PNF

PNF



PNF

PNF

- Proprioceptywna nerwowo-mięśniowa

- Proprioceptywna nerwowo-mięśniowa

facylitacja. Jedna z najstarszych metod

facylitacja. Jedna z najstarszych metod

rehabilitacyjnych o podłożu neurofizjologicznym.

rehabilitacyjnych o podłożu neurofizjologicznym.

Metoda ta prowadzi do utorowania ruchów przez

Metoda ta prowadzi do utorowania ruchów przez

funkcjonalną jedność nerwów i mięśni z

funkcjonalną jedność nerwów i mięśni z

wykorzystaniem wzorców ruchowych poprzez

wykorzystaniem wzorców ruchowych poprzez

zastosowanie odpowiednich technik i zasad.

zastosowanie odpowiednich technik i zasad.

Celem jest poprawa koordynacji fizjologicznych

Celem jest poprawa koordynacji fizjologicznych

przebiegów ruchów, torowanie dróg nerwowo-

przebiegów ruchów, torowanie dróg nerwowo-

mięśniowych, normalizacja napięcia mięśni,

mięśniowych, normalizacja napięcia mięśni,

wzmocnienie mięśni, rozciąganie mięśni a w

wzmocnienie mięśni, rozciąganie mięśni a w

efekcie poprawę funkcjonalną pacjenta. Zawsze

efekcie poprawę funkcjonalną pacjenta. Zawsze

prowadzi się calościową obserwację pacjenta,

prowadzi się calościową obserwację pacjenta,

myślenie i analizę funkcjonalną, mobilizuje się

myślenie i analizę funkcjonalną, mobilizuje się

rezerwy pacjenta.

rezerwy pacjenta.



Opierając się na budowie anatomicznej

Opierając się na budowie anatomicznej

człowieka

człowieka

PNF proponuje ruchy naturalne,

PNF proponuje ruchy naturalne,

przebiegające trójpłaszczyznowo, zbliżone do

przebiegające trójpłaszczyznowo, zbliżone do

aktywności dnia codziennego. Ruchy te

aktywności dnia codziennego. Ruchy te

prowadzone są wzdłuż skośnych (diagonalnych) -

prowadzone są wzdłuż skośnych (diagonalnych) -

osi ruchu, które ze względu na swój przebieg

osi ruchu, które ze względu na swój przebieg

stwarzają możliwość zaktywizowania największej

stwarzają możliwość zaktywizowania największej

ilości mięśni należących do tego samego łańcucha

ilości mięśni należących do tego samego łańcucha

mięśniowego. Zgodnie ze skośnym przebiegiem

mięśniowego. Zgodnie ze skośnym przebiegiem

większości mięśni szkieletowych za najważniejszą

większości mięśni szkieletowych za najważniejszą

komponentę ruchu uważana jest rotacja.

komponentę ruchu uważana jest rotacja.

Warunkuje ona siłę i koordynację wykonywanego

Warunkuje ona siłę i koordynację wykonywanego

ruchu.

ruchu.



Według filozofii PNF, proponowana pacjentowi terapia ma być

Według filozofii PNF, proponowana pacjentowi terapia ma być

bezbolesna i funkcjonalna, to znaczy zgodna z potrzebami

bezbolesna i funkcjonalna, to znaczy zgodna z potrzebami

ruchowymi zgłaszanymi przez chorego i wzorowana na

ruchowymi zgłaszanymi przez chorego i wzorowana na

naturalnych ruchach zdrowego człowieka. Ostatnie lata

naturalnych ruchach zdrowego człowieka. Ostatnie lata

jeszcze silniej zaakcentowały ten aspekt terapii - praca nad

jeszcze silniej zaakcentowały ten aspekt terapii - praca nad

funkcją to nie tylko ustalenia poczynione między pacjentem i

funkcją to nie tylko ustalenia poczynione między pacjentem i

terapeutą, to przede wszystkim dążenie do uzyskania w

terapeutą, to przede wszystkim dążenie do uzyskania w

terapii sytuacji zadaniowej, w której chory może w

terapii sytuacji zadaniowej, w której chory może w

bezpieczny sposób podjąć próbę odtworzenia funkcji.

bezpieczny sposób podjąć próbę odtworzenia funkcji.

