Identyfikacja projektu
• Cel zajęć
• Dostarczenie wiedzy i praktycznych
umiejętności z zakresu następujących
zagadnień problemowych:
Projekt
Jaka jest logika cyklu życia projektu
W jaki sposób przeprowadzić analizę
problemów i celów w kontekście
przygotowania projektów inwestycyjnych
Co to jest projekt?
PROJEKT to zadanie
realizacyjne, które ma:
określony cel,
wyraźnie sprecyzowane pożądane
rezultaty,
termin realizacji,
określony budżet
Cechy charakterystyczne
projektów
:
projekty mają określone cele i zadania osiągnięcia
jasnych rezultatów,
projekty wynikają z potrzeb, problemów, ograniczeń,
wyzwań występujących w regionie – bez problemu
nie ma projektu!!
projekty są realistyczne – ich cele muszą być możliwe
do osiągnięcia,
projekty są ograniczone w czasie i przestrzeni,
projekty są złożone – wymagają różnych umiejętności,
projekty są wspólne – są produktem wspólnych
działań,
projekty są unikatowe i niepowtarzalne – wszystkie
wypływają z nowych pomysłów,
projekty mogą być oceniane – muszą być
mierzalne i możliwe do oceny.
projekty wywołują trwałą zmianę w otoczeniu
projekty generują wartość dodaną
projekty wymagają zaangażowania znacznych,
lecz limitowanych środków rzeczowych, ludzkich,
finansowych
projekty są realizowane zespołowo przez zespół
wykwalifikowanych wykonawców różnych dziedzin
(interdyscyplinarne)
projekty są związane z wysokim ryzykiem
technicznym, organizacyjnym i ekonomicznym
RODZAJE PROJEKTÓW
MIĘKKIE
- obejmuje takie działania jak
warsztaty, szkolenia, seminaria, studia
wykonalności.
TWARDE
- inwestowanie w infrastrukturę,
np. Wyposażenie dla ochrony środowiska.
Projekty te koncentrują się na sferze
technologiczno-technicznej.
Projekty „miękkie” mogą być częścią
projektów „twardych” jeżeli dotyczą
procesu przygotowawczego i wdrażającego
projekt.
WARTOŚĆ DODANA
• Przez wartość dodaną rozumie się:
Osiągnięcie dodatkowych rezultatów takich jak wyższe
lub uzupełniające kwalifikacje
Osiągnięcie rezultatów innych niż osiągane w ramach
dotychczasowych działań realizowanych bez wsparcia
funduszy, które są mierzalne oraz wykazanie czy istnieje
związek między tymi rezultatami a wsparciem z funduszy
Utworzenie dodatkowej liczby nowych miejsc pracy
Dostarczenie usług, które byłyby nieosiągalne bez
wsparcia z funduszy
WARTOŚĆ DODANA
Wsparcie dotychczasowej działalności projektodawcy
odzwierciedlającej priorytety programów
operacyjnych, które bez wsparcia z funduszy
zostałyby poważnie ograniczone lub przełożone w
czasie
Inwestycje w całkowicie nowe oraz innowacyjne
działania, których nie udałoby się zrealizować przy
wykorzystaniu wyłącznie własnych środków
projektodawcy
Zwiększenie liczby osób mających dostęp do
szkoleń, zatrudnienia subsydiowanego, kształcenia
ustawicznego i innych form wsparcia (w przypadku
EFS)
Aby powstał dobry projekt …
• Należy przed przystąpieniem do prac nad
dokumentacją zastanowić się nad
odpowiedzią na następujące pytania:
Co?
Po co/dlaczego?
Jak?
Kiedy?
Z kim?
Za ile?
Budowanie projektu
• Projekt – pytania:
Dlaczego jest potrzebny?
Jakie mają być rezultaty?
Jak zostaną one osiągnięte?
Kto będzie powinien pracować na rzecz projektu?
Kiedy i jak długo będzie realizowany?
Ile będzie kosztował?
Jakie inne środki są potrzebne do jego realizacji?
Co będzie mieć wpływ na jego realizacje?
