background image

Diagnoza i wspomaganie 

rozwoju małego dziecka z 

uszkodzeniem wzroku

background image

Definicje i klasyfikacje

Dzieci niewidome cechują:

zupełny brak wzroku, całkowita ślepota,

resztki 

wzroku 

nieprzekraczające 

przy 

zastosowaniu 

szkieł 

korekcyjnych 

1/20 

normalnej  ostrości  wzroku  lub  3/60  wg  tablic 

Snellena,  co  oznacza,  że  ostrość  ta  jest  20-

krotnie i więcej mniejsza niż u osoby normalnie 

widzącej,

zawężenie  pola  widzenia  przestrzeni  zawartej 

w 20 stopniach.

(Światowa 

Organizacja 

ds 

Osób 

Upośledzonych, 

Ministerstwo Zdrowia)

background image

Definicje i klasyfikacje

Dzieci niewidzące – klasyfikacja:

niewidome (nie widzą od urodzenia lub 

utraciły wzrok do 5. roku życia),

ociemniałe (utraciły wzrok po 5. roku życia).

background image

Definicje i klasyfikacje

Dzieci  słabowidzące  to  te,  których  ostrość 

wzroku jest obniżona od 1/20 do 1/4, czyli w 

porównaniu 

osobami 

prawidłowo 

widzącymi  jest  od  20-krotnie  do  4-krotnie 

mniejsza.

(Światowa  Organizacja  ds  Osób  Upośledzonych, 

Ministerstwo Zdrowia)

background image

Definicje i klasyfikacje

Dzieci słabowidzące:

niepełnosprawne  wzrokowo  od  urodzenia 

lub wczesnego dzieciństwa,

niepełnosprawne  wzrokowo  od  5.  roku 

życia,

zaburzona ostrość widzenia,

nieprawidłowe pole widzenia,

problemy z widzeniem stereoskopowym,

nieprawidłowe spostrzeganie barw,

problemy z widzeniem nocnym.

background image

Postępowanie terapeutyczno-

wychowawcze

Formy postępowania terapeutyczno-

wychowawczego (Dykcik, 1998):

wczesna rozwinięta diagnoza i interwencja,

wielostronna stymulacja i uaktywnianie,

usprawnianie,

korekcja,

kompensacja,

indywidualizacja,

profilaktyka i prewencja,

wspieranie i wspomaganie.

background image

Wczesna rozwinięta diagnoza i 

interwencja

Diagnoza  dzieci  niepełnosprawnych  wzrokowo 

obejmuje:

- diagnozę medyczną,

- diagnozę funkcjonalną,

-  informacje  dotyczące  życia  płodowego 

dziecka,  okresu  okołoporodowego,  ogólnego 

rozwoju psychofizycznego, poziomu percepcji 

słuchowej i dotykowej,

-  informacje  na  temat  usposobienia  dziecka, 

jego  rytmu  snu  i  czuwania,  kontaktu 

emocjonalnego  z osobami  z  najbliższego 

otoczenia.

background image

Wczesna rozwinięta diagnoza i 

interwencja

Rodzice powinni zwrócić uwagę czy:

- noworodek spostrzega twarz mamy 

pochylonej nad nim w odległości 20 cm,

- noworodek interesuje się własnymi nóżkami i 

rączkami,

- skupia wzrok na przedmiocie i podąża za nim 

oczami (między 3. a 4. m-cem życia).

background image

Wczesna rozwinięta diagnoza i 

interwencja

Wczesna interwencja obejmuje:

organizowanie 

najbliższego 

otoczenia 

dziecka,  tak  by  stymulowało  jego  rozwój 

przez dostarczanie odpowiednich bodźców,

-  pomoc  rodzicom  w  przezwyciężeniu  ich 

lęków, 

niepokojów, 

udzielanie 

rad 

dotyczących  wychowania  i  wspomagania 

rozwoju ich dziecka.

background image

Wielostronna stymulacja i 

uaktywnianie

Obejmuje:

-  uaktywnianie  całego  ciała  w  odbiorze 

informacji dotykowych,

- przejście od zainteresowania własnym ciałem 

do zainteresowania otaczającym je światem,

pobudzanie 

aktywności 

ruchowej 

poznawczej  dziecka  oraz  rozwoju  jego 

myślenia.

background image

Usprawnianie

Obejmuje:

-  maksymalne  rozwijanie  sił  i  zadatków 

organizmu, które są najmniej zaburzone,

- rozwijanie inteligencji werbalnej i pamięci,

- doskonalenie 

umiejętności 

myślenia 

abstrakcyjnego,

-  rozwijanie  funkcji  poznawczych  (m.in. 

mechanizmy wyższej analizy i syntezy),

rozwijanie 

umiejętności 

emocjonalno– 

społecznych.

background image

Korekcja

Obejmuje:

- widzenie,

- zaburzenia rozwojowe związane z dysfunkcją 

wzroku,  m.in.  rozwój  motoryczny  (rozwój 

aparatu  ruchu,  opóźnienie  lokomocji  i 

manipulacji, 

blindyzmy, 

asymetria 

funkcjonalna  rąk),  rozwój  emocjonalny, 

poznawczy i społeczny.

background image

Kompensacja

Obejmuje:

kompensację 

poznawczą 

(zwiększenie 

możliwości 

percepcyjno-poznawczych 

za 

pomocą innych, pełnosprawnych zmysłów),

-  kompensację  werbalną  (opisy,  słowne 

komentarze, 

wyjaśnienia 

dotyczące 

przedmiotów i zjawisk).

background image

Indywidualizacja

Obejmuje:

- dostosowanie metod i form pracy do potrzeb 

każdego dziecka,

uwzględnienie 

ograniczeń 

dziecka 

wynikających  nie  tylko  z  dysfunkcji  wzroku, 

ale  także  indywidualnych  cech  fizycznych  i 

osobowościowych  dziecka,  historii  jego 

przeżyć,  postaw  najbliższego  otoczenia 

społecznego 

wobec 

niego 

jego 

niepełnosprawności, 

jego 

doświadczeń 

społecznych.

background image

Profilaktyka i prewencja

Obejmuje:

odpowiednie 

prowadzenie 

procesu 

wychowawczo-terapeutycznego,

-  zachęcanie  dziecka  do  aktywności  fizycznej, 

rozwijanie umiejętności motorycznych,

stymulowanie 

rozwoju 

emocjonalno-

społecznego,  dawanie  dziecku  okazji  do 

doznawania  satysfakcji  płynącej  ze  swojego 

działania.

background image

Wspieranie i wspomaganie

Obejmuje:

-  realizowanie  zadań  wychowawczych  jako 

złożonych  interakcji  międzyludzkich,  w 

których 

współdziałanie 

wychowawcy 

wychowanka 

jest 

dwupodmiotowe, 

partnerskie i wielosytuacyjne (Dykcik, 1998),

-  udzielanie  wsparcia  rodzinie  (uczenie,  jak 

patrzeć na własne dziecko, jak interpretować 

jego  zachowania,  jak  wykorzystywać  stale 

elementy 

otoczenia 

dla 

polepszania 

orientacji dziecka,itp.).

background image

Bibliografia:

1. Cytowska B., Winczura B. red. n. (2008), 

Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju 

małego dziecka, IMPULS, Warszawa .


Document Outline