Ogólne zasady

postępowania na rzecz

zapobiegania

powikłaniom podczas

pobytu chorego w

szpitalu

Do najważniejszych i podstawowych

działań należą:
Profilaktyka zakażeń
wewnątrzszpitalnych,
Organizacja środowiska materialnego
na rzecz pacjentów szczególnie
narażonych na zakażenia,
Stosowanie zasad i technik
wykonywania zabiegów
pielęgniarskich z grupy aseptycznych,
Przestrzeganie izolacji i segregacji
pacjentów w celu zapobiegania
rozprzestrzenianiu się zakażeń
wewnątrzszpitalnych,

Przestrzeganie zasad aseptyki na
wszystkich etapach badań
diagnostycznych, a szczególnie
związanych z ingerencją w
organizm pacjenta,
Stosowanie określonych procedur i
zasad w usprawnianiu pacjenta,
Stosowanie zasad higieny i
antyseptyki w celu zmniejszenia
ryzyka zakażenia się personelu.

Zakażenie szpitalne

jest to zakażenie, które nastąpiło w
szpitalu, ujawniło się w czasie pobytu
tutaj lub do 3miesiący po jego
opuszczeniu, a zostało spowodowane
przez udokumentowany czynnik
chorobotwórczy pochodzący od
innego chorego lub od pracowników
szpitalnych albo też spowodowany
przez endogenny czynniki
mikrobiologiczny.

Podział zakażeń
szpitalnych

Zakażenia szpitalne, na powstanie
których działalność zapobiegawcza
personelu szpitalnego ma wpływ
ograniczony.
Zakażenia szpitalne będące
następstwem niedbalstwa, braku
nawyków higienicznych, a nierzadko
braku wiedzy wśród personelu
szpitalnego.

Ogólne przyczyny zakażeń
szpitalnych

Stosowanie przestarzałych technik mycia i

dezynfekcji
Brak skutecznych metod postępowania ze

skażonym sprzętem jednorazowego użytku
Ndst. kontrola procesów sterylizacji
Niski poziom higieny pomieszczeń
Stosowanego sprzętu trudnego do mycia,

dezynfekcji i sterylizacji
Szerokie i niewłaściwe stosowanie

antybiotyków, które prowadzi do oporności

mikroorganizmów
Częste przemieszczanie personelu i pacjentów

na terenie szpitala
Złożone, inwazyjne metody leczenia

(skomplikowane zabiegi operacyjne obniżające

odporność pacjentów)
Przewaga pacjentów w starszym wieku

Nieprzestrzeganie przez personel
podstawowych zasad higieny, w tym
brak higieny rąk i ignorowanie zasad
aseptyki,
Ndst wyposażenie szpitali i oddziałów
w nowoczesny sprzęt sterylizacyjny,
sprzęt jednorazowego użytku, środki
dezynfekcyjne, środki higieniczne,
Brak systematycznego doskonalenia
pielęgniarek w zakresie profilaktyki
zakażeń wewnątrzszpitalnych,
Zatrudnienie personelu
pielęgniarskiego niezgodnie z
potrzebami opieki pielęgniarskiej,

Przestarzałe systemy
architektoniczne, w nich
przecinające się ciągi komunikacji
i transportu,
Brak standardów i procedur
postępowania pielęgniarskiego w
szpitalu,
Brak kryteriów jakość pracy
pielęgniarskiej.

Zakażenia szpitalne
występują najczęściej u:

Noworodków,
Niemowląt,
Osób dorosłych leczonych

antybiotykami, cytostatykami,

hormonami kory nadnerczy,

promieniami X
Chorych poddawanych zabiegom

operacyjnym, przebywających

dłuższy czas w szpitalu

Czynniki zwiększające
ryzyko:

Cewnikowanie układu moczowo –

płciowego
Endoskopia
Bronchoskopia
Tracheotomia
Cewnikowanie dożylne, dotętnicze
Dializa
Stosowanie respiratorów
Otyłość
Cukrzyca
Niedożywienie
Niedokrwienie

Do najczęstszych szczepów bakteryjnych

w zakażeniach wewnątrzszpitalnych
należą pałeczki Gram – ujemne i
szczepy gronkowcowe.

Niebezpieczeństwami, jakie zagrażają

pacjentom, są powikłania stanowiące
zagrożenie zdrowia, a nawet życia. Do
najczęstszych należą: wstrząs
septyczny wywołany gronkowcem
złocistym bytującym w zakażonej
skórze, w ranach.

Do zakażeń szpitalnych należy zakażenie

nie tylko pacjentów, ale także i
personelu, wywołane wirusem typu B i
C.

