Definicja transportu

•

W ujęciu czynnościowym, jako działalność polegająca na

przemieszczaniu osób, przedmiotów, ładunków.

•

W ujęciu funkcjonalnym, jako działalność technicznie,

organizacyjnie i ekonomicznie z innych czynności

technologicznych.

Pozioma klasyfikacja transportu

1. Według kryterium przedmiotu przewozu:

•

transport osób

•

transport ładunków

2. Według kryterium formy własności:

•

transport prywatny

•

transport spółdzielczy

•

transport państwowy

Pozioma klasyfikacja transportu

3.

Według kryterium statusu organizacyjno-prawnego:



transport publiczny



transport branżowy



transport gospodarczy

4.

Według kryterium geograficznego:



transport krajowy



transport międzynarodowy

Pozioma klasyfikacja transportu

5. Według innej klasyfikacji:



transport regularny



transport nieregularny

Pionowa klasyfikacja transportu

1.

Według kryterium stosunku drogi przewozu do środka

transportu:

•

transport wehikułowy

•

transport przesyłowy

2. Według kryterium środowiska transportowego:

•

transport lądowy

•

transport wodny

•

transport lotniczy

•

transport przewodowy

•

transport bliski

Pionowa klasyfikacja transportu

3.

Według kryterium gałęzi transportu:

•

transport bezszynowy (samochodowy)

•

transport szynowy (koleje)

•

transport morski

•

żegluga śródlądowa

•

transport lotniczy

•

transport kosmiczny

•

transport rurociągowy

•

elektrotransport

•

transport przenośnikowy

•

transport pionowy

Z logistycznego punktu widzenia transport
charakteryzuje się następującymi
cechami

:

•

Kompletność

•

Zintegrowanie techniczno-technologiczne i organizacyjne

•

Koordynacja wewnętrzna

•

Terminowość

•

Pewność

•

Bezpieczeństwo

•

Krótki czas trwania

•

Elastyczność

Transport może się przyczynić do
powstania określonych korzyści poprzez:

•

Poprawę terminowości, czego efektem jest zmniejszenie

rezerw towarowych

•

Zwiększenie częstotliwości dostaw przy jednoczesnym

zmniejszeniu jednorazowych wielkości dostaw, co pozwala na

obniżenie wielkości zapasów, zmniejszenie zamrożenia

środków obrotowych i zapotrzebowania na powierzchnię

magazynową

•

Zwiększenie wielkości jednorazowej dostawy i zmniejszenie

częstotliwości dostaw, w rezultacie czego ulegają obniżeniu

koszty dostawy

Transport może się przyczynić do
powstania określonych korzyści poprzez:

•

Poprawę technologii przewozów-paletyzacja, konteneryzacja

•

Zmniejszenie uszkodzeń transportowych i reklamacji

jakościowych

•

Zwiększenie szybkości dostaw, co pozwala na utrzymanie

wartości użytkowej towaru łatwo psującego się oraz

zmniejszenie środków obrotowych w fazie ruchu

Podstawowe gałęzi transportu

•

Transport samochodowy.

•

Transport kolejowy.

•

Transport morski.

•

Transport rurociągowy.

•

Żegluga śródlądowa.

•

Transport lotniczy.

Transport samochodowy

Transport samochodowy jest gałęzią mającą

największy udział w wymianie towarowej. Swoją

popularność

zawdzięcza

czynnikom

geograficznym i kosztowym.

Czynniki geograficzne transportu
samochodowego

•

największa spośród wszystkich gałęzi gęstość i spójność dróg

•

najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszczenia

produkcji

•

przystosowanie środków transportu do przewozu niemal

wszystkich rodzajów ładunków

•

dobre właściwości związane z czasem trwania transportu

•

największe możliwości wykonywania przewozów w relacji

dom-dom bez czasochłonnych operacji przeładunkowych

•

sferę zastosowania wyznaczają jedynie obszary kontynentów

Transport samochodowy

Transport samochodowy jest gałęzią mającą największy udział w wymianie
towarowej. Swoją popularność zawdzięcza czynnikom geograficznym i
kosztowym.

