Aspekty prawne w

Aspekty prawne w

Medycynie

Medycynie

ratunkowej

ratunkowej

Zakład Prawa Medycznego Katedry Medycyny

Zakład Prawa Medycznego Katedry Medycyny

Sądowej

Sądowej

Akademii Medycznej we Wrocławiu

Akademii Medycznej we Wrocławiu

Lek. Radosław Drozd

Lek. Radosław Drozd

Czy można ustalić „algorytmy”

Czy można ustalić „algorytmy”

prawidłowego postępowania?

prawidłowego postępowania?

Najczęstsze problemy prawne:

Najczęstsze problemy prawne:



Czy ratować życie pacjenta, który nie

Czy ratować życie pacjenta, który nie

wyraża(ł) na to zgody?

wyraża(ł) na to zgody?



Kiedy można leczyć dziecko wbrew woli

Kiedy można leczyć dziecko wbrew woli

rodziców?

rodziców?



Kto i w jakiej sytuacji powinien powiadomić

Kto i w jakiej sytuacji powinien powiadomić

prokuraturę o zgonie pacjenta?

prokuraturę o zgonie pacjenta?



Kto ma obowiązek stwierdzić zgon,

Kto ma obowiązek stwierdzić zgon,

wystawić kartę zgonu?

wystawić kartę zgonu?

Czy można ustalić „algorytmy”

Czy można ustalić „algorytmy”

prawidłowego postępowania?

prawidłowego postępowania?

Najczęstsze problemy prawne c.d.:

Najczęstsze problemy prawne c.d.:



Czy rodzina może nie zgodzić się na sekcję

Czy rodzina może nie zgodzić się na sekcję

anatomopatologiczną?

anatomopatologiczną?



Czy rodzina może nie zgodzić się na pobranie

Czy rodzina może nie zgodzić się na pobranie

komórek, tkanek i narządów do transplantacji?

komórek, tkanek i narządów do transplantacji?



Czy można poinformować organy ścigania o

Czy można poinformować organy ścigania o

podejrzeniu maltretowania dziecka?

podejrzeniu maltretowania dziecka?



Czy można odmówić badania osoby

Czy można odmówić badania osoby

zatrzymanej, pobrania od niej krwi na

zatrzymanej, pobrania od niej krwi na

zawartość alkoholu?

zawartość alkoholu?

I. Ratowanie życia wbrew

I. Ratowanie życia wbrew

woli

woli

W modelu „paternalistycznym” – o tym, co jest dobre dla

W modelu „paternalistycznym” – o tym, co jest dobre dla

pacjenta, decyduje

pacjenta, decyduje

lekarz

lekarz

.

.

W modelu „partnerskim” – o tym, co jest dla niego dobre

W modelu „partnerskim” – o tym, co jest dla niego dobre

decyduje

decyduje

pacjent

pacjent

(po uzyskaniu informacji od lekarza).

(po uzyskaniu informacji od lekarza).

Konflikt interesów (dóbr prawnie chronionych):

Konflikt interesów (dóbr prawnie chronionych):

ratowanie

ratowanie

życia

życia

↔

↔

poszanowanie wolności i autonomii pacjenta.

poszanowanie wolności i autonomii pacjenta.



Lekarski obowiązek ratowania życia –

Lekarski obowiązek ratowania życia –

art. 30

art. 30

Ustawy o

Ustawy o

zawodzie lekarza.

zawodzie lekarza.



Prawa pacjenta – wynikające z Ustawy o ZOZ (

Prawa pacjenta – wynikające z Ustawy o ZOZ (

art. 19-

art. 19-

20

20

), a ich wykonanie przez lekarza z ww. UoZL (

), a ich wykonanie przez lekarza z ww. UoZL (

art. 31-

art. 31-

35

35

), z określonymi wyjątkami.

), z określonymi wyjątkami.

Również

Również

konflikt odpowiedzialności karnej

konflikt odpowiedzialności karnej

: narażenie na

: narażenie na

niebezpieczeństwo (

niebezpieczeństwo (

art. 160 kk

art. 160 kk

) i nie udzielenie

) i nie udzielenie

pomocy (

pomocy (

art. 162 kk

art. 162 kk

)

)

↔ zabieg leczniczy bez zgody (

↔ zabieg leczniczy bez zgody (

art.

art.

