Jerzy Arendt WYKŁAD II Patomorfologia i Patofizjologia Ogólny pogląd na zdrowie chorobę

Jerzy Arendt

WYKŁAD II

Patomorfologia i Patofizjologia

Ogólny pogląd na zdrowie i chorobę

Ogólny pogląd na zdrowie chorobę



Definicja zdrowia i choroby



Definicja homeostazy i adaptacji



Czynniki chorobotwórcze zewnętrzne



Czynniki chorobotwórcze wewnętrzne



Czynniki chorobotwórcze psychiczne



Zależność chorób od wieku człowieka



Wady rozwojowe



Oblicza choroby w świetle historii

Ogólny pogląd na zdrowie chorobę
cd.



Przebieg i zejście choroby



Metodologia badań chorób



Podstawowe pojęcia z patologii

Definicja zdrowia i choroby

W powszechnym znaczeniu przez

chorobę rozumiemy na ogół zły stan

zdrowia fizycznego lub psychicznego

czemu towarzyszy potrzeba pomocy

lekarskiej czy społecznej.

Nie jest łatwo w sposób naukowy

zdefiniować pojęcie choroby, świadczy

o tym wiele prób podejmowanych przez

różnych autorów.

Definicja choroby podana przez

Billewicza- patofizjologa wydaje się być

najpełniejsza

„Chorobę należy uważać za

złożony łańcuch wzajemnie ze sobą

powiązanych zjawisk czynnościowych i

morfologicznych, jako następstwo

bezpośrednich uszkodzeń organizmu

przez czynnik chorobotwórczy, a także

zjawisk odczynowych, obronnych i

przystosowawczych oraz zaburzeń

regulacji”

Definicja homeostazy i adaptacji



Homeostaza jest zdolnością ustroju
do utrzymania w dynamicznej
równowadze stałości środowiska
wewnętrznego



Adaptacja jest ogółem odczynów
czynnościowych i strukturalnych
zmierzających do zachowania
szeroko pojętej homeostazy

Parametry podstawowych czynności

ustroju utrzymują się w wąskich

granicach. Procesy kontrolujące

całość tych zjawisk nazywamy

procesami regulacji funkcji ustroju.

Wiele czynników istniejących w

otaczjącym nas świecie i tkwiących w

nas samych nieustannie zagrażają

tym procesom.

Czynniki chorobotwórcze
zewnętrzne

- biologiczne:



członkonogie, świerzb, wesz, komar,

mucha tse-tse, pchła, pluskwa, kleszcz



robaki, glista ludzka, owsiki, tasiemce



przywry, motylica wątrobowa,przywra

krwi



pierwotniaki, pełzak czerwonki,

wielkouściec jelitowy ( lamblia), rzęsistek
pochwowy, pasożyt zimnicy,
toksoplazmoza

Czynniki chorobotwórcze zewnętrzne

Bakterie:



krętki - anginy Plaut- Vincenta, kiły



laseczki tlenowe- wąglika



laseczki beztlenowe- zgorzeli gazowej, tężca, jadu

kiełbasianego



maczugowce- błonicy



włoskowce- różycy



paciorkowce- zapalenia płuc



gronkowce- stany ropne



dwoinki gram ujemne- rzeżączki, zapalenia opon

mózgowych



pałeczki- czerwonki, pałeczki- duru brzusznego oraz

paradurów



prątki - gruźlicy, trądu

Inne czynniki chorobotwórcze



Grzyby chorobotwórcze



drożdże chorobotwórcze



riketsje i wirusy



rośliny trujące i substancje szkodliwe roślin

jadalnych [ muchomory i inne grzyby,

niedojrzałe ziemniaki i zielone pomidory,

gorzkie migdały i

pestki owoców]



rośliny niejadalne [ wilcza jagoda, sporysz}



zatrucia mięsem- bakteryjne lub tzw.

owocami morza bez uchwytnych czynników

Czynniki chorobotwórcze
fizyczne



Uraz [stłuczenie, rana,
złamanie]



czynniki termiczne,
[odmrożenie, oparzenie,
porażenie słoneczne]



promieniowe
pozafioletowe



promienie rtg., izotopów



energia elektryczna



Ciśnienie

atmosferyczne

[ choroba

kesonowa]



ruch kołyszący

[choroba morska]



znaczne

przyspieszenie ruchu

[samoloty, formuła 1]



Fala dźwiękowa



wibracje

Czynniki chorobotwórcze
chemiczne



Stężone kwasy, zasady



zatrucia ołowiem, rtęcią



sole metali lekkich



tlenek węgla



siarkowodór



fosgen, cyjanowodór, iperyt, luizyt
{gazy bojowe}

Palenie tytoniu

Pylice płuc



węglowa



krzemowa



azbestowa



aluminiowa



berylowa



cementowa

Czynniki jatrogenne

[związane z
działalnością
lekarską]



