ANALIZA STANU BHP

JEDNYM Z WAŻNIEJSZYCH ZADAŃ

SŁUŻBY JEST OKRESOWE

SPORZĄDZANIE ANALIZY STANU BHP

W ZAKŁADZIE PRACY

Opracował: ppłk rez. mgr Lech Gutowski

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia

02.09.1997 r.

w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny

pracy

(Dz. U z 1997 r., Nr 109, poz. 704 z późn.

zm.)

§ 2 Zakres działania służby BHP

Sporządzanie i przedstawianie pracodawcy,
co najmniej raz w roku, okresowych analiz
stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
zawierających

propozycje

przedsięwzięć

technicznych i organizacyjnych mających na
celu zapobieganie zagrożeniom życia i
zdrowia

pracowników

oraz

poprawę

warunków pracy.

1. Do zakresu działania służby BHP należy:

ANALIZA STANU BHP

Analizy stanu BHP podlegają

kontrolom zewnętrznym.

ANALIZA STANU BHP

Analiza stanu BHP ma być podstawą

działań przyszłościowych, a statystyki

są tylko elementami pomocniczymi dla

opracowania

planu

działań

opracowania

planu

działań

prewencyjnych.

ANALIZA STANU BHP

Analizy stanu BHP dokonują:

- inspektor

(specjalista)

firmie

posiadającej służbę BHP,

- pracownik, któremu pracodawca powierzył

wykonywanie zadań służby BHP,

- specjalista spoza zakładu pracy, któremu

pracodawca zlecił wykonywanie zadań
służby BHP,

- sam pracodawca (zatrudniający do 20

pracowników) przy spełnieniu wymagań
zawartych w § 1 art. 237¹¹ Kodeksu pracy.

MATERIAŁY WYJŚCIOWE

W celu sporządzenia analizy należy przygotować przede
wszystkim:

• rejestr wypadków przy pracy,

• protokoły kontroli w zakresie BHP,

• protokoły kontroli i nakazy PIP, WOMP, IOŚ, DWOP i
innych organów kontroli zewnętrznej, dotyczących
ochrony warunków pracy,

• protokoły z posiedzeń komisji BHP.

OPRACOWANIE ANALIZY

Na wstępie należy ustalić,

czy opracowana

analiza ma dotyczyć całej JW czy jakiejś

jego części

. Należy również ustalić, za jaki

okres jest sporządzana analiza

(miesiąc, kwartał, rok).

OPRACOWANIE ANALIZY

Analiza powinna obejmować

1. Statystykę wypadkowości i statystykę chorób

zawodowych za ostatni rok w porównaniu nie
tylko z rokiem poprzednim, ale np. z okresem
ostatnich czterech, pięciu lat.

Statystyka powinna pokazywać wskaźnik

częstotliwości i ciężkości wypadków oraz
wszystkie przyczyny ich zaistnienia. Powinna
odnosić

się

również

skuteczności

podejmowanych działań zapobiegawczych –
wniosków

zapisanych

protokołach

powypadkowych: czy zostały zrealizowane oraz
czy spełniły swoje zadanie (czy nie doszło do
zdarzeń z podobnych przyczyn).

OPRACOWANIE ANALIZY

2. Statystykę chorób zawodowych i chorób

związanych ze służbą wojskową obejmującą
przyczyny zachorowań i podjęte działania
zapobiegawcze.

3. Wyniki badań środowiska pracy i służby w

zakresie:

zapylenia,

hałasu,

stosowanych

substancji niebezpiecznych i szkodliwych, źródeł
promieniowania jonizującego itd. w zależności
od specyfiki JW (instytucji).

4. Wyniki pomiarów oświetlenia na poszczególnych

stanowiskach pracy i służby i ich zgodności z
normami.

OPRACOWANIE ANALIZY

5. Statystkę zdarzeń potencjalnie wypadkowych (to

jest takich, które tylko dzięki szczęśliwemu
zbiegowi

okoliczności

nie

doprowadziły

wypadku)

określeniem

ich

przyczyn

skuteczności

podejmowanych

działań

zapobiegawczych.

6. Stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości w

zakresie

organizacji

stanowisk

pracy,

stosowanych

maszyn,

urządzeń,

narzędzi,

materiałów, sposobu wykonywania pracy w
aspekcie

powstawania

zagrożeń,

czy

przestrzegania przez pracowników przepisów i
zasad BHP.

OPRACOWANIE ANALIZY

7. Informacje

pracowników

lub

ich

przedstawicieli w zakresie nieprawidłowości
stwarzających zagrożenie życia lub zdrowia,
występujące na poszczególnych stanowiskach
pracy.

8. Wnioski z kontroli organów zewnętrznych

sprawujących nadzór nad warunkami pracy.

9. Szkolenie

BHP

pracowników:

wstępne,

okresowe,

specjalistyczne,

wymagane

poszczególnych

stanowiskach

pracy,

zakresie wymaganej tematyki, częstotliwości i
ich skuteczności (potwierdzone wynikami
egzaminów i okresową kontrolą znajomości
zasad i przepisów BHP).