Oznacza to analizę ruchu pacjenta w odniesieniu do jego

Oznacza to analizę ruchu pacjenta w odniesieniu do jego

prawidłowego fizjologicznego przebiegu oraz włączenie do

prawidłowego fizjologicznego przebiegu oraz włączenie do

procesu usprawniania elementów treningu samoobsługi z

procesu usprawniania elementów treningu samoobsługi z

wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku i sytuacji

wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku i sytuacji

zadaniowych , które pacjent zgłosił jako trudne bądę

zadaniowych , które pacjent zgłosił jako trudne bądę

niemożliwe do wykonania. Zgodnie z koncepcją PNF badanie i

niemożliwe do wykonania. Zgodnie z koncepcją PNF badanie i

terapia stanowią integralną całość i wzajemnie się implikują.

terapia stanowią integralną całość i wzajemnie się implikują.



PNF wiele uwagi poświęca także kontroli

PNF wiele uwagi poświęca także kontroli

motorycznej pacjenta

motorycznej pacjenta

, czyli interakcjom między

, czyli interakcjom między

stabilnością i mobilnością jego ciała, ze

stabilnością i mobilnością jego ciała, ze

szczególnym uwzględnieniem pracy

szczególnym uwzględnieniem pracy

ekscentrycznej mięśni w warunkach grawitacji. Ze

ekscentrycznej mięśni w warunkach grawitacji. Ze

względu na szerokie możliwości oddziaływania

względu na szerokie możliwości oddziaływania

koncepcja PNF przestała być utożsamiana ze

koncepcja PNF przestała być utożsamiana ze

sposobem pracy przeznaczonym wyłącznie dla

sposobem pracy przeznaczonym wyłącznie dla

pacjentów neurologicznych. Z powodzeniem

pacjentów neurologicznych. Z powodzeniem

stosuje się ją również w ortopedii, pediatrii,

stosuje się ją również w ortopedii, pediatrii,

chorobach nerwowo-mięśniowych, wadach

chorobach nerwowo-mięśniowych, wadach

postawy czy skoliozach.

postawy czy skoliozach.



Szczególne znaczenie w koncepcji PNF przypisuje się

Szczególne znaczenie w koncepcji PNF przypisuje się

oporowi manualnemu. Jego podstawowym zadaniem

oporowi manualnemu. Jego podstawowym zadaniem

jest przekazanie pacjentowi ścisłej informacji na temat

jest przekazanie pacjentowi ścisłej informacji na temat

kierunku, kolejności i szybkości wykonywanego ruchu,

kierunku, kolejności i szybkości wykonywanego ruchu,

który jak wcześniej wspomniano posiada trzy

który jak wcześniej wspomniano posiada trzy

komponenty i biegnie w skośnych płaszczyznach na

komponenty i biegnie w skośnych płaszczyznach na

podobieństwo aktywności ruchowych dnia

podobieństwo aktywności ruchowych dnia

codziennego. Opór jest modyfikowany stosownie do

codziennego. Opór jest modyfikowany stosownie do

celów terapii i możliwości motorycznych ćwiczącego i

celów terapii i możliwości motorycznych ćwiczącego i

nawet podczas jednego ruchu może ulegać zmianom

nawet podczas jednego ruchu może ulegać zmianom

w poszczególnych jego zakresach, najczęściej jest to

w poszczególnych jego zakresach, najczęściej jest to

tzw. opór prowadzący lub kierunkowy, w odróżnieniu

tzw. opór prowadzący lub kierunkowy, w odróżnieniu

do sił zewnętrznych utrudniających wykonanie zadania

do sił zewnętrznych utrudniających wykonanie zadania

ruchowego, stosowanych m.in. w treningu siłowym.

ruchowego, stosowanych m.in. w treningu siłowym.