Dobry projekt inwestycyjny
• To projekt zgodny z zapisami dokumentów
programowych, który odpowiada na
rzeczywiste potrzeby
• Jest zgodny z metodologią SMART
• Specific (konkretny)
• Measurable (mierzalny
• Achievable/available (dostępny)
• Realistic (realistyczny)
• Timed (określony w czasie)
Co wpływa na projekt, czyli
nic za darmo
Jakość
Koszty
Czas
Jak zbudować dobry projekt
inwestycyjny
• I. Etapy analizy:
Analiza partnerów
Analiza problemów (przedstawienie rzeczywistości)
Analiza celów (przedstawienie proponowanej
sytuacji w przyszłości)
Analiza strategii (porównanie różnych opcji aby
lepiej określić zastaną rzeczywistość)
Analiza partnerów
Kto będzie wnioskodawcą?
Kim będą partnerzy?
Jakie doświadczenie w zarządzaniu
projektami ma wnioskodawca?
Jakie projekty realizował wnioskodawca,
jakie partnerzy?
Beneficjenci pomocy unijnej
Wójt gminy – jednostka samorządu terytorialnego
Starosta powiatu – JST
Marszałek Województwa – JST
Ksiądz – Kościół Katolicki
Dyrektor GOK – Jednostka organizacyjna dla której organizatorem jest JST
Prezes stowarzyszenia/Związku stowarzyszeń „Razem dla Rozwoju” -
Organizacja pozarządowa posiadająca status organizacji pożytku
publicznego
Dyrektor Szpitala wojewódzkiego/powiatowego - Jednostka organizacyjna
dla której organizatorem jest JST
Wojewoda Mazowiecki – Terenowy organ administracji rządowej w
województwie
Komendant Policji – Centralny organ administracji rządowej
Dyrektor muzeum wojewódzkiego - Jednostka organizacyjna dla której
organizatorem jest JST
Rolnik - Osoba pracująca na ziemi swojej bądź dzierżawionej
Przedsiębiorca – Jednoosobowa działalność gospodarcza
Prezes Banku PKO. BP – Instytucja finansowa
Analiza problemu
:
• Identyfikacja głównych problemów (burza mózgów)
• 2. Wybór jednego głównego problemu (problem kluczowy)
• 3. Identyfikacja problemów związanych z „kluczowym
problemem”
• 4. Ustanowienie hierarchii przyczynowo skutkowej (przyczyny,
które powodują „problemy kluczowe” są umieszczane poniżej,
przyczyny które są bezpośrednimi efektami/skutkami problemu
kluczowego są umieszczane powyżej)
• Uwagi:
Problemy muszą być rzeczywiste a nie przyszłe
Pozycja problemu w hierarchii nie odnosi się do jego ważności
Problem nie jest wynikiem braku rozwiązania, lecz istniejącą
negatywną sytuacją
Zasada
• Najważniejsza zasada przy
budowaniu projektu ze środków
strukturalnych UE mówi:
NIE MA PROBLEMU - NIE MA
PROJEKTU !!!
Problemy podmiotów
• Zdiagnozować oraz wypisać potencjalne problemy mogące
występować u przedstawionych poniżej beneficjentów
reprezentujących:
JST
Sektor małych i średnich
przedsiębiorstw
Rolników
Organizacje pozarządowe
Problemy
• 1. JST
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych w gminie X
Wysokie bezrobocie w gminie X
2. Sektor małych i średnich przedsiębiorstw
Brak zbytu towarów spowodowany wysokimi kosztami produkcji
Niska wydajność pracy związana z przestarzałymi czynnikami produkcji
3. Rolników
Wysoka zachorowalność zwierząt gospodarskich spowodowana złymi
warunkami bytowymi
Brak dostosowania gospodarstwa rolnego do wymogów stawianych przez
UE
4. Organizacje pozarządowe
Ograniczony dostęp do informacji na temat kultury lokalnej
Spadek inicjatyw obywatelskich (Brak partnerów do wspólnych
przedsięwzięć)
Drzewo problemów
• Pozwala na poszukiwanie przyczyn na jak najniższym
poziomie
• Pozwala na ich „tematyczne” pogrupowanie oraz
podporządkowanie skutków
• Pozwala na całościową wizualizacje sytuacji
problemowej
• Celem jest ustalenie głównego problemu, do którego
program/projekt powinien się odnieść
• Wypisz wszystkie problemy
• Ustal zależności pomiędzy nimi i związki przyczynowo-
skutkowe: w drzewie problemowym przyczyny
umieszczane są na dole, a ich skutki – na górze
Analiza problemów - przykład
SKUTKI
SKUTKI
• Mala liczba turystów;
• Wzrost zachorowalności
• Mała liczba inwestorów
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych na
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych na
terenie gminy X
terenie gminy X
Przyczyny:
Przyczyny:
•
Wylewanie zanieczyszczeń na pola i do rzeki, Wysokie koszty usług
Wylewanie zanieczyszczeń na pola i do rzeki, Wysokie koszty usług
wywozu nieczystości, Nieszczelne samba, Niska świadomość
wywozu nieczystości, Nieszczelne samba, Niska świadomość
społeczna, przenikanie do wód powierzchniowych
społeczna, przenikanie do wód powierzchniowych
•
zanieczyszczeń z wysypiska śmieci, na pola i do rzeki, źle
zanieczyszczeń z wysypiska śmieci, na pola i do rzeki, źle
•
Zabezpieczone wysypiska śmieci.
Zabezpieczone wysypiska śmieci.
Analiza celów:
.
Zamiana problemów na cele, które są pożądane i osiągalne.
2.
Zmiana relacji przyczynowo – skutkowej w relacje środki -
cele
3
.
Zmiany dodatkowe
(przeformułowanie stwierdzeń, dodanie nowych celów, usunięcie
zbędnych celów)
Efekty:
Opis przyszłego stanu rzeczy, który zaistnieje po rozwiązaniu
zdefiniowanych problemów
Identyfikacja potencjalnych rozwiązań
Przekształcenie aspektów negatywnych w pozytywne
Drzewo celów
Przekształcenie negatywnej sytuacji w pozytywne
wyniki
Odzwierciedlenie stosunku pomiędzy środkami,
a celami (działania prowadzące do rezultatów)
Odzwierciedlenie w hierarchii – drzewo celów
Nie wszystkie cele można osiągnąć w ramach
pojedynczego projektu
Analiza celów - przykład
CELE
CELE
•
Zwiększenie liczba turystów
Zwiększenie liczba turystów
•
Zmniejszenie ilości chorób
Zmniejszenie ilości chorób
•
Zwiększenie liczby inwestorów
Zwiększenie liczby inwestorów
Poprawa stanu wód powierzchniowych na
Poprawa stanu wód powierzchniowych na
terenie gminy X
terenie gminy X
Rezultaty
Rezultaty
•
Zaprzestanie wylewania zanieczyszczeń na pola i do rzeki
Zaprzestanie wylewania zanieczyszczeń na pola i do rzeki
•
Zmniejszenie kosztów usług wywozu nieczystości,
Zmniejszenie kosztów usług wywozu nieczystości,
Uszczelnienie szamb, Zwiększenie świadomości społecznej,
Uszczelnienie szamb, Zwiększenie świadomości społecznej,
zahamowanie przenikania do wód powierzchniowych
zahamowanie przenikania do wód powierzchniowych
zanieczyszczeń z wysypisk śmieci, poprawa zabezpieczeń na
zanieczyszczeń z wysypisk śmieci, poprawa zabezpieczeń na
wysypisku śmieci.
wysypisku śmieci.
Analiza Strategii:
1. Identyfikacja możliwych alternatywnych opcji
rozwiązania problemów lub przyczynienia się do celu
ogólnego
2. Koncentracja środków na tym co ważne,
efektywne, realizowane trwałe
Matryca Logiczna projektu –
elementy matrycy
• cel ogólny (wider objective) – cel wyższego
rzedu, do którego realizacji projekt się przyczynia,
• cel szczegółowy (immediate objective) –
centralny cel projektu w kategoriach trwałych
korzyści dla grup docelowych,
• rezultaty (results) – konkretne, najczęściej
materialne produkty podjętych działań,
• działania (implementations) – zasadnicze
czynności, które zostaną wykonane
w ramach projektu i doprowadzą do osiagnięcia
jego rezultatów,
• środki (means) - szacowane zasoby materialne i
niematerialne, które potrzebne są do realizacji
projektu,
• koszty (costs) – prezentują przekształcenie wszystkich
określonych zasobów (środków) w wartości finansowe,
• obiektywne weryfikowalne wskaźniki (objectively
verifiable indicators) – mierniki, które będą służyły do oceny
powodzenia projektu,
• źródła informacji (source of information) – wskazują,
gdzie i w jakiej formie można uzyskać dane, pozwalające na
sprawdzenie, czy założone wartości wskaźników zostały
osiągnięte,
• założenia i ryzyko (assumption and risks) – opis
zewnętrznych czynników, niezależnych od wnioskodawcy,
które mają wpływ na sukces lub porażkę projektu,
• warunki wstępne (pre-conditions) - opis warunków, które
muszą być spełnione przed rozpoczęciem projektu.
MATRYCA LOGICZNA
jako praktyczne narzędzie planowania
Systematyczna i logiczna prezentacja wyników
głębokiej analizy projektu/programu
odzwierciedlenie zależności przyczynowych
pomiędzy różnymi poziomami
umożliwienie oceny stopnia osiągnięcia celów
ustalenie, jakie założenia poza samym
projektem/programem mogą wpłynąć na jego
powodzenie
Matryca Logiczna Projektu
Logika
interwencji
Wskaźniki
osiągnięcia
celów
Źródła
weryfikacji
Zagrożenia
zewnętrzne
Cel ogólny
Cel
bezpośredni
projektu
Rezultaty
Działania
Środki
Koszty
Warunki
wstępne
Matryca Logiczna Projektu
Logika
interwencji
Wskaźniki
osiągnięcia
celów
Źródła
weryfikacji
Zagrożenia
zewnętrzne
Cel ogólny
Cel
bezpośredni
projektu
Rezultaty
Działania
Środki
Koszty
Warunki
wstępne
Matryca Logiczna Projektu
- logika pionowa
oraz
jeżeli
jeżeli
oraz
oraz
to
to
to przyczyni się do
jeżeli
Matryca Logiczna Projektu
Logika
interwencji
Wskaźniki
osiągnięcia
celów
Źródła
weryfikacji
Zagrożenia
zewnętrzne
Cel ogólny:
Poprawa zdrowia
Poprawa zdrowia
ludności
ludności
Cel bezpośredni
projektu:
Poprawa stanu
Poprawa stanu
wód Powierzchniowych
wód Powierzchniowych
Analiza jakości
Analiza jakości
wód powierzchniowych
wód powierzchniowych
Badanie wody
Badanie wody
przez Państwową
przez Państwową
Inspekcja Sanitarna
Inspekcja Sanitarna
Większość ludzi
Większość ludzi
odbierze wodę
odbierze wodę
Odpowiadającą
Odpowiadającą
normom sanitarnym
normom sanitarnym
Rezultaty:
Zmniejszenie kosztów
Zmniejszenie kosztów
odbioru nieczystości
odbioru nieczystości
Liczba gospodarstw
Liczba gospodarstw
domowych podłączona
domowych podłączona
do sieci
do sieci
Protokół odbioru robót
Protokół odbioru robót
Rada Gminy
Rada Gminy
nie podniesie
nie podniesie
opłat za oczyszczanie
opłat za oczyszczanie
Działania:
Budowa oczyszczalni
Budowa oczyszczalni
wraz z kanalizacją
wraz z kanalizacją
Środki
Np. Zabezpieczone
Np. Zabezpieczone
pieniądze w postaci
pieniądze w postaci
promesy kredytowej
promesy kredytowej
Koszty
4 mln zł
4 mln zł
Czas realizacji
Czas realizacji
3 miesiące
3 miesiące
Warunki
wstępne:
Przygotowana
Przygotowana
dokumentacja
dokumentacja
Wraz z pozwoleniem
Wraz z pozwoleniem
Dziękuję za uwagę