LOGO

Spazmolityki

www.themegallery.com

Company Logo

Definicja:

Spazmolityki (Spasmolitica):



leki wpływające rozkurczająco na mm.
gładkie



Np. oskrzeli, naczyń krwionośnych, dróg
moczowych, dróg żółciowych lub przewodu
pokarmowego.

www.themegallery.com

Company Logo

Skurcz mięśnia:

1.

Inicjowany jest przez napływ jonów wapnia do
wnętrza komórki, (↓ C

Ca 2+

 rozkurcz mięśnia,

↑ C

Ca 2+

 skurcz mięśnia), który aktywuje kinazę

lekkich łańcuchów miozyny, powodując ich
fosforylację,

2.

Uwrażliwienie miofilamentów na wapń dzięki
zahamowaniu fosfatazy miozynowej

Leki rozkurczające mm. gładkie działają poprzez:

1.

zmianę C

Ca 2+

2.

zmianę wrażliwości układu kurczliwego na wapń

www.themegallery.com

Company Logo

Mechanizmy kom. biorące udział w

skurczu mięśnia gładkiego:

Uwalnianie wewnątrzkomórkowego wapnia, wtórnie do

aktywowanej receptorowo syntezy IP

3

Depolaryzacja błony kom.

Napływ wapnia przez kanały
zależne od potencjału

Napływ wapnia przez kanały wapniowe
regulowane przez receptory

www.themegallery.com

Company Logo

Podział mechanizmów działania:

Pośrednie (neuromuskulotropowe)

1

Bezpośrednie (muskulotropowe)

2

www.themegallery.com

Company Logo

Ad. 1 – Mechanizm pośredni



działający poprzez określone receptory
błonowe,



Przykłady:



cholinolityki rozkurczające mm. p. pokarmowego,



β-sympatykomimetyki działające na oskrzela,



α-adrenolityki rozkurczające nn. krowinośne

www.themegallery.com

Company Logo

Do spazmolityków pośrednich

należą :

1.

Parasympatykolityki,
np. atropina



Leki te hamują skurcze i obniżają
napięcie mm. gładkich p. pokarmowego i
oskrzeli,



Nie znoszą natomiast skurczu mm. gładkich
naczyń krwionośnych.



Są stosowane w kolkach (jelitowej, wątrobowej i
nerkowej) oraz rzadziej w astmie oskrzelowej.

www.themegallery.com

Company Logo

Do spazmolityków pośrednich

należą :

2. Leki -adrenolityczne,
np. tolazolina.



Leki te znoszą skurcze mm.
gładkich naczyń krwionośnych,



Szczególna grupę leków - adrenolitycznych
stanowią wybiórczo działające 1-adrenolityki,
np. prazosyna

prazosyna

, które są stosowane w

leczeniu nadciśnienia tętniczego.

www.themegallery.com

Company Logo

Do spazmolityków pośrednich

należą :

3. Leki β-adrenergiczne,
np. fenoterol.



działają spazmolitycznie na mm. gładkie

oskrzeli i hamują skurcze mięśniówki macicy.



Stosowane są przede wszystkim w astmie

oskrzelowej oraz jako leki tokolityczne w
zagrażającym poronieniu.

www.themegallery.com

Company Logo

Do spazmolityków pośrednich

należą :

4. Leki wpływające na receptory

enkefalinergiczne w mm.
gładkich.



W lecznictwie stosowana
jest trymebutyna, która jest
syntetycznym agonistą enkefalin,
działającym wyłacznie obwodowo (nie
przenika do OUN) na receptory α i κ.

www.themegallery.com

Company Logo

Ad. 2 – Mechanizm bezpośredni



działający poprzez cykliczne nukleotydy – cAMP i
cGMP, metabolity fosfatydyloinozytolu lub jony
wapnia,



wywieraja swoje działanie przez hamowanie
fosfodiestrazy ↑ stężenia cAMP  zwiotczenie

mm. gładkich i ich rozkurcz,



w wyniku tego następuje rozkurcz oskrzeli,
naczyń wieńcowych, zwolnienie perystaltyki jelit,
rozkurcz pęcherza moczowego i moczowodu,
pęcherzyka żółciowego i macicy.

www.themegallery.com

Company Logo

Podział spazmolityków bezpośrednich

ze wzgl. na ich działanie

Antagoniści
wapnia:
Np..
pochodne
dihydropiryd
yny

Spazmolityki

muskulotropowe

Leki ↑
stężenie
cyklicznych
nukleotydów
:

•Aktywacja
cyklazy –
np..azotany

•Hamowanie
fosodiestrazy
np..
papaweryna

Leki
aktywujące
kanały K

+

-

kromokalim,
minoksydyl

www.themegallery.com

Company Logo

Podział spazmolityków bezpośrednich

ze wzgl. na budowę chemiczną:

Alkaloidy
izochinolino
we
i ich
pochodne

Spazmolityki

muskulotropowe

Estry
aminoalkoho
li i kwasów
aromatynczy
ch oraz leki
o różnej
budowie

Metyloksantyn
y i ich
pochodne

www.themegallery.com

Company Logo

Antagoniści wapnia –

Pochodne piperazyny:

1.

Cinnarizyna –

dodatkowo hamuje

działanie serotoniny i kinin, działa
długotrwale,

2.

Flunarizyna –

dobra rozp. w lipidach,

przenika do OUN,

3.

Lidoflazyna, medibazyna

Leki te nie wpływają

Leki te nie wpływają

na ciśnienie tętnicze krwi.

na ciśnienie tętnicze krwi.

www.themegallery.com

Company Logo

Leki ↑ stężenie cyklicznych

nukleotydów:

1.

Aktywacja cyklazy

• ↑ stężenia cGMP 

azotany, nitropursydek sodu,

peptydy natriuretyczne (ANP, BNP, CNP),

• ↑ stężenia cAMP 

β

2

-agoniści receptorów

adrenergicznych, adenozyna,

prostacyklina

2. Hamowanie fosofodiestrazy:

•

metyloksantyny, papaweryna

www.themegallery.com

Company Logo

Leki powodujące↑ stężenie cGMP

- AZOTANY:



organiczne estry kw. azotowego lub azotawego,

posiadające char. ugrupowanie węgiel-azot-tlen,



Mechanizm ich działania polega na uwolnieniu w
tk. NO i jonów NO

2

www.themegallery.com

Company Logo

Nitrogliceryna –

mechanizm działania:

:

Pod wpływem reduktazy glutanozależnej wydziela

się rodnik NO·

wytwarzania cGMP

kinaz proteinowych

STYMULACJA

AKTYWACJA

zahamowanie fosforylacji łańcucha miozyny tworzenie elementów kurczliwych

* szybkie, ale krótkie
działanie

www.themegallery.com

Company Logo

Efekt farmakologiczny:



działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie naczyń
(zwłaszcza żylnych),



polepsza ukrwienia m. sercowego i
↓ jego zapotrzebowanie na tlen,

Zastosowanie:



choroba wieńcowa



zapobiegawczo i leczniczo w dusznicy bolesnej



przewlekła niewydolność krążenia

www.themegallery.com

Company Logo

Leki powodujące↑ stężenie cAMP –

β-adrenomimetyki:



Pobudzają metabotropowe receptory β-
adrenergiczne, które znajdują się w:



mięśniu sercowym,



mięśniach gładkich oskrzeli, macicy i obwodowych
naczyń krwionośnych.

Stosuje się je w:



wstrząsie kardiogennym,



POChP, astmie,



przerywaniu skurczów macicy ciężarnej.

www.themegallery.com

Company Logo

Receptory β są sprzężone z białkiem Gs.

↓

Przyłączenie agonisty do receptora

↓

Oddysocjowanie podjednostki α-GTP 

aktywacja cyklazy adenylowej

↓

↑ poziom cAMP 

aktywacja kinaz białkowych

↓

Wydalanie jonów wapnia na zewnątrz komórki zahamowanie powstawania

kompleksu Ca-Kalmodulina-kinazy lekkich łańcuchów miozyny

↓

Rozkurcz mięśni gładkich

Schemat działania:

www.themegallery.com

Company Logo

Alkalioidy izochinolinowe oraz ich

pochodne



Papaweryna,



Pochodne papaweryny:

•

Cholidonina,

•

Drotaweryna,

•

Moksaweryna,



Mechanizm działania:



Hamowanie fosfodiestrazy  ↑ stężenia

wew.kom. cAMP

www.themegallery.com

Company Logo

Papaweryna

www.themegallery.com

Company Logo

Papaweryna:



Główny przedstawiciel alkaloidów

izochinolinowych,



Występuje w opium,



Otrzymywana głównie syntetycznie,



Stosowana jest w formie chlorowodorku,



Słabo wchłania się z p. pokarmowego i działa

stosunkowo krótko (t

0,5

1-2h),



Podaje się ją również pozajelitowo,



Metabolizowana jest wątrobie, ulega częściowej

demetylacji, wydalana z moczem w postaci

glukuronianu

www.themegallery.com

Company Logo

Papaweryna - zastosowanie:



w skurczach i nadmiernej pobudliwości

mięśniowej w obrębie p. pokarmowego,
układu moczowo-płciowego oraz w
zaburzeniach krążenia obwodowego i
wieńcowego,



ponadto ma działanie miolityczne,

www.themegallery.com

Company Logo

Drotaweryna

www.themegallery.com

Company Logo

Drotaweryna:



analog papaweryny,



Działa szybciej i silniej od papaweryny,
łatwo wchłania się z p. pokarmowego,



Postać handlowa: No-Spa

www.themegallery.com

Company Logo

Moksaweryn
a

www.themegallery.com

Company Logo

Moksaweryna:



stosowana w ostrych i przewlekłych
zaburzeniach krążenia tętniczego i mózgowego,
obwodowego i wieńcowego oraz w zawale
mięśnia sercowego,



Postać handlowa: Eupaverin

(niedostępny w Polsce)

www.themegallery.com

Company Logo

Estry aminoalkoholi i kw.

aromatycznych, leki o różnej budowie



Działają zarówno muskulo- i

neurotropowo,



Przykłady:



Denaweryna,



Oksybutynina,



Mebeweryna,



Alweryna

www.themegallery.com

Company Logo

www.themegallery.com

Company Logo

www.themegallery.com

Company Logo

Metyloksantyny i ich pochodne:



Alkaloidy występujące naturalnie w surowcach

roślinnych,



działaja głównie poprzez hamowanie

fosfodiesterazy (PDE) oraz adenozyny,



rozszerzają nn. nerkowe,  ↑ przepływu krwi

przez nerki,



Są to związki słabo rozpuszczalne w wodzie, 

stosuje się ich sole.

www.themegallery.com

Company Logo

Powszechnie stosowanych w

lecznictwie są :



Kofeina,



Teofilina (działa na oskrzela),



Aminofilina,



Euprofilina,



Tebromina (działa na naczynia),

www.themegallery.com

Company Logo

Leki aktywujące kanały K

+

:

MINOKSYDYL:



Rozszerza naczynia, bardzo
silne i długie działanie działanie,



Powoduje nasiloną retencje sodu i wody,



Wywołuje hirsutyzm,



może spowodować spadek ciśnienia i
przyczynić się do niedokrwienia serca

www.themegallery.com

Company Logo

Spazmolityki regulujące motyrkę

p. pokarmowego:



Stosowane są pomocniczo w

przewlekłych biegunkach:

• Syntetyczne leki cholinolityczne:

» Adyfenina,
» Metantelina,

• Spazmolityki muskulotropowe:

» Papaweryna,
» Drotaweryna,

• Leki normalizujące pracę p. pokarmowego:

» Trymebutyna,
» Cyzapryd.

www.themegallery.com

Company Logo

Bibliografia:



„Farmakologia kliniczna”, pod red. prof. dr hab. M. Wielosza



„Farmakologia – podstawy farmakoterapii i farmakologii
klinicznej”, pod red. Dr hab.. Med. Wojciecha Kostwoskiegio
i prof. dr hab. med Piotra Kubikowskiego,



„Chemia leków”, Alfred Zejc, Maria Gorczyca, PZWL



http://www.farmacja.e-lama.pl/farma/farmakol_all.pdf