń
Dotyczy zarówno samic jak i samców
Może być wrodzona lub pojawiać się jako
następstwo zapalenia pępka
Wskutek zapalenia pojawiają się liczne
ropnie i tkanka ziarninująca
Może dojść do uwięźnięcia jelit lub ich
zadzierzgnięcia
Może być konieczna resekcja jelit
Zwykle koszt leczenia jest wyższy niż
wartość rynkowa zwierzęcia
Worek przepuklinowy ma kształt
stożkowaty lub lekko zaokrąglony
Zawartość przepukliny – tłuszcz
otrzewnowy lub jelita
Zwykle otrzewna zrośnięta ze skórą
na szczycie worka przepuklinowego
w bliźnie pępkowej
Wykonanie:
Znieczulenie ogólne
Zwierzę w pozycji grzbietowej
U samców napletek i prącie powinny zostać
odwiedzione
Skóra nacinana w postawie przepukliny
Często konieczne jest otwarcie worka
przepuklinowego i przerwanie istniejących
zrostów
▪
Należy sprawdzić, czy na jelitach nie ma zmian
niedokrwiennych!
Wykonanie:
Krawędzie pierścienia przepuklinowego
powinny zostać podcięte lub
skaryfikowane, aby przyspieszyć gojenie
Przepuklinę zamykamy przez założenie
szwu wchłanialnego na otrzewną i
mięśnie brzuszne
Czasami zamknięcie dużej przepukliny
może być niemożliwe za pomocą
prostego szwu
Zakłada się wtedy specjalną, obojętną
dla organizmu siatkę polipropylenową,
która zostaje przyszyta do otrzewnej za
pomocą jednowłóknowej nici nylonowej
Skórę zaszywamy nićmi
niewchłanialnymi
Prosięta
W chwili narodzin posiadają górny i dolny
siekacz oraz kły
Są one bardzo ostre i mogą powodować urazy u
lochy i innych prosiąt - w czasie ssania sutki i
gruczoł mlekowy ulegają zranieniu, co
powoduje ból u loch, tak że niechętnie
pozwalają prosiętom na pobieranie mleka
Rany po pogryzieniach mogą też ulegać
zakażeniu - pojawiają się zmiany ropne, rosną
predyspozycje do chorób skóry
Prosięta
Nie powinno się
przeprowadzać zabiegu u
prosiąt młodszych niż 18-
godzinne, aby nie zakłócić
pobierania przez nie siary
Stosujemy ostre i czyste
szczypce do cięcia drutu
Zęby powinno się obcinać
jak najbliżej dziąseł
Należy uważać, aby nie
zranić dziąseł i nie złamać
korzenia zęba - może dojść
wtedy do zakażeń
Knury
Kły są głęboko zakorzenione, dlatego
niemożliwe jest ich całkowite usunięcie - są
skracane
Wymagane unieruchomienie, sedacja lub
znieczulenie ogólne
Do skracania stosowany jest drut położniczy do
embriotomii
Nie powinno się używać nożyc -
niebezpieczeństwo uszkodzenia korzenia - ból i
brama wejścia drobnoustrojów
Knury
Ząb skracamy jak najbliżej dziąseł
Krawędzie skróconych zębów należy spiłować
W zależności od przyrostów kły powinno się
skracać co 6-12 mcy
Alternatywnie - ogon można
amputować za pomocą pary ostrych
szczypców
Ogon powinien zostać odcięty w
odległości 1-2 cm od jego podstawy,
aby uniknąć ryzyka wypadnięcia
odbytu
Krwawienie można zatrzymać przez
przyżeganie kikuta
Dokonuje się go na fermach, gdzie
występuje problem z pogryzieniami
ogonów świń
Zabieg wykonywany w 1. tygodniu
życia
Do zmiażdżenia ogona stosuje się
emaskulator
Następnie ogon usuwa się za
pomocą skalpela
Wypadnięcie odbytu - częste u świń – zwykle
powiązane z:
intensywną biegunką
nadmiernym skróceniem ogona
Błona śluzowa prostnicy wypada przez odbyt.