Do czynników geograficznych zaliczamy m.in.:

•

największa spośród wszystkich gałęzi gęstość i spójność dróg

•

najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszczenia produkcji

•

przystosowanie środków transportu do przewozu niemal wszystkich
rodzajów ładunków

•

dobre właściwości związane z czasem trwania transportu

•

największe możliwości wykonywania przewozów w relacji dom-dom bez
czasochłonnych operacji przeładunkowych

•

sferę zastosowania wyznaczają jedynie obszary kontynentów

Transport kolejowy

Transport kolejowy lokuje się na drugiej pozycji
po transporcie samochodowym pod względem
wielkości przewożonej masy towarowej. Jest on
najkorzystniejszą

gałęzią

transportu

przy

przewozach ładunków na średnie i duże
odległości w obrębie kontynentów i między nimi.

Transportu kolejowy -zalety

•

zdolność do przewozów masowych

•

relatywnie niskie stawki przewozowe

•

stosunkowo

rozległa

sieć

połączeń

kolejowych

dobrze

dostosowana do lokalizacji głównych rynków zaopatrzenia i zbytu

•

duża dostępność przestrzenna

•

korzystna oferta z punktu widzenia czasu transportu

•

dostępność specjalistycznego taboru

•

możliwość dowozu do przewoźników innych gałęzi transportu

•

stosunkowo duża prędkość techniczna, stale rosnąca

Transport kolejowy - wady

•

relatywnie niższe bezpieczeństwo przewozu ładunków
wrażliwych na wstrząsy i przeładunki

•

duże niebezpieczeństwo kradzieży

•

dłuższy w porównaniu z transportem samochodowym czas
dostawy towarów

•

nierównomierność w przestrzennym rozmieszczeniu sieci
linii kolejowych i punktów transportowych

Transport morski

Transport morski pod względem masy towaru znajduje się na

trzeciej pozycji po transporcie samochodowym i kolejowym.

Statki mogą obsługiwać ładunki kraju armatora (właściciela

statku), ładunki tranzytowe (porty macierzyste pełnią rolę

„stacji pośrednich”) oraz ładunki będące przedmiotem

wymiany krajów trzecich.

Transport morski

Najbardziej opłacalną gałęzią transportu na dalekie odległości jest

żegluga dalekomorska.

Jej cechy charakterystyczne to:

•

nieograniczona struktura towarowa wymiany handlowej

•

silna depresja jednostkowych kosztów przemieszczania towarów

•

łatwy dostęp do głównych światowych centrów gospodarczych

•

nieograniczony zasięg pływania statków

Transport morski - wady

Do elementów ograniczających wykorzystanie żeglugi dalekomorski należą:

•

niewielka prędkość eksploatacyjna statków

•

relatywnie mała częstotliwość kursów oraz czasochłonne operacje
portowe

•

względnie długi czas transportu-zamrożenie środków obrotowych

•

relatywnie niskie bezpieczeństwo ładunków wrażliwych na wilgoć,
przeładunki czy dłużej trwający czas dostaw

•

konieczność wykorzystania usług dowozowo – odwozowych w związku ze
stosunkowo niską dostępnością przestrzenną portów morskich

Żegluga liniowa (regularna)

Żegluga liniowa charakteryzuje się:

•

regularną obsługą portów, załadunku i wyładunku dokonywaną
według ustalonego rozkładu rejsów

•

sztywno ustalonymi przez przewoźnika stawkami transportowymi

•

dominacją ładunków drobnicowych

Żegluga nieregularna
(trampowa)

Żeglugę trampową charakteryzują:

•

korzystanie z tego samego statku na różnych szlakach

•

obsługa przede wszystkim ładunków masowych

•

ustalanie stawki transportowej na zasadzie indywidualnej umowy
z armatorem (umowa czarterowa)

•

niższe koszty w porównaniu z żeglugą liniową ze względu na brak
stałych wydatków na utrzymanie infrastruktury w portach linii
oraz mniejsze nakłady na administrację i zarządzanie

Transport przesyłowy
(rurociągowy)

Transport rurociągowy ogranicza się do przestrzennego przemieszczania płynów,

skroplonych gazów, wody i niektórych towarów sypkich. Na szeroką skalę jest on

wykorzystywany w rafineriach oraz kopalniach.

