1

Rola handlu i usług

we współczesnej

gospodarce

2

Rola handlu i usług we
współczesnej gospodarce

1.

Usługi – definicja, cechy, kryteria podziału

2.

Rola sektora usług w gospodarce i przyczyny
jej zmian

3.

Lokalizacja usług

4.

Handel międzynarodowy



uwarunkowanie wielkości i struktury handlu
międzynarodowego



najwięksi eksporterzy i importerzy na świecie

3

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału



J O.Lange - " Wszelkie czynności związane

bezpośrednio lub pośrednio (np. przy podziale

produktów) z zaspokojeniem potrzeb ludzkich".



A.Payn - " Usługa to każda czynność zawierająca

element niematerialności, która polega na

oddziaływaniu na klienta lub przedmioty bądź

nieruchomości znajdujące się w jego posiadaniu,

a która nie powoduje przeniesienia praw

własności. Przeniesienie prawa własności może

jednak nastąpić, a świadczenie usługi może być

lub też nie być ściśle związane z dobrem

materialnym".

4

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału – rozwinięcie
def. O.Lange

Usługi:



Stanowią czynności zaliczane do kategorii pracy
społecznie użytecznej służące bezpośrednio do
wytwarzania dóbr materialnych – usługi
produkcyjne,



To praca usługowa przynosząca określony wynik
użytkowy – nie nowe dobro, a nowa wartość
użytkowa – np. nauka,



Są konkretnym rodzajem pracy,



Są to niektóre przedmioty materialne np. filmy
(środek świadczenia usług).

5

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału

6

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału

Usługi czyste:



Transportowe,



Ubezpieczeniowe, brokerskie, bankowe



Handlowe, reklamowe i techniczne

Usługi niewidoczne, związane z kształtowaniem

czynników produkcji:



Siły roboczej



Kapitału (odsetki, dywidendy)



Wiedzy technicznej



Transferów i oficjalnych transakcji rządowych.

7

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału



wielkość obszaru objętego działaniem: podstawowe,

wyższego rzędu



rodzaj wykorzystywanych zasobów: kapitałowych, ludzkich

wiedzy (o niskim poziomie , średnim i wysokim poziomie)



wynik pracy usługowej: naprawcze, informacyjne,

dystrybucyjne, rekreacyjne, oświatowo-kulturalne,

organizacyjne, zdrowotne



rola w zaspokajaniu potrzeb ludności: bytowo-

mieszkaniowe, socjalne, kulturotwórcze i oświatowe,

naukowo-badawcze, administracyjno-organizatorskie,

polityczno-społeczne



poziom cywilizacyjny: nowe, komplementarne, stare.

8

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału - EKD



usługi dla producentów i biznesu - wszelka

działalność nieprodukcyjna, wpierająca produkcję

zarówno w sferze zarządzania, projektowania, jak

i organizacji;



usługi dla konsumentów: materialne (transport,

łączność, gastronomia, usługi naprawcze,

finanse i ubezpieczenia, gospodarka komunalna),

usługi niematerialne (nauka, oświata, służba

zdrowia, sztuka, kultura fizyczna, rekreacja);



usługi ogólnospołeczne - administracja

państwowa, wymiar sprawiedliwości, organizacje

społeczne, obrona narodowa.

9

Usługi – definicja, cechy,
kryteria podziału

Podział usług według EKD koresponduje z klasyfikacją usług,

której kryterium stanowi rola, jaką pełnią w obrotach

międzynarodowych. Biorąc pod uwagę to kryterium usługi

można podzielić na:



commercial business services

, obejmujące: transport

pasażerów i towarów oraz usługi z nim związane, turystykę

międzynarodową i powiązane z nią usługi hotelowe,

gastronomiczne itp., usługi komunikacyjne a w ramach

pozostałych usług ubezpieczenia niehandlowe, usługi

bankowe, okołobiznesowe, reklamę, leasing, usługi

maklerskie, edukacyjne, techniczne itp.



usługi czynnikowe

polegające na odstępowaniu innemu

krajowi czynników produkcji, np. kapitału, pracy

10

Rola sektora usług w
gospodarce i przyczyny jej
zmian

Czynniki wpływające na wzrost znaczenia III

sektora:



Demograficzne – wydłużenie przewidywanej

długości życia, wzrost dobrobytu, urbanizacja itp.



Społeczne – wzrost aktywności zawodowej kobiet,

informatyzacja, wzrost aspiracji społecznych itp.



Ekonomiczne – wzrost zamożności, wzrost

wydajności pracy, procesy globalizacji.



Polityczno-prawne – prywatyzacja sektora usług,

liberalizacja handlu międzynarodowego usługami.

Jak też

deindustrializacja

przemysłu.

11

Lokalizacja usług -
przykłady

Nie można jednoznacznie scharakteryzować czynników

lokalizacji usług ze względu na ich bardzo dużą

różnorodność. Niemniej jednak często kluczowym

czynnikiem są

zasoby pracy (np. dostępność i kwalifikacje

pracowników, poziom wykształcenia, znajomość języków

obcych itp).

Inne ważne czynniki to:



atrakcyjność finansowa (np. koszty pracy, koszty

infrastruktury, podatki),



otoczenie biznesowe (np. sytuacja polityczna i gospodarcza,

rozwiązania prawno-gospodarcze, tolerancja i otwartość

kulturowa, poziom ochrony własności intelektualnej),



Dostępność infrastruktury.

12

Lokalizacja usług – centra
usługowe w Polsce

Rodzaje świadczonych usług
Najbardziej popularne usługi świadczone przez centra usług są

związane z działalnością w dziedzinie:



IT (information technology) - technik informatycznych, od

utrzymania systemów poprzez tworzenie oprogramowania,

po projektowanie nowych produktów i rozwiązań;



call center - centrum telefoniczne wyspecjalizowane w

pasywnym zbieraniu zgłoszeń (inbound call) lub aktywnym

kontakcie z klientem (outbound call);



księgowości - w tym prowadzenia rachunkowości

przedsiębiorstw, obsługi dokumentacji księgowej,

sprawozdawczości i analiz;



HR (human resources) - prowadzenia rozliczeń płacowych,

ale także szerszych zagadnień związanych z rekrutacją

pracowników, wynajmem specjalistów, czy nawet

restrukturyzacjami kadrowymi.

13

Handel międzynarodowy

Wielkość obrotu handlu międzynarodowego i

jego struktura zależą od uwarunkowań:



geograficznych



poziomu rozwoju społeczno-

gospodarczego (nadprodukcja,

zróżnicowana konsumpcja)



rozmiarów rynku wewnętrznego



politycznych np. embargo - zakaz wywozu

i przywozu określonych produktów.

14

Handel międzynarodowy -
WTO

Główne zadania WTO:



liberalizacja międzynarodowego handlu
dobrami i usługami,



obniżanie opłat celnych,



przestrzeganie praw własności
intelektualnej,



rozstrzyganie sporów dotyczących
wymiany handlowej.

15

Handel międzynarodowy -
tendencje



Tempo wzrostu (spadku) handlu międzynarodowego było

wyższe niż PKB lecz tendencja ta uległa już odwróceniu



Spadek dynamiki wzrostu hz w ujęciu globalnym



W obrocie towarowym przodują kraje Am. Płn., Europa

Zachodnia, Ocenia i Azja Wsch.



Najwyższe tempo wzrostu w handlu międzynarodowym

odnotowujemy w przetwórstwie przemysłowym (wyższe niż

w produkcji przemysłowej)



Wyższe tempo wzrostu eksportu i importu państw o

niższym niż wysokim poziomie rozwoju społeczno-

gospodarczego



Największym eksporterem światowym wg ugrupowań jest

UE.



Największym importerem są Stany Zjednoczone

16

Handel zagraniczny –
towary 2011

17

Najwięksi eksporterzy i
importerzy 2011 - towary

18

Handel międzynarodowy -
usługi

Tendencje:



Szybki rozwój w hz obrotów usługowych



Największy udział przypada na usługi
transportowe i podróże zagraniczne
(ponad 50%)



Większa koncentracja geograficzna w
porównaniu do obrotów towarowych

19

Handel zagraniczny – usługi
2011

20

Najwięksi eksporterzy i
importerzy 2011 - usługi