Diagnoza i wspomaganie

rozwoju małego dziecka z

uszkodzeniem wzroku

Definicje i klasyfikacje

Dzieci niewidome cechują:



zupełny brak wzroku, całkowita ślepota,



resztki

wzroku

nieprzekraczające

przy

zastosowaniu

szkieł

korekcyjnych

1/20

normalnej ostrości wzroku lub 3/60 wg tablic

Snellena, co oznacza, że ostrość ta jest 20-

krotnie i więcej mniejsza niż u osoby normalnie

widzącej,



zawężenie pola widzenia przestrzeni zawartej

w 20 stopniach.

(Światowa

Organizacja

ds

Osób

Upośledzonych,

Ministerstwo Zdrowia)

Definicje i klasyfikacje

Dzieci niewidzące – klasyfikacja:



niewidome (nie widzą od urodzenia lub

utraciły wzrok do 5. roku życia),



ociemniałe (utraciły wzrok po 5. roku życia).

Definicje i klasyfikacje

Dzieci słabowidzące to te, których ostrość

wzroku jest obniżona od 1/20 do 1/4, czyli w

porównaniu

z

osobami

prawidłowo

widzącymi jest od 20-krotnie do 4-krotnie

mniejsza.

(Światowa Organizacja ds Osób Upośledzonych,

Ministerstwo Zdrowia)

Definicje i klasyfikacje

Dzieci słabowidzące:



niepełnosprawne wzrokowo od urodzenia

lub wczesnego dzieciństwa,



niepełnosprawne wzrokowo od 5. roku

życia,



zaburzona ostrość widzenia,



nieprawidłowe pole widzenia,



problemy z widzeniem stereoskopowym,



nieprawidłowe spostrzeganie barw,



problemy z widzeniem nocnym.

Postępowanie terapeutyczno-

wychowawcze

Formy postępowania terapeutyczno-

wychowawczego (Dykcik, 1998):



wczesna rozwinięta diagnoza i interwencja,



wielostronna stymulacja i uaktywnianie,



usprawnianie,



korekcja,



kompensacja,



indywidualizacja,



profilaktyka i prewencja,



wspieranie i wspomaganie.

Wczesna rozwinięta diagnoza i

interwencja

Diagnoza dzieci niepełnosprawnych wzrokowo

obejmuje:

- diagnozę medyczną,

- diagnozę funkcjonalną,

- informacje dotyczące życia płodowego

dziecka, okresu okołoporodowego, ogólnego

rozwoju psychofizycznego, poziomu percepcji

słuchowej i dotykowej,

- informacje na temat usposobienia dziecka,

jego rytmu snu i czuwania, kontaktu

emocjonalnego z osobami z najbliższego

otoczenia.

Wczesna rozwinięta diagnoza i

interwencja

Rodzice powinni zwrócić uwagę czy:

- noworodek spostrzega twarz mamy

pochylonej nad nim w odległości 20 cm,

- noworodek interesuje się własnymi nóżkami i

rączkami,

- skupia wzrok na przedmiocie i podąża za nim

oczami (między 3. a 4. m-cem życia).

Wczesna rozwinięta diagnoza i

interwencja

Wczesna interwencja obejmuje:

-

organizowanie

najbliższego

otoczenia

dziecka, tak by stymulowało jego rozwój

przez dostarczanie odpowiednich bodźców,

- pomoc rodzicom w przezwyciężeniu ich

lęków,

niepokojów,

udzielanie

rad

dotyczących wychowania i wspomagania

rozwoju ich dziecka.

Wielostronna stymulacja i

uaktywnianie

Obejmuje:

- uaktywnianie całego ciała w odbiorze

informacji dotykowych,

- przejście od zainteresowania własnym ciałem

do zainteresowania otaczającym je światem,

-

pobudzanie

aktywności

ruchowej

i

poznawczej dziecka oraz rozwoju jego

myślenia.

Usprawnianie

Obejmuje:

- maksymalne rozwijanie sił i zadatków

organizmu, które są najmniej zaburzone,

- rozwijanie inteligencji werbalnej i pamięci,

- doskonalenie

umiejętności

myślenia

abstrakcyjnego,

- rozwijanie funkcji poznawczych (m.in.

mechanizmy wyższej analizy i syntezy),

-

rozwijanie

umiejętności

emocjonalno–

społecznych.

Korekcja

Obejmuje:

- widzenie,

- zaburzenia rozwojowe związane z dysfunkcją

wzroku, m.in. rozwój motoryczny (rozwój

aparatu ruchu, opóźnienie lokomocji i

manipulacji,

blindyzmy,

asymetria

funkcjonalna rąk), rozwój emocjonalny,

poznawczy i społeczny.

Kompensacja

Obejmuje:

-

kompensację

poznawczą

(zwiększenie

możliwości

percepcyjno-poznawczych

za

pomocą innych, pełnosprawnych zmysłów),

- kompensację werbalną (opisy, słowne

komentarze,

wyjaśnienia

dotyczące

przedmiotów i zjawisk).

Indywidualizacja

Obejmuje:

- dostosowanie metod i form pracy do potrzeb

każdego dziecka,

-

uwzględnienie

ograniczeń

dziecka

wynikających nie tylko z dysfunkcji wzroku,

ale także indywidualnych cech fizycznych i

osobowościowych dziecka, historii jego

przeżyć, postaw najbliższego otoczenia

społecznego

wobec

niego

i

jego

niepełnosprawności,

jego

doświadczeń

społecznych.

Profilaktyka i prewencja

Obejmuje:

-

odpowiednie

prowadzenie

procesu

wychowawczo-terapeutycznego,

- zachęcanie dziecka do aktywności fizycznej,

rozwijanie umiejętności motorycznych,

-

stymulowanie

rozwoju

emocjonalno-

społecznego, dawanie dziecku okazji do

doznawania satysfakcji płynącej ze swojego

działania.

Wspieranie i wspomaganie

Obejmuje:

- realizowanie zadań wychowawczych jako

złożonych interakcji międzyludzkich, w

których

współdziałanie

wychowawcy

i

wychowanka

jest

dwupodmiotowe,

partnerskie i wielosytuacyjne (Dykcik, 1998),

- udzielanie wsparcia rodzinie (uczenie, jak

patrzeć na własne dziecko, jak interpretować

jego zachowania, jak wykorzystywać stale

elementy

otoczenia

dla

polepszania

orientacji dziecka,itp.).

Bibliografia:

1. Cytowska B., Winczura B. red. n. (2008),

Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju

małego dziecka, IMPULS, Warszawa .