Wypadnięcie może być:
łagodne - wystaje niewielka część błony śluzowej, czasem
tylko okresowo
poważne - dużo błony śluzowej wydostaje się na zewnątrz
Wystająca tkanka może być obrzękła, uszkodzona i
martwa
Mogą się nią zainteresować inne świnie i dodatkowo
ją uszkodzić - taką świnię należy szybko odizolować.
W łagodnych przypadkach:
Nawilżyć błonę śluzową
Znieczulenie miejscowe
Wykonać delikatny masaż odbytu aby błona
śluzowa wróciła na swoje miejsce
Założyć szew kapciuchowy nicią nylonową
jednowłóknową na zwieracz okołoodbytowy,
pozostawiając otwór odbytniczy o szerokości 1-
2 palców
szew powinien być założony na okres 7-10 dni
Ciężkie przypadki:
jeśli błona śluzowa jest uszkodzona lub
wysuszona, konieczna jest amputacja
znieczulenie ogólne lub sedacja i
znieczulenie nadoponowe lędźwiowo-
krzyżowe, ewentualnie miejscowe
nastrzykanie tkanki
najprostsza metoda: zastosowanie
plastikowej tuby posiadającej rowek w
środkowej części
Umieścić tubę w prostnicy tak, by rowek
przylegał do pierścienia odbytniczego
Nałożyć pierścień gumowy, np. ciasno
przylegającą gumową opaskę, wokół tkanki która
ma być amputowana
kał swobodnie przechodzi przez plastikową tubę
gumowy pierścień odcina dopływ krwi do wypadniętej
tkanki
tkanka ulega martwicy z powodu niedokrwienia
po 3-7 dniach martwa tkanka, pierścień i plastikowa tuba
odpadają
Negatywne następstwa:
zwężenie odbytu - wyczuwalne w
badaniu palcem per rectum jako ciasna
opaska zwężająca średnicę odbytnicy
w ciężkich przypadkach może wystąpić
rozszerzenie powłok brzusznych,
spowodowane niemożnością pasażu kału
Najczęściej spowodowany:
potrząsaniem głową
walkami
pogryzieniem
Uraz powoduje uszkodzenia naczyń - przestrzeń
podskórna między skórą a chrząstką zewnętrznej
małżowiny usznej wypełnia się krwią
Na uchu pojawia się przesuwalny obrzęk
Aspiracja zawartości takiego obrzęku ujawnia
obecność krwi lub surowicy
Z czasem krwiak włóknieje, a małżowina uszna
przybiera wygląd pomiętej, brzydkiej tkanki
Wykonanie:
Krwiak należy otworzyć najwcześniej po 7
dniach, kiedy krew już skrzepnie - wcześniejsze
otwarcie może spowodować ponowne
krwawienie i grozić zakażeniem!!
Unieruchomienie zwierzęcia
Drenowanie ucha za pomocą igły lub strzykawki
Częściej skóra pokrywająca krwiak musi zostać
nacięta
Należy usunąć surowicę, włókna i skrzepy
W zależności od rozległości krwiaka i
preferencji chirurga, skóra może być
nacięta w kształcie:
Linii prostej
Litery S
Krzyża
Punktowo
Wykonanie:
skórę przyszyć do małżowiny serią szwów
materacowych, przy użyciu nici jednowłóknowej
szwy należy umieścić z obu stron naciętej rany
rana pozostaje częściowo otwarta aby ułatwić
jej drenowanie
na przyśrodkowej powierzchni ucha może
zostać umieszczona zwinięta rolka bandaża, a
ucho można owinąć opaską elastyczną
aby uniknąć powikłań zaleca się podanie serii
antybiotyków
Literatura:
„Choroby świń” - Peter G.G Jackson, Peter D. Cockcroft
„Choroby wewnętrzne i chirurgia bydła” - Gerrit Dirksen,
Hans-Dieter Grunder, Matthaeus Stober
„Patologia szczegółowa zwierząt” - Janusz A. Madej,
Zbigniew Nozdryn-Płotnicki, Tadeusz Rotkiewicz
„Chirurgia weterynaryjna
Kulczyckiego” – pod red.
Marka Żakiewicza