Korzyści z pracy w Koncepcji PNF to:

Korzyści z pracy w Koncepcji PNF to:



metoda przyjazna dla pacjenta - oparta na bezbolesnej

metoda przyjazna dla pacjenta - oparta na bezbolesnej

pracy, wykorzystującej silne odcinki ciała i umiejętności

pracy, wykorzystującej silne odcinki ciała i umiejętności

chorego do ułatwiania reedukacji utraconych funkcji

chorego do ułatwiania reedukacji utraconych funkcji



wysoki poziom bezpieczeństwa terapii wynikający z

wysoki poziom bezpieczeństwa terapii wynikający z

integracji zabiegu z diagnostyką

integracji zabiegu z diagnostyką



możliwość pracy z chorym na każdym poziomie dysfunkcji -

możliwość pracy z chorym na każdym poziomie dysfunkcji -

zabezpieczenie terapią wszelkich funkcji od ruchowych do

zabezpieczenie terapią wszelkich funkcji od ruchowych do

wegetatywnych

wegetatywnych



wysoki poziom edukacji pacjenta, oparty na

wysoki poziom edukacji pacjenta, oparty na

współuczestnictwie w planowaniu terapii oraz kontynuacji

współuczestnictwie w planowaniu terapii oraz kontynuacji

ćwiczeń w formie programu domowego

ćwiczeń w formie programu domowego



niewielki wymagania sprzętowe

niewielki wymagania sprzętowe



duża efektywność prowadzonej terapii, wynikająca z

duża efektywność prowadzonej terapii, wynikająca z

dokładnej analizy problemu i ukierunkowanych oddziaływań

dokładnej analizy problemu i ukierunkowanych oddziaływań



Ćwiczenia wykonuje się zwykle jednym z wielu sposobów, z

Ćwiczenia wykonuje się zwykle jednym z wielu sposobów, z

których każdy ma inne zastosowanie. Do podstawowych technik

których każdy ma inne zastosowanie. Do podstawowych technik

stosowanych w tej metodzie można wymienic:

stosowanych w tej metodzie można wymienic:



Powtarzane skurcze – należące to tzw. Technik agonistycznych i

Powtarzane skurcze – należące to tzw. Technik agonistycznych i

służące głównie wyuczeniu ruchu oraz rozwijaniu siły i

służące głównie wyuczeniu ruchu oraz rozwijaniu siły i

wytrzymałości mięśniowej;

wytrzymałości mięśniowej;



Rytmiczne zapoczątkowanie ruchu – należące do tej samej grupy,

Rytmiczne zapoczątkowanie ruchu – należące do tej samej grupy,

stosowane u osób, które mają problemy z rozpoczęciem ruchu

stosowane u osób, które mają problemy z rozpoczęciem ruchu

( sztywność, spastyczność );

( sztywność, spastyczność );



Zmiana kierunku ruchu na przeciwny – jako nieodłączna składowa

Zmiana kierunku ruchu na przeciwny – jako nieodłączna składowa

dla większości ruchów wykonywanych w życiu codziennym. Należy

dla większości ruchów wykonywanych w życiu codziennym. Należy

do grupy technik antagonistycznych, stosuje się tu 3 zasadnicze

do grupy technik antagonistycznych, stosuje się tu 3 zasadnicze

warianty ćwiczeń powrotnych -  powolne zmiany kierunku ruchów,

warianty ćwiczeń powrotnych -  powolne zmiany kierunku ruchów,

powolne zmiany kierunku ruchu z „trzymaniem” i rytmiczną

powolne zmiany kierunku ruchu z „trzymaniem” i rytmiczną

stabilizacją;

stabilizacją;



Techniki rozlużniające – z ruchem biernym lub czynnym poza

Techniki rozlużniające – z ruchem biernym lub czynnym poza

zakres ograniczenia ruchomości, ale po uprzednim rozlużnieniu,

zakres ograniczenia ruchomości, ale po uprzednim rozlużnieniu,

które uzyskuje się przede wszystkim na drodze poizometrycznej

które uzyskuje się przede wszystkim na drodze poizometrycznej

relaksacji

relaksacji



Dodatkowe środki fizykalne jako uzupełnienie powyższych technik

Dodatkowe środki fizykalne jako uzupełnienie powyższych technik



Podstawę dla powyższych technik

Podstawę dla powyższych technik

stanowią wzorce kompleksów ruchowych,

stanowią wzorce kompleksów ruchowych,

które są wzorcami ruchów globalnych

które są wzorcami ruchów globalnych

przebiegających trójpłaszczyznowo i

przebiegających trójpłaszczyznowo i

zawierające składową rotacyjną.

zawierające składową rotacyjną.

