Joanna Zawiera

Joanna Zawiera

Hipoglikemia

Hipoglikemia

-

-

przyczyny, objawy i

przyczyny, objawy i

zjawisko Somogyi

zjawisko Somogyi

Wprowadzenie

Wprowadzenie

Hipoglikemia jest to stan, w którym ilość

Hipoglikemia jest to stan, w którym ilość

glukozy we krwi (poza żyłą wrotną) spada

glukozy we krwi (poza żyłą wrotną) spada

poniżej 55 mg/dl (3,0 mmol/l).

poniżej 55 mg/dl (3,0 mmol/l).

Pełnoobjawowa hipoglikemia występuje zwykle

Pełnoobjawowa hipoglikemia występuje zwykle

przy stężeniu poniżej 2,2 mmol/l (40 mg/dl)

przy stężeniu poniżej 2,2 mmol/l (40 mg/dl)

jednak pierwsze objawy rozpoczynają się

jednak pierwsze objawy rozpoczynają się

zazwyczaj przy stężeniu poniżej 2,8 mmol/l (50

zazwyczaj przy stężeniu poniżej 2,8 mmol/l (50

mg/dl), a u cukrzyków nawet przy wyższych

mg/dl), a u cukrzyków nawet przy wyższych

wartościach.

wartościach.

Zwykle występuje u chorych na cukrzycę typu

Zwykle występuje u chorych na cukrzycę typu

I.

I.

Niski poziom glukozy we krwi jest

Niski poziom glukozy we krwi jest

niebezpieczny, ponieważ mózg jest

niebezpieczny, ponieważ mózg jest

całkowicie uzależniony od stałej dostawy

całkowicie uzależniony od stałej dostawy

glukozy jako jedynego źródła energii.

glukozy jako jedynego źródła energii.

Hipoglikemia występuje głównie u osób

Hipoglikemia występuje głównie u osób

chorych na cukrzycę, które przyjęły zbyt

chorych na cukrzycę, które przyjęły zbyt

dużą dawkę leku, opuściły posiłek lub piły

dużą dawkę leku, opuściły posiłek lub piły

alkohol na pusty żołądek.

alkohol na pusty żołądek.

Hipoglikemia może być przyczyną

Hipoglikemia może być przyczyną

śmierci.

śmierci.

Atak hipoglikemii może prowadzić do utraty

Atak hipoglikemii może prowadzić do utraty

przytomności, podczas której brak tlenu

przytomności, podczas której brak tlenu

może spowodować uszkodzenie mózgu.

może spowodować uszkodzenie mózgu.

Na szczęście u większości osób pojawiają

Na szczęście u większości osób pojawiają

się sygnały ostrzegające o zbyt niskim

się sygnały ostrzegające o zbyt niskim

poziomie glukozy we krwi, co daje im czas

poziomie glukozy we krwi, co daje im czas

na spożycie produktów bogatych w

na spożycie produktów bogatych w

węglowodany.

węglowodany.

Podział hipoglikemii

Podział hipoglikemii



asymptomatyczna

asymptomatyczna

– nie odczuwana

– nie odczuwana

przez pacjenta, wykrywana przypadkowo

przez pacjenta, wykrywana przypadkowo

podczas pomiaru glikemii

podczas pomiaru glikemii



łagodna lub umiarkowana

łagodna lub umiarkowana

– gdy pacjent

– gdy pacjent

jest w stanie sam opanować hipoglikemię

jest w stanie sam opanować hipoglikemię



ciężka

ciężka

– wymagająca interwencji

– wymagająca interwencji

lekarskiej; pacjent jest nieprzytomny lub

lekarskiej; pacjent jest nieprzytomny lub

ma drgawki i nie może przyjmować leków

ma drgawki i nie może przyjmować leków

doustnie

doustnie

Przyczyny

Przyczyny

Hipoglikemię powoduje niski poziom glukozy

Hipoglikemię powoduje niski poziom glukozy

we krwi.

we krwi.

W przypadku osób cierpiących na cukrzycę

W przypadku osób cierpiących na cukrzycę

typu II utrzymanie prawidłowego poziomu

typu II utrzymanie prawidłowego poziomu

glukozy we krwi polega na zachowaniu

glukozy we krwi polega na zachowaniu

równowagi między ilością wstrzykniętej

równowagi między ilością wstrzykniętej

insuliny a ilością spożytego jedzenia.

insuliny a ilością spożytego jedzenia.

Większość osób chorych na cukrzycę typu II

Większość osób chorych na cukrzycę typu II

kontroluje chorobę, dbając o właściwą dietę;

kontroluje chorobę, dbając o właściwą dietę;

niektórzy jednak przyjmują także insulinę i

niektórzy jednak przyjmują także insulinę i

są zagrożeni atakiem hipoglikemii.

są zagrożeni atakiem hipoglikemii.

W rzadkich przypadkach hipoglikemia może

W rzadkich przypadkach hipoglikemia może

towarzyszyć chorobom wątroby, nerek lub

towarzyszyć chorobom wątroby, nerek lub

układu hormonalnego. Inną przyczyną może

układu hormonalnego. Inną przyczyną może

być obecność zaawansowanego guza w

być obecność zaawansowanego guza w

innym miejscu organizmu.

innym miejscu organizmu.

Stwierdzono, że hipoglikemia występuje po

Stwierdzono, że hipoglikemia występuje po

wypiciu dużych ilości alkoholu.

wypiciu dużych ilości alkoholu.

Może także pojawić się u osób

Może także pojawić się u osób

przyjmujących określone leki, np. chininę

przyjmujących określone leki, np. chininę

(lek na malarię), salicylany (lek na chorobę

(lek na malarię), salicylany (lek na chorobę

reumatyczną).

reumatyczną).

Egzogenne

Egzogenne



niedożywienie lub

niedożywienie lub

głodzenie

głodzenie



względne lub

względne lub

bezwzględne

bezwzględne

przedawkowanie

przedawkowanie

insuliny lub doustnych

insuliny lub doustnych

leków

leków

przeciwcukrzycowych

przeciwcukrzycowych



interakcje wyżej

interakcje wyżej

wymienionych leków z

wymienionych leków z

innymi lekami

innymi lekami



znaczny wysiłek

znaczny wysiłek



spożycie alkoholu

spożycie alkoholu

Hipoglikemia na

Hipoglikemia na

czczo

czczo



insulinoma i inne

insulinoma i inne

nowotwory

nowotwory



ektopowe wydzielanie

ektopowe wydzielanie

jednego z peptydów

jednego z peptydów

insulinopodobnych

insulinopodobnych



niewydolność wątroby

niewydolność wątroby



niewydolność kory

niewydolność kory

nadnerczy

nadnerczy



glikogenozy

glikogenozy



choroby nerek

choroby nerek

powodujące glukozurię

powodujące glukozurię

Objawy

Objawy

Do objawów hipoglikemii mogą należeć:

Do objawów hipoglikemii mogą należeć:



ból głowy,

ból głowy,



zaburzenia stanu umysłowego (w tym

zaburzenia stanu umysłowego (w tym

zachowania agresywne),

zachowania agresywne),



zamazana mowa,

zamazana mowa,



nienormalne zachowania,

nienormalne zachowania,



utrata pamięci,

utrata pamięci,



otępienie,

otępienie,



podwójne widzenie,

podwójne widzenie,



tymczasowy paraliż,

tymczasowy paraliż,



napady drgawek.

napady drgawek.

Podczas hipoglikemii

Podczas hipoglikemii

mogą także wystąpić

mogą także wystąpić

drżenie ciała,

drżenie ciała,

osłabienie i palpitacje

osłabienie i palpitacje

serca oraz nadmierne

serca oraz nadmierne

wydzielanie potu.

wydzielanie potu.

Diagnostyka

Diagnostyka

Hipoglikemię różnicuje się z

Hipoglikemię różnicuje się z

zaburzeniami psychicznymi,

zaburzeniami psychicznymi,

padaczką, udarem mózgu

padaczką, udarem mózgu

i innymi schorzeniami.

i innymi schorzeniami.

Jeśli w przypadku stwierdzonej hipoglikemii

Jeśli w przypadku stwierdzonej hipoglikemii

nie stwierdzi się cukrzycy, prowadzi się

nie stwierdzi się cukrzycy, prowadzi się

dalszą diagnostykę w celu ustalenia

dalszą diagnostykę w celu ustalenia

przyczyny.

przyczyny.

Po ciężkim przypadku wykonuje się często

Po ciężkim przypadku wykonuje się często

EEG mózgu, w celu sprawdzenia

EEG mózgu, w celu sprawdzenia

prawidłowości w jego działaniu po

prawidłowości w jego działaniu po

wstrząsie.

wstrząsie.

Leczenie

Leczenie

Bezpośrednim sposobem leczenia ataku

Bezpośrednim sposobem leczenia ataku

hipoglikemii jest spożycie pokarmu lub

hipoglikemii jest spożycie pokarmu lub

napoju zawierającego cukier.

napoju zawierającego cukier.

Najlepsze są: szklanka soku owocowego

Najlepsze są: szklanka soku owocowego

zawierającego cukier, kostki cukru,

zawierającego cukier, kostki cukru,

czekolada, ciastka, garść cukierków,

czekolada, ciastka, garść cukierków,

tabletki z glukozą lub żel dekstrozowy.

tabletki z glukozą lub żel dekstrozowy.

Jeśli chory straci przytomność, należy

Jeśli chory straci przytomność, należy

ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej,

ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej,

podać niezwłocznie glukagon w zastrzyku

podać niezwłocznie glukagon w zastrzyku

domięśniowym i wezwać pogotowie.

domięśniowym i wezwać pogotowie.

Poprawa i odzyskanie przytomności

Poprawa i odzyskanie przytomności

powinno nastąpić w ciągu 30 minut.

powinno nastąpić w ciągu 30 minut.



W przypadku lekkiej hipoglikemii podaje się choremu 5

W przypadku lekkiej hipoglikemii podaje się choremu 5

- 20 g glukozy lub sacharozy doustnie w formie

- 20 g glukozy lub sacharozy doustnie w formie

krystalicznej lub w roztworze.

krystalicznej lub w roztworze.



W przypadku ciężkiej hipoglikemii (utraty

W przypadku ciężkiej hipoglikemii (utraty

przytomności) podaje się 20% roztwór glukozy dożylnie

przytomności) podaje się 20% roztwór glukozy dożylnie

(nie podaje się już 40% glukozy), a następnie wlew 10%

(nie podaje się już 40% glukozy), a następnie wlew 10%

roztworu glukozy.

roztworu glukozy.

Jeśli nie można podać dożylnie glukozy podaje się

Jeśli nie można podać dożylnie glukozy podaje się

domięśniowo glukagon, a następnie po wybudzeniu

domięśniowo glukagon, a następnie po wybudzeniu

doustnie glukozę.

doustnie glukozę.

Zastosowanie glukagonu przeciwwskazane jest w

Zastosowanie glukagonu przeciwwskazane jest w

przypadku hipoglikemii wywołanej spożyciem alkoholu.

przypadku hipoglikemii wywołanej spożyciem alkoholu.

Nie powinno się go ponadto podawać w przypadku

Nie powinno się go ponadto podawać w przypadku

hipoglikemii wywołanej przez doustne leki

hipoglikemii wywołanej przez doustne leki

przeciwcukrzycowe, ponieważ może zwiększać

przeciwcukrzycowe, ponieważ może zwiększać

wydzielanie insuliny endogennej.

wydzielanie insuliny endogennej.

Zapobieganie

Zapobieganie

Najbezpieczniejszym sposobem uniknięcia

Najbezpieczniejszym sposobem uniknięcia

ataku hipoglikemii jest regularne kontrolowanie

ataku hipoglikemii jest regularne kontrolowanie

poziomu cukru we krwi i umiejętność

poziomu cukru we krwi i umiejętność

rozpoznawania wczesnych objawów.

rozpoznawania wczesnych objawów.

Należy pamiętać o regularnym jedzeniu i

Należy pamiętać o regularnym jedzeniu i

niepomijaniu posiłków.

niepomijaniu posiłków.

Zaleca się, aby osoby chore na cukrzycę nosiły

Zaleca się, aby osoby chore na cukrzycę nosiły

przy sobie identyfikator informujący o

przy sobie identyfikator informujący o

chorobie, dzięki czemu będzie im można

chorobie, dzięki czemu będzie im można

szybko

szybko

i skutecznie pomóc.

i skutecznie pomóc.

Zjawisko Somogyi

Zjawisko Somogyi

Efekt Somogyi jest przyczyną

Efekt Somogyi jest przyczyną

występowania porannej hiperglikemii w

występowania porannej hiperglikemii w

konwencjonalnym leczeniu cukrzycy

konwencjonalnym leczeniu cukrzycy

insuliną.

insuliną.

Efekt Somogyi

Efekt Somogyi

jest spowodowany zbyt

jest spowodowany zbyt

dużą ilością insuliny we krwi w czasie nocy.

dużą ilością insuliny we krwi w czasie nocy.

Może się tak zdarzyć u osób, które przyjmują

Może się tak zdarzyć u osób, które przyjmują

insuliny długodziałające, ale także może się

insuliny długodziałające, ale także może się

to przydarzyć, jeśli nie zjadły one nic przed

to przydarzyć, jeśli nie zjadły one nic przed

snem.

snem.

Poziom cukru we krwi spada (rozwija się

Poziom cukru we krwi spada (rozwija się

nocna hipoglikemia, którą należy

nocna hipoglikemia, którą należy

weryfikować oznaczając glikemię w nocy).

weryfikować oznaczając glikemię w nocy).

Kiedy chory śpi, jego organizm uwalnia

Kiedy chory śpi, jego organizm uwalnia

hormony (glukagon, adrenalina, hormon

hormony (glukagon, adrenalina, hormon

wzrostu), aby się temu spadkowi

wzrostu), aby się temu spadkowi

przeciwstawić.

przeciwstawić.

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę