 
SPRZĘGŁA
SPRZĘGŁA
Piotr
Piotr
GENDARZ
GENDARZ
Wydział Mechaniczny Technologiczny
Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych
i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania
 
2.1. Klasyfikacja sprzęgieł
Podstawą doboru są:
- moment obrotowy M w [N*m],
- średnica wałka wejściowego i wyjściowego d,
- liczba przeciążenia K
 
2.1. Sprzęgła nierozłączne – sztywne: tulejowe
(PN/M-85260)
 
2.1. Sprzęgła nierozłączne – sztywne: łubkowe
PN-66/M-85253
Według normy stosuje się do łączenia wałów o średnicach 25 - 140 
[mm], przy czym zakres przenoszonych momentów maksymalnych 
wynosi odpowiednio 160 -12500 [Nm]. Łubki wykonuje się z żeliwa Zl 
200 lub rzadziej ze staliwa. Orientacyjna masa sprzęgła, w zależności od 
jego wymiarów, wynosi wg normy od 3 do 100 kg. Zaletą sprzęgieł 
łubkowych jest dość łatwy ich montaż i demontaż. Do wad zalicza się 
duże wymiary, znaczną masę oraz trudność wyrównoważenia sprzęgła. 
Ze względu na podane wady sprzęgła łubkowe znajdują zastosowanie 
tylko w napędach wolnobieżnych. 
 
2.1. Sprzęgło kołnierzowe
z ochronnymi obrzeżami (PN-66/M-85251)
bez ochronnych obrzeży (PN-66/M-85252)
podatne z charakterystyką nieliniową, z tarczą hamulcową (PN/M-85260)
Stosowane  do  łączenia  wałów  o  średnicach  25  -  200  mm;  zakres  przenoszonych  momentów 
obrotowych wynosi od 320 Nm do 60 kNm, a masa od 6 do 250 kg. 
 
2.1. Sprzęgło oponowe
 
2.1 Sprzęgło kłowe
Umożliwia przesunięcia wzdłużne wałów w granicach 
luzu osiowego. Przesunięcia tego rodzaju występują 
najczęściej wskutek wydłużeń cieplnych. 
 
2.1. Sprzęgło zębate (PN/M-85266, 67)
Sprzęgła  uniwersalne,  umożliwiające  przenoszenie  momentu  przy 
przesunięciach  osiowych,  poprzecznych  i  kątowych.  Na  rysunku 
przedstawiono sprzęgło zębate dwustronne. Stosuje się również sprzęgła 
zębate jednostronne. Stosowane do łączenia wałów o średnicach 20 - 280 
mm  przy  przenoszonych  momentach  odpowiednio  od  630  Nm  do  160 
kNm. Sprzęgła zębate nadają się do przenoszenia dużych obciążeń; mogą 
one pracować przy wysokich prędkościach obrotowych, wynoszących dla 
małych sprzęgieł do 3000 obr/min, a dla największych do 500 obr/min.
 
2.1.
Sprzęgła rozłączne – tarczowe
Najprostsze sprzęgło cierne. Moment obrotowy jest 
przenoszony, gdy tarcza przesuwna jest dociśnięta 
do tarczy stałej siłą wzdłużną Fw. 
 
2.1.
Sprzęgła rozłączne – wielopłytkowe,
Płytki cierne są osadzone na zmianę: jedna 1 w zewnętrznej tulei 3, 
druga 2 w wewnętrznej tulei 4 itd. Płytki w tulejach są osadzone na 
wypustach w ten sposób, że ruch obrotowy mogą wykonywać tylko 
razem z daną tuleją, natomiast wzdłuż tulei mogą się przemieszczać 
swobodnie. Włączanie sprzęgła następuje przez przesunięcie nasuwy 6, 
która za pomocą dźwigni 5 dociska zespół płytek. 
 
2.1.
Sprzęgła rozłączne – wielopłytkowe, elektromechaniczne
 
2.2. Inne rodzaje sprzęgieł
• sprzęgła hydrauliczne,
• sprzęgła jednokierunkowe,
• sprzęgła bezpieczeństwa,
 
2.3. Rodzaje sprzęgieł przeciążeniowych