192 kk

192 kk

).

).

I. Ratowanie życia wbrew

I. Ratowanie życia wbrew

woli

woli

Czyżby, niezależnie od podjętej decyzji, lekarz

Czyżby, niezależnie od podjętej decyzji, lekarz

zawsze narażał się na odpowiedzialność karną?

zawsze narażał się na odpowiedzialność karną?

Wyjście: stan wyższej konieczności (

Wyjście: stan wyższej konieczności (

art. 26 kk

art. 26 kk

) –

) –

„nie popełnia przestępstwa, kto ratując dobro o

„nie popełnia przestępstwa, kto ratując dobro o

oczywiście wyższej wartości, poświęca dobro o

oczywiście wyższej wartości, poświęca dobro o

oczywiście niższej wartości”.

oczywiście niższej wartości”.

Hierarchia dóbr

Hierarchia dóbr

dla lekarza

dla lekarza

:

:

↑

↑

ży

ży

cie i zdrowie

cie i zdrowie

-

-

↓

↓

prawo do samostanowienia

prawo do samostanowienia

– nie

– nie

b

b

ę

ę

dzie

dzie

przest

przest

ępstwa (i odpowiedzialności karnej).

ępstwa (i odpowiedzialności karnej).

A hierarchia dóbr dla pacjenta?

A hierarchia dóbr dla pacjenta?

A odpowiedzialność cywilna

A odpowiedzialność cywilna

za z

za z

ł

ł

amanie praw

amanie praw

pacjenta (art. 19a Ustawy o ZOZ)?

pacjenta (art. 19a Ustawy o ZOZ)?

I. Ratowanie życia wbrew

I. Ratowanie życia wbrew

woli

woli

Leczenie dorosłego pacjenta wbrew jego woli

Leczenie dorosłego pacjenta wbrew jego woli

(przymusowe) jest wyjątkiem od reguły

(przymusowe) jest wyjątkiem od reguły

(nieprzytomny, ubezwłasnowolniony,

(nieprzytomny, ubezwłasnowolniony,

niezdolny do świadomego wyrażenia

niezdolny do świadomego wyrażenia

zgody), dopuszczalnym także w stanie

zgody), dopuszczalnym także w stanie

bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia.

bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia.

W stanie „zagrożenia życia”:

W stanie „zagrożenia życia”:

Pacjent przytomny: odmawia

Pacjent przytomny: odmawia

→ nie leczymy.

→ nie leczymy.

Pacjent nieprzytomny → leczymy.

Pacjent nieprzytomny → leczymy.

Pacjent przytomny (odmawiał) → stracił

Pacjent przytomny (odmawiał) → stracił

przytomność → leczymy?

przytomność → leczymy?

(„Może by się

(„Może by się

przestraszył i rozmyślił?”)

przestraszył i rozmyślił?”)

I. Ratowanie życia wbrew

I. Ratowanie życia wbrew

woli

woli

Tzw. „uprzednie życzenie” (sprzeciw

Tzw. „uprzednie życzenie” (sprzeciw

pro futuro

pro futuro

):

):

Świadkowie Jehowy

Świadkowie Jehowy

– składają deklaracje ustne i

– składają deklaracje ustne i

pisemne o braku zgody na przetoczenie krwi,

pisemne o braku zgody na przetoczenie krwi,

nawet gdyby doszło do zagrożenia życia i

nawet gdyby doszło do zagrożenia życia i

utraty przytomności.

utraty przytomności.

Pacjent znaleziony nieprzytomny z

Pacjent znaleziony nieprzytomny z

„testamentem życia”:

„testamentem życia”:

„Proszę mnie nie

„Proszę mnie nie

ratować” [podpis].

ratować” [podpis].

Czy takie oświadczenia woli mają być

Czy takie oświadczenia woli mają być

honorowane?

honorowane?