OPRACOWANIE ANALIZY

10.Badania lekarskie w zakresie częstotliwości,

zakresu badania i stosowania się do stwierdzonych
przeciwwskazań

wykonywania

konkretnej

pracy.

11.Kwalifikacje

pracowników

wykonywania

powierzonej im pracy – w zakresie wykształcenia,
uprawnień

umiejętności

dla

zapewnienia

bezpieczeństwa własnego, osób podległych i
współpracowników.

12.Środki ochrony zbiorowej – w zakresie ich

stosowania, skuteczności i stanu technicznego.

13.Środki ochrony indywidualnej – w zakresie

dostępności, stosowania przez pracowników oraz
ich skuteczności.

OPRACOWANIE ANALIZY

14.Odzież robocza i ochronna – jej dostępność i

używanie.

15.Instrukcje obsługi i bezpiecznego wykonywania

prac:

ich

aktualność

pod

względem

merytorycznym, odpowiedzialność za organizację i
wykonywanie prac, znajomość przez pracowników.

16.Prace

szczególnie

niebezpieczne:

czy

są

identyfikowane, czy jest sporządzony rejestr prac
niebezpiecznych,

związanych

znaczącymi

zagrożeniami, czy są opracowane instrukcje lub
procedury,

zapewniające

ich

bezpieczne

wykonywanie.

OPRACOWANIE ANALIZY

17.Prace wykonywane przez co najmniej dwie osoby:

czy jest sporządzony rejestr takich prac i czy jest
to uwzględnione w organizacji pracy i instrukcjach.

18.Zakresy obowiązków poszczególnych pracowników

– czy określono odpowiedzialność w zakresie BHP.

19.Konsultowanie

pracownikami

lub

ich

przedstawicielami

działań

związanych

bezpieczeństwem

higieną

pracy

–

czy

wprowadzony został ten wymóg, i jak on
funkcjonuje.

20.Ergonomia – w zakresie organizacji stanowisk

pracy, obsługiwanych maszyn, urządzeń i narzędzi,
ochron

osobistych

oraz

innych

elementów

wyposażenia stanowisk pracy mogących mieć
niekorzystny wpływ na powstawanie zagrożeń czy
komfort pracy.

OPRACOWANIE ANALIZY

21.

Ocena

ryzyka

zawodowego

poszczególnych

stanowiskach

pracy,

szczególnie

przy

wykonywaniu

prac

związanych ze znacznymi zagrożeniami –
wnioski z oceny

PRZYKŁADOWY FORMULARZ

Lp.

Temat

Stwierdzone nieprawidłowości

Propozycje

działań

naprawczych

Instrukcje obsługi i

bezpiecznego

wykonywania prac.

Dwie instrukcje wymagają

aktualizacji ze względu na:

zmianę technologii prac,

zmianę stosowanych

narzędzi

Zaktualizować

instrukcje

Brak instrukcji transportu butli

z gazami technicznymi.

Opracować

instrukcję

Szkolenie BHP

Szkolenie wstępne

pracowników nowo

przyjmowanych do pracy nie

obejmuje zagadnień ryzyka

zawodowego.

Uzupełnić

tematykę

Pomiary

oświetlenia na

stanowiskach

pracy.

Brak pomiarów oświetlenia w

pomieszczeniach biurowych.

Przeprowadzić

pomiary

itd.

ALGORYTM DZIAŁANIA

Przegląd poszczególnych elementów opisujących

stan BHP

Ocena – raport z przeglądu

Pozytywna

Koniec

Negatywna – lista nieprawidłowości

Propozycje działań naprawczych

Konsultacje z pracownikami lub ich

przedstawicielami

Zatwierdzenie działań do realizacji

Kontrola realizacji

WYPADKOWOŚĆ

Jedną z ważniejszych czynności jest przeprowadzenie
obliczenia
wskaźników:

•

częstotliwości wypadków przy pracy,

•

ciężkości wypadków przy pracy.

Wskaźniki te oblicza się w sposób następujący:

Częstotliwość:

X 1000

cz =

Wielkość Iw oraz Z zawsze powinny odnosić się do
badanego okresu oraz do części lub całego zakładu.

Wcz – wskaźnik częstotliwości wypadków
Iw – ilość wypadków w badanym okresie
Z – zatrudnienie ogółem

CIĘŻKOŚĆ

Ciężkość:

C =
I

Wielkość L i I

zawsze powinny odpowiadać analizowanemu

okresowi oraz całemu zakładowi lub jego części.

Wymienione wskaźniki pozwalają zilustrować jedynie stan bieżący
w danej komórce lub zakładzie i nie dają możliwości stwierdzenia
czy sytuacja ulega pogorszeniu lub poprawie. Określić to można
w sposób prawidłowy, porównując wskaźniki tej samej komórki
(zakładu), odniesione do poprzedniego lub jeszcze lepiej – do
kilku poprzednich takich samych okresów.