- operacje



- zabiegi



- stosowane leki lub
substancje

Czynniki chorobotwórcze
wewnętrzne



Niedobór potasu, sodu, wapnia



niedobór żelaza



niedobór białek ustrojowych



niedobór tłuszczów



niedobór węglowodanów



niedobór hormonów [np. karłowatość
przysadkowa, matołectwo
przysadkowe]

Czynniki psychiczne: stres,
depresja, choroby afektywne



Mogą usposabiać
a nawet wywołać
choroby
somatyczne jak:



Nerwicę układu
krążenia



Nerwicę układu
pokarmowego



ostry wrzód trawienny



chorobę
nadciśnieniową



zmniejszoną
odporność
immunologiczną

Zależność chorób od wieku
człowieka

Choroby płodu - wady rozwojowe, zakażenia (kiła,
HIV)
choroby noworodków - zamartwice, urazy
okołoporodowe, żółtaczka
choroby małego dziecka- choroby zakaźne,
krztusiec, błonica, płonica
choroby choroby wieku szkolnego- choroba
reumatyczna, świnka, brodawki skórne
choroby okresu pokwitania- niedokrwistość,
neurastenia, gruźlica, wole
choroby okresu przekwitania - nadciśnienie, zawał,
nowotwory, udary mózgu
choroby starości- otyłość starcza, choroby układu
krwionośnego, osteoporoza, nowotwory

Wady rozwojowe:
-uwarunkowane genetycznie
-uwarunkowane środowiskowe



Choroba dziedziczna to choroba,

która jest przekazywana przez

jedno lub oboje rodziców wraz z

materiałem genetycznym



choroba wrodzona jest chorobą

nabytą w trakcie życia płodowego

np. kiła wrodzona

Wady rozwojowe ustroju człowieka.

Stanowią osobny dział anatomii
patologicznej zwanej teratologią

Niektóre wady rozwojowe
człowieka i zwierząt znalazły
odzwierciedlenie w
niepohamowanej fantazji
ludzkiej
Przodowała w tym sztuka
grecka i rzymska

Możemy stanowczo odrzucić
możliwość istnienia potomstwa
pochodzącego z dwóch
różnych gatunków świata
zwierzęcego

Nie możemy odrzucić
przesłanek, które tworzą
pomost między tymi tworami
fantazji ludzkiej, a
spostrzeżeniami człowieka.

Oblicza choroby w świetle
historii



Trudno prześledzić objawy chorobowe na

przestrzeni wieków gdyż były one

niejednoznaczne



Określenia starożytne psoriasis może

oznaczać łuszczycę bądź świąd



Nazwa kiła dawniej odpowiadała pojęciu

przepukliny, teraz choroby wenerycznej



Praca Władysława Szumowskiego 1928-

Polacy chorowali najczęściej na: gruźlicę

robaczyce, kołtun, ospę, dur wysypkowy,

choroby weneryczne

Zmienność obrazów chorobowych co
wiąże się z

wieloma czynnikami

można zauważyć w ostrych
chorobach zakaźnych, gruźlicy,
chorobach wenerycznych, chorobach
krwi i wielu innych

Choroba przejawia się objawami
-objawy podmiotowe ( które zgłasza
chory)
-objawy przedmiotowe ( które są
uchwytne w obiektywnym badaniu
lekarskim)



Między działaniem czynnika patogennego a

ujawnieniem się choroby jest czas wylęgania



Jeżeli zaburzenia przekraczają możliwości

kompensacyjne ustroju pojawiają się

zwiastuny



W miarę rozwoju choroby pojawia się objawy

swoiste



Następuje pełny rozwój choroby



Występuje okres szczytowy choroby



Okres ustępowania objawów per lysis- powoli-

per crisis- przełomowo

Wyzdrowienie może być:
pełne tzn. Restitutio ad
integrum
z pozostawieniem trwałych
następstw Restitutio cum
defectu

Jeżeli zawiodą mechanizmy

kompensacyjne ustroju dochodzi
do śmierci tzw. zejścia
śmiertelnego [ Exitus letalis]

Choroby można badać na drodze 1.
badań doświadczalnych:



In vivo tzn. w żywym

ustroju



In vitro tzn. „w szkle”

w środowisku

sztucznym

Na drodze 2.badań

klinicznych:



Chorych leczonych

ambulatoryjnie



Chorych leczonych

szpitalnie

Na drodze 3. badań

epidemiologiczny
ch

dotyczących



Środowiska



Warunków socjalnych



Warunków pracy



Nawyków
żywieniowych



Trybu życia itp.

Podstawowe pojęcia w
patologii (łać.-pol.)



Sanitas- zdrowie



Morbus- choroba



Pathogenesis-
patogeneza



Nosologos-
nozologia



Aetiologia-
etiologia



Exacerbatio-
zaostrzenie



Complicatio-
powikłanie



Recidiva- nawrót



Remissio- ustąpienie
objawów

Document Outline