I. Ratowanie życia wbrew

I. Ratowanie życia wbrew

woli

woli

Postanowienie SN z 27.10.2005 r. w sprawie braku

Postanowienie SN z 27.10.2005 r. w sprawie braku

zgody pacjenta na zabieg:

zgody pacjenta na zabieg:

Sąd Najwyższy zdecydowanie wypowiedział się, że

Sąd Najwyższy zdecydowanie wypowiedział się, że

oświadczenie woli wyrażone „pro futuro” jest

oświadczenie woli wyrażone „pro futuro” jest

wiążące

wiążące

dla lekarza i lekarze powinni przestrzegać

dla lekarza i lekarze powinni przestrzegać

takiego oświadczenia. Sąd oparł się na art. 9

takiego oświadczenia. Sąd oparł się na art. 9

Europejskiej Konwencji Bioetycznej i stwierdził, że:

Europejskiej Konwencji Bioetycznej i stwierdził, że:

„Zasada poszanowania autonomii pacjenta nakazuje

„Zasada poszanowania autonomii pacjenta nakazuje

respektowanie jego woli, niezależnie od motywów

respektowanie jego woli, niezależnie od motywów

(...), dlatego niezgoda pacjenta na określony zabieg

(...), dlatego niezgoda pacjenta na określony zabieg

(rodzaj zabiegów) jest dla lekarza wiążąca i

(rodzaj zabiegów) jest dla lekarza wiążąca i

znosi

znosi

ryzyko odpowiedzialności karnej lub cywilnej

ryzyko odpowiedzialności karnej lub cywilnej

,

,

natomiast w wypadku wykonania zabiegu –

natomiast w wypadku wykonania zabiegu –

delegalizuje go

delegalizuje go

. (...) Oświadczenie pacjenta

. (...) Oświadczenie pacjenta

wyrażone na wypadek utraty przytomności, (...) jest

wyrażone na wypadek utraty przytomności, (...) jest

dla lekarza – jeżeli zostało złożone w sposób

dla lekarza – jeżeli zostało złożone w sposób

wyraźny

wyraźny

i

i

jednoznaczny

jednoznaczny

– wiążące”.

– wiążące”.

I. Ratowanie życia wbrew

I. Ratowanie życia wbrew

woli

woli

Sytuacje szczególne:

Sytuacje szczególne:



Dziecko Świadków Jehowy – zdecydowanie leczy

Dziecko Świadków Jehowy – zdecydowanie leczy

się wbrew woli rodziców (decyzja Sądu

się wbrew woli rodziców (decyzja Sądu

Rodzinnego i Opiekuńczego). Argumenty:

Rodzinnego i Opiekuńczego). Argumenty:

„

„

Prawo do swobody praktyk religijnych nie zawiera

Prawo do swobody praktyk religijnych nie zawiera

w sobie wolności wystawiania dziecka na śmierć.”

w sobie wolności wystawiania dziecka na śmierć.”

„

„

Rodzice nie chcący się poddać leczeniu mogą stać

Rodzice nie chcący się poddać leczeniu mogą stać

się męczennikami, lecz nie mają takiego prawa

się męczennikami, lecz nie mają takiego prawa

wobec dzieci.”

wobec dzieci.”



„

„

Niedoszły” samobójca znaleziony z listem

Niedoszły” samobójca znaleziony z listem

pożegnalnym: „Nie ratujcie mnie!” – kontrowersje

pożegnalnym: „Nie ratujcie mnie!” – kontrowersje

wśród prawników (Czy oświadczenie woli? Czy

wśród prawników (Czy oświadczenie woli? Czy

świadome? Czy on to napisał?)

świadome? Czy on to napisał?)

II. Obowiązek zawiadomienia

II. Obowiązek zawiadomienia

organów ścigania o zgonie

organów ścigania o zgonie

pacjenta

pacjenta

Kto stwierdza:

Kto stwierdza:

Zgon i jego przyczyna powinny być ustalone

Zgon i jego przyczyna powinny być ustalone

przez lekarza

przez lekarza

leczącego chorego w ostatniej chorobie

leczącego chorego w ostatniej chorobie

.

.

(Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych – art. 11)

(Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych – art. 11)

Kto wystawia kartę zgonu:

Kto wystawia kartę zgonu:

Lekarz, który ostatni w okresie 30

Lekarz, który ostatni w okresie 30

dni przed dniem zgonu udzielał choremu świadczeń

dni przed dniem zgonu udzielał choremu świadczeń

leczniczych. (Rozporządzenie w sprawie stwierdzania

leczniczych. (Rozporządzenie w sprawie stwierdzania

zgonu i jego przyczyny -

zgonu i jego przyczyny -

§

§

3)

3)

Kiedy zawiadomić:

Kiedy zawiadomić:

W przypadku uzasadnionego podejrzenia,

W przypadku uzasadnionego podejrzenia,

że przyczyną zgonu było

że przyczyną zgonu było

przestępstwo

przestępstwo

lekarz powinien

lekarz powinien

zawiadomić o tym natychmiast właściwego prokuratora

zawiadomić o tym natychmiast właściwego prokuratora

lub najbliższy posterunek Policji (Ustawa – art. 11 pkt. 8).

lub najbliższy posterunek Policji (Ustawa – art. 11 pkt. 8).

Nie wystawia się wówczas karty zgonu.

Nie wystawia się wówczas karty zgonu.

Kiedy jeszcze zawiadomić:

Kiedy jeszcze zawiadomić:

samobójstwo? NN?

samobójstwo? NN?

(Rozporządzenie -

(Rozporządzenie -

§

§

7).

7).

Czy „donosić” na własny błąd lekarski? (KEL – art. 24)

Czy „donosić” na własny błąd lekarski? (KEL – art. 24)

III. Obowiązek wystawienia karty

III. Obowiązek wystawienia karty

zgonu

zgonu

Kto jest lekarzem leczącym „w ostatniej chorobie”?

Kto jest lekarzem leczącym „w ostatniej chorobie”?

Lekarz rodzinny? Lekarz w szpitalu? Lekarz pogotowia?

Lekarz rodzinny? Lekarz w szpitalu? Lekarz pogotowia?

Lekarzem zobowiązanym do wystawienia karty zgonu jest

Lekarzem zobowiązanym do wystawienia karty zgonu jest

ten, który

ten, który

najlepiej znał sytuację zdrowotną pacjenta

najlepiej znał sytuację zdrowotną pacjenta

.

.

Zwykle jest to lekarz rodzinny. Fakt leczenia pacjenta w

Zwykle jest to lekarz rodzinny. Fakt leczenia pacjenta w

szpitalu (o ile nie zmarł w czasie pobytu), czy też

szpitalu (o ile nie zmarł w czasie pobytu), czy też

udzielanie świadczeń przez innych, „przygodnych”

udzielanie świadczeń przez innych, „przygodnych”

lekarzy (Pogotowia Ratunkowego, Izby Przyjęć) – nie

lekarzy (Pogotowia Ratunkowego, Izby Przyjęć) – nie

„przenosi” na nich obowiązku wystawienia karty zgonu.

„przenosi” na nich obowiązku wystawienia karty zgonu.

Lekarz upoważniony do wystawienia karty może to

Lekarz upoważniony do wystawienia karty może to

uzależnić od przeprowadzenia sekcji zwłok, tzw. sekcji

uzależnić od przeprowadzenia sekcji zwłok, tzw. sekcji

„administracyjnej” – jednak brak przepisów

„administracyjnej” – jednak brak przepisów

wykonawczych.

wykonawczych.

Najlepsze wyjście we wszelkich,

Najlepsze wyjście we wszelkich,

wątpliwych sytuacjach

wątpliwych sytuacjach

– zawiadomienie prokuratora i

– zawiadomienie prokuratora i

ew. sekcja sądowo-lekarska.

ew. sekcja sądowo-lekarska.