C – wskaźnik ciężkości wypadku

L – łączna ilość dni zwolnień z tytułu

wypadków przy pracy

Iw – ilość wypadków w badanym okresie

WYPADKOWŚĆ

Przeprowadzone w powyższy sposób wyliczenia analityczne określają
sytuację, jeśli chodzi o ilość wypadków i ich skutki (zwiększone lub
zmniejszone), natomiast nie daje to pełnego obrazu stanu
bezpieczeństwa pracy w zakładzie.

Aby dokonać pełnej oceny, należy uwzględnić również okoliczności i
przyczyny zaistniałych wypadków, gdyż część z nich może wynikać z
przyczyn całkowicie niezawinionych przez zakład pracy, np. niektóre
wypadki zrównane z wypadkami przy pracy, wypadki drogowe, wypadki
z wyłącznej winy pracownika itp.

Rozpatrując w ten sposób sytuację związaną ze stanem wypadkowości
w zakładzie można ustalić, jaką rolę odgrywa przy powstaniu wypadku
czynnik ludzki, czynnik materialne, organizacyjne i inne.

WYPADKOWŚĆ

Na tej podstawie można ustalić pewne wnioski, które
będą zmierzały do ograniczenia występujących
zagrożeń i tym samym liczby wypadków przy pracy.

POZOSTAŁE ELEMENTY ANALIZY

Na pełny obraz sytuacji w zakresie BHP w zakładzie
składa się nie tylko stan wypadkowości, ale również:

• ilość i rodzaj chorób zawodowych,

• stan techniczno – organizacyjny zakładu,

• wyniki i wnioski kontroli zewnętrznych i wewnętrznych,

• wnioski z posiedzeń komisji BHP,

• stopień realizacji planu poprawy warunków BHP.

WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z ANALIZY

Na podstawie opracowanych materiałów w końcowym fragmencie
analizy należy przedstawić wypływające z niej wnioski.

Wnioski te powinny przede wszystkim zawierać propozycje usunięcia
niedociągnięć w zakresie BHP oraz określić potrzeby realizacji
właściwych przedsięwzięć organizacyjno – technicznych, które wpłyną
na poprawę warunków pracy.

Opracowane wnioski powinny być sformułowane zwięźle i jednoznacznie,
ale również muszą być uzasadnione w sposób przekonywujący.

Sporządzona analiza wraz z wnioskami powinna być przedłożona
pracodawcy, który może skierować wnioski do realizacji przez
odpowiednie służby.

PLAN POPRAWY WARUNKÓW BHP

Plan

poprawy

warunków

BHP

jest

zestawieniem działań w celu poprawy stanu
bezpieczeństwa, wynikających z analizy
stanu BHP.

Plan taki powinien być opracowany na
określony czas (kwartał, rok), a kolejność
podejmowanych

działań

powinna

być

uzależniona od wagi problemu, wielkości
zagrożeń wymagających zlikwidowania czy
ograniczenia.

PLAN POPRAWY WARUNKÓW BHP

Plan poprawy warunków BHP musi

być realny w zakresie możliwości:

• technicznych i naukowych,
• ekonomicznych,
• organizacyjnych,
• czasowych

PLAN POPRAWY WARUNKÓW BHP

Plan ma na celu

Plan ma na celu:

•doprowadzenie

warunków

pracy

wymogów

obowiązujących

norm

przepisów,

•ograniczenie liczby zagrożeń,
•ograniczenie liczby zdarzeń potencjalnie

wypadkowych,

•ograniczenie liczby i ciężkości wypadków

przy pracy,

•ograniczenie liczby chorób zawodowych,

PLAN POPRAWY WARUNKÓW BHP

Plan ma na celu

Plan ma na celu:

•poprawę warunków środowiska pracy,
•likwidację

ograniczeń

sytuacji

sprzyjających popełnianie błędów,

•poprawę ergonomii na stanowiskach pracy,
•podniesienie wiedzy oraz wzrost motywacji

do bezpiecznych zachowań,

•doprowadzenie ryzyka zawodowego do

akceptowalnego poziomu.

Ocena

stanu

BHP

ocena

ryzyka

zawodowego są narzędziami zapewnienia
bezpieczeństwa

ludzi

zatrudnionych

jednostce wijskowej.

Dlatego pracownicy, którzy:

•znają występujące na ich stanowiskach

pracy zagrożenia i ich źródła, wraz z
możliwymi skutkami zdrowotnymi,

•wiedzą,

jakie

muszą

stosować

zabezpieczenia, żeby ustrzec się wypadków
i chorób zawodowych,

•wiedzą jak postępować w sytuacjach

awaryjnych,

PLAN POPRAWY WARUNKÓW BHP

Pracują bezpieczniej oraz mają większy
komfort pracy, gdyż zdają sobie sprawę z
tego, że ich bezpieczeństwo jest traktowane
tak samo poważnie jak realizacja innych
zadań służbowych.

PLAN POPRAWY WARUNKÓW BHP