Cechami transportu rurociągowego są:

•

zdolność do masowych przewozów produktów płynnych i gazowych

•

niskie koszty przemieszczania

•

korzystna oferta z punktu widzenia czasu transportu wynikająca z ogromnej
przepustowości rurociągów i dużej niezawodności dostaw

•

słaba dostępność przestrzenna

•

niewielka szybkość transportu (ok.15km/h)

•

niepodatność ładunków na warunki atmosferyczne

•

wysoki udział kosztów stałych

•

niska uciążliwość dla środowiska naturalnego

Żegluga śródlądowa

Żegluga śródlądowa jest zależna od istnienia

naturalnej drogi (rzeki, kanału lub innego

zbiornika wodnego) o odpowiedniej głębokości i

szerokości. Najkorzystniejsze zastosowanie ma

przy przewozach na średnie i dalsze odległości

przede wszystkim ładunków masowych o niskiej

wartości.

Żegluga śródlądowa

Głównymi cechami tej gałęzi transportu są:

•

zdolność do masowych przewozów ładunków o niskiej wartości

•

niskie ceny przewozowe

•

wysoki stopień bezpieczeństwa przewozu towarów wrażliwych
na wstrząsy i wibracje

•

małe zużycie zasobów naturalnych (energii, siły roboczej,
terenu)

•

niewielki wpływ na środowisko naturalne

•

możliwość przewozu ładunków wielkogabarytowych

Żegluga śródlądowa - wady

•

długi

czas

dostawy

będąca

efektem

małej

szybkości

eksploatacyjnej i dużej nieregularności przewozów

•

słaba dostępność przestrzenną

•

relatywnie niskie bezpieczeństwo ładunków wrażliwych na wilgoć

•

dłuższy czas dostawy i przeładunku

Transport lotniczy

Transport lotniczy pod względem przewożonej
masy

ładunków

ma

niewielki

udział

w

towarowym. Najczęściej stosowany jest do
przewozów towarów na duże odległości w
relacjach

kontynentalnych

lub

międzykontynentalnych.

Zalety transportu lotniczego

•

zdolność do przewozu produktów o specyficznej podatności
naturalnej, technicznej i ekonomicznej

•

najkorzystniejszą ofertę czasową

•

bardzo wysokie bezpieczeństwo przemieszczania ładunków,
szczególnie produktów wrażliwych na czas przewozu, wilgoć,
czy wstrząsy

Transport lotniczy - wady

•

niewielką ładowność samolotów,

•

niekorzystne rozmieszczenie przestrzenne sieci punktów
transportowych

•

wysokie koszty przemieszczania zawężające rolę transportu
lotniczego do obsługi ładunków wysokowartościowych, dla
których udział kosztów transportu w cenie finalnej nie jest
zbyt znaczący

Wybór gałęzi transportu

Podstawowym czynnikiem oceny przydatności danego środka

transportu jest jego koszt oraz inne mierzalne cechy decydujące o
wyborze środka transportu:

•

Dostępność – wielkość infrastruktury tego transportu wraz z
dostępnością w relacji dom-dom

•

Szybkość – czas potrzebny na przetransportowanie ładunku od
nadawcy do odbiorcy

•

Rzetelność – zabezpieczenie towaru przed utratą lub
uszkodzeniem

•

Wielkość przewożonej przesyłki – jednorazowa
wielkość/masa przewożonego ładunku

GAŁĄŹ/

GAŁĄŹ/

CZYNNIK

CZYNNIK

Koszt

Koszt

Dostęp-

Dostęp-

ność

ność

Szybkoś

Szybkoś

ć

ć

Rzetel-

Rzetel-

ność

ność

Wielkoś

Wielkoś

ć

ć

przesył

przesył

ki

ki

Samochodo

Samochodo

wy

wy

2

2

1

1

2

2

1

1

5

5

Kolejowy

Kolejowy

3

3

2

2

3

3

2

2

4

4

Żegluga

Żegluga

śródlądowa

śródlądowa

4

4

3

3

4

4

2

2

3

3

Morski

Morski

5

5

4

4

4

4

2

2

2

2

Lotniczy

Lotniczy

1

1

5

5

1

1

2

2

6

6

Rurociągowy

Rurociągowy

6

6

6

6

-

-

-

-

1

1