IV. Zgoda rodziny a sekcja

IV. Zgoda rodziny a sekcja

patomorfologiczna

patomorfologiczna

„

„

Okólnik Ministra Zdrowia” z 1949 r.: Mimo stwierdzenia, że

Okólnik Ministra Zdrowia” z 1949 r.: Mimo stwierdzenia, że

„

„

obowiązujące przepisy nigdzie nie uzależniają możności

obowiązujące przepisy nigdzie nie uzależniają możności

wykonania sekcji od zgody rodziny

wykonania sekcji od zgody rodziny

” – to jednak niekiedy dyrektor

” – to jednak niekiedy dyrektor

szpitala „był zobowiązany” uwzględnić prośbę wniesioną przez

szpitala „był zobowiązany” uwzględnić prośbę wniesioną przez

rodzinę o zaniechaniu wykonania patomorfologicznej sekcji zwłok.

rodzinę o zaniechaniu wykonania patomorfologicznej sekcji zwłok.

Ww. nie obowiązuje co najmniej od 1991 r.

Ww. nie obowiązuje co najmniej od 1991 r.

→

→

Ustawa o ZOZ (art.

Ustawa o ZOZ (art.

24): Wykonanie lub zaniechanie sekcji zwłok zarządza kierownik

24): Wykonanie lub zaniechanie sekcji zwłok zarządza kierownik

zakładu lub upoważniony przez niego lekarz na wniosek lub po

zakładu lub upoważniony przez niego lekarz na wniosek lub po

zasięgnięciu opinii ordynatora oddziału. Sekcja zlecana jest „w

zasięgnięciu opinii ordynatora oddziału. Sekcja zlecana jest „w

szczególności” gdy od przyjęcia do zgonu upłynęło mniej niż 12

szczególności” gdy od przyjęcia do zgonu upłynęło mniej niż 12

godzin. Dorosła osoba zmarła może za życia wyrazić sprzeciw na

godzin. Dorosła osoba zmarła może za życia wyrazić sprzeciw na

wykonanie sekcji anatomopatologicznej. Wobec małoletniego lub

wykonanie sekcji anatomopatologicznej. Wobec małoletniego lub

ubezwłasnowolnionego – sprzeciw przedstawiciela ustawowego.

ubezwłasnowolnionego – sprzeciw przedstawiciela ustawowego.

Powyższy sprzeciw traci moc w przypadkach: określonych w kpk

Powyższy sprzeciw traci moc w przypadkach: określonych w kpk

(przestępstwo, podejrzenie błędu

(przestępstwo, podejrzenie błędu

→

→

sekcja sądowo-lekarska), gdy

sekcja sądowo-lekarska), gdy

przyczyny zgonu nie można jednoznacznie ustalić oraz w

przyczyny zgonu nie można jednoznacznie ustalić oraz w

sytuacjach opisanych w Ustawie o chorobach zakaźnych i

sytuacjach opisanych w Ustawie o chorobach zakaźnych i

zakażeniach (art. 25).

zakażeniach (art. 25).

V. „Zgoda” rodziny a pobranie

V. „Zgoda” rodziny a pobranie

narządów

narządów

„

„

Rozdaliśmy tatę na przeszczepy dla pięciu

Rozdaliśmy tatę na przeszczepy dla pięciu

osób.”

osób.”

„

„

Ministerstwo Zdrowia chce wprowadzić do

Ministerstwo Zdrowia chce wprowadzić do

szpitali specjalnie przeszkolonych pracowników,

szpitali specjalnie przeszkolonych pracowników,

którzy będą przekonywać rodziny do wyrażenia

którzy będą przekonywać rodziny do wyrażenia

zgody na pobranie narządów od zmarłego

zgody na pobranie narządów od zmarłego

dawcy.”

dawcy.”

Obowiązująca Ustawa

Obowiązująca Ustawa

nie dopuszcza

nie dopuszcza

jakiejkolwiek

jakiejkolwiek

decyzji rodziny co do pobrania i przeszczepienia

decyzji rodziny co do pobrania i przeszczepienia

narządów od dorosłej osoby zmarłej! Sprzeciw

narządów od dorosłej osoby zmarłej! Sprzeciw

może wyrazić za życia tylko ta osoba.

może wyrazić za życia tylko ta osoba.

V. „Zgoda” rodziny a pobranie

V. „Zgoda” rodziny a pobranie

narządów

narządów

Znowelizowana w 2005 r. Ustawa wprowadziła jednak

Znowelizowana w 2005 r. Ustawa wprowadziła jednak

możliwość zgłoszenia sprzeciwu w formie

możliwość zgłoszenia sprzeciwu w formie

oświadczenia ustnego,

oświadczenia ustnego,

złożonego w obecności dwóch

złożonego w obecności dwóch

świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego

świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego

. Daje

. Daje

to rodzinie możliwość złożenia takiego oświadczenia

to rodzinie możliwość złożenia takiego oświadczenia

„w zastępstwie” osoby zmarłej – wedle własnego

„w zastępstwie” osoby zmarłej – wedle własnego

uznania. Nie jest to jednak żadna decyzja rodziny!

uznania. Nie jest to jednak żadna decyzja rodziny!

Do obowiązków lekarza należy ustalenie (na podstawie

Do obowiązków lekarza należy ustalenie (na podstawie

dostępnych

dostępnych

informacji lub dokumentów), czy nie

informacji lub dokumentów), czy nie

został zgłoszony sprzeciw w formie przewidzianej w

został zgłoszony sprzeciw w formie przewidzianej w

ustawie. Ustawa nie nakłada jednak na lekarza

ustawie. Ustawa nie nakłada jednak na lekarza

obowiązku „dowiadywania się” od rodziny, czy zmarły

obowiązku „dowiadywania się” od rodziny, czy zmarły

wyraził za życia sprzeciw. O ile sprzeciw faktycznie

wyraził za życia sprzeciw. O ile sprzeciw faktycznie

został wyrażony – rodzina powinna przedstawić

został wyrażony – rodzina powinna przedstawić

lekarzowi takie poświadczenie z własnej inicjatywy!

lekarzowi takie poświadczenie z własnej inicjatywy!

VI. Podejrzenie maltretowania

VI. Podejrzenie maltretowania

dziecka

dziecka

Kto może zawiadomić?

Kto może zawiadomić?

– każdy, kto się dowie o popełnieniu

– każdy, kto się dowie o popełnieniu

przestępstwa ściganego z urzędu (przez prokuratora –

przestępstwa ściganego z urzędu (przez prokuratora –

art. 304

art. 304

kpk

kpk

)

)

Czy jest obowiązek zawiadomienia?

Czy jest obowiązek zawiadomienia?

To nie jest „sprawa rodziców”!

To nie jest „sprawa rodziców”!

Społeczny

Społeczny

– wobec każdego obywatela.

– wobec każdego obywatela.

Prawny

Prawny

– wobec pracowników instytucji państwowych i

– wobec pracowników instytucji państwowych i

samorządowych, które w związku ze swoją działalnością

samorządowych, które w związku ze swoją działalnością

dowiedzą się o popełnieniu przestępstwa. (art. jw.)

dowiedzą się o popełnieniu przestępstwa. (art. jw.)

Również Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: „Osoby,

Również Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: „Osoby,

które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych

które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych

powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa z użyciem

powzięły podejrzenie o popełnieniu przestępstwa z użyciem

przemocy wobec członków rodziny,

przemocy wobec członków rodziny,

powinny

powinny

niezwłocznie

niezwłocznie

zawiadomić o tym Policję lub prokuratora. (art.12)

zawiadomić o tym Policję lub prokuratora. (art.12)

Etyczny

Etyczny

– lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych faktów

– lekarz ma prawo do ujawnienia zauważonych faktów

zagrożenia zdrowia lub życia w wyniku łamania praw człowieka

zagrożenia zdrowia lub życia w wyniku łamania praw człowieka

(KEL – art. 27).

(KEL – art. 27).

Takie zawiadomienie nie stanowi złamania tajemnicy lekarskiej

Takie zawiadomienie nie stanowi złamania tajemnicy lekarskiej

(Ustawa o Z.L. – art. 40).

(Ustawa o Z.L. – art. 40).

VI. Podejrzenie maltretowania

VI. Podejrzenie maltretowania

dziecka

dziecka

Kogo zawiadomić

Kogo zawiadomić

– Policję lub prokuratora. Dalsze działania

– Policję lub prokuratora. Dalsze działania

w gestii organów ścigania.

w gestii organów ścigania.

Co grozi za zaniechanie zawiadomienia?

Co grozi za zaniechanie zawiadomienia?

Kto wbrew swemu obowiązkowi nie zawiadamia

Kto wbrew swemu obowiązkowi nie zawiadamia

odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu

odpowiedniego organu lub osoby o wiadomym mu

niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu

niebezpieczeństwie grożącym życiu lub zdrowiu

człowieka (…), podlega karze aresztu albo grzywny. (KW

człowieka (…), podlega karze aresztu albo grzywny. (KW

– art. 73)

– art. 73)

Co grozi za „fałszywe” oskarżenie rodziców?

Co grozi za „fałszywe” oskarżenie rodziców?

Nic, chyba że umyślnie podano fałszywe informacje (wtedy

Nic, chyba że umyślnie podano fałszywe informacje (wtedy

odpowiedzialność karna – art.. 233, 234 kk). Złożenie

odpowiedzialność karna – art.. 233, 234 kk). Złożenie

opartego na wiarygodnych przesłankach zawiadomienia

opartego na wiarygodnych przesłankach zawiadomienia

o popełnieniu przestępstwa nie narusza dóbr osobistych

o popełnieniu przestępstwa nie narusza dóbr osobistych

ew. podejrzanego i nie daje podstaw do roszczeń z tytułu

ew. podejrzanego i nie daje podstaw do roszczeń z tytułu

odpowiedzialności cywilnej (odszkodowania i

odpowiedzialności cywilnej (odszkodowania i

zadośćuczynienia).

zadośćuczynienia).

VII. Badanie zatrzymanego i

VII. Badanie zatrzymanego i

pobranie krwi

pobranie krwi

Czy można odmówić Policji?

Czy można odmówić Policji?

Nie. „Policjanci w toku wykonywania czynności, zwanych

Nie. „Policjanci w toku wykonywania czynności, zwanych

„czynnościami służbowymi” mają prawo m.in. do: żądania

„czynnościami służbowymi” mają prawo m.in. do: żądania

niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, a instytucje

niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, a instytucje

państwowe mają obowiązek udzielić żądanej pomocy, o ile

państwowe mają obowiązek udzielić żądanej pomocy, o ile

wykonanie tego obowiązku nie zakłóci ich normalnego

wykonanie tego obowiązku nie zakłóci ich normalnego

funkcjonowania. (odpowiednie rozporządzenia)

funkcjonowania. (odpowiednie rozporządzenia)

Kogo się bada?

Kogo się bada?

Osoby zatrzymane przez Policję, jeżeli zachodzi

Osoby zatrzymane przez Policję, jeżeli zachodzi

uzasadniona obawa, że osoba ta znajduje się w stanie

uzasadniona obawa, że osoba ta znajduje się w stanie

zagrażającym jej życiu lub zdrowiu.

zagrażającym jej życiu lub zdrowiu.

Badanie przeprowadza się po wyrażeniu zgody przez badanego.

Badanie przeprowadza się po wyrażeniu zgody przez badanego.

Zatrzymanego zwalnia się, gdy z opinii lekarskiej wynika, że

Zatrzymanego zwalnia się, gdy z opinii lekarskiej wynika, że

zatrzymanie może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia.

zatrzymanie może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia.

Badanie jest nieodpłatne, nie ma znaczenia również, czy jest

Badanie jest nieodpłatne, nie ma znaczenia również, czy jest

ubezpieczony. Dwie możliwości:

ubezpieczony. Dwie możliwości:

szpital

szpital

↔ areszt

↔ areszt

Kto jest zobowiązany?

Kto jest zobowiązany?

Lekarz właściwego publicznego ZOZ,

Lekarz właściwego publicznego ZOZ,

położonego najbliżej jednostki Policji dokonującej zatrzymania.

położonego najbliżej jednostki Policji dokonującej zatrzymania.

VII. Badanie zatrzymanego i

VII. Badanie zatrzymanego i

pobranie krwi

pobranie krwi

Od kogo można pobrać krew?

Od kogo można pobrać krew?

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (art. 47): Jeżeli zachodzi

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (art. 47): Jeżeli zachodzi

podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało

podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało

popełnione po spożyciu alkoholu,

popełnione po spożyciu alkoholu,

osoba podejrzana

osoba podejrzana

może być

może być

poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości

poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości

alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania

alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania

krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik

krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik

służby zdrowia.

służby zdrowia.

Rozporządzenie MZiOS w sprawie warunków i sposobu

Rozporządzenie MZiOS w sprawie warunków i sposobu

dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie z

dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie z

1983 r.:

1983 r.:

Pobiera się od:

Pobiera się od:



osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub

osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub

wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu,

wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu,



pracowników nie dopuszczonych do pracy z powodu

pracowników nie dopuszczonych do pracy z powodu

uzasadnionego podejrzenia, że stawili się do pracy po

uzasadnionego podejrzenia, że stawili się do pracy po

spożyciu alkoholu albo spożywali alkohol w czasie pracy.

spożyciu alkoholu albo spożywali alkohol w czasie pracy.

VII. Badanie zatrzymanego i

VII. Badanie zatrzymanego i

pobranie krwi

pobranie krwi

Kto pobiera:

Kto pobiera:

Do pobrania krwi do badań obowiązany jest lekarz

Do pobrania krwi do badań obowiązany jest lekarz

lub na jego zlecenie pracownik medyczny (…).

lub na jego zlecenie pracownik medyczny (…).

Czy badany może odmówić:

Czy badany może odmówić:

W razie odmowy osoby poddania

W razie odmowy osoby poddania

się zabiegowi pobrania krwi należy przystąpić do pobrania

się zabiegowi pobrania krwi należy przystąpić do pobrania

krwi mimo braku zgody tej osoby, o czym należy ją

krwi mimo braku zgody tej osoby, o czym należy ją

uprzedzić (przymus bezpośredni – Policja).

uprzedzić (przymus bezpośredni – Policja).

Nie jest to pacjent!,

Nie jest to pacjent!,

więc nie przysługują mu prawa pacjenta

więc nie przysługują mu prawa pacjenta

(do odmowy poddania się zabiegowi).

(do odmowy poddania się zabiegowi).

W razie powzięcia

W razie powzięcia

uzasadnionego podejrzenia

uzasadnionego podejrzenia

, że

, że

pobranie krwi spowoduje zagrożenie życia lub zdrowia,

pobranie krwi spowoduje zagrożenie życia lub zdrowia,

decyzję o dokonaniu zabiegu podejmuje lekarz (praktycznie

decyzję o dokonaniu zabiegu podejmuje lekarz (praktycznie

nigdy się nie zdarza u przytomnego – hemofilia?).

nigdy się nie zdarza u przytomnego – hemofilia?).

Jeśli badany jest nie ubezpieczony

Jeśli badany jest nie ubezpieczony

? Badanie jest nieodpłatne.

? Badanie jest nieodpłatne.

Co grozi lekarzowi za odmowę pobrania krwi?

Co grozi lekarzowi za odmowę pobrania krwi?

Utrudnianie

Utrudnianie

postępowania karnego - art. 239 kk: od 3 miesięcy do 5 lat

postępowania karnego - art. 239 kk: od 3 miesięcy do 5 lat

pozbawienia wolności.

pozbawienia wolności.

Wnioski

Wnioski

Prawo podlega ciągłej nowelizacji oraz

Prawo podlega ciągłej nowelizacji oraz

interpretacji i nie zawsze „nadąża” za

interpretacji i nie zawsze „nadąża” za

sytuacjami spotykanymi w życiu i rozwojem

sytuacjami spotykanymi w życiu i rozwojem

wiedzy medycznej.

wiedzy medycznej.

Czym się kierować w sytuacjach wątpliwych?

Czym się kierować w sytuacjach wątpliwych?



„

„

Dobrem” pacjenta?

Dobrem” pacjenta?



Wolą pacjenta?

Wolą pacjenta?



Zdrowym rozsądkiem?

Zdrowym rozsądkiem?

W każdej sytuacji niezbędna jest jednak

W każdej sytuacji niezbędna jest jednak

znajomość podstawowych, aktualnych

znajomość podstawowych, aktualnych

przepisów prawa!

przepisów prawa!