OBWODOWY

OBWODOWY

UKŁAD

UKŁAD

NERWOWY

NERWOWY

Nerwy rdzeniowe

Nerwy rdzeniowe



nerw rdzeniowy (n. spinalis) powstaje przez połączenie odchodzącego od

nerw rdzeniowy (n. spinalis) powstaje przez połączenie odchodzącego od

rdzenia kręgowego ruchowego

rdzenia kręgowego ruchowego

korzenia brzusznego

korzenia brzusznego

(radix ventralis)

(radix ventralis)

z

z

czuciowym

czuciowym

korzeniem grzbietowym

korzeniem grzbietowym

(radix dorsalis),

(radix dorsalis),

związanym ze

związanym ze

zwojem

zwojem

rdzeniowym

rdzeniowym

(ganglion spinale)

(ganglion spinale)



nerwy rdzeniowe są

nerwy rdzeniowe są

nerwami mieszanymi

nerwami mieszanymi

i unerwiają mięśnie i skórę

i unerwiają mięśnie i skórę



w skład nerwu rdzeniowego wchodzą włókna:

w skład nerwu rdzeniowego wchodzą włókna:



czuciowe

czuciowe



ruchowe

ruchowe



autonomiczne

autonomiczne



wspólny

wspólny

pień nerwu rdzeniowego

pień nerwu rdzeniowego

dzieli się na 4 gałęzie:

dzieli się na 4 gałęzie:



gałąź grzbietową

gałąź grzbietową

(ramus dorsalis)

(ramus dorsalis)



gałąź brzuszną

gałąź brzuszną

(ramus ventralis)

(ramus ventralis)



gałąź oponową

gałąź oponową

(ramus meningeus)

(ramus meningeus)



gałąź łączącą do pnia nerwu współczulnego

gałąź łączącą do pnia nerwu współczulnego

(ramus communicans)

(ramus communicans)



od rdzenia kręgowego odchodzi

od rdzenia kręgowego odchodzi

31 par nerwów rdzeniowych

31 par nerwów rdzeniowych



w zależności od odcinka rdzeniowego, do którego nerwy te należą, rozróżniamy:

w zależności od odcinka rdzeniowego, do którego nerwy te należą, rozróżniamy:



8 par nerwów szyjnych

8 par nerwów szyjnych

(nn. cervicales)

(nn. cervicales)

C1 – C8

C1 – C8



12 par piersiowych

12 par piersiowych

(nn. thoracici)

(nn. thoracici)

Th1 – Th12

Th1 – Th12



5 par lędźwiowych

5 par lędźwiowych

(nn. lumbales)

(nn. lumbales)

L1 – L5

L1 – L5



5 par nerwów krzyżowych

5 par nerwów krzyżowych

(nn. sacrales)

(nn. sacrales)

S1 – S5

S1 – S5



1 nerw guziczny

1 nerw guziczny

(n. coccygeus)

(n. coccygeus)

C0

C0

Nerwy rdzeniowe

Nerwy rdzeniowe

Gałęzie grzbietowe nerwów rdzeniowych

Gałęzie grzbietowe nerwów rdzeniowych



gałęzie grzbietowe

gałęzie grzbietowe

(rami dorsales)

(rami dorsales)

nerwów rdzeniowych unerwiają

nerwów rdzeniowych unerwiają

głębokie mięśnie grzbietu oraz skórę całej okolicy grzbietowej, od potylicy

głębokie mięśnie grzbietu oraz skórę całej okolicy grzbietowej, od potylicy

aż do okolicy guzicznej

aż do okolicy guzicznej



każda z gałęzi grzbietowych dzieli się na gałąź przyśrodkową i gałąź

każda z gałęzi grzbietowych dzieli się na gałąź przyśrodkową i gałąź

boczną

boczną



do ważniejszych nerwów odchodzących od gałęzi grzbietowych należą:

do ważniejszych nerwów odchodzących od gałęzi grzbietowych należą:



nerw potyliczny większy

nerw potyliczny większy



nerwy górne pośladków

nerwy górne pośladków



nerwy środkowe pośladków

nerwy środkowe pośladków

Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych

Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych



gałęzie brzuszne

gałęzie brzuszne

(rami ventrales)

(rami ventrales)

nerwów rdzeniowych unerwiają mięśnie

nerwów rdzeniowych unerwiają mięśnie

oraz skórę przedniej i bocznej okolicy szyi i tułowia, a także kończyn

oraz skórę przedniej i bocznej okolicy szyi i tułowia, a także kończyn



gałęzie brzuszne unerwiają znaczne większe okolice ciała, są też dużo

gałęzie brzuszne unerwiają znaczne większe okolice ciała, są też dużo

grubsze od gałęzi grzbietowych

grubsze od gałęzi grzbietowych



w odróżnieniu od gałęzi grzbietowych w nerwach odchodzących od gałęzi

w odróżnieniu od gałęzi grzbietowych w nerwach odchodzących od gałęzi

brzusznych okoli szyjnej, lędźwiowej, krzyżowej i guzicznej układ

brzusznych okoli szyjnej, lędźwiowej, krzyżowej i guzicznej układ

odcinkowy się zatarł – zachował się on natomiast wyraźnie w obrębie klatki

odcinkowy się zatarł – zachował się on natomiast wyraźnie w obrębie klatki

piersiowej

piersiowej



gałęzie brzuszne wspomnianych wyżej odcinków rdzenia wymieniają ze

gałęzie brzuszne wspomnianych wyżej odcinków rdzenia wymieniają ze

sobą włókna nerwowe, tworząc w pobliżu kręgosłupa

sobą włókna nerwowe, tworząc w pobliżu kręgosłupa

sploty

sploty

(plexus)

(plexus)



pnie nerwowe odchodzące od splotów zawierają włókna pochodzące z

pnie nerwowe odchodzące od splotów zawierają włókna pochodzące z

szeregu sąsiednich segmentów rdzenia

szeregu sąsiednich segmentów rdzenia

Splot szyjny

Splot szyjny

(plexus cervicalis)

(plexus cervicalis)



powstaje z zespolenia

powstaje z zespolenia

gałęzi brzusznych czterech

gałęzi brzusznych czterech

pierwszych nerwów szyjnych

pierwszych nerwów szyjnych

(C1 – C4)

(C1 – C4)

i leży na wysokości

i leży na wysokości

czterech pierwszych kręgów szyjnych

czterech pierwszych kręgów szyjnych



od splotu szyjnego odchodzą:

od splotu szyjnego odchodzą:



krótkie gałęzie mięśniowe

krótkie gałęzie mięśniowe

biegnące do mięśni szyi

biegnące do mięśni szyi



nerw przeponowy

nerw przeponowy

(n. phrenicus)

(n. phrenicus)



unerwia najważniejszy mięsień wdechowy – przeponę

unerwia najważniejszy mięsień wdechowy – przeponę



powstaje z włókien pochodzących z czwartego i trzeciego szyjnego

powstaje z włókien pochodzących z czwartego i trzeciego szyjnego

segmentu rdzeniowego

segmentu rdzeniowego



po wyjściu ze splotu nerw przeponowy biegnie po przedniej powierzchni

po wyjściu ze splotu nerw przeponowy biegnie po przedniej powierzchni

mięśnia pochyłego przedniego pionowo w dół

mięśnia pochyłego przedniego pionowo w dół



w klatce piersiowej schodzi ku przeponie, biegnąc pomiędzy blaszką

w klatce piersiowej schodzi ku przeponie, biegnąc pomiędzy blaszką

ścienną osierdzia a blaszką ścienną opłucnej

ścienną osierdzia a blaszką ścienną opłucnej



oprócz włókien ruchowych zawiera także włókna czuciowe, którymi

oprócz włókien ruchowych zawiera także włókna czuciowe, którymi

zaopatruje osierdzie oraz opłucną śródpiersiową i przeponową w

zaopatruje osierdzie oraz opłucną śródpiersiową i przeponową w

najbliższym sąsiedztwie

najbliższym sąsiedztwie



nerwy skórne

nerwy skórne



unerwiają czuciowo skórę szyi i górne okolice klatki piersiowej

unerwiają czuciowo skórę szyi i górne okolice klatki piersiowej



odchodzą od splotu szyjnego i ukazują się spod tylnej krawędzi mięśnia

odchodzą od splotu szyjnego i ukazują się spod tylnej krawędzi mięśnia

mostkowo – obojczykowo – sutkowego

mostkowo – obojczykowo – sutkowego



są to nerwy:

są to nerwy:

potyliczny mniejszy, uszny wielki, poprzeczny szyi,

potyliczny mniejszy, uszny wielki, poprzeczny szyi,

nadobojczykowe

nadobojczykowe

Splot ramienny

Splot ramienny

(plexus

(plexus

brachialis)

brachialis)



tworzą go

tworzą go

gałęzie brzuszne czterech

gałęzie brzuszne czterech

dolnych nerwów szyjnych

dolnych nerwów szyjnych

(C5 – C8)

(C5 – C8)

i

i

większa część

większa część

pierwszego nerwu

pierwszego nerwu

piersiowego

piersiowego

(Th1)

(Th1)



splot ten przeznaczony jest dla skóry i mięśni

splot ten przeznaczony jest dla skóry i mięśni

kończyny górnej

kończyny górnej



każda z tych gałęzi dzieli się na dwie czesci

każda z tych gałęzi dzieli się na dwie czesci

(przednią i tylną), które łącząc się ze sobą

(przednią i tylną), które łącząc się ze sobą

tworzą trzy główne pęczki nerwów długich

tworzą trzy główne pęczki nerwów długich

unerwiających kończynę górną:

unerwiających kończynę górną:



pęczek boczny

pęczek boczny

(fasciculus lateralis)

(fasciculus lateralis)



pęczek przyśrodkowy

pęczek przyśrodkowy

(fasciculus

(fasciculus

medialis)

medialis)



pęczek tylny

pęczek tylny

(fasciculus posterior)

(fasciculus posterior)



pod względem topograficznym splot ramienny

pod względem topograficznym splot ramienny

dzieli się na

dzieli się na

część nadobojczykową

część nadobojczykową

(położoną w dole nadobojczykowym) i

(położoną w dole nadobojczykowym) i

część

część

podobojczykową

podobojczykową

(leżącą poniżej obojczyka)

(leżącą poniżej obojczyka)



nerwy odchodzące od splotu ramiennego

nerwy odchodzące od splotu ramiennego

dzielimy na dwie grupy:

dzielimy na dwie grupy:



gałęzie krótkie

gałęzie krótkie





unerwiające mięśnie

unerwiające mięśnie

okolicy barku --- odchodzą od części

okolicy barku --- odchodzą od części

nadobojczykowej splotu

nadobojczykowej splotu



gałęzie długie

gałęzie długie





unerwiające pozostałe

unerwiające pozostałe

części kończyny --- odchodzą od części

części kończyny --- odchodzą od części

podobojczykowej splotu

podobojczykowej splotu

Splot ramienny

Splot ramienny

(plexus

(plexus

brachialis)

brachialis)



gałęzie długie

gałęzie długie

powstają z trzech

powstają z trzech

pęczków splotu ramiennego:

pęczków splotu ramiennego:



od pęczka bocznego

od pęczka bocznego





nerw mięśniowo –

nerw mięśniowo –

skórny i boczna część nerwu

skórny i boczna część nerwu

pośrodkowego

pośrodkowego



od pęczka przyśrodkowego

od pęczka przyśrodkowego





przyśrodkowa część nerwu pośrodkowego,

przyśrodkowa część nerwu pośrodkowego,

nerw łokciowy, nerw skórny ramienia

nerw łokciowy, nerw skórny ramienia

przyśrodkowego i nerw skórny

przyśrodkowego i nerw skórny

przedramienia przyśrodkowego

przedramienia przyśrodkowego



od pęczka tylnego

od pęczka tylnego





nerw promieniowy

nerw promieniowy



nerwy splotu ramiennego:

nerwy splotu ramiennego:



nerw mięśniowo – skórny

nerw mięśniowo – skórny



nerw skórny przyśrodkowy ramienia

nerw skórny przyśrodkowy ramienia



nerw skórny przyśrodkowy

nerw skórny przyśrodkowy

przedramienia

przedramienia



nerw pośrodkowy

nerw pośrodkowy

(n. medianus)

(n. medianus)



nerw łokciowy

nerw łokciowy

(n. ulnaris)

(n. ulnaris)



nerw promieniowy

nerw promieniowy

(n. radialis)

(n. radialis)

Nerwy międzyżebrowe

Nerwy międzyżebrowe

(nn. intercostales)

(nn. intercostales)



są to

są to

gałęzie brzuszne nerwów piersiowych

gałęzie brzuszne nerwów piersiowych

(w liczbie 12 par)

(w liczbie 12 par)



nerwy te nie tworzą splotów, lecz są ułożone

nerwy te nie tworzą splotów, lecz są ułożone

odcinkowo

odcinkowo



unerwiają:

unerwiają:



mięśnie ściany klatki piersiowej i jamy brzusznej

mięśnie ściany klatki piersiowej i jamy brzusznej



blaszkę ścienną opłucnej żebrowej i otrzewnej

blaszkę ścienną opłucnej żebrowej i otrzewnej



skórę bocznej i przedniej powierzchni tułowia

skórę bocznej i przedniej powierzchni tułowia



każdy z nerwów międzyżebrowych biegnie

każdy z nerwów międzyżebrowych biegnie

razem z tętnicą i żyłą międzyżebrową w

razem z tętnicą i żyłą międzyżebrową w

odpowiedniej przestrzeni międzyżebrowej,

odpowiedniej przestrzeni międzyżebrowej,

wzdłuż dolnej krawędzi żebra

wzdłuż dolnej krawędzi żebra

Splot lędźwiowy

Splot lędźwiowy

(plexus

(plexus

lumbalis)

lumbalis)



jest utworzony przez

jest utworzony przez

gałęzie

gałęzie

brzuszne I, II, III i częściowo IV

brzuszne I, II, III i częściowo IV

nerwu lędźwiowego

nerwu lędźwiowego

, jak również

, jak również

drobną gałąź od

drobną gałąź od

nerwu

nerwu

podżebrowego

podżebrowego

(Th12)

(Th12)



gałęzie splotu lędźwiowego

gałęzie splotu lędźwiowego

unerwiają część mięśni i skóry jamy

unerwiają część mięśni i skóry jamy

brzusznej, mięśnie i skórę

brzusznej, mięśnie i skórę

przyśrodkowej i przedniej

przyśrodkowej i przedniej

powierzchni uda oraz przyśrodkową

powierzchni uda oraz przyśrodkową

powierzchnię podudzia

powierzchnię podudzia



od splotu lędźwiowego odchodzą:

od splotu lędźwiowego odchodzą:



gałęzie mięśniowe

gałęzie mięśniowe



nerw udowy

nerw udowy



nerw zasłonowy

nerw zasłonowy



nerw płciowo – udowy

nerw płciowo – udowy



nerw biodrowo – pachwinowy

nerw biodrowo – pachwinowy



nerw biodrowo – podbrzuszny

nerw biodrowo – podbrzuszny

Splot krzyżowy

Splot krzyżowy

(plexus sacralis)

(plexus sacralis)



powstaje z

powstaje z

gałęzi brzusznych

gałęzi brzusznych

IV i V nerwu lędźwiowego i

IV i V nerwu lędźwiowego i

wszystkich nerwów

wszystkich nerwów

krzyżowych

krzyżowych



pnie nerwowe tworzące splot

pnie nerwowe tworzące splot

odznaczają się szczególną

odznaczają się szczególną

grubością, gdyż ich włókna

grubością, gdyż ich włókna

unerwiają znaczną część

unerwiają znaczną część

kończyny dolnej

kończyny dolnej



od splotu krzyżowego odchodzą:

od splotu krzyżowego odchodzą:



gałęzie mięśniowe

gałęzie mięśniowe



nerw pośladkowy górny i dolny

nerw pośladkowy górny i dolny



nerw kulszowy

nerw kulszowy

(dzieli się na

(dzieli się na

nerw

nerw

piszczelowy i nerw strzałkowy

piszczelowy i nerw strzałkowy

wspólny

wspólny

)

)