prof. dr hab.med. Jacek Suzin

Klinika Ginekologii Operacyjnej i 

Onkologicznej 

I Katedra Ginekologii i Położnictwa 

UM w Łodzi

Diagnostyka i postępowanie 

ratunkowe w przemocy seksualnej

Wstęp….

   „Wykorzystanie seksualne osoby 

małoletniej to włączanie dziecka w 
aktywność seksualną, której nie jest ono w 
stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią 
świadomej zgody i/lub na którą nie jest 
dojrzałe rozwojowo(…) i/lub która jest 
niezgodna z normami prawnymi lub 
obyczajowymi danego społeczeństwa.” 

EPIDEMIOLOGIA 



W dzieciństwie ofiarami przemocy 

seksualnej jest:



1/3-4 dziewcząt



1/6-10 chłopców



W Polsce wg statystyk Komitetu Ochrony 

Praw Dziecka:



20% dziewczynek



5-6% chłopców

Ponad połowa sprawców przemocy jest 

znana przez ofiarę, 14-20% aktów 

przemocy zachodzi w rodzinie.

ROZDZIAŁ XXV KK

„

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości

”



Art. 199 § 1

„Kto, przez nadużycie stosunku zależności 

lub wykorzystanie krytycznego położenia, 
doprowadza inną osobę do obcowania 
płciowego lub poddania się innej czynności 
seksualnej albo do wykonania takiej 
czynności, podlega karze pozbawienia 
wolności do lat 3.”

§ 2 „jeśli czyn (…) został popełniony na 

szkodę małoletniego (…) od 3 miesięcy do 
lat 5”

ROZDZIAŁ XXV KK

„Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i 

obyczajowości”



Art. 200 „Kto obcuje płciowo z małoletnim 

poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec 
takiej osoby innej czynności seksualnej lub 
doprowadza ją do poddania się takim 
czynnościom albo do ich wykonania, 
podlega karze pozbawienia wolności od lat 
2 do 12.”



…tej samej karze podlega (…) ten kto 

prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 
wykonanie czynności seksualnej

ROZDZIAŁ XXV KK

„Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości

”



Art. 201 „Kto dopuszcza się obcowania 
płciowego w stosunku do wstępnego, 
zstępnego, przysposobionego,  
przysposabiającego, brata lub siostry, podlega 
karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 
lat 5”



Także produkowanie, utrwalanie treści 
pornograficznych, posiadanie, zwłaszcza 
wyprodukowanych z użyciem osób małoletnich, 
ich rozpowszechnianie, publiczne chwalenie 
zachowań o charakterze pedofilskim jest 
karalne

Art. 304 KPK



Obowiązek związany z ujawnieniem 

przestępstwa:

„Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu 

przestępstwa ściganego z urzędu ma 

społeczny obowiązek zawiadomić o tym 

Prokuratora lub Policję”



Obowiązek powyższy dotyczy również 

instytucji państwowych lub samorządowych

OPIEKA NAD OFIARĄ



 Obejmuje:



Przeprowadzenie i udokumentowanie wywiadu 



Badanie fizykalne i ginekologiczne



Rozpoznanie i ustabilizowanie stanów nagłych



Ocenę i leczenie urazów fizycznych



Pobranie materiału do badań bakteriologicznych



Zapobieganie infekcjom przenoszonym drogą 
płciową



Poradnictwo w zakresie zapobiegania ciąży



Pomoc psychoterapeutyczna



Powiadomienie władz 

WYWIAD Z OFIARĄ



Wiek, dane identyfikacyjne, dane 

domniemanego sprawcy



Okoliczności i miejsce zdarzenia



Szczegóły aktu seksualnego (przemoc 

fizyczna, alkohol, leki, broń, opis aktu)



Czynności wykonane po zdarzeniu (zmiana 

odzieży, oddanie moczu, prysznic)



Wywiad ginekologiczny (data OM, 

stosowanie DTA, zakażenia dróg rodnych, 
ostatni dobrowolny kontakt seksualny)

BADANIE PRZEDMIOTOWE



W asyście położnej, lekarza



Do 72 godzin od chwili zdarzenia



Ocena całego ciała (sińce, wybroczyny, 
otarcia, ugryzienia)



Dokumentacja fotograficzna lub rysunkowa w 
karcie obdukcji



Identyfikacja DNA sprawcy ze śliny – ze 
środkowego obszaru ugryzienia lub całowania 
pobrać materiał za pomocą jałowej 
wymazówki zwilżonej wodą destylowaną

BADANIE GINEKOLOGICZNE



Osoba dorosła: fotel ginekologiczny



Osoba małoletnia: pozycja litotomijna, 

„żabia” lub kolankowo-piersiowa



Urazy: otarcia spoidła tylnego, warg 

sromowych mniejszych, błony dziewiczej, 
okolicy cewki moczowej



Należy wykluczyć penetrację analną i 

uszkodzenie odbytu

BADANIE GINEKOLOGICZNE



Pobranie jałową wymazówką wymazu:



Z przedsionka pochwy



Z ujścia zewnętrznego szyjki macicy



Z okolicy odbytu

•

Pobranie popłuczyn pochwowych 
(zestaw złożony z jałowej pipety i próbówki, 
należy wykorzystać niewielką ilość jałowego 
roztworu 0,9% NaCl)



Wykrycie: plemników, innych składników 
nasienia, antygenów układu AB0 

OKREŚLENIE CZASU



Wymaz z pochwy: 



ocena czasu kontaktu seksualnego 
(plemniki ruchome – do 8 godzin; 
nieruchome – do 24 godzin)



Wymaz z szyjki macicy :



plemniki ruchome 2-3 dni; nieruchome do 
kilkunastu dni

GROMADZENIE DOWODÓW



Pobranie wymazu z jamy ustnej (jałowa 
wymazówka ze stałym dostępem powietrza)



Pobranie popłuczyn z jamy ustnej (10% 
rotwór etanolu – utrwala DNA i zapobiega 
rozwojowi bakterii)



Zabezpieczenie odzieży (zdejmowanej przez 
ofiarę samodzielnie) do papierowej torby



Zabezpieczenie bielizny i zbadanie jej pod 
lampą Wooda

GROMADZENIE DOWODÓW



Ślady nasienia na skórze lub odzieży 

utrzymują się do kilku godzin



Włosy łonowe należy pobrać przy użyciu 

grzebienia i materiał zabezpieczyć w 
papierowej kopercie



Wyskrobiny spod paznokci należy pobrać za 

pomocą drewnianej szpatułki 

ZESTAW DO BADANIA



6-8 sztuk jałowych wymazówek ze stałym 

dostępem powietrza



Plastikowe próbówki i pipety (2 sztuki)



Szkiełka podstawowe (8-10 sztuk)



Jałowy pojemnik na mocz i na popłuczyny z 

jamy ustnej



Roztwory 0,9% NaCl, 10% etanolu



Grzebień, drewniana szpatułka, 2 

papierowe koperty



2 papierowe worki na odzież i bieliznę

ZAPOBIEGANIE STI



STI (sexually transmited infections): 

INFEKCJE 

DRÓG PŁCIOWYCH

19,5%

Gardnerella vaginalis

12,3%

Trichomonas vaginalis

6-12%

Neisseria gonorrhoeae

4-17% 

Treponema pallidum

0,5%

zakażenia wirusowe 

w tym HIV

ZAPOBIEGANIE STI



Materiał na posiew ze wszystkich miejsc 
kontaktu



Diagnostyka w preparacie bezpośrednim



Testy serologiczne



Profilaktyczna antybiotykoterapia:



 ceftriakson 125 mg 1x domięśniowo



cefiksym 400 mg doustnie 1x



ciprofloksacyna 500 mg doustnie 1x



Azytromycyna 1g doustnie 1x



Metronidazol 2 g doustnie 1x

ZAPOBIEGANIE STI



Test w kierunku HIV w momencie zgłoszenia 

się ofiary i następny po 6 tygodniach



Konsultacja w Poradni Chorób Zakaźnych



Leczenie antyretrowirusowe:



Zydowudyna + Laiwudyna przez 28 dni, 
wdrożone do 72 godzin

ZAPOBIEGANIE CIĄŻY



Całkowite ryzyko zajścia w ciążę: 5%



Wykonać test ciążowy



Ustalić precyzyjnie dzień cyklu i 

regularność miesiączek



Wybór metody antykoncepcji postkoitalnej 

jeśli wskazana

Co zrobić gdy…?



Pokrzywdzony sprzeciwia się 

wykonaniu oględzin?



Procedura badania zakłada uzyskanie 
świadomej pisemnej zgody na badanie ale..



Art.. 192 kpk „…jeżeli karalność czynu 
zależy od stanu zdrowia pokrzywdzonego, 
nie może on sprzeciwić się oględzinom i 
badaniom…”

Co zrobić gdy…?



Przestępstwo wykorzystania 

seksualnego zostało dokonane na 
członku rodziny?



 zawiadomić sąd rodzinny właściwy dla 
miejsca zamieszkania dziecka



Wniosek może złożyć każdy

Co zrobić gdy…?



Dziewczyna, która nie ukończyła 15 lat 

prosi lekarza o tabletki 
antykoncepcyjne?



Wiedza o tym że osoba poniżej 15 roku 
życia współżyje jest wiedzą o przestępstwie 
wykorzystywania seksualnego dziecka

Co zrobić gdy..?



Brak możliwości technicznych 

umożliwiających zabezpieczenie 
śladów wykorzystania seksualnego?



Wezwać technika kryminalistyki poprzez 
oficera dyżurnego najbliższej jednostki 
Policji

Dziękuję za uwagę



Rekomendacje PTG dotyczące 

postępowania w przypadku podejrzenia 
wykorzystania seksualnego  (16.10.2008)