Zakażenia szpitalne

powstają

w wyniku współistnienia

trzech warunków

Rezerwuar lub źródło
zakażenia, którymi są:

Chorzy lub nosiciele – gryzonie, owady, żywność –

od których zakażenie szerzy się drogą

bezpośredniego lub pośredniego kontaktu
Personel szpitalny
Osoby odwiedzające
Sprzęt szpitalny – nieodpowiednio sterylizowany i

dezynfekowany (narzędzia chirurgiczne i

zabiegowe, aparatura diagnostyczna, lecznicza,

materiały opatrunkowe)
Bielizna, odzież, pościel, buty szpitalne, materace,

koce, poduszki
Przedmioty szpitalne zanieczyszczone

drobnoustrojami – łóżka, baseny, wanny, klamki

itp.
Leki zanieczyszczone drobnoustrojami – krew,

plazma, krople do oczu, środki dezynfekcyjne

stosowane do odkażania ran
żywność

Drogi szerzenia się
zakażenia

Droga pokarmowa – żywność, napoje
Droga powietrzna – kurz, kropelki
wydzielin z dróg oddechowych pacjenta
Droga kontaktowa - kontakt
bezpośredni, poprzez ręce, odzież
ochronną pracowników szpitala, sprzęt
medyczny, higieniczny, mydło w kostce,
ręczniki wielokrotnego użytku
Droga krwi – zakażony materiał
biologiczny, krew i jej preparaty,
zakażone płyny infuzyjne, leki
dotkankowe, niesterylne narzędzia
chirurgiczne.

Wrażliwy na zakażenie
chory przyjęty do szpitala

Wrażliwość chorego na
zakażenia pozostaje w ścisłym
związku z jego wiekiem,
odpornością osobniczą,
żywieniem, rodzajem choroby.

Aseptyka

To postępowanie zapobiegające, nie

dopuszczające do zakażenia
drobnoustrojami środowiska,
sprzętu, materiałów i pacjentów.
Jest to posługiwanie się
materiałem i narzędziami
wyjałowionymi, czyli
pozbawionymi bakterii, wirusów,
grzybów.

Antyseptyka

Jest to postępowanie

zapobiegające zakażeniom przez
niszczenie lub zahamowanie
rozwoju drobnoustrojów za
pomocą środków chemicznych.

Dezynfekcja

Jest to postępowanie pozwalające

zmniejszyć florę bakteryjną
patogenną na skórze rąk, z pola
operacyjnego, na narzędziach,
przedmiotach, materiałach.
Dezynfekcja zwykła ą prowadzi do
zniszczenia form wegetatywnych, lecz
nie niszczy przetrwalników bakterii,
prątków, części wirusów i grzybów.
Dezynfekcja wysokiego stopnia –
niszczy formy wegetatywne bakterii,
wirusów, prątków.

Dezynfekcja chemiczna

Stosowana jest dla narzędzi,

przedmiotów optycznych i wielu
innych, które ze względu na
budowę są wrażliwe na wysoką
temperaturę.

Stosując tą metodę należy często

zmieniać środki dezynfekcyjne ze
względu na powstanie odporności
drobnoustrojów po dłuższym ich
stosowaniu.

Dezynfekcja termiczna

Do tej metody należy, np.

gotowanie w temperaturze
100

0

C przez 30 minut. Metodą tą

inaktywuje się HIV, prątki
gruźlicy.

Sterylizacja

To wyjaławianie sprzętu, narzędzi,

płynów, bielizny operacyjnej,
materiałów opatrunkowych.

Oznacza zabicie, zniszczenie

wszystkich drobnoustrojów z ich
formami przetrwalnikowymi i
zarodnikami.

Metody sterylizacji

Suchym gorącym powietrzem,
Parą wodną pod zwiększonym
ciśnieniem,
Parą o niskiej temperaturze (48 –
75

0

C) z aldehydem mrówkowym,

Tlenkiem węgla,
Promieniowaniem jonizującym.

W trakcie wykonywania czynności

pielęgnacyjnych pielęgniarka
narażona jest na zakażenie
przeniesione z chorych na personel.
Wyróżnia się 4 podstawowe drogi
przenoszenia zakażeń:

1. Kontakt bezpośredni – dotykanie

rękoma pielęgniarki
zanieczyszczonych płynów
ustrojowych, wydalin, wydzielin
zakażonego pacjenta,

2. Droga pokarmowa – jedzenie i płyny

zanieczyszczone florą z przewodu
pokarmowego pacjenta,

3. Droga kropelkowa –

drobnoustroje zawarte w
powietrzu z kropelkami wydzielin
pacjentów,

4. Droga krwiopochodna – w

trakcie wykonywania zabiegów
pielęgniarskich dochodzi do
przypadkowych nakłuć, skaleczeń
skóry rąk pielęgniarki i
drobnoustroje pacjenta
zakażonego przedostają się do
krwioobiegu pielęgniarki.

Zapobieganie zakażeniom
personelu

Ocena stanu zdrowia pielęgniarek,
okresowa, bieżąca z oceną stanu
odporności,
Poddawanie się szczepieniom, które
chronią pielęgniarkę przed
zachorowaniem na chorobę zakaźną,
Prowadzenie dokumentacji tzw.
zranień i ukłuć jako wypadku przy
pracy,
Zaopatrywanie zranień
wodoodpornym opatrunkiem,

Dekontaminacja rąk,
Używanie rękawiczek w kontakcie
z wydzielinami i wydalinami
podczas pielęgnowania pacjenta,
Stosowanie masek ochronnych w
przypadku zakażeń szerzących się
drogą wziewną,
W przypadkach ukłucia igłą
zakażoną krwią należy spłukać
ukłute miejsce strumieniem wody
i nie tamować krwawienia.