Wszystkie wzorce mają swoją nazwę ,

Wszystkie wzorce mają swoją nazwę ,

odzwierciedlającą kierunek ruchu , bądź

odzwierciedlającą kierunek ruchu , bądź

ruch zachodzący w stawie bliższym

ruch zachodzący w stawie bliższym

( pozycję końcową ). Każdemu wzorcowi

( pozycję końcową ). Każdemu wzorcowi

odpowiada wzorzec antagonistyczny

odpowiada wzorzec antagonistyczny

( powrotny ). Pozycja końcowa jednego

( powrotny ). Pozycja końcowa jednego

wzorca jest pozycją wyjściową dla innego

wzorca jest pozycją wyjściową dla innego

( antagonistycznego ).

( antagonistycznego ).



W zależności od potrzeb i możliwości

W zależności od potrzeb i możliwości

pacjenta, ustala się program leczenia,

pacjenta, ustala się program leczenia,

odrestaurowujący  jak gdyby różne fazy

odrestaurowujący  jak gdyby różne fazy

rozwoju ruchowego. Ćwiczenia te można

rozwoju ruchowego. Ćwiczenia te można

podzielić na następujące etapy:

podzielić na następujące etapy:

1. Przetaczanie z leżenia tyłem do leżenia

1. Przetaczanie z leżenia tyłem do leżenia

przodem;

przodem;

2. Ćwiczenie równowagi w leżeniu bokiem

2. Ćwiczenie równowagi w leżeniu bokiem

3. Przetaczanie z leżenia przodem do

3. Przetaczanie z leżenia przodem do

leżenia tyłem;

leżenia tyłem;

4. Ćwiczenie dolnej części tułowia;

4. Ćwiczenie dolnej części tułowia;

5. Pełzanie do przodu i tyłu;

5. Pełzanie do przodu i tyłu;

Unoszenie się do tzw.pozycji kolanowo-

Unoszenie się do tzw.pozycji kolanowo-

łokciowej i ćwiczenie równowagi w tej

łokciowej i ćwiczenie równowagi w tej

pozycji;

pozycji;

Podnoszenie się do klęku podpartego,

Podnoszenie się do klęku podpartego,

„huśtanie się” w tej pozycji oraz

„huśtanie się” w tej pozycji oraz

ćwiczenie w niej równowagi;

ćwiczenie w niej równowagi;

6. Poruszanie się w klęku podpartym

6. Poruszanie się w klęku podpartym

7. Przejścia z klęku podpartego do pozycji

7. Przejścia z klęku podpartego do pozycji

„czworonożnej” oraz czworakowanie  w

„czworonożnej” oraz czworakowanie  w

tej pozycji;

tej pozycji;

8. Przejścia do siadu z leżenia oraz

8. Przejścia do siadu z leżenia oraz

ćwiczenia równowagi w tej pozycji

ćwiczenia równowagi w tej pozycji

9. Przejścia do klęku prostego i ćwiczenia

9. Przejścia do klęku prostego i ćwiczenia

równowagi w tej pozycji;

równowagi w tej pozycji;

10. Przejścia do pozycji stojącej z klęku

10. Przejścia do pozycji stojącej z klęku

prostego zwieszonego, ćwiczenie

prostego zwieszonego, ćwiczenie

równowagi w tej pozycji oraz stawianie

równowagi w tej pozycji oraz stawianie

kroków.

kroków.



Dodatkowe ćwiczenia koncentrują się

Dodatkowe ćwiczenia koncentrują się

wokół dwóch aspektów –

wokół dwóch aspektów –

samowystarczalności pacjenta oraz

samowystarczalności pacjenta oraz

ważnych dla życia funkcji tj. oddechu i

ważnych dla życia funkcji tj. oddechu i

poprawy jego mechaniki, ruchów oczu,

poprawy jego mechaniki, ruchów oczu,

ust i języka oraz połykania, a także

ust i języka oraz połykania, a także

stymulacji pęcherza i jelit oraz  reedukacji

stymulacji pęcherza i jelit oraz  reedukacji

mięśni twarzy.

mięśni twarzy.



Głównym celem metody PNF jest

Głównym celem metody PNF jest

odbudowa czynności ruchowych

odbudowa czynności ruchowych

(reedukacja) podporządkowana

(reedukacja) podporządkowana

fizjologicznej sekwencji rozwoju

fizjologicznej sekwencji rozwoju

ruchowego i prowadzona w oparciu o

ruchowego i prowadzona w oparciu o

ruchy zbliżone do tych, jakie się wykonuje

ruchy zbliżone do tych, jakie się wykonuje

w życiu codziennym. Postępowanie

w życiu codziennym. Postępowanie

oparte jest o sumowanie się różnego

oparte jest o sumowanie się różnego

rodzaju bodżców aferentnych (głównie

rodzaju bodżców aferentnych (głównie

wzrokowych, słuchowych,

wzrokowych, słuchowych,

proprioceptywnych, dotykowych i

proprioceptywnych, dotykowych i

równoważnych).

równoważnych).



W metodzie tej rezygnuje się z izolowanych

W metodzie tej rezygnuje się z izolowanych

ruchów w pojedynczych stawach i w

ruchów w pojedynczych stawach i w

typowych płaszczyznach. Całość ruchu jest

typowych płaszczyznach. Całość ruchu jest

wynikiem świadomych starań pacjenta,

wynikiem świadomych starań pacjenta,

wspieranych elementami torującymi, do

wspieranych elementami torującymi, do

których można zaliczyć rozciągnięcie

których można zaliczyć rozciągnięcie

mięśni i innych elementów

mięśni i innych elementów

okołostatwowych , ciąg i nacisk,

okołostatwowych , ciąg i nacisk,

wzmocnienie aktywności mięśni poprzez

wzmocnienie aktywności mięśni poprzez

odpowiednio stawiany opór, właściwy

odpowiednio stawiany opór, właściwy

chwyt oraz zapewnienie odpowiednich

chwyt oraz zapewnienie odpowiednich

warunków i kolejności pracy mięśni.

warunków i kolejności pracy mięśni.



Ćwiczenia wykonuje się zwykle jednym z

Ćwiczenia wykonuje się zwykle jednym z

wielu sposobów, z których każdy ma inne

wielu sposobów, z których każdy ma inne

zastosowanie. Do podstawowych technik

zastosowanie. Do podstawowych technik

stosowanych w tej metodzie można

stosowanych w tej metodzie można

wymienić:

wymienić:

Powtarzane skurcze – należące to tzw.

Powtarzane skurcze – należące to tzw.

Technik agonistycznych i służące głównie

Technik agonistycznych i służące głównie

wyuczeniu ruchu oraz rozwijaniu siły i

wyuczeniu ruchu oraz rozwijaniu siły i

wytrzymałości mięśniowej;

wytrzymałości mięśniowej;



Rytmiczne zapoczątkowanie ruchu –

Rytmiczne zapoczątkowanie ruchu –

należące do tej samej grupy, stosowane u

należące do tej samej grupy, stosowane u

osób, które mają problemy z rozpoczęciem

osób, które mają problemy z rozpoczęciem

ruchu ( sztywność, spastyczność);

ruchu ( sztywność, spastyczność);

Zmiana kierunku ruchu na przeciwny – jako

Zmiana kierunku ruchu na przeciwny – jako

nieodłączna składowa dla większości ruchów

nieodłączna składowa dla większości ruchów

wykonywanych w życiu codziennym.

wykonywanych w życiu codziennym.

Należy do grupy technik antagonistycznych,

Należy do grupy technik antagonistycznych,

stosuje się tu 3 zasadnicze warianty ćwiczeń

stosuje się tu 3 zasadnicze warianty ćwiczeń

powrotnych - powolne zmiany kierunku

powrotnych - powolne zmiany kierunku

ruchów, powolne zmiany kierunku ruchu z

ruchów, powolne zmiany kierunku ruchu z

„trzymaniem” i rytmiczną stabilizacją;

„trzymaniem” i rytmiczną stabilizacją;



Techniki rozlużniające – z ruchem biernym

Techniki rozlużniające – z ruchem biernym

lub czynnym poza zakres ograniczenia

lub czynnym poza zakres ograniczenia

ruchomości, ale po uprzednim

ruchomości, ale po uprzednim

rozlużnieniu, które uzyskuje się przede

rozlużnieniu, które uzyskuje się przede

wszystkim na drodze poizometrycznej

wszystkim na drodze poizometrycznej

relaksacji

relaksacji

Dodatkowe środki fizykalne jako

Dodatkowe środki fizykalne jako

uzupełnienie powyższych technik

uzupełnienie powyższych technik



Podstawę dla powyższych technik

Podstawę dla powyższych technik

stanowią wzorce kompleksów

stanowią wzorce kompleksów

ruchowych, które są wzorcami ruchów

ruchowych, które są wzorcami ruchów

globalnych przebiegających

globalnych przebiegających

trójpłaszczyznowo i zawierające

trójpłaszczyznowo i zawierające

składową rotacyjną.

składową rotacyjną.



Wszytskie wzorce mają swoją nazwę,

Wszytskie wzorce mają swoją nazwę,

odzwierciedlającą kierunek ruchu, bądź

odzwierciedlającą kierunek ruchu, bądź

ruch zachodzący w stawie bliższym

ruch zachodzący w stawie bliższym

( pozycję końcową ).

( pozycję końcową ).



Każdemu wzorcowi odpowiada wzorzec

Każdemu wzorcowi odpowiada wzorzec

antagonistyczny (powrotny). Pozycja

antagonistyczny (powrotny). Pozycja

końcowa jednego wzorca jest pozycją

końcowa jednego wzorca jest pozycją

wyjściową dla innego

wyjściową dla innego

(antagonistycznego). W zależności od

(antagonistycznego). W zależności od

potrzeb i możliwości pacjenta, ustala się

potrzeb i możliwości pacjenta, ustala się

program leczenia, odrestaurowujący jak

program leczenia, odrestaurowujący jak

gdyby różne fazy rozwoju ruchowego.

gdyby różne fazy rozwoju ruchowego.



Ćwiczenia te można podzielić na

Ćwiczenia te można podzielić na

następujące etapy:

następujące etapy:

Przetaczanie z leżenia tyłem do leżenia

Przetaczanie z leżenia tyłem do leżenia

przodem;

przodem;

Ćwiczenie równowagi w leżeniu bokiem

Ćwiczenie równowagi w leżeniu bokiem

Przetaczanie z leżenia przodem do

Przetaczanie z leżenia przodem do

leżenia tyłem;

leżenia tyłem;

Ćwiczenie dolnej części tułowia;

Ćwiczenie dolnej części tułowia;

Pełzanie do przodu i tyłu;

Pełzanie do przodu i tyłu;



Unoszenie się do tzw.pozycji kolanowo-

Unoszenie się do tzw.pozycji kolanowo-

łokciowej i ćwiczenie równowagi w tej

łokciowej i ćwiczenie równowagi w tej

pozycji;

pozycji;

Podnoszenie się do klęku podpartego,

Podnoszenie się do klęku podpartego,

„huśtanie się” w tej pozycji oraz ćwiczenie

„huśtanie się” w tej pozycji oraz ćwiczenie

w niej równowagi;

w niej równowagi;

Poruszanie się w klęku podpartym

Poruszanie się w klęku podpartym

Przejścia z klęku podpartego do pozycji

Przejścia z klęku podpartego do pozycji

„czworonożnej” oraz czworakowanie  w tej

„czworonożnej” oraz czworakowanie  w tej

pozycji;

pozycji;

Przejścia do siadu z leżenia oraz ćwiczenia

Przejścia do siadu z leżenia oraz ćwiczenia

równowagi w tej pozycji

równowagi w tej pozycji



Przejścia do klęku prostego i ćwiczenia

Przejścia do klęku prostego i ćwiczenia

równowagi w tej pozycji;

równowagi w tej pozycji;

Przejścia do pozycji stojącej z klęku

Przejścia do pozycji stojącej z klęku

prostego zwieszonego, ćwiczenie

prostego zwieszonego, ćwiczenie

równowagi w tej pozycji oraz stawianie

równowagi w tej pozycji oraz stawianie

kroków.

kroków.



Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę