Decyzje w systemie 

działań administracji 

publicznej

 

 

Decyzja- akt woli organu administracji publicznej, 

którego celem jest organizowanie społeczeństwa.
Jest to wybór pomiędzy co najmniej dwoma 
alternatywami, dlatego też decyzja rozstrzyga 
często o sprzecznych interesach, które są 
obiektywnym zjawiskiem w życiu społeczności 
ludzkich. 

 

 

Rodzaje konfliktów:

- indywidualne (dotyczą jednostki)

- wewnątrzorganizacyjne

- międzyorganizacyjne

Typy i modele decyzji: 

a) wewnętrzne i zewnętrzne

b) programujące, zaprogramowane oraz kontrolne

c) racjonalne i nieracjonalne

d) programowalne i nieprogramowalne

 

 

Decydentem jest podmiot podejmujący decyzję, 

posiadający odpowiednie kompetencje. Można go 

utożsamić nie tylko z osobą, ale także z pewną 

strukturą organizacyjną np. Urząd Gminy, Wojewoda 

itd.

Decydentów dzielimy na dwa rodzaje: 

- decydent o kompetencjach materialnych, to taki, 

który ma odpowiednią wiedzę aby przygotować 

projekt decyzji.

- decydent o kompetencjach formalnych, dokonuje 

wyboru określonego projektu.

 

 

System decyzyjny- są to wszystkie 

podmioty uczestniczące w procesie 
podejmowania decyzji, źródła 
informacyjne, procedury oraz 
instrumenty sterowania.

 

 

Zamknięte i otwarte systemy 

decyzyjne

System zamknięty zbudowany jest na założeniu 

braku wpływu czynników zewnętrznych na jego 

funkcjonowanie. Charakteryzuje go precyzyjnie 

uregulowana struktura organizacyjna oraz ściśle 

określona procedura działania. Ma charakter 

biurokratyczny, ale w znaczeniu przyjętym przez 

Maksa Webera, czyli typ idealny. Charakteryzuje 

się on trwałością oraz odpornością na wpływ 

czynników zewnętrznych np. politycznych. 

 

 

Zamknięte i otwarte systemy 

decyzyjne cd.

Otwarte systemy decyzyjne występują przede 

wszystkim na szczeblach ministerialnych rzadziej 
terytorialnych. Na tym szczeblu aparat decyzyjny 
musi uwzględniać ciągle zmieniające się impulsy 
polityczne. Polityczny wpływ na działanie 
otwartych systemów powoduje konieczność 
modyfikacji celów oraz hierarchii wartości.

 

 

Proces decyzyjny- są to nakazy bądź zakazy oraz 

uprawnienia będące treścią decyzji kształtowane 
na drodze nie jednego aktu, ale całego zespołu 
aktów wzajemnie na siebie oddziałujących.

 

 

 

Etapy Procesu decyzyjnego:

• określenie problemu decyzyjnego

• określenie celów 

• opracowanie alternatyw decyzyjnych wraz z 

programem realizacyjnym 

• zdefiniowanie ograniczeń decyzyjnych 

 

 

Problem decyzyjny jest to określenie przedmiotu, którego decyzja 

dotyczy. W praktyce nie jest to zawsze wymagane. Element ten 

wyróżnia się z reguły przy skomplikowanych problemach 

społeczno- gospodarczych.

Przykładem formułowania procesu decyzyjnego może być sytuacja w 

której efekty realizowanego programu odbiegają od zamierzonych 

celów.

Analiza problemu decyzyjnego obejmuje elementy:

-przedmiot 

-podmioty

-interesy

-konflikty interesów

-analiza niedostatków

-wartości

 

 

Każda decyzja zmierza do osiągnięcia określonego celu. Aby 

system celu był użyteczny dla podejmowania racjonalnych 

decyzji powinien spełniać 4 zasadnicze warunki : 

- musi być kompletny tzn. uwzględniać wszystkie ważne 

cele dla decydenta

- musi być logicznie wewnętrznie spójny. Pojedyncze cele 

nie mogą być wybierane w sposób dowolny

- system celów powinien być przejrzysty. Gdy cele są zbyt 

abstrakcyjne konieczna staje się ich interpretacja.

- muszą być w odpowiedni sposób sformułowane. Stanowią 

one bowiem podstawę dla podjęcia decyzji.

 

 

System środków (alternatyw decyzyjnych).

Sformułowanie dwóch założeń. Po pierwsze należy dążyć do 

sformułowania w maksymalnym stopniu kompletnego 

zestawu możliwych środków realizacji celu. Po drugie 

dokonać selekcji środków, które nie mają praktycznego 

zastosowania. Żadna decyzja nie ogranicza się wyłącznie do 

zastosowania tylko jednego środka. Powstaje istotny 

problem oceny wzajemnej zgodności poszczególnych 

środków. Ma to miejsce wówczas, gdy występuje konflikt 

celów. Ważnym elementem wyboru środków realizacji celu 

jest ocena ich przyszłych skutków. Konieczne jest także 

przewidywanie skutków ubocznych zastosowania 

określonych środków.

 

 

Ograniczenia decyzyjne mają charakter prawny, finansowy, 

etyczny, polityczny itp. Decydent musi je uwzględnić 
odrzucając je lub modyfikując tak aby je zredukować lub 
wyeliminować. Problem ograniczeń decyzyjnych może 
występować w każdej fazie procesu decyzyjnego.

 

 

Decyzja a zasoby informacyjne:

 

a) podejmowane w warunkach pełnej informacji – decydent 

posiada pełną informacje co do celów, alternatyw 

decyzyjnych oraz ich konsekwencji (realnie taki typ nie 

istnieje).

b) podejmowane w warunkach ryzyka- osiągnięcie efektu jest 

w tych warunkach jedynie prawdopodobne.

c) decyzje podejmowane w warunkach niepewności- wynikają 

z baraku istotnych informacji dotyczących celów, wartości 

poszczególnych alternatyw oraz dostępnych środków 

realizacyjnych np. decyzje podejmowane w zw. z 

występowaniem klęsk żywiołowych.

 

 

Czynnik czasu a decyzja:

Presja czasu powoduje ograniczenie działań koordynacyjnych, 

ograniczając współdziałanie między różnymi wewnętrznymi 
ogniwami systemu decyzyjnego jak również podmiotami 
zewnętrznymi np. adresatami.

Analizując czynnik czasu można sformułować następujące 

wnioski:
- presja czasu powoduje ograniczenie wymiany informacji w 
aparacie decyzyjnym
- presja czasu ogranicza dopływ informacji
- presja czasu zmusza do efektywnego wykorzystania czynnika 
personalnego oraz czynnika czasu.

 

 

Decyzje stosowania prawa a decyzje 

polityczne:

Podobieństwo polega na tym, że istotą obu jest akt 

wyboru oraz ich normatywny charakter.
Różnicą jest to, że w decyzji politycznej jest 
system celów konieczny do osiągnięcia, 
natomiast w przypadku decyzji prawnej chodzi o 
realizację normy prawnej. 
Istotna różnica wynika również ze sposobu 
ustalania kryteriów decyzyjnych.

 

 

Decyzje kolektywne:

Decyzje te opierają się na zasadzie współdziałania 

wielu osób, może ono mieć charakter 
sformalizowany, gdy procedura określa wyraźnie 
rolę poszczególnych uczestników lub też 
nieformalny np. gdy kierownik urzędu zwołuje 
naradę. Wiele decyzji w administracji jest 
podejmowanych drogą obiegową. 
Kolektywne decyzje polegają także na 
uzgodnieniu stanowisk.

 

 

Decyzje kolektywne mogą być podejmowane w 

oparciu o następujące zasady: 

a) zasada jednomyślności – wszyscy akceptują 

określoną alternatywę.

b) zasada większości względnej (więcej „za” niż 

„przeciw”)

c) zasada większości bezwzględnej (więcej niż 

połowa głosuje „za”)

d) zasada większości kwalifikowanej (żeby 

decyzja została podjęta trzeba osiągnąć określoną 

większość np. 2/3, 3/5)

 

 

Z punktu widzenia kompetencji organów kolegialnych możemy 

wyróżnić organy:

a) decydujące- rozstrzygają sprawy w formie aktów prawnych.
b) opiniodawczo– doradcze– dokonują oceny, przedstawiają 

opinie i wnioski. Ich adresatami są organy decydujące. 

Wewnętrzna organizacja organów kolegialnych może być 

ukształtowana w różny sposób. Pozycja członków kolegiów jest 
równorzędna. Jednak kolegium jako ciało zbiorowe aby sprawnie 
funkcjonowało musi posiadać struktury kierownicze. Odpowiadają 
one za porządek obrad i kierowanie obradami.

 

 

KONIEC